Collecties

Al meer dan 60 jaar verwerft het Meertens Instituut archieven en worden er collecties aangelegd door onderzoekers. Dit unieke materiaal op het terrein van de Nederlandse etnologie en variatielinguïstiek behoort tot het nationale erfgoed van Nederland.

Momenteel bezit het instituut meer dan 450 collecties bestaande uit (digitaal) onderzoeksdata, gedigitaliseerd materiaal, archiefcollecties, gedrukt materiaal, handgeschreven vragenlijsten en kaartsystemen, kaarten en foto’s

Collectieplan

In 2013 heeft de afdeling Collecties een Collectieplan opgesteld, waarin de lijnen voor de komende vijf jaar worden uitgezet. Het plan is een uitwerking van het onderzoeksplan ‘Crossing Boundaries’ dat dezelfde periode beslaat. Het plan beschrijft het beleid en de concrete actiepunten voor de Afdeling Collecties. Het is dynamisch van aard, in die zin dat het de komende jaren voortdurend zal worden bijgesteld, afhankelijk van de context waarin het instituut opereert. Zo zal de voorgenomen nauwe samenwerking met de andere collectionerende KNAW-instituten in het Humanities Cluster, de interne agenda van de Afdeling Collecties beïnvloeden.

Het Collectieplan gaat onder andere in op de collectievorming, het beheer, de ontsluiting en de beschikbaarstelling. De focus ligt op de digitaal acquireren en beschikbaar stellen van onderzoeksmateriaal, con
form het instituutsbeleid met betrekking tot Open Access en digitale duurzaamheid. Concreet wil dit zeggen dat we materiaal digitaal verwerven waar mogelijk en bij het beschikbaar stellen zoeken we aansluiting bij de gangbare standaarden zoals NCC/WorldCat en infrastructuren zoals CLARIN.

Projecten

De afdeling Collecties initieert zelf projecten en werkt mee aan projecten van het Meertens Instituut. Een van de projecten waar de afdeling aan heeft bijgedragen in 2013, was de Kaartenbank. De afdeling heeft onder andere zorg gedragen voor:

  • voorbereiden en begeleiden van het scanwerk , inclusief offerteaanvragen bij scanbedrijven
  • het integreren van de volkskundekaarten van het Kabouterproject, inclusief functioneel ontwerp en begeleiding van data entry, bij de Kaartenbank
  • opslaan van de data van zowel de gescande kaarten als de databases behorende bij het Kabouterproject.

Overige projecten waren

  • Conservering middels preservation imaging van de collecties Boekenoogen en Bakker : Digitalisering van de collectie van de taal- en letterkundige Gerrit Jacob Boekenoogen (1868-1930) (archiefnummer 56). In de jaren 1892-1894 heeft hij in allerhande Nederlandse kranten en tijdschriften oproepen geplaatst om hem volksliedjes en volksverhalen op te sturen. Dit leverde een grote respons op. Een van zijn informanten was Cornelis Bakker (1863-1933), plattelandsarts in Broek in Waterland van 1891-1920. Op aansporen van Boekenoogen verzamelde hij ruim 500 sprookjes, sagen en anekdoten, liederen, raadsels, dialectzinnen en centsprenten. De stukken van Bakker zijn ooit uit de collectie Boekenoogen gelicht. Sindsdien is dat als een zelfstandige collectie beschouwd (archiefnummer 68). Herkomst van de collecties is de Maatschappij der Nederlandse letterkunde.
    Resultaten in 2013: met subsidie vanuit het project Metamorfoze, bedoeld voor de digitalisering van papieren erfgoed, kon de collectie Boekenoogen-Bakker worden gedigitaliseerd. Nadat de scans in een eerder stadium waren afgekeurd, zijn ze opnieuw geleverd en steekproefsgewijze gecontroleerd door de Koninklijke Bibliotheek (technische controle) en het Meertens Instituut (inhoudelijke controle). Het project is in 2013 afgesloten met een eindrapportage en definitieve goedkeuring door het projectbureau Metamorfoze.
  • KNAW Open Data Projects: 11.000 scans van transcripties van geluidsopnamen zijn in 2013 toegevoegd aan de website Soundbites en duurzaam opgeslagen bij DANS.

Aanwinsten

De afdeling Collecties verwerft boeken, tijdschriften, archieven en geluidsmateriaal (zowel analoog als digitaal) ten behoeve van het onderzoek.  In 2013 zijn 916 titels (boeken en tijdschriften) aan de bibliotheekcollectie toegevoegd. In totaal werden 332 titels verkregen door aankoop en 504 titels door schenking. Enkele opvallende aanwinsten uit 2013 waren:

  • ‘ Efkies mooi anzitte’ : alle uitzendingen van dit radioprogramma van Radio Wieringerwerf in het Westfries dialect ( meer dan 100 uur), inclusief documentatie;
  • Nederlands Dagboekarchief (samenwerkingsverband met de Stichting Nederlands Dagboekarchief);
  • Boekencollectie op het gebied van Mariadevotie (collectie Naaktgeboren).
  • De collectie Kuipers ( 65 moppenbundels en moppenboekjes van hoogleraar cultuursociologie Giselinde Kuipers)
  • De collectie Paardekooper (40 titels op het gebied van dialectologie)
  • De collectie Van Warmelo (20 bundels Zuid-Afrikaanse liedjes).

Audiocollecties

Het Meertens Instituut beschikt over duizenden uren aan geluidsmateriaal. De Soundbites collectie (meer dan 1000 uur vrijgesproken dialect) is online beschikbaar. De overige audiocollecties (meer dan 5000 uur) worden gedigitaliseerd. Op het ogenblik is 85% digitaal beschikbaar en te beluisteren op het Meertens Instituut. Het overzicht van deze collecties is hier te vinden. Nadere informatie over audiodigitalisering is hier te lezen.

De volgende analoge en/of digital born collecties zijn in 2013 gedigitaliseerd en/of toegevoegd:

  • Collectie GTPL, ±200 Muziek Cassettes gedigitaliseerd in BWF formaat en geconverteerd naar MP3 en beschikbaar gesteld voor onderzoek op de audioserver.
  • Collectie Wieringermeer, 105 CD’s met WAV bestanden van wekelijks radioprogramma gepresenteerd door Ina Broekhuizen zijn geconverteerd naar MP3 en beschikbaar gesteld voor onderzoek op de audioserver.
  • Collectie Nederlands in Brazilië, 54 analoge bandopnamen met een speelduur van 17 uur zijn gedigitaliseerd in BWF formaat en geconverteerd naar MP3 en beschikbaar gesteld voor onderzoek op de audioserver.
  • Collectie Vonken Onder de As, 127 analoge bandopnamen met een speeluur van 83 uur zijn gedigitaliseerd in BWF formaat en geconverteerd naar MP3 en beschikbaar gesteld voor onderzoek op de audioserver.
  • Collectie Will Scheepers, digitalisering van 55 bandopnamen met een speelduur van 88 uur, in BWF formaat en geconverteerd naar MP3 en beschikbaar gesteld voor onderzoek op de audioserver, afronding hiervan in 2014.