INT Uitleenwoordenbank

▾ ja [uitroep ter bevestiging]
tussenwerpsel ; datering: 1240;
thema: taalkunde
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Indonesisch ya [uitroep van bevestiging; hoor je!; ook, eveneens; oké? (aan eind van een zin: maakt een verzoek of vraag beleefder)]
  
  bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
- ▾ Bretons ia [al] <via Frans>
  
  bron: Deshayes 2003 (DEB)
- ▾ Berbice-Nederlands ja [uitroep ter bevestiging]
  
  bron: Kouwenberg 1993 (Kouwenberg 1993:615)
- ▾ Skepi-Nederlands ja [uitroep ter bevestiging]
  
  bron: Robertson 1989 (Robertson 1989)
- ▾ Sranantongo ia, ya [uitroep ter bevestiging, inderdaad]
  
  bron: Blanker 2005 Donicie 1963 (Donicie, SR)
- ▾ Saramakkaans jahái, jaái [uitroep ter bevestiging]
  
  bron: Donicie 1963 (Donicie)
- ▾ Schots yea, ya [ja, inderdaad; oh ja (verbazing of ongeloof uitdrukkend, vage instemming of tegenstemming); ja ja (spottend)]
  
  datering: 1351-1400 (1351-1400)
  afleidingen en samenstellingen: yall 17-e19, yeltie la18-e20 'je zou; wees voorzichtig; zo is het genoeg, nu' (contracted f 'yea wilt thou' or 'will ye')
  etymologie: ME ye, nME ya, OE ge<>a, gea<>; the Mod ya is prob f Norw or Du ja
  bron: CSD 1985 (CSD)
- ▾ Negerhollands jā, ja, ju [uitroep ter bevestiging]
  
  datering: 1770 (1751-1800)
  afleidingen en samenstellingen: ja, ju (Magens 1770, old 1776, Hesseling 1905, Robertson 1989), jā (djdj 1926)
  bron: Hesseling 1905 Josselin 1926 Magens 1770 Oldendorp 1996 Robertson 1989 (Magens 1770, old 1776, Hesseling 1905, djdj 1926, Robertson 1989)
- ▾ Zuid-Afrikaans-Engels ja [uitroep ter bevestiging]
  
  datering: 1835 (1801-1850)
  etymologie: Du.
  bron: Silva 1996 (DSAE)
- ▾ Frans jan (dialect) [uitroep ter bevestiging]
  
  datering: 1480 (1451-1500)
  etymologie: Wohl aus mndl. jane 'doch wohl' mfr. jan 'affirmation' (1480, Trepp).Den jeweils angrenzenden mundarten entlehnt: fläm. ja, lothrd. jô, els. jo, schweizd. jo,ja. -Ja ist auch ins rät. gedrungen: obw. gie 'vielmehr', nidw. dyęa 'ja', ueng. ye, Veltlin jà 'nein'.
  bron: Wartburg 1928 (FEW)
▾ ja goed [bevestiging, akkoord]
tussenwerpsel
thema: taalkunde
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Jakartaans-Maleis yahut [ja goed!, geweldig, aantrekkelijk (van een meisje)]
  
  bron: Chaer 1976 Kähler 1966 (HANS, CHAER)
- ▾ Indonesisch (jargon) yahud, yahut [heel goed, fantastisch]
  
  afleidingen en samenstellingen: beryahud-yahud = zich kostelijk amuseren; tempat beryahud-yahud = lovers' lane
  etymologie: tempat = plek
  bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
▾ Jaap [mansnaam]
zelfstandig naamwoord
thema: taalkunde
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Zuid-Afrikaans-Engels Japie [scheldnaam voor Afrikaner, boerenkinkel] <via Afrikaans>
  
  datering: 1949 (1901-1950)
  etymologie: Afk. personal name Japie, dim. of Jaap 'Jake', derived fr. Jakobus James.
  bron: Silva 1996 (DSAE)
▾ jaar [tijd van twaalf maanden]
zelfstandig naamwoord ; datering: 1236;
thema: tijd
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Surinaams-Javaans yari [tijd van twaalf maanden] <via Sranantongo>
  
  bron: Vruggink 2001 (Hein)
- ▾ Berbice-Nederlands jari [tijd van twaalf maanden]
  
  bron: Kouwenberg 1993 (Kouwenberg 1993:616)
- ▾ Aucaans jali [tijd van twaalf maanden]
  
  bron: Wakaman 1979 (Wakaman 5)
- ▾ Saramakkaans jáa [tijd van twaalf maanden] <via Sranantongo>
  
  bron: Donicie 1963 (Donicie)
- ▾ Sranantongo yari [tijd van twaalf maanden]
  
  datering: 1783 (1751-1800)
  bron: Focke 1855 Woordenlijst S-N (Woordenlijst S-N, Schu, Fo)
- ▾ Negerhollands jaer, jaar, jār, jā, yer [tijd van twaalf maanden]
  
  datering: 1770 (1751-1800)
  etymologie: jaer (Magens 1770), jaar (old 1776), jār, jā (djdj 1926), yer (Hesseling 1905: 246). old 1776: jaarlijks = ider jaar, jaarlik. Magens 1770: elk jaar = elk jaer, alle jaren = al jaer, het hele jaar = die heel jaer.
  bron: Hesseling 1905 Magens 1770 (Magens 1770, old 1776, djdj 1926, Hesseling 1905: 246)
▾ jaargetijde [seizoen]
zelfstandig naamwoord
thema: tijd
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Fries jiergetide [seizoen]
  
  datering: 1901 (1901-1950)
  bron: WFT 1984-2010 (WFT)
▾ jaarlijks [ieder jaar]
bijvoeglijk naamwoord
thema: tijd
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Negerhollands jaarlik, jaerlik [ieder jaar]
  
  datering: 1770 (1751-1800)
  etymologie: jaarlik (old 1776), jaerlik (magens 1770). Old 1776 ook: ider jaar
  bron: Magens 1770 (Magens 1770, old 1776)
▾ jaarmarkt [jaarbeurs]
zelfstandig naamwoord
thema: sociale leven
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Pools jarmark [jaarbeurs]
  
  status: Ambigu: Nederlands of Duits
  bron: (http://sjp.pwn.pl/lista.php?)
▾ jacht [het bejagen van dieren]
zelfstandig naamwoord ; datering: 1240;
thema: dierenrijk
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Noors jakt [het bejagen van dieren]
  
  status: Ambigu: Nederlands of Nederduits
  etymologie: BO: fra lty, se jage; FuT: von mnd. holl. jacht
  bron: BO 2005 Falk 1910-1911 (BO; FuT)
- ▾ Ests jaht [het bejagen van dieren]
  
  status: Ambigu: Nederlands of Duits
  bron: Silvet 1980 (Thonus/Silvet)
- ▾ Zoeloe umjaho [het bejagen van dieren] <via Afrikaans>
  
  bron: Poulos 1998 (Poulos)
- ▾ Fins jahti [het bejagen van dieren] <via Zweeds>
  
  etymologie: Bentlin: of Nederduits
  bron: Häkkinen 2004 Kirjoittaja 1999 Nurmi 1998 Sadeniemi 2002 Bentlin 2008 (KH, NSSK, SKP, TN, Bentlin)
- ▾ Deens jagt [het bejagen van dieren]
  
  status: Ambigu: Nederlands of Nederduits
  etymologie: PNOE: jag+t ¯ nedertysk jacht ¯ verb.subst. til jagen (jf. jage), FuT: von mnd. holl. jacht
  bron: Becker-Christensen 2005 Falk 1910-1911 (PNOE, FuT)
- ▾ Zweeds jakt [het bejagen van dieren]
  
  status: Ambigu: Nederlands of Nederduits
  bron: SAOB 1898 (SAOB)
- ▾ Negerhollands jaak, jak, jāk [het bejagen van dieren]
  
  datering: 1776 (1751-1800)
  afleidingen en samenstellingen: old 1776: jager = jaagman
  etymologie: jaak (old 1776), jak, jāk (djdj 1926)
  bron: Josselin 1926 (old 1776, djdj 1926)
- ▾ Zuid-Afrikaans-Engels jag [het bejagen van dieren] <via Afrikaans>
  
  datering: 1850 (1801-1850)
  etymologie: fr. Du. jagen or jachten.
  bron: Silva 1996 (DSAE)
▾ jacht [vaartuig]
zelfstandig naamwoord ; datering: 1528;
thema: scheepvaart
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Italiaans yacht [vaartuig] <via Engels>
  
  etymologie: Ingl. Dall'oland. ant. jaght schip 'nave da caccia'.
  bron: Bolelli 1989 (Bolelli)
- ▾ Deens jagt [vaartuig]
  
  etymologie: Fremmmed2: af holl. jacht, egl. forkortelse af jachtschip hurtigsejler, PNOE: fra middelnederlandsk jaght forkortet af jaghtschip 'hurtig sejler' sammensat af jaght 'jagt, det at jage af sted' + schip 'skib', ood: fra holl. jacht, egl. forkortelse af holl. jachtschip, hurtigsejler . OOD: ænyd. d. s., no. jakt, sv. jakt; fra holl. jacht, egl. forkortelse af holl. jachtschip, hurtigsejler; jf. Jægt, Yacht
  bron: Becker-Christensen 2005 Brüel 1993 Dahlerup 1919-1956 Hammerich 1945 Hårbøl 2004 Arnesen (Fremmedordbog, Fremmed2, PNOE, OOD, Arnesen, Hammerich 45)
- ▾ Deens yacht [plezierboot] <via Engels>
  
  afleidingen en samenstellingen: lystyacht=plezierjacht
  etymologie: fra engelsk yacht ¯ nederlandsk jacht (jf. jagt 'sejlskib')
  bron: Becker-Christensen 2005 Brüel 1993 Hårbøl 2004 (Fremmedordbog, PNOE, Fremmed2)
- ▾ Macedonisch jahta [vaartuig] <via Duits>
  
  bron: Širilova 2001 (Širilova)
- ▾ Kroatisch jahta [vaartuig geschikt voor sport en recreatie] <via Duits>
  
  afleidingen en samenstellingen: jahting, jaht-klub
  bron: Anić 2003 (Anić, Vladimir & Ivo Goldstein (2000), Rječnik stranih riječi, Zagreb, 2de druk.)
- ▾ Sloveens jahta [vaartuig geschikt voor sport en recreatie]
  
  afleidingen en samenstellingen: jahtati, jahten, jahting
  bron: Tavzes 2002 (Tavzes)
- ▾ Roemeens iaht [vaartuig]
  
  bron: Bantaş 1994 (Bantas)
- ▾ Bulgaars jachta [vaartuig geschikt voor sport en recreatie] <via Russisch>
  
  bron: Milev 2005 (Milev)
- ▾ Zweeds jakt [vaartuig]
  
  status: Ambigu: Nederlands of Nederduits
  afleidingen en samenstellingen: lustjakt, motorjakt
  etymologie: före 1520; fornsv. iakt, iäkt; av lågty. jacht(schip) med samma bet.; till jaga; jfr yacht
  bron: NEO 1995 (NEO)
- ▾ Noors jakt [vaartuig]
  
  etymologie: BO: fra nederl, av jachtschip, 'hurtig seiler', besl m jage; FuT: als bezeichnung eines schiffes, aus dem holl. jacht, woraus auch nhd. Jacht und engl. yacht. Das wort ist eine verkürzung von holl. jachtschip. 'schnellsegler'.
  bron: BO 2005 Falk 1910-1911 Arnesen (BO; FuT, Arnesen)
- ▾ Azeri yaxta [vaartuig] <via Russisch>
  
  etymologie: motorly yaxud yelkәnli yüngül gәmi
  bron: Mahmud 2004 (Mahmud)
- ▾ Oekraïens jáchta [eenmastig snelzeilend vaartuig] <via Russisch>
  
  bron: Beloded 1970 (Beloded)
- ▾ Noors yacht [vaartuig] <via Engels>
  
  etymologie: BO: gj. eng fra nederl.
  bron: BO 2005 (BO)
- ▾ Ests jaht [vaartuig] <via Duits>
  
  bron: Silvet 1980 (Thonus/Silvet)
- ▾ Litouws jachta [vaartuig] <via Duits>
  
  etymologie: ol. jacht-schip < jacht - medžiojimas; pirmiausia apie lengvą greitą piratų laivą, atakuojantį sunkius prekinius laivus
  bron: Vaitkevičiūtė 2007 (V. Vaitkevičiūtė)
- ▾ Grieks giōt /jot/ [vaartuig] <via Engels>
  
  bron: LTKN 1999 (LTKN)
- ▾ Lets jahta [vaartuig geschikt voor sport en recreatie] <via Duits>
  
  etymologie: vācu Jacht < hol.
  bron: Baltutis 2005 (U. Baltutis)
- ▾ Servisch jahta [vaartuig geschikt voor recreatie en toerisme] <via Duits>
  
  afleidingen en samenstellingen: jahting, jaht-klub
  bron: Klajn 2006 (Klajn)
- ▾ Esperanto jakto [lichte zeilboot, pleziervaartuig] <via Duits>
  
  etymologie: geleend via Du Jacht met ondersteunende bronwoorden Ru jachta, Eng en Fr yacht. De uitgang -o is standaard voor substantieven in Esp.
  bron: Cherpillod 2003 (Cherp)
- ▾ Arabisch (MSA) yaxt [vaartuig] <via Engels>
  
  bron: Wehr 1961 (Wehr; Schregle)
- ▾ Arabisch (Egypte) yaxt [vaartuig] <via Engels>
  
  afleidingen en samenstellingen: nādi l-yaxt 'jachtclub'
  bron: Hinds 1986 (Hind)
- ▾ Maltees jott [vaartuig] <via Engels>
  
  bron: Aquilina 2006 (Aquilina)
- ▾ Turks yat [vaartuig] <via Engels>
  
  afleidingen en samenstellingen: yatçılık 'zeilsport'
  bron: Kiris 2008 (Kiris)
- ▾ Oost-Jiddisch jachtn, jachtes [zeil-, motor-, plezierjacht] <via Duits of Russisch>
  
  bron: Šapiro 1984 Weinreich 1968 (RES, Weinreich)
- ▾ Tsjechisch jachta [vaartuig geschikt voor sport en recreatie] <via Engels>
  
  bron: Rejzek 2001 (ASCS,Rejzek)
- ▾ Wit-Russisch jáchta [eenmastig snelzeilend vaartuig] <via Russisch>
  
  bron: Černych 1993 (Cernych)
- ▾ Slowaaks jachta [vaartuig geschikt voor sport en recreatie] <via Engels>
  
  bron: Slovensko-anglický slovník 2002 (Slovensko-anglický slovník)
- ▾ Koerdisch yat [vaartuig] <via Engels>
  
  bron: Qilorî 2002 (Qilorî)
- ▾ Engels yacht [vaartuig]
  
  datering: 1557 (1551-1600)
  afleidingen en samenstellingen: yacht-berth, -builder, -building, -club, marina, -race, -racing, -sailing, -sailor, -squadron; yacht basin; yacht broker; yacht-yard; (nonce-wds.) yachtdom, yachtery, yachts collectively; yachtian, yachtist, a yachtsman; yachtling, a little yacht; yachty a., pertaining to or characteristic of a yacht.
  etymologie: ad. early mod.Du. jaght(e (now jacht) = jaghtschip (lit. ship for chasing), light sailing vessels, fast piratical ship, f. jag(h)t hunting, chase (= G. jagd), f. jagen to hunt, chase (see -t suffix3 a). Owing to the presence in the Du. word of the unfamiliar guttural spirant denoted by g(h), the English spellings have been various and erratic; how far they represent varieties of pronunciation it is difficult to say. That a pronunciation <ph>jOtS</ph> or <ph>jatS</ph>, denoted by yatch, once existed seems to be indicated by the plural yatches; it may have been suggested by catch, ketch. The word has been adopted in many European languages: F. yacht <ph>jak</ph>, G. jacht-, yacht(schiff), Da. jagt, MSw. jackt (15th c.), Icel., Sw. jakt, Sp. yacte, yate, yac, Pg. hiate, Russ. <fs>yakta.
  bron: Onions 1983 (OED2, ODEE, White)
- ▾ Frans yacht [plezierboot] <via Engels>
  
  datering: 1572 (1551-1600)
  afleidingen en samenstellingen: via eng. geleend: yacht-club, yachting (FEW: 1859), yacht(s)man/woman (FEW: 1859)
  etymologie: PR: néerl. jacht; W: via eng.FEW: Ndl. yacht geht im 16. und 17.jh. in die andern rom. sprachen über. Es ist zuerst der name eines kleinen kriegsschiffes. Der übergang der bed. zu 'kleines schiff für vergnügungs- fahrten' hat sich vielleicht vollzogen infolge der vorliebe, die Karl II. von England für solche schiffe hatte, von denen ihm eines durch die Holländische Ostindien-Kompagnie bei seiner thronbesteigung zum geschenk gemacht worden war.
  bron: Dubois 1979 Robert 1993 Valkhoff 1949 Walter 1997 Wartburg 1928 (PRobert, Walter, Valkhoff, Larousse, FEW)
- ▾ Duits Jacht, Yacht [(oorspr.) klein schip met twee masten zonder ra's; (modern) schip voor recreatie, voortgedreven met zeil of motor]
  
  datering: 1551-1600
  status: Ambigu: Nederlands of (Neder- of Hoog-)Duits
  etymologie: <niederl.> die; -, -en. Ontleend aan het ndl of ndd, de spelling met <y> gaat terug op de Engelse vorm die echter net zo aan het ndl/ndd ontleend is. Maar Goedel schrijft: Daß aber diese Art Schiffe nach England kamen, beweist eine Stelle aus dem berühmten Diary des Evelyns, der unter König Karl II. von England lebte und schrieb: "I sail'd this morning with his majestiy in one of his yachts, (or pleasure-boats) not know till us till the Ducht E. India Company presented that curious piece to the king.", dessen Nichte Maria mit Willehlm III. von Oranien sich verheiratete und mit ihrem Gemahl später (1689) den englischen Thron bestieg. Kluge See: entlehnt aus nl. jagt, woher aus das gleichbedeutende engl. Yacht. Die veraltete Schreibung "Yacht"ist eine ungehörige Anlehnung an die englische Schreibung.
  bron: Bartz 2007 Duden Fremd 1990 Goedel 1902 Grimm 1854-1971 Kluge 1911 Kluge 2002 (Duden Fremd, Kluge, Bartz, Goedel, Kluge See, Grimm)
- ▾ Portugees iate [klein schip met twee masten zonder ra's; pleziervaartuig]
  
  datering: 1640 (1601-1650)
  afleidingen en samenstellingen: iatismo xx; iatista xx
  etymologie: Do neerl. jacht; numa relaça<~>o portuguesa de 1640 lê-se: "yathes de Amsterdama". Na segunda acepça<~>o o termo sofre influência do ing. yacht.
  bron: Boudens 1988 Cunha 1986 (Da Cunha, Boudens)
- ▾ Russisch jáchta [eenmastig snelzeilend vaartuig]
  
  datering: 1667 (1651-1700)
  etymologie: Wohl aus ndl. jacht dass., s. Meulen 84, Preobr.Trudy 1,142. Möglich wäre auch Ent- lehnung aus nhd. Jacht (Gorjajev EW.437). VdMeulen 1909:Jacht. Vaartuig van Hollandschen oorsprong, hoofdzakelijk tot uitspauningstochten dienende. T. W. noemt jachten op blz. 175 vlgg. , vgl. ook WINSCH. : jagt is een speeljagt, of advijs, oorlogsjagt; een speeljagt is daar men meede uit speelen en om vermaak vaart. Russ. jachta, vacht, met de bijbehoorende adj. j dehtový j en jdchtnyi. liet woord kan ook door de Engelschen in Rusland gekomen zijn, hoewel dit niet waarschijnlijk is, vgl. SCHELTEMA , IV biz. 145 : Gezien hebbende hoeveel invloed het houden van pleiziervaartuigen in Holland had op den volksgeest, ter bevordering van de zucht voor het reeden in schepen, en van de belangstelling in de zeevaart, beproefde hij (PETER DE GUOOTE) ook zijne uiterste kracht, om den lust hiervoor te Petersburg op te wekken. Hij liet aldaar in den jare 1718 eene werf aanleggen, geschikt tot den bouw van boeijers, jagten en andere kleine vaartuigen voor vermaak.
  bron: Černych 1993 Meulen 1909 Vasmer 1953-1958 (Vasmer, Cernych, VdMeulen 1909)
- ▾ Hongaars jacht [vaartuig] <via Duits>
  
  datering: 1694 (1651-1700)
  bron: Benkő 1993 (EWU)
- ▾ Fins jahti [snelle plezierboot, wedstrijdboot]
  
  datering: 1770 (1751-1800)
  status: Ambigu: Nederlands of Nederduits
  etymologie: Bentlin: nd./ndl. oder Schwedisch
  bron: Häkkinen 2004 Kirjoittaja 1999 Nurmi 1998 Sadeniemi 2002 Bentlin 2008 (KH, NSSK, SKP, TN, Bentlin)
- ▾ Spaans yate [(zeil)jacht] <via Engels>
  
  datering: 1850 (1801-1850)
  etymologie: Del ingl. yacht íd., 1557, que a su vez se tomó del neerl. jacht `barco corsario ligero', deriv. de jagen `cazar'.
  bron: Corominas 1983 (Corominas)
- ▾ Pools jacht [vaartuig] <via Duits>
  
  datering: 1861 (1851-1900)
  etymologie: nm. i hol.jacht skrót jacht-schip "okręt", "polowanie"
  bron: Bańkowski 2000 (A.Bańkowski)
- ▾ Zweeds yacht [vaartuig] <via Engels>
  
  datering: 1883 (1851-1900)
  etymologie: sedan 1883; av eng. yacht; av nederl. jacht med samma bet.
  bron: NEO 1995 (NEO)
▾ jachtlust [zin in jagen, vaak gebruikt als plaatsnaam]
zelfstandig naamwoord
thema: taalkunde
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Surinaams-Javaans Ngaklus [plaatsnaam aan de Surinamerivier]
  
  bron: Vruggink 2001 (Hein)
▾ jacket [jas]
zelfstandig naamwoord
thema: sociale leven
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Madoerees jakēt [jas]
  
  status: Ambigu: Nederlands of Engels
  bron: Safioedin 1977 (ASIS)
- ▾ Menadonees jèket [jas]
  
  bron: Warokka 2004 (DJERY)
- ▾ Boeginees jâké [jas]
  
  afleidingen en samenstellingen: majjâké = een jas dragen
  bron: Said 1977 (Ide)
▾ Jacobus [eigennaam]
zelfstandig naamwoord
thema: taalkunde
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Kupang-Maleis Yakobis, Kobis, Ako [eigennaam]
  
  bron: Jacob 2003 (J&G)
▾ jaconnet [mousseline]
zelfstandig naamwoord ; datering: 1847;
thema: sociale leven
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Soendanees jakonet [weefsel]
  
  bron: Coolsma 1913 (Coo1913)
- ▾ Makassaars sakonế, jakonế [soort katoenen weefsel]
  
  status: Ambigu: Nederlands of Frans
  bron: Cense 1979 (Cense, A.A. (1979), Makkasaars-Nederlands woordenboek, ’s-Gravenhage.)
▾ jagen [wild vervolgen]
werkwoord ; datering: 1240;
thema: dierenrijk
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Zweeds jaga [wild vervolgen]
  
  status: Ambigu: Nederlands of Nederduits
  etymologie: före 1520; fornsv. iägha, iagha; av lågty. jagen med samma bet.; av ovisst urspr.
  bron: NEO 1995 (NEO)
- ▾ Surinaams-Javaans yagi, ngyagi [wegjagen] <via Sranantongo>
  
  bron: Vruggink 2001 (Hein)
- ▾ Berbice-Nederlands jagi [wild vervolgen]
  
  bron: Kouwenberg 1993 (Kouwenberg 1993:615)
- ▾ Saramakkaans jáka [wild vervolgen]
  
  bron: Bakker (Bakker pc)
- ▾ Fins jahdata [wild vervolgen] <via Zweeds>
  
  afleidingen en samenstellingen: jahti = jacht
  etymologie: Bentlin: of Nederduits
  bron: Bentlin 2008 (Bentlin)
- ▾ Sranantongo yagi(gwe) (ouder: djaggi) [wegjagen, verdrijven]
  
  datering: 1783 (1751-1800)
  bron: Focke 1855 Woordenlijst S-N (Woordenlijst S-N, Schu, Fo)
- ▾ Negerhollands jaak, jaag, ak, jāk [wild vervolgen]
  
  datering: 1776 (1751-1800)
  afleidingen en samenstellingen: old 1776: jager = jaagman
  etymologie: jaak, jaag (old 1776), jak, jāk (djdj 1926)
  bron: Josselin 1926 (old 1776, djdj 1926)
- ▾ Papiaments yag (ouder: jaag) [wild vervolgen]
  
  datering: 1859 (1851-1900)
  afleidingen en samenstellingen: yagmentu (de jacht); yagdó (jager)
  etymologie: Uit: Putman1859 p.63; Uit Ewijk p. 110
  bron: (Joubert PN, Putman1859, Ewijk)
▾ jager [iemand die of iets dat jaagt; snelvarend schip; linnen stagzeil, bevestigd aan het jaaghout aan de jagerleider]
zelfstandig naamwoord
thema: werk en industrie
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Javaans jager [type soldaat]
  
  bron: Pigeaud 1989 (Pigeaud)
- ▾ Soendanees jagĕr [inlandse militairen]
  
  bron: Coolsma 1913 (Cool1913)
- ▾ Deens jæger [iemand die op jacht gaat, type soldaat, iemand die een koning assisteert]
  
  status: Ambigu: Nederlands of Nederduits
  etymologie: fra nedertysk jeger afl. af jagen (jf. jage)
  bron: Becker-Christensen 2005 (PNOE)
- ▾ Deens jager [klein, snel zeilschip; het voorste zeil op de boegspriet]
  
  etymologie: OOD: efter holl. jager
  bron: Dahlerup 1919-1956 Falk 1910-1911 Foerste 1938 Arnesen (OOD, Lundbeck, DDO, FuT, Foerste, Arnesen)
- ▾ Zweeds jägare [iemand die op jacht gaat]
  
  status: Ambigu: Nederlands of Nederduits
  afleidingen en samenstellingen: jägarliv, björnjägare, söndagsjägare, autografjägare, flickjägare, profitjägare
  etymologie: före 1520; fornsv. iäghare; av lågty. jeger med samma bet., till jagen, se jaga
  bron: NEO 1995 (NEO)
- ▾ Noors jager [driehoekig zeil vóór de kluiver]
  
  etymologie: BO: fra nederl; FuT: von holl. jager. Das wort ist formell identisch mit holl. jager 'jäger"und bezeichnet wohl eigentlich den 'treiber (den, der das schiff vorwärts treibt'.
  bron: BO 2005 Falk 1910-1911 Arnesen (BO; FuT, Arnesen)
- ▾ Arowaks jagernu [iemand die jaagt]
  
  bron: Robertson 1983 (Robertson 1983)
- ▾ Noors jeger [iemand die op jacht gaat]
  
  status: Ambigu: Nederlands of Nederduits
  etymologie: BO: lty, se jage; FuT: von mnd. jeger (holl. jager).
  bron: BO 2005 Falk 1910-1911 (BO; FuT)
- ▾ Duits Jäger [(Nederlands) haringschip]
  
  etymologie: Kluge: Gewisse holländische Schiffe, deren man sich, den frischen Hering abzuholen, bedient. Foerste: Obwohl mnd. jageschip "schnelles Schiff" bezeugt ist, kann kein Zweifel bestehn, daß Jager in dieser bes. Bedeutung aus den Niederlanden zu uns gekommen ist. 1796 Adelung Wb. 2, 974, und 1757 Eggers, Kriegslex. 1, 1239 bemerken ausdrücklich, daß es sich um holl. Fahrzeuge handelt.
  bron: Foerste 1938 (Kluge, Foerste, Grimm)
- ▾ Fries jager [iemand die of iets dat jaagt; snelvarend schip; linnen stagzeil, bevestigd aan het jaaghout aan de jagerleider]
  
  bron: Århammar 2003 (Arhammar)
- ▾ Fins jääkäri [iemand die jaagt] <via Zweeds>
  
  bron: Bentlin 2008 (Bentlin)
- ▾ Engels jagger †verouderd [haringjager]
  
  datering: 1615 (1601-1650)
  etymologie: a. Du. jager, abbreviation of haringjager, f. haring herring + jagen to chase, dog, pursue.
  bron: OED2 1989 (OED2)
- ▾ Papiaments jager †verouderd [iemand die op jacht gaat]
  
  datering: 1875 (1851-1900)
  etymologie: Uit Ewijk p.49
  bron: Ewijk 1875 (Ewijk)
▾ jak [kiel, kort jasje]
zelfstandig naamwoord ; datering: 1350;
thema: sociale leven
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Japans chokki [vest]
  
  etymologie: This word is linked with P. jaqueta, D. jak (jacket) or E. jacket, and it is difficult to decide which theory is correct, especially because I have been unable to establish when the word was actually borrowed. The curious phonetic form of the word is probably due to the readings of the two Ch.characters, with which it was formerly written: choku (S.-J., 'direct') and ki (J., 'wear').
  bron: Vos 1963 (Vos 1963)
- ▾ Noors jakke [jas]
  
  status: Ambigu: Nederlands of Nederduits
  etymologie: BO: fra ty, jf. mno jakka, gj lty fra fr. 'kort trøye'; FuT: spätanord. jakka = nhd. Jacke, nd. hol. jak 'jacke', engl. jack. Zugrunde liegt frz. jaque, kurzes gewwand über dem panzer, soldatenrock'.
  bron: BO 2005 Falk 1910-1911 (BO; FuT)
- ▾ Sranantongo jaki [kiel, kort jasje]
  
  bron: Blanker 2005 (SR)
- ▾ Ests jak [kiel, kort jasje]
  
  status: Ambigu: Nederlands of Nederduits
  bron: Silvet 1980 (Thonus/Silvet)
- ▾ Deens jakke [jas]
  
  status: Ambigu: Nederlands of Nederduits
  etymologie: PNOE: nedertysk jacke fra fransk jaque 'kort jakke, trøje, vams, brynje' ¯ navnet Jacques af latin Jacobus 'Jakob', brugt i 14. årh. som øgenavn for franske bønder der gik med sådanne trøjer . Møller p. 188: Hollandsk som Mellemled.
  bron: Becker-Christensen 2005 Møller 1927 (PNOE, Møller)
- ▾ Zweeds jacka [jas]
  
  datering: 1547 (1501-1550)
  status: Ambigu: Nederlands of Nederduits
  afleidingen en samenstellingen: jackficka, damjacka, nylonjacka, regnjacka, vinterjacka, dräktjacka, pyjamasjacka
  etymologie: sedan 1547; av lågty. jacke med samma bet.; av fra. jaque 'soldatrock'
  bron: NEO 1995 (NEO)
- ▾ Fins jakku [kiel, kort jasje voor vrouwen] <via Zweeds>
  
  datering: 1637 (1601-1650)
  bron: Häkkinen 2004 Kirjoittaja 1999 Nurmi 1998 Sadeniemi 2002 Schroderus 1637 (Schroderus, KH, NSSK, SKP, TN)
- ▾ Negerhollands jakje [wambuis, vroeger jasje voor mannen dat het bovenlijf van de hals tot aan het middel bedekte]
  
  datering: 1776 (1751-1800)
  bron: Oldendorp 1996 (old 1776)
▾ Jakarta-aardappel [aardappelsoort]
zelfstandig naamwoord
thema: consumptie
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Japans jagatara-imo, jaga-imo [aardappelsoort]
  
  status: hybride
  etymologie: D. Jacatra (=Djakarta) + J.imo (spud, taro).
  bron: Vos 1963 (Vos 1963)
▾ Jakartabrief [brief uit Jakarta]
zelfstandig naamwoord
thema: overheid
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Japans jagatarabumi †verouderd [aanduiding van de brieven die naar Japan werden gezonden door de Japanse vrouwen van de Nederlanders die naar Batavia waren verbannen in 1639]
  
  datering: 1639 (1601-1650)
  status: hybride
  etymologie: D.Jacatra (=Djakarta) + J.fumi (document, letter)
  bron: Vos 1963 (Vos 1963)
▾ jakhals [hondachtige]
zelfstandig naamwoord ; datering: 1653;
thema: dierenrijk
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Duits Jackhals †verouderd (dialect) [arrogante persoon zonder geld, gulzige persoon]
  
  afleidingen en samenstellingen: jackhalsen=heftig naar iets verlangen
  etymologie: Foerste: westlichem Ostfrsl, Borkum, Schlüter: Belege in Oeding, Weseke und Gemenkrückling.
  bron: Foerste 1938 (Foerste, Schlüter)
▾ jakhalsbes [boom waarvan de jakhals de vruchten eet]
zelfstandig naamwoord
thema: plantenrijk
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Engels jakkalsbessie [Afrikaanse ebbenboom óf melkhoutboom; de vruchten van deze boom] <via Afrikaans>
  
  datering: 1854 (1851-1900)
  etymologie: Afrikaans, f. jakkals jackal + bessie berry.
  bron: OED2 1989 (OED2)
▾ jakhalsvogel [Zuid-Afrikaanse stootvogelsoort]
zelfstandig naamwoord
thema: dierenrijk
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Zuid-Afrikaans-Engels jackhalsvogel [Zuid-Afrikaanse stootvogelsoort]
  
  datering: 1834 (1801-1850)
  etymologie: S. Afr. Du.
  bron: Silva 1996 (DSAE)
▾ jakkepoes [(Gronings) kale pronker, gemene kerel]
zelfstandig naamwoord
thema: mensenwereld
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Duits Jáckepuus (dialect) [arme sloeber, jakhals]
  
  etymologie: Weener
  bron: Foerste 1938 (Foerste)
▾ jakkeren [voortjagen]
werkwoord ; datering: 1850;
thema: voortbewegen
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Petjoh afjakkeren, afjakker'n [afbeulen, uitputten]
  
  bron: Loen 1994 (Loen)
▾ jakkes [tussenwerpsel: uitroep van tegenzin]
tussenwerpsel ; datering: 1910;
thema: taalkunde
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Menadonees yakis [scheldwoord]
  
  afleidingen en samenstellingen: yakis tumis = scheldwoord
  bron: Warouw 1985 (MSW)
- ▾ Petjoh jakkies [tussenwerpsel: uitroep van tegenzin]
  
  bron: Loen 1994 (Loen)
▾ jakob-evertsen [benaming voor zaagbaarzen in de Indische zeeën, vernoemd naar een matroos Jacob Evertsen die waarschijnlijk net zo'n gekleurde, vlekkerige huid had als de vissen]
zelfstandig naamwoord ; datering: 1648;
thema: dierenrijk
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Creools-Portugees (Batavia) jaco fëbri [naam van een vis]
  
  bron: Avram 2013 (Avram, Andrei A. (2013), ‘The Dutch lexical contribution to three Asian Portuguese Creoles’, in: PAPIA, São Paulo, 23, 1, 51-74.)
- ▾ Engels Jacob Evertsen [zoutwatervis, in het bijzonder de Kaapse roodbaars]
  
  datering: 1727 (1701-1750)
  etymologie: Name of a 17th-c. Dutch sea-captain.
  bron: OED2 1989 (OED2)
- ▾ Negerhollands Jacob Evert [naam van een vis]
  
  datering: 1905 (1901-1950)
  bron: Hesseling 1905 (Hesseling 1905)
▾ jakobsladder [over schijven lopende ketting met bakken]
zelfstandig naamwoord ; datering: 1858;
thema: werk en industrie
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Duits Jakobsleiter [bepaalde touwladder op een schip]
  
  etymologie: Die Bennenung dürfte wie auch Jakobsstab von den sehr bibelfesten reformierten Niederländern aufgebracht worden sein. Sie bezieht sich auf die von Jakob im Traum gesehene Himmelsleiter, Genesis 28, 12.
  bron: Goedel 1902 (Goedel)
▾ jalap, jalappe [plantenstengel; purgeermiddel daaruit]
zelfstandig naamwoord ; datering: 1642;
thema: plantenrijk
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Japans yarappa [plantenstengel; purgeermiddel daaruit, Exogonium purga]
  
  bron: Vos 1963 (Vos 1963)
▾ jaloers [naijverig]
bijvoeglijk naamwoord ; datering: 1300;
thema: mensenwereld
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Ambons-Maleis panjalus, jalus [naijverig]
  
  etymologie: Is zeer zeker een verbastering van 'jaloers'.
  bron: Prick 1906 (Prick 1906)
- ▾ Menadonees julus [naijverig]
  
  bron: Clercq 1876 (FSA)
- ▾ Kupang-Maleis julus [naijverig]
  
  bron: Clercq 1876 (FSA)
- ▾ Ternataans-Maleis julus [naijverig]
  
  bron: Clercq 1876 (FSA)
- ▾ Jakartaans-Maleis jelus [naijverig]
  
  etymologie: dialect Tanah Abang: jelus = onvriendelijk
  bron: Kähler 1966 (HANS)
- ▾ Indonesisch jelus [naijverig]
  
  bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
- ▾ Petjoh djeloes [naijverig] <via Indonesisch>
  
  bron: Loen 1994 (Loen)
- ▾ Javaans jalus (dialect) [naijverig]
  
  bron: Hoogervorst (veldwerk T.Hoogervorst 2006)
- ▾ Surinaams-Javaans jalusu [naijverig, afgunstig] <via Sranantongo>
  
  afleidingen en samenstellingen: njalusokké = iemand verdenken een liefdesverhouding te hebben
  bron: Vruggink 2001 (Hein)
- ▾ Berbice-Nederlands jalusu [naijverig]
  
  bron: Kouwenberg 1993 (Kouwenberg 1993:616)
- ▾ Saramakkaans djalúsu [naijverig] <via Sranantongo>
  
  bron: Donicie 1963 (Donicie)
- ▾ Sranantongo djarusu [naijverig]
  
  bron: Donicie 1963 (Donicie, SN)
- ▾ Fries jaloersk [naijverig]
  
  bron: Århammar 2003 (Arhammar)
- ▾ Papiaments yalus (ouder: jaloers) [naijverig; naijverigheid]
  
  datering: 1884 (1851-1900)
  etymologie: "Mandamentunan" in Conradi, exodus 20:2.
  bron: (Joubert PN, Conradi)
▾ jaloersheid [afgunst]
zelfstandig naamwoord
thema: mensenwereld
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Papiaments yalursheit [afgunst]
  
  bron: (Joubert PN)
- ▾ Duits Jaluursheit (dialect) [afgunst]
  
  etymologie: Borkum
  bron: Foerste 1938 (Foerste)
▾ jaloezie [optrekbaar zonnescherm]
zelfstandig naamwoord ; datering: 1892;
thema: sociale leven
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Singalees jalusi [rolgordijn]
  
  bron: Peeters 1975 Sannasgala 1976 (Peeters, Sannasgala 1975)
- ▾ Soendanees jalosi [zonnescherm, blind]
  
  bron: Coolsma 1913 Prick 1906 (Prick 1906; Coo1913)
- ▾ Indonesisch jalusi [optrekbaar zonnescherm]
  
  bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
- ▾ Sranantongo yarsin [zonnescherm]
  
  bron: Blanker 2005 (SR)
- ▾ Papiaments yalusi (Arubaans) [luiken]
  
  bron: Klooster 2003 Bakker (Klooster, Olga van der & Michel Bakker, Bouwen op de Wind. Architectuur en cultuur van Aruba, Bloemendaal 2007.)
- ▾ Creools-Engels van de Maagdeneilanden jelassie [gordijn voor raam of deur]
  
  datering: 1981 (1951-2000)
  bron: Valls 1981 (Valls 1981)
▾ jam [confiture]
zelfstandig naamwoord ; datering: 1903;
thema: consumptie
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Indonesisch jém, zém [confiture]
  
  bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
- ▾ Surinaams-Javaans sèm [confiture]
  
  bron: Vruggink 2001 (Hein)
- ▾ Sranantongo syèm [confiture]
  
  bron: Blanker 2005 (SR)
▾ jamboree [internationaal padvinderskamp]
zelfstandig naamwoord ; datering: 1920;
thema: sport en spel
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Indonesisch jamboré [internationaal padvinderskamp]
  
  bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
▾ jammer [ellende; (verouderd) gejammer; spijtig; als tussenwerpsel: helaas]
zelfstandig naamwoord ; datering: 1780;
thema: mensenwereld
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Deens jammer [ellende; gejammer]
  
  status: Ambigu: Nederlands of Nederduits
  afleidingen en samenstellingen: Jammerbugten=(geografische naam), bocht in de zee bij Noord-Denemarken waar veel schepen vergaan.
  etymologie: fra nedertysk jammer, jâmer ¯ egl. substantivering af et oldnedertysk adj. j¤mar 'sørgelig' ¯ fællesgermansk *j•mara- afl. af *j•ma- 'som sørger lydeligt' afl. af udråbsordet *j•- 'ak og ve'
  bron: Becker-Christensen 2005 (pnoe)
- ▾ Zweeds jämmer [gejammer, ellende]
  
  status: Ambigu: Nederlands of Nederduits
  afleidingen en samenstellingen: jämmerljud, jämmerrop, jämmerskri, kattjämmer
  etymologie: före 1520; fornsv. iämber; av lågty. jammer med samma bet.; ljudhärmande
  bron: NEO 1995 (NEO)
- ▾ Noors jammer [gejammer]
  
  status: Ambigu: Nederlands of Nederduits
  etymologie: BO: fra lty, ty; FuT: entlehnt aus mnd. jâmer und jammer (holl. jammer)
  bron: BO 2005 Falk 1910-1911 (BO; FuT)
- ▾ Surinaams-Javaans yamer [spijtig; als tussenwerpsel: helaas]
  
  bron: Vruggink 2001 (Hein)
- ▾ Negerhollands jammer, jamer [medelijden (hebben), betreuren]
  
  datering: 1776 (1751-1800)
  afleidingen en samenstellingen: old 1776: medelijdend = jammervol, erbarmer = jammerman
  etymologie: jammer (old 1776, Hesseling 1905), jamer (Hesseling 1905). old 1776: erbarmen = neem jammer
  bron: Hesseling 1905 Oldendorp 1996 (old 1776, Hesseling 1905)
▾ jammeren [janken, klagen]
werkwoord
thema: mensenwereld
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Deens jamre [janken, klagen]
  
  status: Ambigu: Nederlands of Nederduits
  etymologie: afl. af jammer efter nedertysk jameren
  bron: Becker-Christensen 2005 (pnoe)
- ▾ Noors jamre [janken, klagen]
  
  status: Ambigu: Nederlands of Nederduits
  etymologie: NROI: mnty. jameren , ty. jammern , til jammer
  bron: BO 2005 Falk 1910-1911 NROi (BO; FuT; NROi)
- ▾ Engels yammer [(wee)klagen; smachten]
  
  datering: 1400 (1351-1400)
  afleidingen en samenstellingen: yammering vbl. n. and ppl. a.
  etymologie: Alteration of ME. <ygh>omer, yomer, after MDu., MLG. jammeren.
  bron: OED2 1989 (OED2)
- ▾ Schots yammer; yaumer, yamour, yalmer [janken, klagen; lawaai maken; snel of onsamenhangend spreken; blijven aanhouden; (van een vogel of dier) herhaaldelijk kreten slaken, snateren]
  
  datering: 1451-1500 (1451-1500)
  afleidingen en samenstellingen: z.n.: 1.gejammer, gehuil. 2.luid geschreeuw, misbaar, onophoudelijk gepraat.
  etymologie: ME yamer (v), MDu, MLowGer jammer(en)
  bron: CSD 1985 (CSD)
▾ jammerhartig [erbarmelijk]
bijvoeglijk naamwoord
thema: mensenwereld
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Negerhollands jammerhert [het erbarmen]
  
  datering: 1776 (1751-1800)
  status: afleiding
  bron: Oldendorp 1996 (old 1776)
▾ jammerlijk [bedroevend]
bijvoeglijk naamwoord
thema: mensenwereld
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Negerhollands jammerlik [bedroevend]
  
  datering: 1776 (1751-1800)
  bron: Oldendorp 1996 (old 1776)
▾ Jan [persoonsnaam; (kaartspel) degene die verliest]
zelfstandig naamwoord ; datering: 1254;
thema: taalkunde
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Deens jan [(kaartspel) degene die verliest; persoonsnaam]
  
  status: Ambigu: Nederlands of Nederduits
  afleidingen en samenstellingen: janfri=degene die de helft van de noodzaklijke punten heeft gewonnen; man die 30 jaar is geworden en nog niet getrouwd is
  etymologie: af platty. el. holl. jan, af personnavnet Jan Johannes. Bang: Nederlands
  bron: Brüel 1993 Dahlerup 1919-1956 Hårbøl 2004 Bang 1976 (Fremmedordbog, Fremmed2, OOD, Bang)
- ▾ Frans yan', yane (dialect) [flinke vent]
  
  etymologie: Jan (ndl.). Die bed. 'kerl' hat der eigenname schon im ndl. erhalten.
  bron: Wartburg 1928 (FEW)
- ▾ Noors jan [(kaartspel) degene die verliest]
  
  status: Ambigu: Nederlands of Nederduits
  etymologie: lty el. nederl, av mannsnavnet Jan; FuT: von frz jam (im tricktrack). Das wort ist vielleicht mit den namen Jean identisch.
  bron: BO 2005 Falk 1910-1911 (BO; FuT:)
- ▾ Noors janegutter [zeelui]
  
  status: afleiding
  etymologie: Arnesen: er en betegnelse på sjøfolk, som man ennå kan treffe på. Det har sammenheng med Jan, som tidligere var en alminnelig navn for sjømann i Nederland. Det ble adoptert av utlendinger.
  bron: Arnesen (Arnesen)
- ▾ Zweeds jan [(kaartspel) degene die verliest; persoonsnaam]
  
  datering: 1701 (1701-1750)
  status: Ambigu: Nederlands of Nederduits
  afleidingen en samenstellingen: janbricka, janspel
  etymologie: sedan 1701; av lågty. jan med samma bet.; till personnamnet Jan
  bron: NEO 1995 (NEO)
▾ Jan Compagnie [naam waaronder het bestuur van de Oost-Indische Compagnie aan de inboorlingen als een machtig vorst werd voorgesteld]
zelfstandig naamwoord
thema: mensenwereld
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Engels John Company [naam waaronder de Oost-Indische Campagnie en het Hollandse bestuur bekend stonden bij de inlanders]
  
  datering: 1785 (1751-1800)
  etymologie: Hobson-Jobson: JOHN COMPANY , n.p. An old personification of the East India Company, by the natives often taken seriously, and so used, in former days. The term Company is still applied in Sumatra by natives to the existing (Dutch) Government (see H. O. Forbes, Naturalist's Wanderings, 1885, p. 204). [Dohāī Company Bahādur kī is still a common form of native appeal for justice, and Company Bāgh is the usual phrase for the public garden of a station. It has been suggested, but apparently without real reason, that the phrase is a corruption of Company Jahān, "which has a fine sounding smack about it, recalling Shāh Jehān and Jehāngīr, and the golden age of the Moguls" (G. A. Sala, quoted in Notes and Queries, 8 ser. ii. 37). And Sir G. Birdwood writes: "The earliest coins minted by the English in India were of copper, stamped with a figure of an irradiated lingam, the phallic 'Roi Soleil.' The mintage of this coin is unknown (? Madras), but without doubt it must have served to ingratiate us with the natives of the country, and may have given origin to their personification of the Company under the potent title of Kumpani Jehan, which, in English mouths, became 'John Company'" (Report on Old Records, 222, note).] [1784. -- "Further, I knew that as simple Hottentots and Indians could form no idea of the Dutch Company and its government and constitution, the Dutch in India had given out that this was one mighty ruling prince who was called Jan or John, with the surname Company, which also procured for them more reverence than if they could have actually made the people understand that they were, in fact, ruled by a company of merchants." -- Andreas Spurrmann, Travels to the Cape of Good Hope, the South-Polar Lands, and round the World, p. 347; see 9 ser. Notes and Queries, vii. 34.] 1803. -- (The Nawab) "much amused me by the account he gave of the manner in which my arrival was announced to him. . . . 'Lord Sahab Ka bhànja, Company ki nawasa teshrìf laià'; literally translated, 'The Lord's sister's son, and the grandson of the Company, has arrived." -- Lord Valentia, i. 137. 1808. -- "However the business is pleasant now, consisting principally of orders to countermand military operations, and preparations to save Johnny Company's cash." -- Lord Minto in India, 184.
  bron: OED2 1989 Yule 1994 (OED2, Hobson-Jobson)
- ▾ Zuid-Afrikaans-Engels Jan Compagnie, John Company [verpersoonlijking van de VOC]
  
  datering: 1786 (1751-1800)
  etymologie: (tr. (1941)) Du., Jan John + Compagnie
  bron: Silva 1996 (DSAE)
▾ Jan de Wit [beroemde Nederlandse staatsman]
zelfstandig naamwoord
thema: taalkunde
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Duits Jann de Witt (dialect) [goede man]
  
  bron: Foerste 1938 (Foerste)
▾ Jan Joosten [naam van 17e-eeuwer Jan Joosten van Lodensteijn]
zelfstandig naamwoord
thema: taalkunde
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Japans Yaesu (dialect) [plaatsnaam in Tokyo]
  
  etymologie: The main railroad station of Tôkyô has a Yaesu Exit. This Yaesu goes back upon the name of Jan Joosten van Lodensteijn (+1623), a Dutchman who arrived in 1600 in Japan together with the famous Englishman Will Adams (called Miura Anjin in J.). Jan Joosten was called Yayosu by the Japanese and this word was corrupted into Yaesu. According to the Nagasaki konkengi Jan Joosten's home in Edo was called Yayosu-gashi. Lit.: Iwao Seiichi, 'An Early Dutchman in Japan', The Japan Quarterly VI (1959), pp.308-315.
  bron: Vos 1963 (Vos 1963)
▾ Jan Rap [gespuis]
zelfstandig naamwoord ; datering: 1613;
thema: mensenwereld
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Duits Jann Rapp un sien Maat (dialect) [gespuis]
  
  etymologie: In der Ma. gut bekannt. Auch sonst an der Nordseeküste entlehnt.
  bron: Foerste 1938 (Foerste)
▾ Jan-bij-nacht [apensoort]
zelfstandig naamwoord
thema: dierenrijk
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Berbice-Nederlands jabnaki [apensoort]
  
  bron: Kouwenberg 1993 (Kouwenberg 1993:615)
▾ jan-frederik [Zuid-Afrikaanse lijstersoort]
zelfstandig naamwoord
thema: dierenrijk
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Zuid-Afrikaans-Engels Jan Frederik [Zuid-Afrikaanse lijstersoort]
  
  datering: 1808 (1801-1850)
  etymologie: Afk. (earlier S. Afr. Du.), onomatopoeic, for the sound of its call.
  bron: Silva 1996 (DSAE)
▾ Jan-Kees [veelvoorkomende mannennaam]
zelfstandig naamwoord
thema: taalkunde
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Russisch jánki [(veelal spottend of negatief) Noord-Amerikaan] <via Amerikaans-Engels>
  
  etymologie: Aus engl. yankee von ndd. Janke, Verkleiner- ungsform des PN Jan, s. Holthausen 225, Kluge- Götze EW.700.
  bron: Vasmer 1953-1958 (Vasmer)
- ▾ Italiaans yankee [(veelal spottend of negatief) Noord-Amerikaan] <via Amerikaans-Engels>
  
  etymologie: Ingl. Forse dal nomignolo Jan Kees ('Giovanni Formaggio') dato dagli olandesi di New York ai coloni inglesi.
  bron: Bolelli 1989 (Bolelli)
- ▾ Deens yankee [(veelal spottend of negatief) Noord-Amerikaan] <via Amerikaans-Engels>
  
  etymologie: PNOE: : fra am.engelsk yankee dannet som sg. af yankees ¯ muligvis af nederlandsk Jan Kees 'Jan ost', et øgenavn de nederlandske kolonister i New York oprindelig brugte om de engelske kolonister i Connecticut
  bron: Becker-Christensen 2005 Brüel 1993 Katlev 2000 Arnesen (Fremmedordbog, EO2, PNOE, Arnesen)
- ▾ Indonesisch jéngki [(veelal spottend of negatief) Noord-Amerikaan] <via Amerikaans-Engels>
  
  bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
- ▾ Sloveens jenki, yankee [(veelal spottend of negatief) Noord-Amerikaan] <via Amerikaans-Engels>
  
  bron: Tavzes 2002 (Tavzes)
- ▾ Kroatisch jenki, Yankee [(veelal spottend of negatief) Noord-Amerikaan] <via Amerikaans-Engels>
  
  bron: Anić 2003 (Anić, Vladimir & Ivo Goldstein (2000), Rječnik stranih riječi, Zagreb, 2de druk.)
- ▾ Macedonisch jenki [(veelal spottend of negatief) Noord-Amerikaan] <via Amerikaans-Engels>
  
  bron: Širilova 2001 (Širilova)
- ▾ Oekraïens jánki [(veelal spottend of negatief) Noord-Amerikaan] <via Russisch>
  
  bron: Beloded 1970 (Beloded)
- ▾ Azeri yanki [(veelal spottend of negatief) Noord-Amerikaan] <via Russisch>
  
  bron: Chalilov 2007 (Chalilov)
- ▾ Noors yankee [(veelal spottend of negatief) Noord-Amerikaan] <via Amerikaans-Engels>
  
  bron: BO 2005 Arnesen (BO; Arnesen)
- ▾ Litouws jankiai [(veelal spottend of negatief) Noord-Amerikaan] <via Amerikaans-Engels>
  
  etymologie: angl. Yankees
  bron: Vaitkevičiūtė 2007 (V. Vaitkevičiūtė)
- ▾ Grieks Giankès /jankis/ [(veelal spottend of negatief) Noord-Amerikaan] <via Amerikaans-Engels>
  
  bron: LTKN 1999 (LTKN)
- ▾ Esperanto jankio [(veelal spottend of negatief) Noord-Amerikaan] <via Amerikaans-Engels>
  
  etymologie: geleend via Eng yankee naar analogie van Ru spelling janki. De uitgang -o is standaard voor substantieven in Esp.
  bron: Cherpillod 2003 (Cherp)
- ▾ Servisch Jenki [(veelal spottend of negatief) Noord-Amerikaan] <via Amerikaans-Engels>
  
  bron: Klajn 2006 (Klajn)
- ▾ Duits Yankee [(veelal spottend of negatief) Noord-Amerikaan] <via Amerikaans-Engels>
  
  etymologie: [engl., urspr. Spitzname für die (niederl.) Bewohner der amerik. Nordstaaten, H.u.
  bron: Duden Universal 2003 (Duden Universal)
- ▾ Turks yanki [(veelal spottend of negatief) Noord-Amerikaan] <via Amerikaans-Engels>
  
  bron: Kiris 2008 (Kiris)
- ▾ Tsjechisch yankee [(veelal spottend of negatief) Noord-Amerikaan]
  
  bron: Petráčková 1995 (ASCS)
- ▾ Spaans yanqui [(veelal spottend of negatief) Noord-Amerikaan] <via Amerikaans-Engels>
  
  bron: internet (internet)
- ▾ Slowaaks yankee [(veelal spottend of negatief) Noord-Amerikaan]
  
  bron: Slovensko-anglický slovník 2002 (Slovensko-anglický slovník)
- ▾ Koerdisch yankî [(veelal spottend of negatief) Noord-Amerikaan] <via Amerikaans-Engels>
  
  bron: Qilorî 2002 (Qilorî)
- ▾ Amerikaans-Engels Yankee [(veelal spottend of negatief) Noord-Amerikaan]
  
  datering: 1683 (1651-1700)
  afleidingen en samenstellingen: ook bn., to yankee, Yankee clock, Yankee dialect, Yankeedom, Yankee-Doodle, Yankee-Doodledom, Yankee grit, Yankeeism, Yankeeish, Yankeeland, Yankee nation, Yankee notion, Yankee peddler, Yankee rum, Yankee State, Yankee trick, Yankee wagon
  etymologie: of Jan Kaas? onzeker, zie apart artikel hierover + Mencken Sup. 1; CITAAT: 1776 Yankee bundler; [...] 1901 Yankee colonist.
  bron: Clapin 1902 Craigie 1938-1944 Flexner 1976 Mencken 1937-1948 (Craigie, Clapin, Van der Voort, Neumann, Flexner 1976, Mencken 110-, Sup. I, Marckwardt, Van der Sijs 2009)
- ▾ Frans yankee [(veelal spottend of negatief) Noord-Amerikaan] <via Amerikaans-Engels>
  
  datering: 1776 (1751-1800)
  etymologie: mot angl. amér., d'o.i.; GR: 1776; mot angl. des États-Unis, p.-ê. du holl. Janke, dimin. de Jan « Jean », sobriquet donné par les Hollandais aux Anglais de Nouvelle-Angleterre et de New York, ou altér. indienne de English « anglais », par l'interm. d'une forme amérindienne Yeengeese, Yeengeeze.
  bron: Dubois 1979 Robert 1993 Walter 1997 (PRobert, Walter, Larousse)
- ▾ Engels Yankee [(veelal spottend of negatief) Noord-Amerikaan; ingenieus gereedschap]
  
  datering: 1765 (1751-1800)
  afleidingen en samenstellingen: Yankee-like, -looking; Yankee bet; Yankee gang [bet. weggehaald, zie boek]; Yankee jib; Yankee-land; Yankee notions; Yankee State. Hence Yankee v. (rare1), to deal cunningly with like a Yankee, to cheat; Yankeedom; Yankeyess; Yankeefied; Yankeeish, Yankeeishly; Yankeeism; Yankeeize; Yankeeness.
  etymologie: Source unascertained. The two earliest statements as to its origin were published in 1789: Thomas Anburey, a British officer who served under Burgoyne in the War of Independence, in his Travels II. 50 derives Yankee from Cherokee eankke slave, coward, which he says was applied to the inhabitants of New England by the Virginians for not assisiting them in a war with the Cherokees; William Gordon in Hist. Amer. War states that it was a favourite word with farmer Jonathan Hastings of Cambridge, Mass., c 1713, who used it in the sense of `excellent'. Appearing next in order of date (1822) is the statement which has been most widely accepted, viz. that the word has been evolved from North American Indian corruptions of the word English through Yengees to Yankees (Heckewelder, Indian Nations iii. ed. 1876, p. 77); cf. Yengees.Perhaps the most plausible conjecture is that it comes from Du. Janke, dim. of Jan John, applied as a derisive nickname by either Dutch or English in the New England states (J. N. A. Thierry, 1838, in Life of Ticknor, 1876, II. vii. 124). The existence of Yank(e)y, Yankee, as a surname or nickname (often with Dutch associations) is vouched for by the following references:1683 Cal. St. Papers, Colon. Ser. (1898) 457 They [sc. pirates] sailed from Bonaco..; chief commanders, Vanhorn, Laurens, and Yankey Duch. 1684 Ibid. 733 A sloop..unlawfully seized by Captain Yankey. 1687 Ibid. (1899) 456 Captains John Williams (Yankey) and Jacob Everson (Jacob). 1687-8 MSS. Earl of Dartmouth in 11th Rep. Hist. MSS. Comm. App. v. 136 The pirates Yanky and Jacobs. 1697 Dampier Voy. I. iii. 38. 1725 Inventory of W. Marr of Carolina in N. & Q. 5th Ser. X. 467 Item one negroe man named Yankee to be sold.Cf. also `Dutch yanky' s.v. yanky.
  bron: Onions 1983 (OED2, ODEE)
- ▾ Portugees ianque [(veelal spottend of negatief) Noord-Amerikaan] <via Amerikaans-Engels>
  
  datering: 1801-1900 (1801-1850)
  etymologie: Do ing. yankee, de origem controversa.
  bron: Cunha 1986 (Da Cunha)
▾ jan-van-gent [pelikaanachtige]
zelfstandig naamwoord ; datering: 1619;
thema: dierenrijk
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Duits Jan van Gent †verouderd [pelikaanachtige]
  
  etymologie: Kluge: Prof Kluyver denkt an scherhafte Umformung des gleichbedeut. engl. gannet "sula bassana" und an Einwerkung van nl. gent "Gänserich". Foerste: Name in allen Nordseeländern
  bron: Foerste 1938 Kluge 2002 Smet 1983 (Kluge, Smet 83, Foerste)
- ▾ Deens Jan van Gent [pelikaanachtige]
  
  etymologie: p.c. Stefan
  bron: Dahlerup 1919-1956 Foerste 1938 (OOD, Foerste)
▾ janhagel [gepeupel]
zelfstandig naamwoord ; datering: 1650;
thema: mensenwereld
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Deens janhagel, Jan Hagel [gepeupel; vloekwoord]
  
  status: Ambigu: Nederlands of Nederduits
  etymologie: Fremmed2: via platty. Jan hagel af holl. Janhagel, af personnavnet Jan Johannes + hagel egl. samme ord som hagl (efter brugen af holl. hagel i eder).. Jessen: holl og t. OOD: ra holl. Janhagel, tidligere ogs. brugt som typisk betegnelse for søfolk; om 1. led se Jan; 2. led egl. sa. ord som Hagl (efter brugen af holl. hagel i eder; jf. Jan Dunder (u. Jan 1)); især kbh., nu gldgs. Seip: fra nt (holl.) janhagel
  bron: Dahlerup 1919-1956 Falk 1910-1911 Hårbøl 2004 Jessen 1883 Seip 1915-1919 (Fremmed2, OOD, Jessen, Seip, FuT)
- ▾ Duits Janhagel †verouderd [scheldwoord; pepernoot, gebak]
  
  datering: 1651-1700
  etymologie: Onomastische Bildung. Jan Hagel erscheint im 17. Jh. im Niederländischen als Schelte von Kerlen, die jeden Augenblick de hagel sla hem rufen. Dann vorwiegend als Spottname hamburgischer Bootsleute bezeugt. Kluge: wird durch das ganze 18. Jahrh. mehrfach im seemännischen Bereich gebucht als aus Hamburg stammend. Foerste: Die Entlehnung ins Hd. ging von Hamburg aus (vgl. Kluge, Seem. 396). Der Ausdruck ist auch ins. Dän. entlehnt; sie Falk-Torp 471.
  bron: Foerste 1938 Kluge 2002 Weber 1878 (Kluge, Weber 1878, Foerste)
▾ janmaat [matroos]
zelfstandig naamwoord
thema: scheepvaart
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Duits Jan Maat, Janmaat [(schertsend) matroos]
  
  datering: 1851-1900
  etymologie: DF: niederl.; der; -[e]s, -e u. -en. Goedel: Jan Maat ist eine scherzhafte, volkstümliche Bezeichnung für Matrose im niederdeutsch-niederländischen Sprachgebiet. Kuepper: Leichtmatrose, Matrose; Seemann. »Maat« ist im Ndl der Schiffsmann. Jan = Hans. Seit dem 19. Jh.
  bron: Duden Fremd 1990 Goedel 1902 Küpper 1987 (Duden Fremd, Kuepper, Goedel)
▾ janmeiske [janhen]
zelfstandig naamwoord
thema: mensenwereld
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Fries janmeiske [janhen]
  
  datering: 1854 (1851-1900)
  bron: WFT 1984-2010 (WFT)
▾ jansenisme [katholiek-theologische richting, genoemd naar Cornelis Jansen (Cornelius Jansenius)]
zelfstandig naamwoord
thema: religie
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Duits Jansenismus [reformatorische beweging in de katholieke kerk]
  
  etymologie: nlat.; nach dem niederl. Theologen Cornelius Jansen, +1638; der; -.
  bron: Duden Fremd 1990 (Duden Fremd)
- ▾ Pools jansenizm [reformatorische beweging in de katholieke kerk]
  
  etymologie: flam.nazwisko theologa biskupa Cornelius Jansen(1585-1638)
  bron: Kopaliński 2007 (Wladyslaw Kopalinski)
- ▾ Litouws jansenizmas [reformatorische beweging in de katholieke kerk]
  
  etymologie: pagal šios srovės pradininko K. Janseno (Jansen; lot. Jansenius; 1585-1638), olandų teologo, Ipro (Ypres) miesto vyskupo, pavardę
  bron: Vaitkevičiūtė 2007 (V. Vaitkevičiūtė)
- ▾ Lets jansenisms [reformatorische beweging in de katholieke kerk]
  
  etymologie: pēc Nīderlandes teologa K. Jansena vārda
  bron: Baltutis 2005 (U. Baltutis)
- ▾ Servisch jansenizam [reformatorische beweging in de katholieke kerk]
  
  bron: Klajn 2006 (Klajn)
- ▾ Esperanto jansenismo [reformatorische beweging in de katholieke kerk] <via Frans>
  
  etymologie: geleend via Fr jansénisme. De uitgang -o is standaard voor substantieven in Esp.
  bron: Waringhien 2002 (War)
- ▾ Kroatisch jansenizam [reformatorische beweging in de katholieke kerk]
  
  bron: Anić 2003 (Anić, Vladimir & Ivo Goldstein (2000), Rječnik stranih riječi, Zagreb, 2de druk.)
- ▾ Macedonisch jansenizam [reformatorische beweging in de katholieke kerk]
  
  bron: Širilova 2001 (Širilova)
- ▾ Bulgaars jansenizâm [reformatorische beweging in de katholieke kerk]
  
  bron: Milev 2005 (Milev)
- ▾ Tsjechisch jansenizmus [reformatorische beweging in de katholieke kerk]
  
  bron: Petráčková 1995 (ASCS)
- ▾ Slowaaks jansenizmus [reformatorische beweging in de katholieke kerk]
  
  bron: Slovensko-anglický slovník 2002 (Slovensko-anglický slovník)
- ▾ Grieks iansenismos [reformatorische beweging in de katholieke kerk]
  
  bron: LTKN 1999 (LTKN)
- ▾ Frans jansénisme [reformatorische beweging in de katholieke kerk; strenge moraal]
  
  datering: 1651 (1651-1700)
  afleidingen en samenstellingen: janséniste
  etymologie: PR: de Jansenius, nom lat. de Jansen (1585-1638), évêque d'Ypres.FEW: vgl. apart record met overdrachtelijke betekenissen.
  bron: Robert 1993 Wartburg 1928 (PRobert, Larousse, FEW)
- ▾ Portugees jansenismo [reformatorische beweging in de katholieke kerk] <via Frans>
  
  datering: 1858 (1851-1900)
  afleidingen en samenstellingen: jansenista 1858 (do fr. janséniste)
  etymologie: Do fr. jansénisme, deriv. do antr. Jansen, bispo de Ypres, Flandres.
  bron: Boudens 1988 Cunha 1986 (Da Cunha, Boudens)
▾ jansenist [aanhanger van het jansenisme]
zelfstandig naamwoord ; datering: 1654;
thema: religie
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Litouws jansenistas [aanhanger van het jansenisme]
  
  etymologie: plg. Jansen
  bron: Vaitkevičiūtė 2007 (V. Vaitkevičiūtė)
- ▾ Servisch jansenist [aanhanger van het jansenisme]
  
  afleidingen en samenstellingen: jansenistički
  bron: Klajn 2006 (Klajn)
- ▾ Kroatisch jansenist [aanhanger van het jansenisme]
  
  bron: Anić 2003 (Anić, Vladimir & Ivo Goldstein (2000), Rječnik stranih riječi, Zagreb, 2de druk.)
- ▾ Grieks iansenitès /jansenitis/ [aanhanger van het jansenisme]
  
  bron: LTKN 1999 (LTKN)
- ▾ Frans janséniste [aanhanger van het jansenisme; iemand die erg streng is (in zijn leer); puriteins; streng]
  
  datering: 1656 (1651-1700)
  bron: Robert 2005 (GRobert)
▾ janthiniet [mineraal]
zelfstandig naamwoord
thema: aardrijk
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Engels ianthinite [mineraal]
  
  datering: 1927 (1901-1950)
  etymologie: ad. Du. janthiniet (A. Schoep 1926, in Natuurwetenschappelijk Tijdschrift VII. 97), f. Gr. <gk><ilenis><gaacu>nq<gibreve>n-oj</gk> violet-coloured: see -ite1.
  bron: OED2 1989 (OED2)
▾ Jantje [persoonsnaam]
zelfstandig naamwoord
thema: taalkunde
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Duits Jantje (dialect) [persoonsnaam]
  
  etymologie: Kleverländisch: jantjə nach dem Ndl. im Klevld
  bron: RhWB 1928-1971 (RhWB)
▾ januari [eerste maand]
zelfstandig naamwoord ; datering: 1293;
thema: tijd
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Singalees janavāri [eerste maand]
  
  etymologie: zie woordenlijst pp. 67-86
  bron: Sannasgala 1976 (Sannasgala)
- ▾ Madoerees jānuwari [eerste maand]
  
  bron: Safioedin 1977 (ASIS)
- ▾ Javaans januwari [eerste maand]
  
  bron: Pigeaud 1989 (Pigeaud)
- ▾ Soendanees Janwari [eerste maand]
  
  bron: Coolsma 1913 (Coo1913)
- ▾ Makassaars januâri [eerste maand]
  
  etymologie: men gebruikt ook: janêru
  bron: Cense 1979 (Cense, A.A. (1979), Makkasaars-Nederlands woordenboek, ’s-Gravenhage.)
- ▾ Papiaments yanüari [eerste maand]
  
  bron: (Joubert PN)
- ▾ Boeginees januâri [eerste maand]
  
  bron: Said 1977 (Ide)
- ▾ Indonesisch Januari [eerste maand]
  
  bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
- ▾ Minangkabaus yunari [eerste maand]
  
  bron: Moussay 1995 (Moussay)
- ▾ Nias yanuari [eerste maand]
  
  bron: Lafeber 1922 (Lafeber)
- ▾ Sarnami janwári [eerste maand]
  
  bron: Santokhi 2005 (Santokhi)
- ▾ Tiriyó januari [eerste maand]
  
  bron: Meira 1999 (Meira)
- ▾ Sranantongo januari [eerste maand]
  
  bron: Sijs 2006a (Van der Sijs 2006)
- ▾ Negerhollands januarie [eerste maand]
  
  datering: 1770 (1751-1800)
  bron: Magens 1770 (Magens 1770)
▾ Japan [Oost-Aziatisch land]
zelfstandig naamwoord
thema: mensenwereld
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Arabisch (Egypte) 'il-yabān [Oost-Aziatisch land]
  
  afleidingen en samenstellingen: yabāni (Japanner; Japans; het Japans)
  bron: Hinds 1986 (Hind)
- ▾ Arabisch (Irak) l-yābān [Oost-Aziatisch land]
  
  afleidingen en samenstellingen: yābāni (Japans, Japanner)
  bron: Clarity 1964 (Clarity)
- ▾ Arabisch (MSA) al-yābān [Oost-Aziatisch land]
  
  afleidingen en samenstellingen: yābānī (Japans; een Japanner)
  bron: Wehr 1961 (Wehr)
- ▾ Koerdisch Japonî [van of uit Japan]
  
  bron: Qilorî 2002 (Qilorî)
- ▾ Engels Japan [Oost-Aziatisch land]
  
  datering: 1613 (1601-1650)
  etymologie: OED: Like the other European forms (Du., Ger., Da., Sw. Japan, F., Sp. Japon, Pg. Japão, It. Giappone, app. ad. Malay JPpung, Japang, ad. Chinese Jih-pEn (= Japanese Ni-pon), ‘sun-rise’, ‘orient’, f. jih (Jap. ni) sun + pEn (Jap. pon, hon) origin. The earliest form in which the Chinese name reached Europe was app. in Marco Polo's Chipangu, in Pigafetta Cipanghu. The existing forms represent Pg. Japão and Du. Japan, ‘acquired from the traders at Malacca in the Malay forms’ (Yule).] 1613 J. Saris Voy. to Japan (Hakl. Soc.) 1, January 14, 1612+we wayed out of the roade of Bantam for Japan. Hobson-Jonson: JAPAN , n.p. Mr. Giles says: "Our word is from Jeh-pun, the Dutch orthography of the Japanese Ni-pon." What the Dutch have to do with the matter is hard to see. ["Our word 'Japan' and the Japanese Nihon or Nippon, are alike corruptions of Jihpen, the Chinese pronunciation of the characters (meaning) literally 'sunorigin.'" (Chamberlain, Things Japanese, 3rd ed. 221).] A form closely resembling Japán, as we pronounce it, must have prevailed, among foreigners at least, in China as early as the 13th century; for Marco Polo calls it Chipan-gu or Jipan-ku, a name representing the Chinese Zhi-păn-Kwe ('Sunorigin-Kingdom'), the Kingdom of the Sunrise or Extreme Orient, of which the word Nipon or Niphon, used in Japan, is said to be a dialectic variation. But as there was a distinct gap in Western tradition between the 14th century and the 16th, no doubt we, or rather the Portuguese, acquired the name from the traders at Malacca, in the Malay forms, which Crawfurd gives as Jăpung and Jăpang
  bron: OED2 1989 Yule 1994 (OED2, Hobson-Jobson)
▾ japon [jurk]
zelfstandig naamwoord ; datering: 1717;
thema: sociale leven
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Indonesisch yapon [jurk]
  
  bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
- ▾ Sranantongo yapon [jurk]
  
  bron: Woordenlijst S-N (Woordenlijst S-N)
- ▾ Surinaams-Javaans yapung [jurk] <via Sranantongo>
  
  bron: Vruggink 2001 (Hein)
- ▾ Aucaans japon [jurk]
  
  bron: Wakaman 1979 (Wakaman 114)
- ▾ Sarnami yápon [jurk]
  
  bron: Santokhi 2005 (Santokhi)
- ▾ Saramakkaans japó [jurk] <via Sranantongo>
  
  bron: Donicie 1963 (Donicie)
- ▾ Duits Pönneken, Punn, Punnijel, Ponn, Nachtponne (dialect) [nachtkleding voor kinderen; lang nachtkleed]
  
  etymologie: Ursprung ist hier das niederländische "japon" ("japanischer Rock", mit Abfall der ersten Silbe). (…) Punnijel das aus ndl. japon (japanischer Rock) entlehnte Wort ist ohne die erste Silbe ja- Rip lrhn. von einschl. Monsch, Schleid-Dreiborn Heimb Mechernich, Ahrw-Brohl bis einschl. Aach-Ld, Jül, Grevbr, Neuss u. rrhn. in Sieg, MülhRh, Gummb-Stdt als punĭ(j)əl, po-, –nəjəl [py- Neuss-Holzh; punĭχəl Bo-Rösbg; -nχəl Rheinb-Meckenh, Köln-Frechen; -ĭkəl Ahrw-Brohl], Pl. -ələ, Demin. pyn-, pønĭjəlχə verbr.; Aach-Stdt poŋ, Pl. -ŋə; dann in Geld, Mörs, Klev, Rees pon. Pl. -nə u. pøn, Demin. pønəkə m.: 1. langes, bis auf die Füsse reichendes Nachtkleid aus Biber oder Leinen für die Kinder, Nachsp.; em P. herömlofe Rip, Allg. Adam on Eva, die satten op e Tönneke; A. het en Jäcksken an on E. en Pönneke Mörs-Xanten. Zinter Klos, gotthellige Mann, treck dinge beste Punnijel an usf. (s. Klas) Köln. — 2. übertr. nacke Ponn Hemdenmatz Mörs-Xanten.
  bron: Honnen 2000 (RMW, RhWB)
- ▾ Negerhollands japoenje, japuen [tabbaard (lang gewaad, ook voor de man)]
  
  datering: 1776 (1751-1800)
  etymologie: japoenje (old 1776), japuen (Hesseling 1905)
  bron: Hesseling 1905 Oldendorp 1996 (old 1776, Hesseling 1905)
▾ jargon [groepstaal, vaktaal]
zelfstandig naamwoord ; datering: 1824;
thema: communicatie
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Indonesisch jargon, yargon [groepstaal, vaktaal]
  
  bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
▾ jarig [zijn geboortedag herdenkend]
bijvoeglijk naamwoord ; datering: 1714;
thema: tijd
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Indonesisch yareh, yarig [zijn geboortedag herdenkend]
  
  bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
- ▾ Fries jierrich [zijn geboortedag herdenkend]
  
  datering: 1825 (1801-1850)
  bron: WFT 1984-2010 (WFT)
▾ jas [kledingstuk]
zelfstandig naamwoord ; datering: 1733;
thema: sociale leven
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Soendanees jas [kledingstuk]
  
  bron: Prick 1906 (Prick 1906)
- ▾ Madoerees ējjas, jas [kledingstuk]
  
  afleidingen en samenstellingen: ajasan = een jas dragen, jas ojān = regenjas
  bron: Safioedin 1977 (ASIS)
- ▾ Ambons-Maleis yas [kledingstuk]
  
  bron: Clercq 1876 (FSA)
- ▾ Menadonees yas [kledingstuk]
  
  bron: Clercq 1876 (FSA)
- ▾ Ternataans-Maleis yas [kledingstuk]
  
  bron: Clercq 1876 (FSA)
- ▾ Kupang-Maleis yas [kledingstuk]
  
  bron: Clercq 1876 (FSA)
- ▾ Javaans jas [(heren)jasje van Europees-Indische snit, colbertje]
  
  afleidingen en samenstellingen: jas-jasan=met een Europees-Indisch jasje aan
  bron: Pigeaud 1989 (Pigeaud)
- ▾ Muna dhasi [kledingstuk]
  
  bron: Berg 1995 (BKK2005)
- ▾ Jakartaans-Maleis jas [kledingstuk]
  
  afleidingen en samenstellingen: jas ujan = regenjas
  etymologie: ujan = regen
  bron: Chaer 1976 (CHAER)
- ▾ Makassaars jâsá [kledingstuk]
  
  bron: Cense 1979 (Cense, A.A. (1979), Makkasaars-Nederlands woordenboek, ’s-Gravenhage.)
- ▾ Boeginees jâsé [kledingstuk]
  
  bron: Said 1977 (Ide)
- ▾ Atjehnees jaih [kledingstuk]
  
  etymologie: men gebruikt ook: bajèe
  bron: Djajadiningrat 1934 (RA)
- ▾ Sasaks jas [Europese jas]
  
  afleidingen en samenstellingen: bĕrjas = een Europese jas dragen
  bron: Goris 1938 (Goris)
- ▾ Indonesisch jas [kledingstuk]
  
  afleidingen en samenstellingen: jas kamar = kamerjas
  bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
- ▾ Petjoh djas [kledingstuk] <via Indonesisch>
  
  afleidingen en samenstellingen: djas toetoep = wit jasje met hooggesloten kraag (ook: mantel)
  bron: Cress 1998 (Loen, Cress)
- ▾ Minangkabaus jas [kledingstuk]
  
  bron: Moussay 1995 (Moussay)
- ▾ Papiaments yas (ouder: jas) [kledingstuk]
  
  bron: (Joubert PN; Noordegraaf, Jan (2015), ‘Lexicografie op Curaçao. Abraham Jesurun en zijn woordenlijst van het Papiaments (1898)’, in: Trefwoord 2015, http://www.fryske-akademy.nl/trefwoord.)
- ▾ Keiëes yas [kledingstuk]
  
  bron: Geurtjens 1921 (Geurtjens)
- ▾ Surinaams-Javaans jas, yas [colbert]
  
  afleidingen en samenstellingen: jas udan = regenjas
  bron: Vruggink 2001 (Hein)
- ▾ Sranantongo jas, yas [kledingstuk]
  
  bron: Blanker 2005 Echteld 1961 (Echteld, SR)
- ▾ Zuid-Sotho jase [kledingstuk] <via Afrikaans>
  
  bron: Jennings 1995 (KVW)
- ▾ Tswana jase [kledingstuk] <via Afrikaans>
  
  bron: Jennings 1995 (KVW)
- ▾ Noord-Sotho jase [kledingstuk] <via Afrikaans>
  
  bron: Jennings 1995 (KVW)
- ▾ Fries jas [kledingstuk]
  
  bron: Århammar 2003 (Arhammar)
▾ jas [troefboer]
zelfstandig naamwoord ; datering: 1720;
thema: sport en spel
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Frans yas (dialect) [soort kaartspel, zeer in de mode in Duits-Zwitserland]
  
  datering: 1890 (1851-1900)
  afleidingen en samenstellingen: yasser; yasi, yasu, yasseur
  etymologie: Jass (schweizd.). Volgens WNT jas III is het Zwitsers ontleend aan het Nederlands.
  bron: Wartburg 1928 (FEW)
- ▾ Duits Jass [kaartspel]
  
  datering: 1451-1500
  etymologie: Brandstetter: Vermutlich durch Schweizer Söldner aus dem Niederländischen eingeführt; dort ist jas eine Spielkarte (Trumpfbauer). Weitere Herkunft umstritten; vielleicht gekürzt aus nndl. paljas "Hanswurst, Bajazzo" (mit Rücksicht auf Kartenbezeichnungen wie südndl. zot "Narr", nfrz. fou "Narr"). Duden Universal: wahrsch. von schweiz. Söldnern aus den Niederlanden in die Schweiz gebracht; vgl. niederl. gleichbed. jassen. Brandstetter: Zweifelsohne direkter Import aus Holland sind die technischen Ausdrùcke eines Kartenspieles, des Jass, welches die Sôldner heimgebracht und welches das alte Luzerner Nationalspiel, das ^ â i s e r e , fast verdrângt hat.. Foerste: Im 18. Jh. wurde es wsch. durch Schweizer Soldaten in holl. Dienst aus dem Nl. ins Süddeutsche und Schweizerische entlehnt.
  bron: Brandstetter 1900 Duden Universal 2003 Foerste 1938 Kluge 2002 (Kluge, Duden Universal, Brandstetter, Foerste)
▾ jashemd [soort jasje]
zelfstandig naamwoord
thema: sociale leven
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Indonesisch yashém †verouderd [soort jasje]
  
  bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
▾ jasmijn [plantengeslacht]
zelfstandig naamwoord ; datering: 1350;
thema: plantenrijk
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Japans yasumin †verouderd [plantengeslacht]
  
  bron: Vos 1963 (Vos 1963)
- ▾ Indonesisch yasmén, yasmin [plantengeslacht]
  
  bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
- ▾ Sranantongo yasmèin [plantengeslacht]
  
  bron: Blanker 2005 (SR)
▾ Jasper [jongensnaam]
zelfstandig naamwoord
thema: taalkunde
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Deens jas [(slang, tegen oudere man) gozer, oude rukker, oude man]
  
  afleidingen en samenstellingen: gamle jas = joviale aanspreekvorm voor vriend
  etymologie: fra holl. (personnavn) Jas, kortform for Jasper, Kasper; ell. besl. m. dial. jas, vrøvl, i forb. gamle jas, i tiltale til ældre (ofte aflægs) person: gamle (fyr); gamle dreng.
  bron: Dahlerup 1919-1956 (OOD)
▾ jaspis [steensoort]
zelfstandig naamwoord ; datering: 1240;
thema: aardrijk
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Indonesisch yaspis [steensoort]
  
  bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
▾ jassen [kaartspel]
zelfstandig naamwoord ; datering: 1738;
thema: sport en spel
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Duits jassen (dialect) [kaarten]
  
  etymologie: Borken, Anholt
  bron: Schlüter 1952 (Schlüter)
▾ jasses [tussenwerpsel: uitroep van afschuw]
tussenwerpsel ; datering: 1612;
thema: taalkunde
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Zuid-Afrikaans-Engels yassas, yissus … [uitroep van afschuw] <via Afrikaans>
  
  datering: 1942 (1901-1950)
  afleidingen en samenstellingen: jislaaik (bastaardvloek 'just like')
  etymologie: Afk. fr. Du. jasses, jesses, ult. fr. Jezus, Jesus
  bron: Silva 1996 (DSAE)
▾ jaszak [zak in kledingstuk]
zelfstandig naamwoord
thema: sociale leven
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Sranantongo yas'saka [zak in kledingstuk]
  
  bron: Blanker 2005 Echteld 1961 (Echteld, SR)
▾ Javaans [van of uit Java]
bijvoeglijk naamwoord
thema: mensenwereld
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Chinees-Maleis Yefans [van of uit Java]
  
  bron: Veldwerk Hoogervorst (Veldwerk T.Hoogervorst 2006)
▾ javaniet [glasachtig gesteente uit Java]
zelfstandig naamwoord
thema: aardrijk
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Engels javaite, javanite [glasachtig gesteente uit Java]
  
  datering: 1938 (1901-1950)
  etymologie: f. Java + -ite1, rendering Du. javaniet (see etym. of javanite). f. Javan a. and n. + -ite1; before coining the word in Eng. von Koenigswald had previously coined its Du. equivalent, javaniet, in Natuurkundig Tijdschrift voor Nederlandsch-Indië (1936) XCVI. 285.
  bron: OED2 1989 (OED2)
▾ jawel [tussenwerpsel: uitroep ter bevestiging]
tussenwerpsel ; datering: 1615;
thema: taalkunde
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Petjoh jewel [ja, jazeker]
  
  bron: Loen 1994 (Loen)
▾ jazz [moderne muziek met sterk improvisatie-element]
zelfstandig naamwoord ; datering: 1912;
thema: muziek
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Makassaars jês, jêsé [moderne muziek met sterk improvisatie-element]
  
  status: Ambigu: Nederlands of Engels
  afleidingen en samenstellingen: pajês = speler in een jazzband
  bron: Cense 1979 (Cense, A.A. (1979), Makkasaars-Nederlands woordenboek, ’s-Gravenhage.)
- ▾ Indonesisch jazz [moderne muziek met sterk improvisatie-element]
  
  status: Ambigu: Nederlands of Engels
  afleidingen en samenstellingen: menjazzkan =er een jazz-ritme van maken
  bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
▾ jazzband [orkestje dat jazzmuziek speelt]
zelfstandig naamwoord
thema: muziek
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Javaans jasbèn, jèsbèn [orkestje dat jazzmuziek speelt]
  
  bron: Pigeaud 1989 (Pigeaud)
- ▾ Indonesisch jésbén [orkestje dat jazzmuziek speelt]
  
  bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
▾ je andere [jullie]
voornaamwoord
thema: taalkunde
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Berbice-Nederlands jende [jullie]
  
  bron: Kouwenberg 1993 (Kouwenberg 1993:616)
- ▾ Skepi-Nederlands ende [jullie]
  
  bron: Robertson 1989 (Robertson 1989)
- ▾ Negerhollands yeno [jullie]
  
  datering: 1989 (1951-2000)
  bron: Robertson 1989 (Robertson 1989)
▾ jeep [legerauto]
zelfstandig naamwoord ; datering: 1944;
thema: voortbewegen
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Madoerees jip [terreinwagen]
  
  status: Ambigu: Nederlands of Engels
  afleidingen en samenstellingen: ajiban = in een jeep rijden
  bron: Safioedin 1977 (ASIS)
- ▾ Kupang-Maleis jip [legerauto]
  
  afleidingen en samenstellingen: layar jip=boegspriet (zeilen)
  bron: Jacob 2003 (J&G)
- ▾ Jakartaans-Maleis mubél jip [legerauto]
  
  status: Ambigu: Nederlands of Engels ; afleiding
  etymologie: mubél = auto
  bron: Chaer 1976 (CHAER)
- ▾ Menadonees jip [legerauto]
  
  bron: Warouw 1985 (MSW)
- ▾ Indonesisch jip [legerauto]
  
  status: Ambigu: Nederlands of Engels
  bron: Jones 2007 Stevens 2004 (S&S-T2004, Jones)
- ▾ Surinaams-Javaans jip [legerauto]
  
  bron: Vruggink 2001 (Hein)
▾ jeminee [tussenwerpsel: uitroep van verbazing]
tussenwerpsel ; datering: 1613;
thema: taalkunde
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Engels jiminy [bastaardvloek, uitroep van verbazing]
  
  datering: 1601-1700 (1601-1650)
  etymologie: Earlier gemini, prob.of LDu.origin (cf.LG.jemini,G., Du..jemine, perversion of Jesu Domine O Lord Jesus).
  bron: Onions 1983 (ODEE)
▾ jenever, † genever [sterk alcoholische drank met jeneverbessen]
zelfstandig naamwoord ; datering: 1606;
thema: consumptie
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Ambons-Maleis jenéwer [Hollandse jenever]
  
  bron: Prick 1906 (Prick 1906)
- ▾ Arabisch (MSA) al-jinn [Engelse graanjenever] <via Engels>
  
  bron: OED2 1989 Wehr 1961 (Wehr, OED)
- ▾ Atjehnees jèn [Engelse graanjenever] <via Engels>
  
  etymologie: men gebruikt ook: ara', supi
  bron: Djajadiningrat 1934 (RA)
- ▾ Deens genever [sterk alcoholische drank met jeneverbessen]
  
  etymologie: fra nederlandsk jenever ¯ omdannet af latin j[niperus 'enebærbusk'
  bron: Becker-Christensen 2005 Brüel 1993 Hårbøl 2004 (Fremmedordbog, PNOE, Fremmed2)
- ▾ Deens gin [Engelse graanjenever] <via Engels>
  
  etymologie: fra engelsk gin fork. af genever
  bron: Becker-Christensen 2005 (PNOE)
- ▾ Duits Genever [Nederlandse jeneverbesbrandewijn]
  
  etymologie: lat.-fr.; der; -s, -. Smet 83: ook in het Emsländischen overgenomen. Schlüter: Bentheim.
  bron: Duden Fremd 1990 Foerste 1938 Schlüter 1952 Schönhoff 1908 (Duden Fremd, Foerste, Schlüter, Smet 83, Schönhoff)
- ▾ Fins genever [alcoholische drank uit Nederland en België]
  
  bron: Kirjoittaja 1999 Nurmi 1998 Sadeniemi 2002 (NSSK, SKP, TN)
- ▾ Fins gini [Engelse graanjenever]
  
  bron: Sijs 2010 (Van der Sijs 1998)
- ▾ Indonesisch gin [Engelse graanjenever] <via Engels>
  
  bron: Sijs 2010 (Van der Sijs 1998)
- ▾ Indonesisch jenéwer [sterk alcoholische drank met jeneverbessen]
  
  bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
- ▾ Italiaans gin [Engelse graanjenever] <via Engels>
  
  etymologie: Ingl. abbreviaz. di geneva, dall'oland. genever.
  bron: Bolelli 1989 (Bolelli)
- ▾ Japans zeneifuru †verouderd [sterk alcoholische drank met jeneverbessen]
  
  etymologie: Nowadays jin (E.).
  bron: Vos 1963 (Vos 1963)
- ▾ Japans jin [Engelse graanjenever] <via Engels>
  
  bron: Sijs 2010 (Van der Sijs 1998)
- ▾ Javaans jenèwer [sterk alcoholische drank met jeneverbessen]
  
  bron: Pigeaud 1989 (Pigeaud)
- ▾ Kupang-Maleis jenéwer [sterk alcoholische drank met jeneverbessen]
  
  bron: Clercq 1876 (FSA)
- ▾ Lets ženevērs [sterk alcoholische drank met jeneverbessen]
  
  status: Ambigu: Nederlands of Frans
  etymologie: hol. genever < fr.
  bron: Baltutis 2005 (U. Baltutis)
- ▾ Litouws džinas [Engelse graanjenever] <via Engels>
  
  etymologie: angl. gin
  bron: Vaitkevičiūtė 2007 (V. Vaitkevičiūtė)
- ▾ Madoerees jenewer, jānewer, jānewēr, janewēr, jāniwēr [sterk alcoholische drank met jeneverbessen]
  
  bron: Kiliaan 1904 (ASIS, PH, KIL)
- ▾ Maltees ġinn [Engelse graanjenever] <via Engels>
  
  bron: Aquilina 2006 (Aquilina)
- ▾ Menadonees jenéwer [sterk alcoholische drank met jeneverbessen]
  
  bron: Clercq 1876 (FSA)
- ▾ Noors sjenever [sterk alcoholische drank met jeneverbessen]
  
  etymologie: BO: gj nederl fra lat. juniperus, 'einebærbusk'; FuT:
  bron: BO 2005 (BO)
- ▾ Papiaments yanefer, yènefer, zjenever [sterk alcoholische drank met jeneverbessen]
  
  bron: Putte 2008 (Joubert PN, Putte PN)
- ▾ Perzisch jin [Engelse graanjenever] <via Engels>
  
  bron: Lazard 2000 (Lazard)
- ▾ Pools dżyn [Engelse graanjenever] <via Engels>
  
  etymologie: van een verouderde genever(jenever)
  bron: Kopaliński 2007 (Wladyslaw Kopalinski)
- ▾ Russisch džin [Engelse graanjenever] <via Engels>
  
  bron: Sijs 2010 (Van der Sijs 1998)
- ▾ Soendanees janewĕr [sterk alcoholische drank met jeneverbessen]
  
  bron: Coolsma 1913 (Cool1913)
- ▾ Surinaams-Javaans jenèwer [sterk alcoholische drank met jeneverbessen]
  
  bron: Vruggink 2001 (Hein)
- ▾ Ternataans-Maleis jenéwer [sterk alcoholische drank met jeneverbessen]
  
  bron: Clercq 1876 (FSA)
- ▾ Turks cin [Engelse graanjenever] <via Engels>
  
  afleidingen en samenstellingen: cin tonik 'gin-tonic'
  bron: Kiris 2008 (Kiris)
- ▾ Zweeds gin [Engelse graanjenever] <via Engels>
  
  bron: Sijs 2010 (Van der Sijs 1998)
- ▾ Grieks tzin /dzjin/ [Engelse graanjenever] <via Engels>
  
  bron: LTKN 1999 (LTKN)
- ▾ Koerdisch cîn [Engelse graanjenever] <via Engels>
  
  bron: Qilorî 2002 (Qilorî)
- ▾ Engels genever [sterk alcoholische drank met jeneverbessen]
  
  datering: 1689 (1651-1700)
  afleidingen en samenstellingen: genevaed ppl. a., drunk with geneva; verkort tot gin
  etymologie: < Dutch genever spirit originally distilled from fermented juniper berries (1606; now usually jenever), transferred use of genever, (now usually) jenever juniper berries collectively (Middle Dutch genuuere, jenueuer, etc. (c1240)) < Old French genevre, geneivre, genoivre juniper bush, juniper berries collectively (both end of the 11th cent. in Rashi; Middle French, French genièvre) < classical Latin i{umac}niperus JUNIPER n. The {alpha} forms show alteration by folk-etymological association with the name of the city of Geneva (see GENEVA n.). Compare later GIN n.2
  bron: Onions 1983 (OED2, ODEE geneva 2, Room (gin))
- ▾ Engels gin [graanjenever]
  
  datering: 1714 (1701-1750)
  status: verbastering
  bron: OED2 1989 (OED2)
- ▾ Zweeds genever [sterk alcoholische drank met jeneverbessen]
  
  datering: 1734 (1701-1750)
  afleidingen en samenstellingen: geneverbrännvin (jeneverbrandewijn); geneverflaska (fles met jenever)
  etymologie: NEO; Hist.: sedan 1734; av nederl. jenever 'enbär; genever'; urspr. till lat. juniperus 'enbuske'; jfr 2gin
  bron: NEO 1995 (NEO)
- ▾ Duits Gin [Engelse graanjenever] <via Engels>
  
  datering: 1751-1800
  etymologie: Duden: lat.-fr.-niederl.-engl.; der; -s, -s. Kluge: Entlehnt aus ne. gin, einer Kurzform von ne. geneva, aus nndl. genever, aus afrz. gene(i)vre "Wacholder", aus l. iUniperus f.
  bron: Duden Fremd 1990 Kluge 2002 (Duden Fremd, Kytzler, Kluge)
- ▾ Frans gin [Engelse graanjenever] <via Engels>
  
  datering: 1759 (1751-1800)
  afleidingen en samenstellingen: gin-fizz
  etymologie: 1794; mot angl., adapt. du néerl. genever `genièvre'
  bron: Dubois 1979 Robert 1993 Walter 1997 (PRobert, Walter, Larousse)
- ▾ Frans genièvre [sterk alcoholische drank met jeneverbessen]
  
  datering: 1835 (1801-1850)
  status: betekenisontlening
  bron: Sijs 2010 (Van der Sijs 1998)
- ▾ Sranantongo yaneifri (ouder: janefri) [sterk alcoholische drank met jeneverbessen]
  
  datering: 1855 (1851-1900)
  bron: Focke 1855 Woordenlijst S-N (Woordenlijst S-N, Fo)
- ▾ Portugees gim [Engelse graanjenever] <via Engels>
  
  datering: 1901-2000 (1901-1950)
  etymologie: Do ing. gin, abrev. de geneva 'genebra', deriv. do neerl. genever e, este, do a fr. genevre.
  bron: Cunha 1986 (Da Cunha)
▾ jengelen [dwingend huilen]
werkwoord ; datering: 1528;
thema: mensenwereld
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Frans jangler †verouderd [kletsen, plagen, kwaadspreken, opscheppen]
  
  bron: Philippa 2003-2009 (EWN)
- ▾ Bretons janglow [trucs van een jongleur] <via Frans>
  
  datering: 1519 (1501-1550)
  status: afleiding
  bron: Deshayes 2003 (DEB)
▾ jent [bevallig]
bijvoeglijk naamwoord ; datering: 1539;
thema: mensenwereld
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Duits jänt (dialect) [(vaak over jonge meisjes) passend, aardig, goed]
  
  etymologie: Gemenkrückling. Es scheint ein ziemlicher Bedarf an solchen Wörtern zu bestehen und die Neigung zur Übernahme aus anderen Sprachen ist groß, vgl. mooi.
  bron: Schlüter 1952 (Schlüter)
▾ jentig [bevallig, aardig]
bijvoeglijk naamwoord
thema: mensenwereld
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Duits jentich (dialect) [slank, strak, handig, normaal]
  
  etymologie: Heute in ganz Ostfrsl. bekannt; dagegen nicht im Jeverland
  bron: Foerste 1938 (Foerste)
▾ jenzen [snel, driftig te werk gaan]
werkwoord
thema: werk en industrie
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Duits jänsen (dialect) [haasten; uithangen (meestal met meisjes)]
  
  etymologie: Vreden, Gemenkrückling
  bron: Schlüter 1952 (Schlüter)
▾ jerrycan [benzineblik]
zelfstandig naamwoord ; datering: 1950;
thema: leger
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Kupang-Maleis jerigen [benzineblik]
  
  bron: Jacob 2003 (J&G)
- ▾ Muna dhereke [benzineblik]
  
  bron: Berg 1995 (BKK2005)
- ▾ Jakartaans-Maleis derigèn [benzineblik]
  
  status: Ambigu: Nederlands of Engels
  bron: Chaer 1976 (CHAER)
- ▾ Menadonees yèrgèn [benzineblik]
  
  bron: Warokka 2004 (DJERY)
- ▾ Indonesisch jérikén, yérikén [benzineblik]
  
  status: Ambigu: Nederlands of Engels
  bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
- ▾ Petjoh djerriegen [benzineblik] <via Indonesisch>
  
  bron: Loen 1994 (Loen)
▾ jeu [aardigheid]
zelfstandig naamwoord ; datering: 1719;
thema: overheid
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Sranantongo syeu [aardigheid]
  
  bron: Blanker 2005 (SR)
▾ jeugd [het jong-zijn]
zelfstandig naamwoord ; datering: 901-1000;
thema: mensenwereld
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Duits Jögde †verouderd (dialect) [het jong-zijn]
  
  bron: Mensinga 1880 (Mensinga)
▾ jeugdzorg [instantie voor begeleiding van de jeugd]
zelfstandig naamwoord
thema: overheid
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Fries jeugdsoarch [instantie voor begeleiding van de jeugd]
  
  bron: Århammar 2003 (Arhammar)
▾ jeuken [kriebelen; tintelen]
werkwoord ; datering: 1240;
thema: zintuiglijkheden
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Berbice-Nederlands juku [kriebelen]
  
  bron: Kouwenberg 1993 (Kouwenberg 1993:617)
- ▾ Zweeds jucka [snelle bewegingen maken met het onderlijf bij dansen]
  
  datering: 1561 (1551-1600)
  status: Ambigu: Nederlands of Nederduits
  etymologie: sedan 1651; sv. dial. jucka 'hoppa upp och ner'; trol. av lågty. jucken, jücken 'guppa; klia'; besl. med eng. itch 'klia'
  bron: NEO 1995 (NEO)
- ▾ Negerhollands joek [kriebelen]
  
  datering: 1776 (1751-1800)
  bron: Oldendorp 1996 (old 1776)
▾ jezelf [voornaamwoord: je]
voornaamwoord
thema: taalkunde
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Negerhollands ju selv [voornaamwoord: je]
  
  datering: 1905 (1901-1950)
  bron: Hesseling 1905 (Hesseling 1905: 232)
▾ Jezus [grondlegger van het christendom]
zelfstandig naamwoord ; datering: 1201-1250;
thema: religie
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Indonesisch Yésus [Christus]
  
  bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
- ▾ Chinees-Maleis Yèses [grondlegger van het christendom]
  
  bron: Veldwerk Hoogervorst (Veldwerk T.Hoogervorst 2006)
- ▾ Surinaams-Javaans Yésus [grondlegger van het christendom]
  
  bron: Vruggink 2001 (Hein)
- ▾ Negerhollands Jesus [grondlegger van het christendom]
  
  datering: 1905 (1901-1950)
  afleidingen en samenstellingen: Jezus Christus = Jesus die Christus
  bron: Hesseling 1905 (Hesseling 1905: 226)
▾ jicht, † gicht [pijnlijke gewrichtsontsteking ten gevolge van onder meer een stofwisselingsziekte]
zelfstandig naamwoord ; datering: 1599;
thema: wetenschap
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Sranantongo yekti [pijnlijke gewrichtsontsteking ten gevolge van onder meer een stofwisselingsziekte]
  
  bron: Woordenlijst S-N (Woordenlijst S-N)
- ▾ Noors gikt [pijnlijke gewrichtsontsteking ten gevolge van onder meer een stofwisselingsziekte]
  
  status: Ambigu: Nederlands of Nederduits
  etymologie: BO: fra lty; FuT: entlehnt dem nhd. Gicht, während norw. dial. ikt von mnd. jicht (holl. jicht) stammt.
  bron: BO 2005 Falk 1910-1911 (BO; FuT)
- ▾ Duits Jicht (dialect) [pijnlijke gewrichtsontsteking ten gevolge van onder meer een stofwisselingsziekte]
  
  bron: Schönhoff 1908 (Schönhoff)
- ▾ Deens gigt (dialect) [pijnlijke gewrichtsontsteking ten gevolge van onder meer een stofwisselingsziekte]
  
  status: Ambigu: Nederlands of Nederduits
  etymologie: gigt [Zgigt] subst. -en1. sygdomme i kroppens led der giver smerter og hævelse og evt. misdannelser = REUMATISME e gigtfeber · gigtpatient · gigtramt · gigtsvag e ledegigt · slidgigt · urinsyregigt! gig+t ¯ nedertysk gicht
  bron: Becker-Christensen 2005 (PNOE)
- ▾ Zweeds gikt [pijnlijke gewrichtsontsteking ten gevolge van onder meer een stofwisselingsziekte]
  
  datering: 1578 (1551-1600)
  status: Ambigu: Nederlands of Nederduits
  afleidingen en samenstellingen: giktanfall, giktbruten, giktvärk
  etymologie: sedan 1578; ev. av lågty. gicht med samma bet. (ty. Gicht); av omdiskuterat urspr.
  bron: NEO 1995 (NEO)
- ▾ Fins kihti [pijnlijke gewrichtsontsteking ten gevolge van onder meer een stofwisselingsziekte] <via Zweeds>
  
  datering: 1788 (1751-1800)
  etymologie: Bentlin: of Nederduits
  bron: Häkkinen 2004 Kirjoittaja 1999 Nurmi 1998 Sadeniemi 2002 Bentlin 2008 (KH, NSSK, SKP, TN, Bentlin)
- ▾ Papiaments jicht †verouderd [pijnlijke gewrichtsontsteking ten gevolge van onder meer een stofwisselingsziekte]
  
  datering: 1859 (1851-1900)
  etymologie: Uit: Putman1859 p. 32
  bron: Putman 1859 (Putman1859)
- ▾ Negerhollands gicht [pijnlijke gewrichtsontsteking ten gevolge van onder meer een stofwisselingsziekte]
  
  datering: 1905 (1901-1950)
  bron: Hesseling 1905 (Hesseling 1905)
▾ jij, je [persoonlijk voornaamwoord]
voornaamwoord ; datering: 1617;
thema: taalkunde
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Menadonees yèi [persoonlijk voornaamwoord]
  
  bron: Warouw 1985 (MSW)
- ▾ Chinees-Maleis yèi [persoonlijk voornaamwoord]
  
  bron: Veldwerk Hoogervorst (Veldwerk T.Hoogervorst 2006)
- ▾ Javaans yè (dialect) [persoonlijk voornaamwoord]
  
  etymologie: geheimtaal der homo's
  bron: Veldwerk Hoogervorst (Veldwerk T.Hoogervorst 2006)
- ▾ Berbice-Nederlands ju [persoonlijk voornaamwoord]
  
  bron: Kouwenberg 1993 (Kouwenberg 1993:617)
- ▾ Skepi-Nederlands asu [persoonlijk voornaamwoord]
  
  etymologie: van dial. jou
  bron: Robertson 1989 (Robertson 1989)
- ▾ Negerhollands joe, jǝ, ju [persoonlijk voornaamwoord: je, jij (ook gebruikt voor verbogen vormen en meervoud)]
  
  datering: 1776 (1751-1800)
  etymologie: joe (old 1776), jǝ, ju (djdj 1926), ju (Hesseling 1905)
  bron: Hesseling 1905 Josselin 1926 (old 1776, Hesseling 1905, djdj 1926)
▾ jockey [pikeur]
zelfstandig naamwoord ; datering: 1824;
thema: sport en spel
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Javaans joki, jongki [pikeur]
  
  bron: Pigeaud 1989 (Pigeaud)
- ▾ Menadonees joki [pikeur]
  
  bron: Warouw 1985 (MSW)
- ▾ Indonesisch joki [pikeur; student die onder de naam van een ander een examen aflegt; de derde passagier nodig voor het gebruikmaken van de rijstroken voor volle auto's in Jakarta]
  
  afleidingen en samenstellingen: joki disko = DJ
  bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
▾ jodengenoot [tot het jodendom overgegane heiden]
zelfstandig naamwoord
thema: religie
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Negerhollands joodgenoot [tot het jodendom overgegane heiden]
  
  datering: 1905 (1901-1950)
  bron: Hesseling 1905 (Hesseling 1905: 243)
▾ jodenvolk [het volk der joden]
zelfstandig naamwoord
thema: religie
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Negerhollands joodenvolk [het volk der joden]
  
  datering: 1776 (1751-1800)
  etymologie: Rossem 1996, p.183: joden = joden
  bron: Oldendorp 1996 (old 1776)
▾ jodium [chemisch element]
zelfstandig naamwoord ; datering: 1834;
thema: wetenschap
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Japans yōjūmu [chemisch element]
  
  etymologie: Nowadays also yôdo (G.) or yôso (G.abbreviation + S.-J.).
  bron: Vos 1963 (Vos 1963)
- ▾ Madoerees yōdiyūm [chemisch element]
  
  bron: Safioedin 1977 (ASIS)
- ▾ Menadonees yudium [chemisch element]
  
  bron: Warokka 2004 (DJERY)
- ▾ Indonesisch yodium [chemisch element]
  
  afleidingen en samenstellingen: yodiumisasi = behandeling met jodium
  bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
- ▾ Saramakkaans jódion [chemisch element]
  
  bron: Donicie 1963 (Donicie)
▾ jodoform [chemische stof gebruikt als wondbehandeling]
zelfstandig naamwoord
thema: wetenschap
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Javaans jademparem, yodhemporem [geneeskundige chemische stof]
  
  bron: Pigeaud 1989 (Pigeaud)
- ▾ Indonesisch iodoform, podemporem [chemische verbinding met eigenaardige reuk (wondbehandeling)]
  
  bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
▾ joeste, joste [(verouderd) riddergevecht met de speer tussen twee te paard zittende ridders]
zelfstandig naamwoord
thema: leger
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Zweeds dust [gevecht, strijd]
  
  status: Ambigu: Nederlands of Nederduits
  afleidingen en samenstellingen: förhandlingsdust
  etymologie: före 1520; fornsv. duster 'lansstrid mellan riddare till häst'; via lågty. av fornfra. joste 'fäktning', till joster 'drabba samman', eg. 'närma sig'
  bron: NEO 1995 (NEO)
▾ Johannes [eigennaam]
zelfstandig naamwoord
thema: taalkunde
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Kupang-Maleis Anis, Oni, Yohanis [eigennaam]
  
  bron: Jacob 2003 (J&G)
▾ Johannes de Doper [naam uit de bijbel]
zelfstandig naamwoord
thema: religie
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Negerhollands Johannes die Dooper [naam uit de bijbel]
  
  datering: 1905 (1901-1950)
  bron: Hesseling 1905 (Hesseling 1905: 226)
▾ jojo [klimtol]
zelfstandig naamwoord ; datering: 1872;
thema: sport en spel
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Madoerees yuyu [klimtol]
  
  bron: Safioedin 1977 (ASIS)
- ▾ Jakartaans-Maleis yuyu [klimtol]
  
  bron: Chaer 1976 (CHAER)
- ▾ Menadonees yuyu [klimtol]
  
  bron: Warokka 2004 (DJERY)
- ▾ Indonesisch yoyo [klimtol]
  
  bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
▾ joker [overscharige kaart]
zelfstandig naamwoord ; datering: 1948;
thema: sport en spel
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Kupang-Maleis yoker [overscharige speelkaart; kaarten]
  
  bron: Jacob 2003 (J&G)
- ▾ Indonesisch yoker [overscharige kaart]
  
  bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
▾ jokken [liegen]
werkwoord ; datering: 1635;
thema: mensenwereld
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Sranantongo yoku [liegen]
  
  bron: Woordenlijst S-N (Woordenlijst S-N)
- ▾ Surinaams-Javaans yokuk [liegen] <via Sranantongo>
  
  bron: Vruggink 2001 (Hein)
- ▾ Fries jokje [liegen]
  
  datering: 1886 (1851-1900)
  bron: WFT 1984-2010 (WFT)
▾ jol, jolboot [licht roei- en zeilvaartuig met scherpe voor- en platte achtersteven]
zelfstandig naamwoord ; datering: 1567;
thema: scheepvaart
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Russisch jal, el, elbót [soort boot] <via Engels>
  
  afleidingen en samenstellingen: Demin. jalik ontleent uit engl. yawl 'jol, boot'; (gevangenentaal, verouderd) bank waar zweepslagen worden gegeven
  etymologie: Von ndl. jol, s. Gorjajev EW.435, Holthausen 225, Matzenauer 182. VdMeulen:Jol. Kleine ligte werksloep van niet meer dan zes riemen, het behoort tot de ligte vaartuigen der oorlogsschepen. T. Klein licht vaartuig, doorgaands van klink werk gebouwd en gebezigd om boodschappen over te brengen, om in zee gemeenschap met andere vaartuigen te hebben, drenkelingen te redden, enz. v. L. Het Russ. woord voor jol luidt jal, dat aan Eng. yaiol ontleend schijnt te zijn; hierbij het diminutivum j dli k, esquif, petit canot, en de samenstelling jalbót uit Eng. yawl en boat, afgeleide adj. zijn jdl..) en jdMcnyj. Naast Russ. jdl, jalbót, die wegens hun a wel uit het Eng. afkomstig zullen zijn , komen in sommige goeverneinenten van Rusland vormen met o voor: zoo geeft I). voor Archangel de woorden el (spr. jol) en éla (spr. jola), benevens de in Petersburg gebruikelijke samenstelling elödt als benaming van een veerboot met 2 of 4 roeiers, waarbij in A. ook het diminutivum. elbótik genoemd wordt; het afgeleide adj. is elbótnyj, en het subst. elbótcil; duidt een roeier op zoo'n boot aan. Het lijdt wel geen twijfel, of dit Russ. el, elödt, is het Holl. jol, resp. een samenstelling van Holl. jol en öoot; ten onrechte beweert ,). op Russ. jal: on dit aussi jalbót, et, par corruption, elbot. Ue eerste vorm is de Eng., de tweede de Holl. , van corruption is hier geen sprake.
  bron: Meulen 1909 Vasmer 1953-1958 (Vasmer, VdMeulen 1909)
- ▾ Italiaans iole, iolla, yole [boot om officieren van boord te halen; bepaald type roeiboot in de sport] <via Frans>
  
  etymologie: Fr. yole, dall'oland. jol 'piccola imbarcazione'.
  bron: Bolelli 1989 (Bolelli)
- ▾ Deens yawl [scheepje met twee masten waarvan de kleinste achter het roer geplaatst is] <via Engels>
  
  etymologie: fra engelsk yawl ¯ nederlandsk jol (jf. jolle)
  bron: Becker-Christensen 2005 Brüel 1993 (Fremmedordbog, PNOE)
- ▾ Bulgaars jol [kleine tweemaster]
  
  bron: Milev 2005 (Milev)
- ▾ Atjehnees jalibōt [kleine boot] <via Engels>
  
  etymologie: afkomstig van: jollyboat
  bron: Djajadiningrat 1934 (RA)
- ▾ Sloveens jola [lichte roeiboot, ook geschikt om mee te zeilen] <via Italiaans>
  
  bron: Tavzes 2002 (Tavzes)
- ▾ Indonesisch joli-joli [kleine boot]
  
  bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
- ▾ Macedonisch jola [soort sportzeilboot]
  
  bron: Širilova 2001 (Širilova)
- ▾ Kroatisch jola [boot met lage bodem]
  
  bron: Anić 2003 (Anić, Vladimir & Ivo Goldstein (2000), Rječnik stranih riječi, Zagreb, 2de druk.)
- ▾ Pools jol, jola [zeilvaartuig]
  
  status: Ambigu: Nederlands of Duits
  etymologie: nm. Jolle "jednomasztowy żaglowiec"
  bron: (Wladyslaw Kopalinski; http://sjp.pwn.pl/lista.php?)
- ▾ Azeri yal, yalik [kleine boot met lage bodem] <via Russisch>
  
  bron: Chalilov 2007 (Chalilov)
- ▾ Oekraïens jal [soort boot] <via Russisch>
  
  bron: Beloded 1970 (Beloded)
- ▾ Litouws jolė, jolas [kleine boot met lage bodem]
  
  etymologie: vok. Jolle
  bron: Vaitkevičiūtė 2007 (V. Vaitkevičiūtė)
- ▾ Grieks giola /jola/ [klein roeibootje om te vissen of (vroeger) voor wedstrijdroeien] <via Italiaans>
  
  bron: LTKN 1999 (LTKN)
- ▾ Lets jolla [kleine boot]
  
  etymologie: hol. jol
  bron: Baltutis 2005 (U. Baltutis)
- ▾ Noors jolle [kleine boot]
  
  status: Ambigu: Nederlands of Nederduits
  etymologie: BO: lty; FuT: von mnd. jolle (holl. jol), woraus auch nhd. Jolle, Jölle und engl. yawl, jolly-boat.
  bron: BO 2005 Falk 1910-1911 (BO; FuT)
- ▾ Servisch jola [langwerpige, lichte roeiboot met lage bodem] <via Italiaans>
  
  bron: Klajn 2006 (Klajn)
- ▾ Esperanto jolo [kleine roei- of zeilboot]
  
  status: Ambigu: Nederlands of Engels
  etymologie: geleend via Du Jolle met ondersteunende bronwoorden Fr yole, Eng yawl en Ru jal. De uitgang -o is standaard voor substantieven in Esp.
  bron: Cherpillod 2003 (Cherp)
- ▾ Deens jolle [kleine boot; dun touw; onhandige vrouw]
  
  status: Ambigu: Nederlands of Nederduits
  bron: Dahlerup 1919-1956 Falk 1910-1911 Sijs 2006a (FuT, Van der Sijs 2006, Saabys, OOD)
- ▾ Engels yawl [scheepje met twee masten waarvan de kleinste achter het roer geplaatst is]
  
  datering: 1670 (1651-1700)
  etymologie: app. ad. MLG. jolle (LG. jolle, jölle, jelle), or Du. jol (17th c.) explained by Sewel, 1708, as ‘a Jutland boat’, whence dim. jolleken (1660, Hexham), cf. Sw. julle, Da. jolle; of unknown origin. F. yole, †iol(e, It. jolo, Russ. <fs>yal are from Germanic.
  bron: Onions 1983 (OED2, ODEE, White)
- ▾ Zweeds julle, jolle [klein zeilbootje]
  
  datering: 1685 (1651-1700)
  status: Ambigu: Nederlands of Nederduits
  afleidingen en samenstellingen: jollbom (hijsinstallatie voor het ophijsen van een "julle"); jolldävert (zie jollbom); jollgast (roeier van een "julle"); jolltimmer (eikenhout van het kleinste soort hout dat voor boten wordt gebruikt); jullben (handbeentje; been in de wreef); julltåg (touw ter ophijsing van een schip)
  etymologie: SAOB; av mnt. jolle resp. holl. jol; jfr dan. o. t. jolle; av ovisst urspr. NEO: sedan 1685; av lågty. jolle med samma bet.; av ovisst urspr.
  bron: SAOB 1898 (SAOB, NEO)
- ▾ Frans yole [licht roeivaartuig; wedstrijdroeiboot (verouderd)]
  
  datering: 1702 (1701-1750)
  afleidingen en samenstellingen: FEW: yoleur, yolier (beiden 1907)
  etymologie: PR: néerl. jol, danoise-norv. jolle.FEW: Das ndl. wort ist seit Kilian belegt, im ndd. findet es sich seit 1520. In d. und fr. texten des 17. und 18.jhs. ist oft davon die rede, die 'jolle' sei ein dänisches und russi- sches fahrzeug. Das wort ist also wahrschein- lich der küste nach von Dänemark über die deut- schen nordseehäfen und Holland nach Frankreich gewandert.
  bron: Dubois 1979 Robert 1993 Valkhoff 1949 Walter 1997 Wartburg 1928 (PRobert, Walter, Valkhoff, Larousse, FEW)
- ▾ Fins jolla [kleine lichte sloep] <via Zweeds>
  
  datering: 1745 (1701-1750)
  bron: Ginneken 1913-1914 Häkkinen 2004 Nurmi 1998 (KH, Stjerncreutz, JvG, NSSK, SKP, TN)
- ▾ Amerikaans-Engels jolly-boat [kleine boot]
  
  datering: 1800 (1751-1800)
  etymologie: Perhaps from Du. jol, 'yawl,' influenced by E. jolly; in eng. 1727-; CITAAT: 1800 Sent the jolly boat with the Surgeon's mate on board the Juno; [...] 1847 The other [hand] grasped the painter of the jolly-boat towing astern.
  bron: Craigie 1938-1944 (Craigie)
- ▾ Spaans yola [kleine boot] <via Frans>
  
  datering: 1831 (1801-1850)
  etymologie: Del fr. yole, 1722, voz de origen germánico, comp. el bajo alem. ant. jolle, neerl. jol, ingl. yawl.
  bron: Corominas 1983 (Corominas)
- ▾ Portugees iole [nauwe boot, licht en snel, gebruikt in de watersport] <via Frans>
  
  datering: 1899 (1851-1900)
  etymologie: Do fr. yole, deriv. do neerl. jol e, este, do dinam. jolle.
  bron: Cunha 1986 (Da Cunha)
▾ jolen [uitgelaten zijn]
werkwoord ; datering: 1511;
thema: mensenwereld
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Sranantongo yola, yowla [uitgelaten zijn]
  
  bron: Woordenlijst S-N (Woordenlijst S-N)
- ▾ Zuid-Afrikaans-Engels jol [vieren, flirten, vrijen, zich vermaken] <via Afrikaans>
  
  datering: 1957 (1951-2000)
  etymologie: Afk. (/jol/), dance, party. The S. Afr. Eng. pronunciation is either derived from the Afk. accent of working-class Cape coloured people, or is an Englished pronunciation of the Afk. word.
  bron: Silva 1996 (DSAE)
▾ jolijt [vrolijkheid]
zelfstandig naamwoord ; datering: 1276-1300;
thema: mensenwereld
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Fries jolyt [vrolijkheid]
  
  datering: 1921 (1901-1950)
  bron: WFT 1984-2010 (WFT)
▾ jong [jeugdig]
bijvoeglijk naamwoord ; datering: 1100;
thema: mensenwereld
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Sranantongo yongu [jeugdig]
  
  bron: Blanker 2005 (SR)
- ▾ Berbice-Nederlands junggu [jeugdig]
  
  bron: Kouwenberg 1993 (Kouwenberg 1993:617)
- ▾ Skepi-Nederlands jungu [jeugdig]
  
  bron: Robertson 1989 (Robertson 1989)
- ▾ Negerhollands jun [jeugdig]
  
  bron: Josselin 1926 (djdj 1926)
- ▾ Saramakkaans njonku [jeugdig]
  
  bron: WOLD (WOLD)
- ▾ Papiaments yòn (ouder: jonk) [jeugdig]
  
  datering: 1875 (1851-1900)
  etymologie: Uit Ewijk p.49
  bron: (Joubert PN, Ewijk)
▾ jong(en) [jongeman]
zelfstandig naamwoord ; datering: 1479;
thema: mensenwereld
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Frans yum (dialect) [Vlaamse knecht]
  
  etymologie: Jung (fläm.) 'bursche'.
  bron: Wartburg 1928 (FEW)
- ▾ Ambons-Maleis nyong [jongeman]
  
  etymologie: Waarschijnlijk afkomstig van 'ngoegare'. Of van jongen?
  bron: Prick 1906 (Prick 1906)
- ▾ Kupang-Maleis nyong [aanspreekvorm voor onbekende jongen of man]
  
  bron: Clercq 1876 (FSA)
- ▾ Menadonees nyong [aanspreekvorm voor onbekende jongen of man]
  
  bron: Clercq 1876 (FSA)
- ▾ Ternataans-Maleis nyong [aanspreekvorm voor onbekende jongen of man]
  
  bron: Clercq 1876 (FSA)
- ▾ Javaans yongen (dialect) [mannelijk kind]
  
  etymologie: geheimtaal der homo's
  bron: Veldwerk Hoogervorst (Veldwerk T.Hoogervorst 2006)
- ▾ Azeri yunga [scheepsjongen] <via Russisch>
  
  bron: Chalilov 2007 (Chalilov)
- ▾ Oekraïens júnga [scheepsjongen] <via Russisch>
  
  bron: Beloded 1970 (Beloded)
- ▾ Litouws junga [scheepsjongen] <via Russisch>
  
  etymologie: rus. юнга < vok. Junge - pažodžiui: jaunas, čia - berniukas
  bron: Vaitkevičiūtė 2007 (V. Vaitkevičiūtė)
- ▾ Lets junga [scheepsjongen] <via Russisch>
  
  etymologie: vācu Junge zēns
  bron: Baltutis 2005 (U. Baltutis)
- ▾ Bulgaars junga [scheepsjongen] <via Russisch>
  
  bron: Sijs 2006a (Van der Sijs 2006)
- ▾ Pools junga [scheepsjongen] <via Russisch>
  
  bron: Sijs 2006a (Van der Sijs 2006)
- ▾ Sranantongo yongu [jongeman]
  
  bron: Sijs 2006a (Van der Sijs 2006)
- ▾ Wit-Russisch júnga [scheepsjongen] <via Russisch>
  
  bron: Černych 1993 (Cernych)
- ▾ Engels jong [jonge slaaf; zwarte knecht; informele aanspreektitel] <via Afrikaans>
  
  datering: 1615 (1601-1650)
  etymologie: Afrikaans jong a coloured servant, f. Du. jong a young person.
  bron: OED2 1989 (OED2)
- ▾ Negerhollands jong, jun [jongeman]
  
  datering: 1776 (1751-1800)
  afleidingen en samenstellingen: djdj 1926: zoon = junkin. hierbij heeft de n een puntje en wordt een ŋ
  etymologie: jong (old 1776, Hesseling 1905), jun (djdj 1926) waarvan de n een puntje heeft en wordt een ŋ
  bron: Hesseling 1905 Josselin 1926 (old 1776, Hesseling 1905, djdj 1926)
- ▾ Russisch júnga [scheepsjongen]
  
  datering: 1806 (1801-1850)
  etymologie: Entlehnt aus ndl. jongen 'Junge', kajuitjongen, dekjongen, s. Meulen 84 ff. Nicht besser aus nhd. Junge erklärt bei Croiset v.d.Kop IORJ. 15,4,23. VdMeulen:Jongen. Knaap, die dienst doet aan boord. v. L., vgl. W. biz. 417: jongens vegen het schip en de back op en doen ander scheepswerek, op last van officiers en bootsgezellen, wien zij ter tafel dienen ; brengen de spijs op en schenken den dranck. Zij moeten wel al het scheepsvolck ten dienste staen; ieder doch is bescheiden, zoo hier als daer, en in 't slaen, dragen zij kruit en loot aen, luisteren in 't ruim, of het schip oock doorboort wert. Hun werck is het, op vlaggen, bezaen en kruiszeil te paszen. Russ. júnga, apprenti-marin, mousse. In het Zeeregiement van PETER DEN GROOTE in de tabel der verschillende rangen op een schip, bij blz. 79, komen voor: ka)ut . dekjungi, cajuyt en dekjongens.
  bron: Černych 1993 Meulen 1909 Vasmer 1953-1958 (Vasmer, Cernych, VdMeulen 1909)
- ▾ Creools-Engels van de Maagdeneilanden jun †verouderd [jongeman] <via Negerhollands>
  
  datering: 1981 (1951-2000)
  bron: Valls 1981 (Valls 1981)
▾ jonge [uitroep van verwondering]
tussenwerpsel
thema: taalkunde
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Zuid-Afrikaans-Engels jong [uitroep van verwondering] <via Afrikaans>
  
  datering: 1956 (1951-2000)
  etymologie: Afk., fr. earlier S. Afr. Du. jongen boy, lad.
  bron: Silva 1996 (DSAE)
▾ jonge vrouw [huwbare vrouw]
zelfstandig naamwoord
thema: mensenwereld
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Zuid-Afrikaans-Engels jonge vrouw †verouderd [huwbare vrouw, jonggehuwde vrouw]
  
  datering: 1802 (1801-1850)
  etymologie: Du.
  bron: Silva 1996 (DSAE)
▾ jongejuffrouw [ongehuwde dochter van gegoede ouders]
zelfstandig naamwoord
thema: mensenwereld
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Creools-Portugees (Batavia) djondjivrouw [ongehuwde dochter van gegoede ouders]
  
  bron: Avram 2013 Ginneken 1913-1914 (JAC; Avram, Andrei A. (2013), ‘The Dutch lexical contribution to three Asian Portuguese Creoles’, in: PAPIA, São Paulo, 23, 1, 51-74.)
▾ jongeling [jonge man]
zelfstandig naamwoord ; datering: 901-1000;
thema: mensenwereld
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Fries jongeling, jongling [jonge man]
  
  datering: 1854 (1851-1900)
  bron: WFT 1984-2010 (WFT)
▾ jongeman [jeugdige man, jongen, aanspreekvorm voor een jongen]
zelfstandig naamwoord
thema: mensenwereld
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Deens jungmand †verouderd [zeeman met functie tussen scheepsknecht en lichtmatroos]
  
  status: Ambigu: Nederlands of Nederduits
  etymologie: PNOE: fra nedertysk junkman dannet af junk, jung 'ung' + man 'mand', Bang: Nederlands
  bron: Becker-Christensen 2005 Dahlerup 1919-1956 (PNOE, OOD, Bang)
- ▾ Noors jungmann [zeeman met functie tussen scheepsknecht en lichtmatroos]
  
  status: Ambigu: Nederlands of Nederduits
  etymologie: BO: lty, 'ung mann'; NROi: nty, ty.
  bron: NROi (BO; NROi)
- ▾ Zweeds jungman [lichtmatroos]
  
  datering: 1756 (1751-1800)
  status: Ambigu: Nederlands of Nederduits
  etymologie: sedan 1756; av lågty. jungmann 'ung sjöman; ungkarl', eg. 'ung man'; jfr junker
  bron: NEO 1995 (NEO)
- ▾ Negerhollands jongman, junman [nog jeugdige man]
  
  datering: 1776 (1751-1800)
  etymologie: jongman (old 1776, Hesseling 1905), junman (djdj 1926) waarvan de n een puntje heeft en een ŋ wordt
  bron: Hesseling 1905 Josselin 1926 (old 1776, Hesseling 1905, djdj 1926)
- ▾ Papiaments yònkuman (ouder: jonkman) [jongeheer; mannelijk lid; vriendje, verloofde, aanstaande; loopjongen]
  
  datering: 1844 (1801-1850)
  afleidingen en samenstellingen: Barba di yònkuman ( Albizia lebbeck); bunitesa di yònkuman (heestersoort :cassia alata), karakter (orguyo, balor) di yònkuman (klimplant:quisqualis indica)
  etymologie: Mat. 19:20, 19:22 "jonkman".
  bron: (Joubert PN, Conradi, Broeders1967)
- ▾ Sranantongo yonk(u)man, jonguman [jongeheer]
  
  datering: 1855 (1851-1900)
  bron: Focke 1855 Woordenlijst S-N (Woordenlijst S-N, Fo)
- ▾ Fins jungmanni [scheepsjongen] <via Zweeds>
  
  datering: 1862 (1851-1900)
  bron: Ginneken 1913-1914 Nurmi 1998 (Stjerncreutz, JvG, NSSK, SKP, TN)
▾ jongens [jongemannen, bedienden]
zelfstandig naamwoord
thema: mensenwereld
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Soendanees jongos [jongens (bedienden)]
  
  bron: Prick 1906 (Prick 1906)
- ▾ Madoerees jongos, jungos [mannelijke bediende]
  
  afleidingen en samenstellingen: ajongos = een bediende hebben, ēnjongose = bij iemand als bediende werken
  bron: Kiliaan 1904 (ASIS, PH, KIL)
- ▾ Ternataans-Maleis jonges [bediende]
  
  bron: Clercq 1876 (FSA)
- ▾ Kupang-Maleis jonges [bediende]
  
  bron: Clercq 1876 (FSA)
- ▾ Ambons-Maleis jonges [bediende]
  
  bron: Clercq 1876 (FSA)
- ▾ Jakartaans-Maleis jongos [mannelijke bediende]
  
  bron: Chaer 1976 (CHAER)
- ▾ Makassaars jôngosó [bediende (bij Europeanen, in hotels, sociëteiten, op Europese schepen)]
  
  bron: Cense 1979 (Cense, A.A. (1979), Makkasaars-Nederlands woordenboek, ’s-Gravenhage.)
- ▾ Menadonees jongos [mannelijke bediende]
  
  afleidingen en samenstellingen: bajongos = als jongos werken, makang jongos = de hele tijd bevelen uitdelen
  etymologie: makang = eten
  bron: Warouw 1985 (MSW)
- ▾ Boeginees jôngosó [bediende]
  
  bron: Said 1977 (Ide)
- ▾ Petjoh djongos [huisjongen, hulpje in huis en tuin] <via Indonesisch>
  
  bron: Loen 1994 (Loen)
- ▾ Keiëes yonges, djongos [bediende, knecht]
  
  bron: Geurtjens 1921 (Geurtjens)
▾ jongenskop [haardracht als voor een jongen (voor meisjes)]
zelfstandig naamwoord
thema: mensenwereld
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Indonesisch yongenskop [haardracht als voor een jongen (voor meisjes)]
  
  bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
▾ jongetje [kleine jongen]
zelfstandig naamwoord
thema: mensenwereld
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Negerhollands jongetje [kleine jongen]
  
  datering: 1776 (1751-1800)
  bron: Oldendorp 1996 (old 1776)
▾ jongste [persoon met de laagste leeftijd]
zelfstandig naamwoord
thema: mensenwereld
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Negerhollands (die) jongste [persoon met de laagste leeftijd; vroegste]
  
  datering: 1776 (1751-1800)
  bron: Oldendorp 1996 (old 1776)
▾ jonk [Chinees schip]
zelfstandig naamwoord ; datering: 1596;
thema: scheepvaart
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Deens junke, djunke [Chinees schip]
  
  status: Ambigu: Nederlands of Engels
  etymologie: PNOE: af eng. junk, af fr. juncque (nu jonque) el. port. junco el. holl. jonk, af javansk djong, malajisk adjong. Dus uit welke taal nu?, Hammerich 45: Nederlands (de vorm "junk")
  bron: (PNOE, Hammerich 45)
- ▾ Litouws džonka [Chinees schip]
  
  status: Ambigu: Nederlands of Engels
  etymologie: angl. jung, port. junco < jav. djong - laivas
  bron: Vaitkevičiūtė 2007 (V. Vaitkevičiūtė)
- ▾ Lets džonka [zeilschip uit het Verre Oosten]
  
  status: Ambigu: Nederlands of Engels
  etymologie: angļu junk < hol. jonk < malaj. djong kuģis
  bron: Baltutis 2005 (U. Baltutis)
- ▾ Fins djonki [Chinees schip] <via Zweeds>
  
  bron: Köykkä 1991 Sadeniemi 2002 (ZwFi, NSSK)
- ▾ Noors djunke [Chinees schip]
  
  status: Ambigu: Nederlands of Engels
  etymologie: BO: eng. junk, port. junco, trol. fra djong i et språk på Java; NROi: over eng. junk antagelig fra javanesisk djong
  bron: BO 2005 (BO)
- ▾ Esperanto ĵonko [Chinees zeilschip] <via Frans>
  
  etymologie: geleend via Fr jonque met ondersteunende bronwoorden Du Dschunke en Eng junk. De uitgang -o is standaard voor substantieven in Esp.
  bron: Cherpillod 2003 (Cherp)
- ▾ Maltees ġank [Chinees schip] <via Engels>
  
  bron: Aquilina 2006 (Aquilina)
- ▾ Frans jonque [zeilschip uit het Verre Oosten]
  
  datering: 1521 (1501-1550)
  etymologie: GR: empr. au javanais (d)jong, par l'ital. et le néerlandais, le portugais junco ayant servi d'intermédiaire.; PR: javanais (d)jong, par l'it., le néerl. et le port. (PR 1990: par l'it. puis le port.)
  bron: Robert 1993 Valkhoff 1949 Walter 1997 (PRobert, Valkhoff, Walter tekst)
- ▾ Engels junk [Chinees schip]
  
  datering: 1601-1700 (1601-1650)
  etymologie: - F. juncque (mod. jonque), Pg. junco, or Du. jonk - Javanese djong, Malay adjong.
  bron: Onions 1983 (ODEE)
- ▾ Zweeds djonk [Chinees schip]
  
  datering: 1675 (1651-1700)
  etymologie: NEO; Hist.: sedan 1675, skrivet junck(ar); via eng. av port. junco, nederl. jonk med samma bet.; av javanesiska djong 'fartyg'
  bron: NEO 1995 (NEO)
- ▾ Pools dźonka [Chinees schip]
  
  datering: 1851-1900 (1851-1900)
  status: Ambigu: Nederlands of Duits
  etymologie: nm.dschonke, hol.jonk "statek"
  bron: Bańkowski 2000 (A.Bańkowski)
▾ jonker [jonkheer; aanspreektitel voor adelborst]
zelfstandig naamwoord ; datering: 1631;
thema: leger
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Makassaars jôngkoró, salûará-jôngkoró [broek van Europese snit met gulp en steekzakken]
  
  afleidingen en samenstellingen: ájôngkoró = zo een broek dragen
  etymologie: salûará = broek
  bron: Cense 1979 (Cense, A.A. (1979), Makkasaars-Nederlands woordenboek, ’s-Gravenhage.)
- ▾ Indonesisch yongker [jonge edelman]
  
  bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
- ▾ Deens junker [aanspreektitel voor adelborst; spottende aanspreektitel; naam van een persoon in diverse spelletjes]
  
  status: Ambigu: Nederlands of Nederduits
  etymologie: fra nedertysk junker, junkere, junkhere dannet af junk, jung 'ung' + here 'herre'; opr. om en ung adelsmand
  bron: Becker-Christensen 2005 (pnoe, ood)
- ▾ Zweeds junker [aanspreektitel voor adelborst]
  
  status: Ambigu: Nederlands of Nederduits
  afleidingen en samenstellingen: junkerdöme
  etymologie: före 1520; fornsv. junker; av lågty. junker med samma bet., till junc-herre, eg. 'ung herre'
  bron: NEO 1995 (NEO)
- ▾ Noors junker [jonkheer]
  
  status: Ambigu: Nederlands of Nederduits
  etymologie: BO: 'unverheirateter mann vornehmen standes' ; lehnwort aus mnd. junkher, junker (holl. jonker), eigentlich 'junger herr'
  bron: BO 2005 Falk 1910-1911 (BO; FuT)
- ▾ Azeri yunker [onderofficier van adellijke herkomst; leerling van militaire school] <via Russisch>
  
  bron: Chalilov 2007 (Chalilov)
- ▾ Oekraïens júnker [onderofficier van adellijke herkomst; jonkheer] <via Russisch>
  
  bron: Beloded 1970 (Beloded)
- ▾ Wit-Russisch júnker [onderofficier van adellijke herkomst; jonkheer, grootgrondbezitter] <via Russisch>
  
  bron: Černych 1993 (Cernych)
- ▾ Engels younker [jonge edelman; jongeman; scheepsjongen; kind]
  
  datering: 1505 (1501-1550)
  afleidingen en samenstellingen: Hence (only with spelling yonk-) younkerkin -kin, a little younker; younkerly a. -ly1, befitting or characteristic of a younker, juvenile; younkery (-erie) -y3, younkers collectively.
  etymologie: ad. MDu. jonckher, jonghheer, jonchere (mod.Du. jonker, jonkheer) = jonc young + hÉre lord, master (her, here n.). Cf. OFris. ionker, MHG. junchÉrre (G. junker: see Junker1).
  bron: OED2 1989 (OED2)
- ▾ Fins junkkeri [aanspreektitel voor adelborst] <via Zweeds>
  
  datering: 1614 (1601-1650)
  bron: Häkkinen 2004 Kirjoittaja 1999 Nurmi 1998 Sadeniemi 2002 (KH, NSSK, SKP, TN)
- ▾ Amerikaans-Engels yonker, younker †verouderd [geprivilegieerd grootgrondbezitter, landheer]
  
  datering: 1666 (1651-1700)
  afleidingen en samenstellingen: Yonkers, stad in NY
  etymologie: Du. jonker; in eng. -c1645; CITAAT: 1666 Mary [Oneale] ... laid clayme to a certaine parcell of Land ... Commonly called ye Younckers Land ... [and] brought seuerall Indians before ye Goernor to acknowledg the purchase of ye said Lands by Vander Dunck commonly called ye Younker. Neumann: van dit woordkomt de plaatsnaam Yonkers
  bron: Craigie 1938-1944 Schele 1872 Sijs 2009a (Craigie, Neumann, Schele de Vere, Van der Sijs 2009)
- ▾ Russisch júnker [onderofficier van adellijke herkomst; jonkheer, grootgrondbezitter]
  
  datering: 1864 (1851-1900)
  etymologie: Aus nhd. Junker.
  bron: Černych 1993 (Vasmer, Cernych)
▾ jonkheer [adellijk predikaat, aanvankelijk: jong edelman]
zelfstandig naamwoord ; datering: 1240;
thema: overheid
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Frans jonkheer [Hollandse edelman]
  
  datering: 1906 (1901-1950)
  etymologie: PR: mot holl.; cf. all. Junker
  bron: Robert 1993 (PRobert)
▾ jonkman [jong mens van het mannelijke geslacht]
zelfstandig naamwoord
thema: mensenwereld
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Deens jungmand [zeeman, in rang tussen scheepsjongen en lichtmatroos]
  
  status: Ambigu: Nederlands of (Neder- of Hoog-)Duits
  etymologie: Törnqvist: aus nd. junkman, jungman oder ndl. jonkman, OOD: fra nt., hty. jungmann; 1. led er ty. jung, ung (se III. Junge); jf. -gut
  bron: Dahlerup 1919-1956 Törnqvist 1977 (Törnqvist, OOD)
- ▾ Zweeds jungman [lichtmatroos]
  
  datering: 1788 (1751-1800)
  status: Ambigu: Nederlands of Nederduits
  etymologie: Törnqvist: aus nd. junkman, jungman oder ndl. jonkman
  bron: Törnqvist 1977 (Törnqvist)
▾ jonkvrouw [jonge edelvrouw; maagd]
zelfstandig naamwoord ; datering: 1240;
thema: overheid
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Deens jomfru [maagd, ongetrouwde vrouw]
  
  status: Ambigu: Nederlands of Nederduits
  etymologie: ood: fra mnt. junkvruwe, pnoe: fra nedertysk junkvruwe egl. 'ung frue' dvs. 'ung adelig kvinde'
  bron: Becker-Christensen 2005 (PNOE)
- ▾ Zweeds jungfru [jonge edelvrouw; maagd]
  
  status: Ambigu: Nederlands of Nederduits
  etymologie: före 1520; fornsv. iungfru; av lågty. junc-vrouwe 'ung adelsdam', till junc (ty. jung) 'ung' och vrouwe (ty. Frau) 'fru'; jfr jungman, junker, ung
  bron: NEO 1995 (NEO)
- ▾ Noors jomfru [jonge edelvrouw; maagd]
  
  status: Ambigu: Nederlands of Nederduits
  etymologie: BO: fr lty, 'ung fue, adelsdame'; FuT: zugrunde liegt mnd. junkvrowe, eigentlich "junge frau", (holl. jonkvrouw, juffer).
  bron: BO 2005 Falk 1910-1911 (BO; FuT)
- ▾ Negerhollands jongvro, jomfrouw [maagd, jonge vrouw]
  
  datering: 1776 (1751-1800)
  etymologie: jongvro (old 1776), jomfrouw (Hesseling 1905: 189)
  bron: Hesseling 1905 Oldendorp 1996 (old 1776, Hesseling 1905: 189)
▾ jood [israëliet]
zelfstandig naamwoord ; datering: 1270;
thema: religie
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Zweeds jude [israëliet]
  
  status: Ambigu: Nederlands of Nederduits
  afleidingen en samenstellingen: judeförföljelser
  etymologie: före 1520; fornsv. iuþe; av lågty. jude med samma bet.; via lat. till grek. Ioudaios 'som härstammar från Judas' (son till Jakob, en av patriarkerna i Gamla testamentet)
  bron: NEO 1995 (NEO)
- ▾ Shona yudha [israëliet] <via Afrikaans>
  
  bron: Leefmans 2002 (Leefmans)
- ▾ Negerhollands joode, jodden, jood [israëliet]
  
  datering: 1776 (1751-1800)
  etymologie: ook: hodio (volgens old 1776 en Hesseling 1905)
  bron: Hesseling 1905 Oldendorp 1996 (old 1776; Hesseling 1905:191, 243)
▾ jool [pret, feest]
zelfstandig naamwoord ; datering: 1852;
thema: mensenwereld
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Zuid-Afrikaans-Engels jol [(dans)feest, pret] <via Afrikaans>
  
  datering: 1957 (1951-2000)
  etymologie: Afk. (/jol/), dance, party. The S. Afr. Eng. pronunciation is either derived from the Afk. accent of working-class Cape coloured people, or is an Englished pronunciation of the Afk. word.
  bron: Silva 1996 (DSAE)
▾ Joost, joosje [de duivel]
zelfstandig naamwoord
thema: religie
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Sranantongo yosi [de duivel]
  
  bron: Donselaar 2013 (Donselaar)
▾ jopenappel [appelsoort]
zelfstandig naamwoord
thema: plantenrijk
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Duits Joppenapfel [appelsoort]
  
  etymologie: Grimm: JOPPENAPFEL, m. eine apfelart, holl. joopenappel.
  bron: Grimm 1854-1971 Mitzka 1958 Wiens 1916 (Grimm, Wiens, Mitzka)
▾ Jordaens [Vlaamse schilder (1593-1678)]
zelfstandig naamwoord
thema: kunst
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Frans jordanesque [dik en rood in het gezicht (als de personnages van Jordaens)]
  
  datering: 1870 (1851-1900)
  etymologie: 1870, Goncourt, in D. D. L.; du n. du peintre flamand Jacob Jordaens (1593-1678), et -esque.
  bron: Robert 2005 (GRobert)
▾ joului [mensen, lieden]
voornaamwoord
thema: mensenwereld
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Negerhollands yoelid(en) [mensen, lieden]
  
  datering: 1742 (1701-1750)
  bron: Rossem 1996 (Rossem 1996: 53)
▾ journaal [dagboek, nieuwsrubriek]
zelfstandig naamwoord ; datering: 1591;
thema: communicatie
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Javaans jornal, jurnal [dagboek]
  
  bron: Pigeaud 1989 (Pigeaud)
- ▾ Indonesisch jurnal [dagboek; logboek; boeking, post (in boekhouden)]
  
  bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
▾ journalist [verslaggever]
zelfstandig naamwoord ; datering: 1790;
thema: werk en industrie
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Javaans jurnalis [verslaggever]
  
  bron: Pigeaud 1989 (Pigeaud)
- ▾ Indonesisch jurnalis [verslaggever]
  
  afleidingen en samenstellingen: jurnalisme = journalisme
  bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
▾ journalistiek [betrekking hebbend op de pers]
zelfstandig naamwoord
thema: communicatie
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Indonesisch jurnalistik [betrekking hebbend op de pers]
  
  bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
▾ jouw [bezittelijk voornaamwoord]
voornaamwoord ; datering: 1290;
thema: taalkunde
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Chinees-Maleis yow [bezittelijk voornaamwoord]
  
  bron: Veldwerk Hoogervorst (Veldwerk T.Hoogervorst 2006)
▾ Jozef [eigennaam]
zelfstandig naamwoord ; datering: 1670;
thema: taalkunde
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Kupang-Maleis Usu, Yusuf [eigennaam]
  
  bron: Jacob 2003 (J&G)
▾ jubilaris [die een jubileum viert]
zelfstandig naamwoord ; datering: 1659;
thema: mensenwereld
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Indonesisch yubilaris [die een jubileum viert]
  
  bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
▾ jubileum [herdenkingsdag van bekleding van ambt]
zelfstandig naamwoord ; datering: 1726;
thema: overheid
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Indonesisch jubiléum, yubiléum, yubilium [herdenkingsdag van bekleding van ambt]
  
  bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
▾ jucht(leer) [soort leer]
zelfstandig naamwoord ; datering: 1609;
thema: sociale leven
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Macedonisch juhta [soort leer]
  
  status: Ambigu: Nederlands of Duits
  bron: Širilova 2001 (Širilova)
- ▾ Sloveens juhta [soort leer]
  
  status: Ambigu: Nederlands of Duits
  afleidingen en samenstellingen: juhtovina
  bron: Tavzes 2002 (Tavzes)
- ▾ Kroatisch juhta [soort leer]
  
  status: Ambigu: Nederlands of Duits
  bron: Anić 2003 (Anić, Vladimir & Ivo Goldstein (2000), Rječnik stranih riječi, Zagreb, 2de druk.)
- ▾ Servisch juhta [soort leer]
  
  status: Ambigu: Nederlands of Duits
  bron: Klajn 2006 (Klajn)
- ▾ Pools jucht [soort leer]
  
  datering: 1565 (1551-1600)
  status: Ambigu: Nederlands of Duits
  etymologie: nm.jucht, st.rus.jucht', juft', hol.jucht-leer"rodzaj skóry"
  bron: Bańkowski 2000 (A.Bańkowski)
▾ judicieel [rechterlijk]
bijvoeglijk naamwoord ; datering: 1570;
thema: overheid
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Indonesisch judisiél, judisiil [rechterlijk]
  
  bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
▾ judicium [vonnis, oordeel]
zelfstandig naamwoord ; datering: 1687;
thema: overheid
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Indonesisch judisium, yudisium [vonnis, oordeel]
  
  bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
▾ judo [verdedigingssport]
zelfstandig naamwoord ; datering: 1948;
thema: sport en spel
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Indonesisch yudo [verdedigingssport]
  
  bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
▾ juffer [katrol voor het oprollen van scheepstouwen; lange dennenstam]
zelfstandig naamwoord
thema: scheepvaart
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Azeri yufers [katrol voor het oprollen van scheepstouwen] <via Russisch>
  
  bron: Chalilov 2007 (Chalilov)
- ▾ Bulgaars jufers [katrol voor het oprollen van scheepstouwen] <via Russisch>
  
  bron: Milev 2005 (Milev)
- ▾ Litouws jufersas [katrol voor het oprollen van scheepstouwen]
  
  etymologie: ol. juffer(s)
  bron: Vaitkevičiūtė 2007 (V. Vaitkevičiūtė)
- ▾ Oekraïens júfers [katrol voor het oprollen van scheepstouwen] <via Russisch>
  
  bron: Beloded 1970 (Beloded)
- ▾ Pools jufer, jufers [katrol voor het oprollen van scheepstouwen]
  
  bron: (http://sjp.pwn.pl/lista.php?)
- ▾ Russisch júfers [katrol voor het oprollen van scheepstouwen]
  
  etymologie: Aus ndl. pl. juffers dass., s. Meulen 85, Matzenauer 186. Siehe júnfer. VdMeulen:Juffer. Juffers zijn blocks zonder schijven, met ijzer beslagen, daer men de hoofttouwen en staggen mede aenzet. W. blz. 495, vgl. WINSCH. Over haar bestemming ook W. blz. 267 : de juffers aen de hoofttouwen dienen om het wandt te verlengen of te verkorten naer gelegentheit van weer en wint en zij gereckt of gekrompen zijn-, zijn aen rust of aen puttings vast. Uit de tegenwoordige zeemanswoordenboeken zij T.'s definitie vermeld: juffers of doodshoofden zijn blokken zonder schijven, maar met drie of vier gaten, één in elk hoofdtouw en één op de rust bevestigd vormen een paar, door wier gaten eene lijn geschoren wordt, welke, sterk aangezet, het hoofdtouw spant. De juffers in de ondereinden der hoofdtouwen heeten wantjuffers of doodskoppen, die in de rust dragen den naam van puttingjuffers (P. M. blz. 92). Russ. sing. jíifers, cap de mouton, uit de Holi. plur. juffers; J. vermeldt daarnaast een verbasterden vorm jimfers met n epenthesis, vgl. het bij I). genoemde j im f er en het in Archangel gebruikelijke j úmf er, h'mifera; de drie laatste woorden zijn merkwaardig wegens hun ontleening aan den Holl. sing, juf er naast het algemeen gangbare jíifers uit de Holl. plur. juffers.
  bron: Meulen 1909 Vasmer 1953-1958 (Vasmer, VdMeulen 1909)
- ▾ Deens juffer †verouderd [stammen van dennenbomen die worden gebruikt voor masten en sprieten; maagd]
  
  etymologie: OOD: fra holl. juffer, sideform til juffrouw, sa. ord som Jomfru, FuT: von holl. juffer
  bron: Dahlerup 1919-1956 Falk 1910-1911 (OOD, FuT, Funch)
- ▾ Noors juffert [katrol voor het oprollen van scheepstouwen]
  
  etymologie: FuT: von holl. juffer
  bron: Falk 1910-1911 (FuT)
- ▾ Duits Jüffer (dialect) [slanke, dunne mast]
  
  etymologie: In der Ma. heute ein ziemlich bekanntes wort.
  bron: Foerste 1938 (Foerste)
- ▾ Frans jouvre †verouderd [katrol voor het oprollen van scheepstouwen]
  
  datering: 1382 (1351-1400)
  etymologie: Dieser schiffsbestandteil heisst dän. jomfrue, schwed. jungfru, d. jungfer, ndd. junfer, juffer, ndl. juffer. Belegt sind diese benen- nungen allerdings erst seit dem 17.jh. E. yongfrowis ist bereits 1494 belegt, eine form juffer 1683. Das weist darauf hin, dass diese namen, die ja das engl. vom kontinent entlehnt haben muss, viel älter sind als die ersten belege. Man darf sie daher wohl auch schon für das mndl. ansetzen, und aus diesem wird das fr. das wort in der maritimen bed. übernommen haben. E.juffer ist aus dem fr. entlehnt.
  bron: Wartburg 1928 (FEW)
- ▾ Engels juffer, yuffrouw, euphroe †verouderd [katrol voor het oprollen van scheepstouwen]
  
  datering: 1677-1683 (1651-1700)
  etymologie: cf. Du. juffer maiden, young lady, miss; also, spar, beam, joint; worn-down form of jufvrouw, jonkvrouw; so Ger. jungfer (from jungfrau), also, in shipbuilding, juffer.
  bron: OED2 1989 (OED2)
- ▾ Schots zhong frow †verouderd [katrol voor het oprollen van scheepstouwen]
  
  datering: 1451-1500 (1451-1500)
  etymologie: see OED yuffrouw
  bron: CSD 1985 (CSD)
▾ juffrouw, juffer [(ongehuwde) vrouw]
zelfstandig naamwoord ; datering: 1451-1500;
thema: overheid
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Madoerees cippro, jippro [aanspreektitel voor Europese of daarmee gelijkgestelde meisjes, ook voor Chinese]
  
  bron: Kiliaan 1904 (KIL)
- ▾ Javaans jipro [onderwijzeres, gouvernante, juffrouw]
  
  bron: Pigeaud 1989 (Pigeaud)
- ▾ Soendanees jipro [Europese gouvernante, vrouwelijke bediende]
  
  bron: Coolsma 1913 (Coo1913)
- ▾ Indonesisch jipro †verouderd [aanspreektitel voor schooljuffrouw]
  
  bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
- ▾ Papiaments yefrou, yùfrou [ongehuwde vrouw; schoolonderwijzeres; als aanspreking van deze personen]
  
  afleidingen en samenstellingen: yùfrou / yefrou di skol (schooljuffrouw)
  bron: (Joubert PN)
- ▾ Chinees-Maleis yefrow [(aanspreektitel voor) ongehuwde vrouw]
  
  bron: Veldwerk Hoogervorst (Veldwerk T.Hoogervorst 2006)
- ▾ Creools-Portugees (Ceylon) giffrau, jufrau [vrouw]
  
  bron: Avram 2013 Ginneken 1913-1914 (JAC, Avram, Andrei A. (2013), ‘The Dutch lexical contribution to three Asian Portuguese Creoles’, in: PAPIA, São Paulo, 23, 1, 51-74.)
- ▾ Sranantongo ifrow [(ongehuwde) vrouw]
  
  bron: Woordenlijst S-N (Woordenlijst S-N)
- ▾ Surinaams-Javaans yefro [(school)juffrouw]
  
  bron: Vruggink 2001 (Hein)
- ▾ Skepi-Nederlands jufrau [(ongehuwde) vrouw]
  
  bron: Robertson 1989 (Robertson 1989)
- ▾ Duits Juffrau, Jüffrau, Iffrau, Jüffrou †verouderd (dialect) [(ongehuwde) vrouw, vrouw van een gegoede burger]
  
  etymologie: Teuchert: in de 18e eeuw gebruikt in Hamburg. Foerste: Im Krh. und Reiderl. heute noch bekannt (…) Auch im Hamburgischen wurde im 18. Jh. Juffrau, Iffrau zum Titel der vornehmen Frau. Schlüter: Anholt
  bron: Foerste 1938 Schlüter 1952 Teuchert 1972 (Teuchert, Foerste, Schlüter)
- ▾ Fries juffer [(ongehuwde) vrouw]
  
  bron: Århammar 2003 (Arhammar)
- ▾ Engels yuffrouw [jongedame]
  
  datering: 1589 (1551-1600)
  etymologie: ad. early mod.Du. jongvrouw(e (cf. frow n.), now juffrouw young lady, miss, and (in shortened form) juffer young lady, beam in shipbuilding, rammer (see juffer, ufer). See also euphroe.
  bron: OED2 1989 (OED2)
- ▾ Zuid-Afrikaans-Engels juffrou [(aanspreektitel voor een) jonge vrouw] <via Afrikaans>
  
  datering: 1824 (1801-1850)
  etymologie: Afk., fr. Du. jongvrouw, juffrouw (jong young + vrouw woman, madam, miss, mistress, lady).
  bron: Silva 1996 (DSAE)
- ▾ Negerhollands frau [(ongehuwde) vrouw]
  
  datering: 1989 (1951-2000)
  bron: Robertson 1989 (Robertson 1989)
▾ juist [billijk, correct; zo-even]
bijvoeglijk naamwoord ; datering: 1337-1382;
thema: sociale leven
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Ambons-Maleis yuist [billijk, correct]
  
  bron: Manuputty 1972 (Boetje)
- ▾ Sranantongo yoisti [billijk, correct]
  
  bron: Woordenlijst S-N (Woordenlijst S-N)
- ▾ Duits just [zo-even, straks]
  
  etymologie: Grimm: JUST, adv., auch als adj. entwickelt, gerade, eben. ein lehnwort aus dem franz. juste, das über die Niederlande her, wo es als juist schon im 16. jh. sehr gewöhnlich ist, und über Niederdeutschland, wo es als just in der ersten hälfte des 17. jh. nachgewiesen werden kann, sich ausbreitet, zunächst nur in der volkssprache und als wort des gemeinen lebens (vgl. unten 5); erst seit der zweiten hälfte des 18. jh., wo selbst die gehobene schriftsprache gern derbe und trauliche volksausdrücke aufnimmt, darf es auch als dieser eigentlich angehörig betrachtet werden. bei GÖTHE begegnet einmal die form juste. Schönhoff, Emsland: jyst
  bron: Schönhoff 1908 (Grimm, Schönhoff)
- ▾ Zweeds just [precies; zo-even]
  
  datering: 1622 (1601-1650)
  status: Ambigu: Nederlands of Nederduits
  etymologie: sedan 1622 (i nekande sammanhang); av lågty. just med samma bet.; av fra. juste 'riktig'; jfr 2just
  bron: NEO 1995 (NEO)
- ▾ Papiaments yeistu, yùist [billijk, correct, precies]
  
  datering: 1833 (1801-1850)
  etymologie: nieuwindt p2. "Tur cu a meste sirvi pa su bien y prosperidad a haci juist el contrarie y nada a por libra Curaçao di su desgracia."
  bron: (Joubert PN, PuttePN, niewindt1833)
- ▾ Fries just [billijk, correct]
  
  datering: 1802 (1801-1850)
  bron: WFT 1984-2010 (WFT)
- ▾ Negerhollands dis, dźis [billijk]
  
  datering: 1926 (1901-1950)
  status: Ambigu: Nederlands of Engels
  bron: Josselin 1926 (djdj 1926)
▾ juk [trektuig voor dieren; schraag in de vorm van een juk]
zelfstandig naamwoord ; datering: 1240;
thema: dierenrijk
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Deens juk [dwarsgeplaatste roerpen waar lijnen aan bevestigd worden; dwarsstaande planken voor ondersteuning van stellage onder schip]
  
  status: Ambigu: Nederlands of Engels
  afleidingen en samenstellingen: jukliner=juklijnen, jukben=jukbenen
  etymologie: af holl. juk el. eng. yoke, af lat. jugum åg. OOD: fra holl. juk ell. eng. yoke; jf. I. Jokke 1; egl. sa. ord som I. Aag
  bron: Brüel 1993 Dahlerup 1919-1956 Hårbøl 2004 (Fremmedordbog, Fremmed2, OOD)
- ▾ Atjehnees yō' [juk bij ploegen en vrachtkarren (dat het ploeg- of trekdier op de nek krijgt)]
  
  bron: Djajadiningrat 1934 (RA)
- ▾ Shona joko [trektuig voor dieren] <via Afrikaans>
  
  bron: Leefmans 2002 (Leefmans)
- ▾ Zoeloe joka [trektuig voor dieren] <via Afrikaans>
  
  status: Ambigu: Nederlands of Engels
  bron: Poulos 1998 (Poulos)
- ▾ Frans jucher [hoog (op een rek) zitten]
  
  datering: 1155 (1151-1200)
  status: frankisch
  etymologie: PR: joschier 1155; de l'a.fr. juc, joc, frq. *juk `juk'
  bron: Dubois 1979 Robert 1993 (PRobert, Larousse)
- ▾ Pools juki [trektuig voor dieren]
  
  datering: 1547 (1501-1550)
  status: Ambigu: Nederlands of Duits
  etymologie: d.-nm.juken, hol.juken "nosidła", "jarzmo"
  bron: Bańkowski 2000 (A.Bańkowski)
- ▾ Negerhollands jok [trektuig voor dieren]
  
  datering: 1905 (1901-1950)
  bron: Hesseling 1905 (Hesseling 1905: 212)
▾ jukschei [dwarshout aan een ossenjuk; werpspel]
zelfstandig naamwoord
thema: werk en industrie
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Zuid-Afrikaans-Engels jukskei [dwarshout aan een ossenjuk; werpspel] <via Afrikaans>
  
  datering: 1822 (1801-1850)
  etymologie: Afrikaans, f. juk yoke + skei pin, skey n.2; cf. yoke-skey.
  bron: OED2 1989 Silva 1996 (OED2, DSAE)
▾ juli [zevende maand]
zelfstandig naamwoord ; datering: 1286;
thema: tijd
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Singalees jūli [zevende maand]
  
  etymologie: zie woordenlijst pp. 67-86
  bron: Sannasgala 1976 (Sannasgala)
- ▾ Madoerees juli [zevende maand]
  
  bron: Safioedin 1977 (ASIS)
- ▾ Javaans juli [zevende maand]
  
  bron: Pigeaud 1989 (Pigeaud)
- ▾ Soendanees Juli [zevende maand]
  
  bron: Coolsma 1913 (Coo1913)
- ▾ Makassaars jûli [zevende maand]
  
  bron: Cense 1979 (Cense, A.A. (1979), Makkasaars-Nederlands woordenboek, ’s-Gravenhage.)
- ▾ Indonesisch Juli, Yuli [zevende maand]
  
  bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
- ▾ Minangkabaus juli, yuli [zevende maand]
  
  bron: Moussay 1995 (Moussay)
- ▾ Papiaments yüli; yülei [zevende maand]
  
  bron: (Joubert PN)
- ▾ Nias yuli [zevende maand]
  
  bron: Lafeber 1922 (Lafeber)
- ▾ Sarnami julái [zevende maand]
  
  status: Ambigu: Nederlands of Engels
  bron: Santokhi 2005 (Santokhi)
- ▾ Sranantongo jüli, juli [zevende maand]
  
  bron: Sijs 2006a (Van der Sijs 2006)
- ▾ Negerhollands julie, julij [zevende maand]
  
  datering: 1753 (1751-1800)
  etymologie: julie (Magens 1770), julij (Rossem 1996: 85)
  bron: Magens 1770 Rossem 1996 (Magens 1770, Rossem 1996: 85)
▾ jullie [persoonlijk voornaamwoord]
voornaamwoord ; datering: 1601-1700;
thema: taalkunde
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Petjoh goelie, joelie, jelui [persoonlijk voornaamwoord]
  
  bron: Loen 1994 (Loen)
- ▾ Indonesisch yuli [persoonlijk voornaamwoord]
  
  bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
- ▾ Chinees-Maleis yeli [persoonlijk voornaamwoord]
  
  bron: Veldwerk Hoogervorst (Veldwerk T.Hoogervorst 2006)
- ▾ Negerhollands jen, jin, jinǝ, jini, jellie ouder: jender [persoonlijk voornaamwoord]
  
  datering: 1776 (1751-1800)
  afleidingen en samenstellingen: Rossem 1996 (p.60): jullie = gy-li
  etymologie: jen, jin, jinǝ, jini, jender (djdj 1926), jender, jellie (old 1776, Hesseling 1905), jen (old 1776)
  bron: Hesseling 1905 Josselin 1926 (old 1776, Hesseling 1905, djdj 1926)
▾ jungle [wildernis]
zelfstandig naamwoord ; datering: 1847;
thema: aardrijk
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Petjoh djangel, djungel [wildernis]
  
  bron: Loen 1994 (Loen)
▾ juni [zesde maand]
zelfstandig naamwoord ; datering: 1270;
thema: tijd
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Singalees jūni [zesde maand]
  
  etymologie: zie woordenlijst pp. 67-86
  bron: Sannasgala 1976 (Sannasgala)
- ▾ Madoerees juni [zesde maand]
  
  bron: Safioedin 1977 (ASIS)
- ▾ Javaans juni [zesde maand]
  
  bron: Pigeaud 1989 (Pigeaud)
- ▾ Makassaars jûni, jûne [zesde maand]
  
  bron: Cense 1979 (Cense, A.A. (1979), Makkasaars-Nederlands woordenboek, ’s-Gravenhage.)
- ▾ Boeginees jûni [zesde maand]
  
  bron: Said 1977 (Ide)
- ▾ Indonesisch Juni [zesde maand]
  
  bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
- ▾ Minangkabaus juni, yuni [zesde maand]
  
  bron: Moussay 1995 (Moussay)
- ▾ Papiaments yüni [zesde maand]
  
  bron: (Joubert PN)
- ▾ Nias yuni [zesde maand]
  
  bron: Lafeber 1922 (Lafeber)
- ▾ Sarnami jun [zesde maand]
  
  status: Ambigu: Nederlands of Engels
  bron: Santokhi 2005 (Santokhi)
- ▾ Sranantongo jüni, juni [zesde maand]
  
  bron: Sijs 2006a (Van der Sijs 2006, SR)
- ▾ Negerhollands junie [zesde maand]
  
  datering: 1770 (1751-1800)
  bron: Magens 1770 (Magens 1770)
▾ junior [de jongere (achter namen)]
zelfstandig naamwoord ; datering: 1795;
thema: mensenwereld
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Indonesisch junior [de jongere]
  
  bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
▾ junkie, junk [verslaafde aan drugs]
zelfstandig naamwoord ; datering: 1965;
thema: consumptie
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Sranantongo dyonki [verslaafde aan drugs]
  
  bron: Blanker 2005 (SR)
▾ junta [staatsraad, regeringscomité]
zelfstandig naamwoord ; datering: 1790;
thema: overheid
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Indonesisch junta [staatsraad, regeringscomité]
  
  bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
▾ Junus [eigennaam]
zelfstandig naamwoord
thema: taalkunde
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Kupang-Maleis Unu [eigennaam]
  
  bron: Jacob 2003 (J&G)
▾ Jupiter [planeet]
zelfstandig naamwoord ; datering: 1285;
thema: wetenschap
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Indonesisch Jupitér [planeet]
  
  bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
- ▾ Papiaments Yüpitèr [planeet]
  
  bron: (Joubert PN)
▾ jupon [onderrok]
zelfstandig naamwoord ; datering: 1824;
thema: sociale leven
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Japans zubon [broek, korte (rij)broek]
  
  datering: 1801-1850 (1801-1850)
  bron: Vos 1963 (Vos 1963)
▾ juridisch [rechtskundig]
bijvoeglijk naamwoord ; datering: 1751;
thema: overheid
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Indonesisch juridis, yuridis [rechtskundig; rechtskundige]
  
  bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
▾ jurisdictie [rechtsmacht, rechtsgebied]
zelfstandig naamwoord ; datering: 1345;
thema: overheid
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Indonesisch jurisdiksi, yurisdiksi [rechtsmacht, rechtsgebied]
  
  bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
▾ jurisprudentie [toegepaste rechtspraak]
zelfstandig naamwoord ; datering: 1658;
thema: overheid
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Indonesisch jurisprudénsi, yurisprudénsi [toegepaste rechtspraak]
  
  bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
▾ jurist [rechtsgeleerde]
zelfstandig naamwoord ; datering: 1401-1500;
thema: overheid
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Indonesisch juris, yuris [rechtsgeleerde]
  
  bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
▾ jurk [kledingstuk]
zelfstandig naamwoord ; datering: 1691;
thema: sociale leven
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Indonesisch yur(e)k [kledingstuk]
  
  afleidingen en samenstellingen: yurek maksi = long dress
  bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
- ▾ Sranantongo yorki [kledingstuk]
  
  bron: Blanker 2005 (SR)
- ▾ Duits Jürtje (dialect) [jurk die men bij baby's over de luier legt]
  
  etymologie: Jetzt ist es im westl. Ostfriesl. den meisten Frauen noch bekannt.
  bron: Foerste 1938 (Foerste)
- ▾ Russisch žúrka (dialect) [japon van meisjes en vrouwen]
  
  etymologie: Jurk , japon van meisjes en vrouwen. Russ. žúrka, volgens het Akad. Wdb. 2, 618: korotkoe ženskoe plat'e na podobie kurtki (kort vrouwenkledingstuk soort jak). Doordat de laatste lettergreep gelijkluidend is aan de vr. verkleiningsuitgang -ka, zijn de Russen in het woord een verkleinwoord gaan zien en hebben er een grondwoord žúra in vermoed en naast gevormd, dat eveneens de betekenis heeft van: korotkoe ženskoe verchnoe plat'e (kort bovenkledingstuk voor vrouwen). Wat de verbreiding van deze woorden betreft, žúrka staat opgegeven voor de districten Belozersk en Kirilov, žúra voor het district Novgorod. Op de ndl. afkomst van dit woord heeft Uhlenbeck de redactie van het Akad. Wdb. destijds opmerkzaam gemaakt.
  bron: Meulen 1959 (VdMeulen 1959)
▾ jury [beoordelingscommissie, beëdigd college]
zelfstandig naamwoord ; datering: 1824;
thema: overheid
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Singalees jūri-ya [beoordelingscommissie]
  
  status: Ambigu: Nederlands of Portugees
  etymologie: of uit Portugees juri
  bron: Sannasgala 1976 (Sannasgala)
- ▾ Madoerees juri [beoordelingscommissie, beëdigd college]
  
  afleidingen en samenstellingen: ajuri’i = als jurylid optreden
  bron: Safioedin 1977 (ASIS)
- ▾ Javaans yuri [beoordelingscommissie]
  
  bron: Pigeaud 1989 (Pigeaud)
- ▾ Menadonees yuri [beoordelingscommissie, beëdigd college]
  
  bron: Warokka 2004 (DJERY)
- ▾ Boeginees jûri [beoordelingscommissie, beëdigd college]
  
  bron: Said 1977 (Ide)
- ▾ Indonesisch juri [(lid van) beoordelingscommissie, beëdigd college]
  
  bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
- ▾ Minangkabaus juri [beoordelingscommissie, beëdigd college]
  
  bron: Moussay 1995 (Moussay)
▾ jus [vleesnat]
zelfstandig naamwoord ; datering: 1518;
thema: consumptie
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Sranantongo syeu, syu [vleesnat]
  
  bron: Blanker 2005 (SR)
▾ justitie [rechterlijke macht]
zelfstandig naamwoord ; datering: 1276-1300;
thema: overheid
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Javaans justisi [rechterlijke macht; raad van justitie]
  
  bron: Pigeaud 1989 (Pigeaud)
- ▾ Soendanees justisi [rechterlijke macht]
  
  bron: Coolsma 1913 (Coo1913)
- ▾ Makassaars kântoró-na justîsi [gebouw van de Raad van Justitie in Makassar]
  
  etymologie: kântoró = kantoor
  bron: Cense 1979 (Cense, A.A. (1979), Makkasaars-Nederlands woordenboek, ’s-Gravenhage.)
- ▾ Indonesisch justisi, yustisi [rechterlijke macht]
  
  bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
- ▾ Surinaams-Javaans yustisi [rechterlijke macht]
  
  bron: Vruggink 2001 (Hein)
- ▾ Sranantongo yostisi [rechterlijke macht]
  
  bron: Blanker 2005 (SR)
- ▾ Fries justysje [rechterlijke macht]
  
  bron: Århammar 2003 (Arhammar)
▾ jute [vezelstof]
zelfstandig naamwoord ; datering: 1858-1859;
thema: sociale leven
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Indonesisch jute, yuta, yute [vezelstof]
  
  bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
▾ juweel [kostbaar sieraad]
zelfstandig naamwoord ; datering: 1287;
thema: sociale leven
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Macedonisch juvel [kostbaar sieraad] <via Duits of Russisch>
  
  bron: Širilova 2001 (Širilova)
- ▾ Sloveens juvel [edelsteen, sieraad] <via Duits>
  
  bron: Tavzes 2002 (Tavzes)
- ▾ Zweeds juvel [kostbaar sieraad]
  
  etymologie: Törnqvist: aus nd. oder ndl. juwel (aus afrz. joël aus mlat. jocellum, jocale zu lat. jocus, Scherz, Schwank, Spiel), Møller p. 188: Fra Diamantsliberierne i Amsterdam kom: juweel, juwelier til Ty, Da. Sv.
  bron: Møller 1927 Törnqvist 1977 (Törnqvist, Møller)
- ▾ Russisch juveli †verouderd [kostbare sieraden]
  
  bron: Sijs 2006a (Van der Sijs 2006)
- ▾ Noors juvel [kostbaar sieraad]
  
  etymologie: Møller p. 188: Fra Diamantsliberierne i Amsterdam kom: juweel, juwelier til Ty, Da. Sv.
  bron: Hammerich 1945 Sijs 2006a (Van der Sijs 2006, Arnesen, Hammerich 45, Møller)
- ▾ Deens juvel [kostbaar sieraad]
  
  etymologie: PNOE: fra nederlandsk juweel ¯ oldfransk jouel, joël 'juvel' ¯ latin *joc¤le 'legetøj' afl. af jocus 'leg, spøg' (jf. joker) Törnqvist: aus nd. oder ndl. juwel (aus afrz. joël aus mlat. jocellum, jocale zu lat. jocus, Scherz, Schwank, Spiel), Bang: (holl af fr), Møller p. 188: Fra Diamantsliberierne i Amsterdam kom: juweel, juwelier til Ty, Da. Sv., Møller: Hollandsk som Mellemled, p. 188 en p. 82: Paavirkning fra Holl. - maaske med Nt. som Mellemled - spores bl. a. i tysk Juwel, Kanel, Makrele, Paneel; da. Jauvel, Kanel, Makrel (nu alm. Makrel), Panel; sv. juvel, kanel, panel < holl. juweel, kaneel, makreel, panee. Ty. Da. Sv. kan her kun have laant gennem Holl. (Nt.)
  bron: (Skautrup, PNOE, Törnqvist, Arnesen, Hammerich 45, Hammerich 48, Bang, Møller)
- ▾ Duits Juwel [edelsteen, sieraad; iets waardevols, wat bijzonder hooggehouden wordt (ook m.b.t. personen)]
  
  datering: 1451-1500
  etymologie: lat.-vulgärlat.-fr.-niederl.; I.der od. das; -s, -en; II.das; -s, -e. Ontleend aan mndl. juweel, dit aan afrz. joel "Schmuck". Herkomst daarvan onzeker. Blumer: Juwel, in älterer Form auch Jubel (Anfang des 16, Jh.), ist dem niederl. juweel n. - afrz. joel m. (nfrz. joyau), das auf mittellat. jocale n.,lat. gaudiellum n. zurückgeht, entlehnt., Møller p. 188: Fra Diamantsliberierne i Amsterdam kom: juweel, juwelier til Ty, Da. Sv.
  bron: Blumer 1890 Duden Fremd 1990 Kluge 2002 Møller 1927 Weber 1878 (Duden Fremd, Kytzler, Kluge, Weber 1878, Blumer, Møller)
▾ juwelier [handelaar in juwelen]
zelfstandig naamwoord ; datering: 1520;
thema: handel
Klik hier voor de volledige woordfiche
- ▾ Duits Juwelier [goudsmid, handelaar in juwelen]
  
  etymologie: Duden Fremd: lat.-vulgärlat.-fr.-niederl.; der; -s, -e., Møller p. 188: Fra Diamantsliberierne i Amsterdam kom: juweel, juwelier til Ty, Da. Sv.
  bron: Duden Fremd 1990 Møller 1927 Weber 1878 (Duden Fremd, Kytzler, Weber 1878, Møller)
- ▾ Macedonisch juvelir [handelaar in juwelen] <via Duits of Russisch>
  
  bron: Širilova 2001 (Širilova)
- ▾ Kroatisch juvelir [handelaar in juwelen] <via Duits>
  
  bron: Anić 2003 (Anić, Vladimir & Ivo Goldstein (2000), Rječnik stranih riječi, Zagreb, 2de druk.)
- ▾ Bulgaars juvelir [sieradenmaker, handelaar in juwelen] <via Russisch>
  
  afleidingen en samenstellingen: juveliren
  bron: Milev 2005 (Milev)
- ▾ Sloveens juvelir [handelaar in juwelen] <via Duits>
  
  afleidingen en samenstellingen: juvelirka
  bron: Tavzes 2002 (Tavzes)
- ▾ Indonesisch yuwelir [handelaar in juwelen]
  
  bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
- ▾ Deens juveler [handelaar in juwelen]
  
  etymologie: PNOE: fra nederlandsk juwelier ¯ middelfransk jouelier afl. af jouel, joël (jf. juvel), Møller p. 188: Fra Diamantsliberierne i Amsterdam kom: juweel, juwelier til Ty, Da. Sv.
  bron: Becker-Christensen 2005 Møller 1927 (PNOE, Møller)
- ▾ Pools jubiler [handelaar in juwelen] <via Duits>
  
  bron: (http://sjp.pwn.pl/lista.php?)
- ▾ Azeri yuvelir [handelaar in juwelen] <via Russisch>
  
  bron: Chalilov 2007 (Chalilov)
- ▾ Oekraïens juvelír [handelaar in juwelen] <via Russisch>
  
  bron: Beloded 1970 (Beloded)
- ▾ Litouws juvelyras [sieradenmaker, handelaar in juwelen] <via Duits of Russisch>
  
  afleidingen en samenstellingen: juvelyrinis (iets wat met juwelen of juwelierswerk heeft te maken)
  etymologie: ol. juwelier - juvelyras
  bron: Vaitkevičiūtė 2007 (V. Vaitkevičiūtė)
- ▾ Lets juvelieris [sieradenmaker, handelaar in juwelen] <via Duits of Russisch>
  
  etymologie: hol. juwelier < fr.
  bron: Baltutis 2005 (U. Baltutis)
- ▾ Servisch juvelir [sieradenmaker, handelaar in juwelen] <via Duits>
  
  afleidingen en samenstellingen: juvelirski
  bron: Klajn 2006 (Klajn)
- ▾ Noors juveler [handelaar in juwelen]
  
  bron: Sijs 2006a (Van der Sijs 2006)
- ▾ Zweeds juvelerare [handelaar in juwelen]
  
  etymologie: Møller p. 188: Fra Diamantsliberierne i Amsterdam kom: juweel, juwelier til Ty, Da. Sv.
  bron: Sijs 2006a (Van der Sijs 2006, Møller)
- ▾ Wit-Russisch juvelír [handelaar in juwelen] <via Russisch>
  
  bron: Černych 1993 (Cernych)
- ▾ Hongaars jubilér [handelaar in juwelen] <via Duits>
  
  datering: 1625 (1601-1650)
  bron: Benkő 1993 (EWU)
- ▾ Russisch juvelír [handelaar in juwelen; (Bargoens) dief die juwelierzaken berooft]
  
  datering: 1765 (1751-1800)
  afleidingen en samenstellingen: juvelirno - goed dievenwerk
  etymologie: Ueber nhd. ndl. Juwelier dass., s. Schulz 1,314, Kluge-Götze EW.271. Juveli pl. 'Juwelen' aus nhd. Juwel oder ndl. juweel dass. Die Sippe geht über afrz. joël zurück auf mlat. *jocellum 'Kostbarkeit, Edelstein' von iocus 'Scherz' (s. Meyer-Lübke Rom.Wb.374, Kluge-Götze EW.271).
  bron: Černych 1993 Dovhopolyj 2005 (Vasmer, Cernych, Dovhopolyj p.c.)