Van oudsher is de verscheidenheid in Nederlandse taal en cultuur het centrale thema van de documentatie en het onderzoek aan het Meertens Instituut. Al in de jaren ‘30 van de vorige eeuw werden onder leiding van P.J. Meertens de Dialecten-commissie en de Volkskundecommissie in één bureau samengebracht. Vanaf het allereerste moment zijn echter de bestudering van taalvariatie in het Nederlandstalige gebied (voorheen dialectologie, nu variatielinguïstiek) en de bestudering van alledaagse cultuur (voorheen volkskunde, nu etnologie) zowel inhoudelijk als organisatorisch gescheiden geweest.
Sinds januari 2013 zijn de twee onderzoeksgebieden samengebracht in één onderzoeksafdeling. Met deze nieuwe structuur sluit het Meertens Instituut nauw aan bij het profileringsgebied Nederlandse geschiedenis, cultuur en taal van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen. Het nieuwe onderzoek is georganiseerd in thema’s. De onderzoeksthema’s rouleren om de vijf jaar. Alle senioronderzoekers van het Meertens Instituut voeren onderzoek uit op één of meerdere thema’s. De deelprojecten worden deels intern en deels extern gefinancierd. Elk thema heeft zijn eigen themaleider, die verantwoordelijk is voor de continuïteit en coherentie van de deelprojecten binnen dat thema.
Onder onderzoeksthema’s vindt u de thema’s terug met daarbij de resultaten over 2013.
Onder onderzoeksoutput vindt u een overzicht van alle wetenschappelijk publicaties, boeken, boekredacties, onderwijsgerelateerde zaken, lezingen en de organisatie van workshops.
Hoogleraren
Nicoline van der Sijs is met ingang van 1 januari 2013 benoemd tot hoogleraar Historische taalkunde van het Nederlands in de digitale wereld aan de Radboud Uni versiteit Nijmegen. Peter Jan Margry is per 1 septem ber 2013 benoemd tot hoogleraar Europese Etnologie aan de Universiteit van Amsterdam.
Publieksgerichte activiteiten
De onderzoekers van het Meertens Instituut waren naast dat zij binnen de thema’s werkten buitengewoon actief met publieksgerichte activiteiten, o.a. met columns in landelijke en regionale dagbladen (Cornips in Dagblad de Limburger, Van der Sijs in NRC Handelsblad), artikelen in Onze Taal (Van Oostendorp en Van der Sijs), het populair wetenschappelijk boek over zinsbouw Heb je nou je zin (Van Oostendorp) en de Open Dag van het Meertens Instituut in het kader van het Weekend van de Wetenschap, met lezingen, demonstraties en rondleidingen. Theo Meder redigeerde de bundel Van Kikvors tot Droomprins waarin vanuit moderne wetenschappelijke inzichten ontstaansgeschiedenis, receptie en voortbestaan van het sprookje belicht worden. Nicoline van der Sijs verzorgde de publicatie van het Woordenboek van het Nederlands in Suriname van 1667 tot 1876 van J. van Donselaar dat werd uit gegeven door het Meertens Instituut. Theo Meder, Peter Jan Margry en Sophie Elpers namen deel aan de heftige discussie rond Zwarte Piet; ze schreven een FAQ voor de website, namen deel aan fora, en gaven lezingen en interviews.