Zoekresultaten: 1 vreemd woord gevonden
Klik op het trefwoord voor meer informatie
-
▾ bakboord
[linkerzijde van een schip]
zelfstandig naamwoord ; datering: 1599;Toon/Verberg alles
thema: scheepvaart
bron: CW-
▾ Schots
babord, baburd
†verouderd
[linkerzijde van een schip]
<via Frans>
datering: 1501-1600 (1501-1550)
etymologie: F bâbord; cd. OE baecbord, ON bakbordi
bron: CSD 1985 (CSD)
-
▾ Spaans
babor
[linkerzijde van een schip]
<via Frans>
datering: 1526 (1501-1550)
etymologie: Del fr. babord, y éste del neerl. bakboord íd., compuesto de bak `trasero' y boord 'borda', porque el piloto estaba antiguamente situado a estribor.
bron: Corominas 1983 (Corominas)
-
▾ Russisch
bakbórt
[linkerzijde van een schip]
datering: 1701-1725 (1701-1750)
etymologie: Aus ndl. bakboord, nhd. Backbord, ndd. backbort, s. Meulen 24 ff., Croiset v.d.Kop IORJ. 15, 4, 24. VdMeulen:Bakboord. De linkerzijde van het schip, als men met het gezicht na voren staet. W. Russ. bákbord, báhbórt, babord. Hoewel alle woordenboeken het nog vermelden, is het woord thans in onbruik geraakt, vgl. V. : prezde tak nazyvalas' levaja storona sudna (vroeger heette zoo de linkerzijde van het schip). Zoo is ook het commando bá.kbort tegenwoordig vervangen door het eenvoudige na ïcoo (naar links).
bron: Meulen 1909 Vasmer 1953-1958 (Vasmer, VdMeulen 1909)
-
▾ Italiaans
babordo
[linkerzijde van een schip]
<via Frans>
etymologie: Fr. bâbord, dall'oland. bakboord 'bordo della schiena'.
bron: Bolelli 1989 Morlicchio 2000 (Bolelli, LEI)
-
▾ Portugees
bombordo
[linkerzijde van een schip]
<via Frans>
datering: 1401-1500 (1401-1450)
etymologie: Do fr. bâbord, deriv. do neerl. bakboord, com visível influência de BOM.
bron: Boudens 1988 Cunha 1986 (Da Cunha, Boudens)
-
▾ Roemeens
babord
[linkerzijde van een schip]
<via Frans>
bron: Bantaş 1994 (Bantas)
-
▾ Frans
bâbord
[linkerzijde van een schip]
datering: 1484 (1451-1500)
afleidingen en samenstellingen: (FEW:) basbordès (1694), bâbordais (1803) 'bemanningslid dat deel uitmaakt van de bakboordwacht'; etc.
etymologie: PR: néerl. bakboord `côté du dos', parce que le pilote manoeuvrait en tournant le dos au côté gauche; FEW: Ndl. bakboord ist zusammengesetzt aus bak 'rücken' und boord 'bord'. Es ist erst seit Kiliaan belegt, hat aber sicher schon früher existiert. Ags. baecbord kommt nicht in frage, weil es ziemlich früh verschwunden ist, eben- sowenig das von ML 872 vorgeschlagene ndd. backboord, da die maritimen beziehungen der Niederlande zu Frankreich viel enger waren. Es könnte auch anord. bakbord<->i in frage kommen; doch wäre es dann nicht recht verständlich, dass das wort im fr. nicht schon früher belegt ist. Die schreibung mit -as- (später mit -â-) beruht darauf, dass man im fr. im ersten teil des wortes das adj. bas zu erkennen glaubte. Das ist auch semantisch darin begründet, dass auf den kriegsschiffen das tribord für die offiziere reserviert ist, das bâbord der mannschaft zugewiesen ist. Der ndl. name erklärt sich daraus, dass der steuermann der linken seite des schiffes den rücken zukehrte. Aus dem fr. entlehnt it. babordo, kat. babort, sp. pg. babordo, bret. babours, bapours.L: on écrit, au xvii s., bas-bord par fausse étymologie
bron: Dubois 1979 Robert 1993 Valkhoff 1949 Walter 1997 Wartburg 1928 (PRobert, Walter, Valkhoff, Larousse, FEW)
-
▾ Bulgaars
bakbort
[linkerzijde van een schip]
<via Russisch>
bron: Milev 2005 (Milev)
-
▾ Noors
babord
[linkerzijde van een schip]
etymologie: nederl. bakboord den skipsside man har bak seg (vender ryggen mot) når man holder styreåren ( jf. styrbord )
bron: NOBi (NOBi)
-
▾ Zweeds
babord
[linkerzijde van een schip]
datering: 1691 (1651-1700)
etymologie: NEO; Hist.: sedan 1691; äldre bakbord; av nederl. bakboord, till bak 'rygg' (rorgängaren stod vid styrbords sida och vände ryggen åt babord)
bron: NEO 1995 (NEO)
-
▾ Papiaments
bakbort
[linkerzijde van een schip]
bron: (Joubert PN)
-
▾ Macedonisch
bakbord
[linkerzijde van een schip]
bron: Širilova 2001 (Širilova)
-
▾ Deens
bagbord
[linkerzijde van een schip]
status: Ambigu: Nederlands of Nederduits
etymologie: Kluge: Aus mndd. bacbort (nndl. bakboord, ae. bäcbord), eigentlich "Bord im Rücken" (s. Bord2 und vgl. g. *baka- n. "Rücken" in anord. bak, ae. bäc, afr. bek, as. bak, ahd. bah; Backe2). In alter Zeit war das Steuer auf der rechten Seite des Schiffes, so daß die linke hinter dem Rücken des Steuermanns lag. Eine Ausführliche Erklärung findet sich bei Goedel S. 33ff. Bartz: Jacob Grimm nennt das Wort im Deutschen Wörterbuch 1845 "unhochdeutsch", weil es nach den Lautgesetzen der Bachbort heißen müsse. In der dt. Schriftsprache seit dem 15. Jahrh. belegt, aus mittelniederdt. bacbort, niederländ. bakboord, schon altengl. bæcbord. Verwandt mit -> back, -> Bord, Gegenwort zu -> Steuerbord. Französ. babord beruht auf einer Entlehnung aus niederländ. bakboord, die vom französ. Adjektiv bas "niedrig, unten" beeinflusst wurde: aus Frankreich stemmen wiederum span. babor, port, bambordo, italien. babordo. Im Englischen wurde bæcbord im Laufe des Mittelalters durch ladde-, lade-, latheboard verdrängt, daraus heute larbord, wörtl dt. "Ladebord" als Seite, auf der Fracht geladen wurde, weil sie zum Kai lag, wenn das Schiffssteuer an der rechten Bordwand angebracht war; ähnlich auch das gebräuchliche engl. "port side", "backboard". Grimm: bei niederdeutschen schiffern die linke hintere seite des schiffes, weil der steuermann, das ruder an der rechten hand haltend, den rücken nach der linken seite kehrt, nnl. bakboord, schw. bakbord, dän. bagbord (engl. larboard). ein unhochdeutsches wort, wie schon daraus erhellt, dasz bak rücke, womit es gebildet ist, hochdeutsch bach zu lauten hätte, bord aber bort. auch würde bort m. sein., NOBi: nederl. bakboord den skipsside man har bak seg (vender ryggen mot) når man holder styreåren ( jf. styrbord ), NEO: NEO; Hist.: sedan 1691; äldre bakbord; av nederl. bakboord, till bak 'rygg' (rorgängaren stod vid styrbords sida och vände ryggen åt babord), PNOE: fællesgermansk, DDO: oldnordisk
bron: Bartz 2007 Becker-Christensen 2005 Dahlerup 1919-1956 Falk 1910-1911 Grimm 1854-1971 Kluge 2002 NEO 1995 NOBi (FuT, OOD, Kluge, Bartz, Grimm, NOBi, NEO, PNOE, DDO)
-
▾ Duits
Backbord
[linkerzijde van een schip]
datering: 1651-1700
status: Ambigu: Nederlands of Nederduits
etymologie: Kluge: Aus mndd. bacbort (nndl. bakboord, ae. bäcbord), eigentlich "Bord im Rücken" (s. Bord2 und vgl. g. *baka- n. "Rücken" in anord. bak, ae. bäc, afr. bek, as. bak, ahd. bah; Backe2). In alter Zeit war das Steuer auf der rechten Seite des Schiffes, so daß die linke hinter dem Rücken des Steuermanns lag. Eine Ausführliche Erklärung findet sich bei Goedel S. 33ff. Bartz: Jacob Grimm nennt das Wort im Deutschen Wörterbuch 1845 "unhochdeutsch", weil es nach den Lautgesetzen der Bachbort heißen müsse. In der dt. Schriftsprache seit dem 15. Jahrh. belegt, aus mittelniederdt. bacbort, niederländ. bakboord, schon altengl. bæcbord. Verwandt mit -> back, -> Bord, Gegenwort zu -> Steuerbord. Französ. babord beruht auf einer Entlehnung aus niederländ. bakboord, die vom französ. Adjektiv bas "niedrig, unten" beeinflusst wurde: aus Frankreich stemmen wiederum span. babor, port, bambordo, italien. babordo. Im Englischen wurde bæcbord im Laufe des Mittelalters durch ladde-, lade-, latheboard verdrängt, daraus heute larbord, wörtl dt. "Ladebord" als Seite, auf der Fracht geladen wurde, weil sie zum Kai lag, wenn das Schiffssteuer an der rechten Bordwand angebracht war; ähnlich auch das gebräuchliche engl. "port side", "backboard". Grimm: bei niederdeutschen schiffern die linke hintere seite des schiffes, weil der steuermann, das ruder an der rechten hand haltend, den rücken nach der linken seite kehrt, nnl. bakboord, schw. bakbord, dän. bagbord (engl. larboard). ein unhochdeutsches wort, wie schon daraus erhellt, dasz bak rücke, womit es gebildet ist, hochdeutsch bach zu lauten hätte, bord aber bort. auch würde bort m. sein.
bron: Bartz 2007 Grimm 1854-1971 Kluge 2002 (Kluge, Bartz, Grimm)
-
▾ Pools
bakburta
[linkerzijde van een schip]
datering: 1920 (1901-1950)
etymologie: hol.bakboord "przód górnego pokładu"
bron: Kopaliński 2007 (http://sjp.pwn.pl/haslo.php?; A.Bańkowski)
-
▾ Ests
pakpoord
[linkerzijde van een schip]
-
▾ Fins
baaburi, paapuuri
[linkerzijde van een schip]
<via Zweeds>
datering: 1862 (1851-1900)
bron: Ginneken 1913-1914 Nurmi 1998 (Stjerncreutz, JvG, NSSK, SKP, TN (alleen paapuuri)
-
▾ Litouws
bakbortas
[linkerzijde van een schip]
-
▾ Lets
bakborts
[linkerzijde van een schip]
-
▾ Esperanto
babordo
[linkerzijde van een schip]
<via Frans>
afleidingen en samenstellingen: baborde ‘aan bakboord’, babordano ‘iemand van de bakboordploeg’
etymologie: Geleend via Fr bâbord met ondersteunende bronwoorden Du Backbord, Ru bakbort. De uitgang -o is standaard voor substantieven in Esp.
bron: Cherpillod 2003 (Cherp)
-
▾ Baskisch
ababor
[linkerzijde van een schip]
<via Spaans>
datering: 1677 (1651-1700)
afleidingen en samenstellingen: ababorrera ‘naar bakboord’
etymologie: Opgenomen in Sar 1, maar hier zonder regionale specificatie en zonder vermoede herkomst. In AH staat de eerste vermelding van ‘bakboord’ ababor en ‘stuurboord’ istribor en in dezelfde bron is de vorm istribor dichter bij het Spaanse estribor dan bij het Franse tribord (aannemende dat dat in 1677 de Franse vorm was). De vorm ababor zou verklaard kunnen worden als een herinterpretatie van het Spaanse a babor ‘aan, naar bakboord’. Barr geeft voor het Biskaais echter de vorm 'babor'.Zie ook stuurboord
bron: AH 1998 Barrutia 2000 Sarasola 1984-1995 (Sar 1, Arrantza Hiztegia [Visserijwoordenboek] (1998), Vitoria., Barr)
Toon pijlen voor indirecte ontleningen
Germaans (Indo-Europees) Romaans (Indo-Europees) Slavisch (Indo-Europees) Creooltalen gebaseerd op een Romaanse taal Fins-Oegrisch Baltisch (Indo-Europees) Geïsoleerde talen
-
▾ Schots
babord, baburd
†verouderd
[linkerzijde van een schip]
<via Frans>