Zoekresultaten: 161 Nederlandse woorden gevonden (beginnend met J)
Gebruikte filters:
Sorteer: Alfabetisch op vreemd woord - Alfabetisch op taal - Per continent - Per taalfamilie - Chronologisch -
A| B| C| D| E| F| G| H| I| J| K| L| M| N| O| P| Q| R| S| T| U| V| W| X| Y| Z| Alles| Toon/Verberg alle informatie in de uitklapmenu's
Visualiseer de resultaten
|
Toon op de kaart
één cirkeltje per uitleenwoord
|
Toon op de kaart
één cirkeltje per taal
|
Toon op een tijdslijn
|
-
▾ ja
[uitroep ter bevestiging]
-
▾ Berbice-Nederlands
ja
[uitroep ter bevestiging]
bron: Kouwenberg 1993 (Kouwenberg 1993:615)
-
▾ Bretons
ia
[al]
<via Frans>
bron: Deshayes 2003 (DEB)
-
▾ Frans
jan
(dialect)
[uitroep ter bevestiging]
datering: 1480 (1451-1500)
etymologie: Wohl aus mndl. jane 'doch wohl' mfr. jan 'affirmation' (1480, Trepp).Den jeweils angrenzenden mundarten entlehnt: fläm. ja, lothrd. jô, els. jo, schweizd. jo,ja. -Ja ist auch ins rät. gedrungen: obw. gie 'vielmehr', nidw. dyęa 'ja', ueng. ye, Veltlin jà 'nein'.
bron: Wartburg 1928 (FEW)
-
▾ Indonesisch
ya
[uitroep van bevestiging; hoor je!; ook, eveneens; oké? (aan eind van een zin: maakt een verzoek of vraag beleefder)]
bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
-
▾ Negerhollands
jā, ja, ju
[uitroep ter bevestiging]
datering: 1770 (1751-1800)
afleidingen en samenstellingen: ja, ju (Magens 1770, old 1776, Hesseling 1905, Robertson 1989), jā (djdj 1926)
bron: Hesseling 1905 Josselin 1926 Magens 1770 Oldendorp 1996 Robertson 1989 (Magens 1770, old 1776, Hesseling 1905, djdj 1926, Robertson 1989)
-
▾ Saramakkaans
jahái, jaái
[uitroep ter bevestiging]
bron: Donicie 1963 (Donicie)
-
▾ Schots
yea, ya
[ja, inderdaad; oh ja (verbazing of ongeloof uitdrukkend, vage instemming of tegenstemming); ja ja (spottend)]
datering: 1351-1400 (1351-1400)
afleidingen en samenstellingen: yall 17-e19, yeltie la18-e20 'je zou; wees voorzichtig; zo is het genoeg, nu' (contracted f 'yea wilt thou' or 'will ye')
etymologie: ME ye, nME ya, OE ge<>a, gea<>; the Mod ya is prob f Norw or Du ja
bron: CSD 1985 (CSD)
-
▾ Skepi-Nederlands
ja
[uitroep ter bevestiging]
bron: Robertson 1989 (Robertson 1989)
-
▾ Sranantongo
ia, ya
[uitroep ter bevestiging, inderdaad]
bron: Blanker 2005 Donicie 1963 (Donicie, SR)
-
▾ Zuid-Afrikaans-Engels
ja
[uitroep ter bevestiging]
-
▾ Berbice-Nederlands
ja
[uitroep ter bevestiging]
-
▾ ja goed
[bevestiging, akkoord]
-
▾ Indonesisch
(jargon) yahud, yahut
[heel goed, fantastisch]
afleidingen en samenstellingen: beryahud-yahud = zich kostelijk amuseren; tempat beryahud-yahud = lovers' lane
etymologie: tempat = plek
bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
-
▾ Jakartaans-Maleis
yahut
[ja goed!, geweldig, aantrekkelijk (van een meisje)]
bron: Chaer 1976 Kähler 1966 (HANS, CHAER)
-
▾ Indonesisch
(jargon) yahud, yahut
[heel goed, fantastisch]
-
▾ Jaap
[mansnaam]
-
▾ Zuid-Afrikaans-Engels
Japie
[scheldnaam voor Afrikaner, boerenkinkel]
<via Afrikaans>
datering: 1949 (1901-1950)
etymologie: Afk. personal name Japie, dim. of Jaap 'Jake', derived fr. Jakobus James.
bron: Silva 1996 (DSAE)
-
▾ Zuid-Afrikaans-Engels
Japie
[scheldnaam voor Afrikaner, boerenkinkel]
<via Afrikaans>
-
▾ jaar
[tijd van twaalf maanden]
-
▾ Aucaans
jali
[tijd van twaalf maanden]
bron: Wakaman 1979 (Wakaman 5)
-
▾ Berbice-Nederlands
jari
[tijd van twaalf maanden]
bron: Kouwenberg 1993 (Kouwenberg 1993:616)
-
▾ Negerhollands
jaer, jaar, jār, jā, yer
[tijd van twaalf maanden]
datering: 1770 (1751-1800)
etymologie: jaer (Magens 1770), jaar (old 1776), jār, jā (djdj 1926), yer (Hesseling 1905: 246). old 1776: jaarlijks = ider jaar, jaarlik. Magens 1770: elk jaar = elk jaer, alle jaren = al jaer, het hele jaar = die heel jaer.
bron: Hesseling 1905 Magens 1770 (Magens 1770, old 1776, djdj 1926, Hesseling 1905: 246)
-
▾ Saramakkaans
jáa
[tijd van twaalf maanden]
<via Sranantongo>
bron: Donicie 1963 (Donicie)
-
▾ Sranantongo
yari
[tijd van twaalf maanden]
-
▾ Surinaams-Javaans
yari
[tijd van twaalf maanden]
<via Sranantongo>
bron: Vruggink 2001 (Hein)
-
▾ Aucaans
jali
[tijd van twaalf maanden]
-
▾ jaargetijde
[seizoen]
-
▾ Fries
jiergetide
[seizoen]
-
▾ Fries
jiergetide
[seizoen]
-
▾ jaarlijks
[ieder jaar]
-
▾ Negerhollands
jaarlik, jaerlik
[ieder jaar]
datering: 1770 (1751-1800)
etymologie: jaarlik (old 1776), jaerlik (magens 1770). Old 1776 ook: ider jaar
bron: Magens 1770 (Magens 1770, old 1776)
-
▾ Negerhollands
jaarlik, jaerlik
[ieder jaar]
-
▾ jaarmarkt
[jaarbeurs]
-
▾ Pools
jarmark
[jaarbeurs]
status: Ambigu: Nederlands of Duits
bron: (http://sjp.pwn.pl/lista.php?)
-
▾ Pools
jarmark
[jaarbeurs]
-
▾ jacht
[vaartuig]
-
▾ Arabisch (Egypte)
yaxt
[vaartuig]
<via Engels>
-
▾ Arabisch (MSA)
yaxt
[vaartuig]
<via Engels>
bron: Wehr 1961 (Wehr; Schregle)
-
▾ Azeri
yaxta
[vaartuig]
<via Russisch>
-
▾ Bulgaars
jachta
[vaartuig geschikt voor sport en recreatie]
<via Russisch>
bron: Milev 2005 (Milev)
-
▾ Deens
jagt
[vaartuig]
etymologie: Fremmmed2: af holl. jacht, egl. forkortelse af jachtschip hurtigsejler, PNOE: fra middelnederlandsk jaght forkortet af jaghtschip 'hurtig sejler' sammensat af jaght 'jagt, det at jage af sted' + schip 'skib', ood: fra holl. jacht, egl. forkortelse af holl. jachtschip, hurtigsejler . OOD: ænyd. d. s., no. jakt, sv. jakt; fra holl. jacht, egl. forkortelse af holl. jachtschip, hurtigsejler; jf. Jægt, Yacht
bron: Becker-Christensen 2005 Brüel 1993 Dahlerup 1919-1956 Hammerich 1945 Hårbøl 2004 Arnesen (Fremmedordbog, Fremmed2, PNOE, OOD, Arnesen, Hammerich 45)
-
▾ Deens
yacht
[plezierboot]
<via Engels>
afleidingen en samenstellingen: lystyacht=plezierjacht
etymologie: fra engelsk yacht ¯ nederlandsk jacht (jf. jagt 'sejlskib')
bron: Becker-Christensen 2005 Brüel 1993 Hårbøl 2004 (Fremmedordbog, PNOE, Fremmed2)
-
▾ Duits
Jacht, Yacht
[(oorspr.) klein schip met twee masten zonder ra's; (modern) schip voor recreatie, voortgedreven met zeil of motor]
datering: 1551-1600
status: Ambigu: Nederlands of (Neder- of Hoog-)Duits
etymologie: <niederl.> die; -, -en. Ontleend aan het ndl of ndd, de spelling met <y> gaat terug op de Engelse vorm die echter net zo aan het ndl/ndd ontleend is. Maar Goedel schrijft: Daß aber diese Art Schiffe nach England kamen, beweist eine Stelle aus dem berühmten Diary des Evelyns, der unter König Karl II. von England lebte und schrieb: "I sail'd this morning with his majestiy in one of his yachts, (or pleasure-boats) not know till us till the Ducht E. India Company presented that curious piece to the king.", dessen Nichte Maria mit Willehlm III. von Oranien sich verheiratete und mit ihrem Gemahl später (1689) den englischen Thron bestieg. Kluge See: entlehnt aus nl. jagt, woher aus das gleichbedeutende engl. Yacht. Die veraltete Schreibung "Yacht"ist eine ungehörige Anlehnung an die englische Schreibung.
bron: Bartz 2007 Duden Fremd 1990 Goedel 1902 Grimm 1854-1971 Kluge 1911 Kluge 2002 (Duden Fremd, Kluge, Bartz, Goedel, Kluge See, Grimm)
-
▾ Engels
yacht
[vaartuig]
datering: 1557 (1551-1600)
afleidingen en samenstellingen: yacht-berth, -builder, -building, -club, marina, -race, -racing, -sailing, -sailor, -squadron; yacht basin; yacht broker; yacht-yard; (nonce-wds.) yachtdom, yachtery, yachts collectively; yachtian, yachtist, a yachtsman; yachtling, a little yacht; yachty a., pertaining to or characteristic of a yacht.
etymologie: ad. early mod.Du. jaght(e (now jacht) = jaghtschip (lit. ship for chasing), light sailing vessels, fast piratical ship, f. jag(h)t hunting, chase (= G. jagd), f. jagen to hunt, chase (see -t suffix3 a). Owing to the presence in the Du. word of the unfamiliar guttural spirant denoted by g(h), the English spellings have been various and erratic; how far they represent varieties of pronunciation it is difficult to say. That a pronunciation <ph>jOtS</ph> or <ph>jatS</ph>, denoted by yatch, once existed seems to be indicated by the plural yatches; it may have been suggested by catch, ketch. The word has been adopted in many European languages: F. yacht <ph>jak</ph>, G. jacht-, yacht(schiff), Da. jagt, MSw. jackt (15th c.), Icel., Sw. jakt, Sp. yacte, yate, yac, Pg. hiate, Russ. <fs>yakta.
bron: Onions 1983 (OED2, ODEE, White)
-
▾ Esperanto
jakto
[lichte zeilboot, pleziervaartuig]
<via Duits>
etymologie: geleend via Du Jacht met ondersteunende bronwoorden Ru jachta, Eng en Fr yacht. De uitgang -o is standaard voor substantieven in Esp.
bron: Cherpillod 2003 (Cherp)
-
▾ Ests
jaht
[vaartuig]
<via Duits>
bron: Silvet 1980 (Thonus/Silvet)
-
▾ Fins
jahti
[snelle plezierboot, wedstrijdboot]
datering: 1770 (1751-1800)
status: Ambigu: Nederlands of Nederduits
etymologie: Bentlin: nd./ndl. oder Schwedisch
bron: Häkkinen 2004 Kirjoittaja 1999 Nurmi 1998 Sadeniemi 2002 Bentlin 2008 (KH, NSSK, SKP, TN, Bentlin)
-
▾ Frans
yacht
[plezierboot]
<via Engels>
datering: 1572 (1551-1600)
afleidingen en samenstellingen: via eng. geleend: yacht-club, yachting (FEW: 1859), yacht(s)man/woman (FEW: 1859)
etymologie: PR: néerl. jacht; W: via eng.FEW: Ndl. yacht geht im 16. und 17.jh. in die andern rom. sprachen über. Es ist zuerst der name eines kleinen kriegsschiffes. Der übergang der bed. zu 'kleines schiff für vergnügungs- fahrten' hat sich vielleicht vollzogen infolge der vorliebe, die Karl II. von England für solche schiffe hatte, von denen ihm eines durch die Holländische Ostindien-Kompagnie bei seiner thronbesteigung zum geschenk gemacht worden war.
bron: Dubois 1979 Robert 1993 Valkhoff 1949 Walter 1997 Wartburg 1928 (PRobert, Walter, Valkhoff, Larousse, FEW)
-
▾ Grieks
giōt /jot/
[vaartuig]
<via Engels>
bron: LTKN 1999 (LTKN)
-
▾ Hongaars
jacht
[vaartuig]
<via Duits>
-
▾ Italiaans
yacht
[vaartuig]
<via Engels>
-
▾ Koerdisch
yat
[vaartuig]
<via Engels>
bron: Qilorî 2002 (Qilorî)
-
▾ Kroatisch
jahta
[vaartuig geschikt voor sport en recreatie]
<via Duits>
afleidingen en samenstellingen: jahting, jaht-klub
bron: Anić 2003 (Anić, Vladimir & Ivo Goldstein (2000), Rječnik stranih riječi, Zagreb, 2de druk.)
-
▾ Lets
jahta
[vaartuig geschikt voor sport en recreatie]
<via Duits>
-
▾ Litouws
jachta
[vaartuig]
<via Duits>
etymologie: ol. jacht-schip < jacht - medžiojimas; pirmiausia apie lengvą greitą piratų laivą, atakuojantį sunkius prekinius laivus
bron: Vaitkevičiūtė 2007 (V. Vaitkevičiūtė)
-
▾ Macedonisch
jahta
[vaartuig]
<via Duits>
bron: Širilova 2001 (Širilova)
-
▾ Maltees
jott
[vaartuig]
<via Engels>
bron: Aquilina 2006 (Aquilina)
-
▾ Noors
jakt
[vaartuig]
etymologie: BO: fra nederl, av jachtschip, 'hurtig seiler', besl m jage; FuT: als bezeichnung eines schiffes, aus dem holl. jacht, woraus auch nhd. Jacht und engl. yacht. Das wort ist eine verkürzung von holl. jachtschip. 'schnellsegler'.
bron: BO 2005 Falk 1910-1911 Arnesen (BO; FuT, Arnesen)
-
▾ Noors
yacht
[vaartuig]
<via Engels>
-
▾ Oekraïens
jáchta
[eenmastig snelzeilend vaartuig]
<via Russisch>
bron: Beloded 1970 (Beloded)
-
▾ Oost-Jiddisch
jachtn, jachtes
[zeil-, motor-, plezierjacht]
<via Duits of Russisch>
bron: Šapiro 1984 Weinreich 1968 (RES, Weinreich)
-
▾ Pools
jacht
[vaartuig]
<via Duits>
datering: 1861 (1851-1900)
etymologie: nm. i hol.jacht skrót jacht-schip "okręt", "polowanie"
bron: Bańkowski 2000 (A.Bańkowski)
-
▾ Portugees
iate
[klein schip met twee masten zonder ra's; pleziervaartuig]
datering: 1640 (1601-1650)
afleidingen en samenstellingen: iatismo xx; iatista xx
etymologie: Do neerl. jacht; numa relaça<~>o portuguesa de 1640 lê-se: "yathes de Amsterdama". Na segunda acepça<~>o o termo sofre influência do ing. yacht.
bron: Boudens 1988 Cunha 1986 (Da Cunha, Boudens)
-
▾ Roemeens
iaht
[vaartuig]
bron: Bantaş 1994 (Bantas)
-
▾ Russisch
jáchta
[eenmastig snelzeilend vaartuig]
datering: 1667 (1651-1700)
etymologie: Wohl aus ndl. jacht dass., s. Meulen 84, Preobr.Trudy 1,142. Möglich wäre auch Ent- lehnung aus nhd. Jacht (Gorjajev EW.437). VdMeulen 1909:Jacht. Vaartuig van Hollandschen oorsprong, hoofdzakelijk tot uitspauningstochten dienende. T. W. noemt jachten op blz. 175 vlgg. , vgl. ook WINSCH. : jagt is een speeljagt, of advijs, oorlogsjagt; een speeljagt is daar men meede uit speelen en om vermaak vaart. Russ. jachta, vacht, met de bijbehoorende adj. j dehtový j en jdchtnyi. liet woord kan ook door de Engelschen in Rusland gekomen zijn, hoewel dit niet waarschijnlijk is, vgl. SCHELTEMA , IV biz. 145 : Gezien hebbende hoeveel invloed het houden van pleiziervaartuigen in Holland had op den volksgeest, ter bevordering van de zucht voor het reeden in schepen, en van de belangstelling in de zeevaart, beproefde hij (PETER DE GUOOTE) ook zijne uiterste kracht, om den lust hiervoor te Petersburg op te wekken. Hij liet aldaar in den jare 1718 eene werf aanleggen, geschikt tot den bouw van boeijers, jagten en andere kleine vaartuigen voor vermaak.
bron: Černych 1993 Meulen 1909 Vasmer 1953-1958 (Vasmer, Cernych, VdMeulen 1909)
-
▾ Servisch
jahta
[vaartuig geschikt voor recreatie en toerisme]
<via Duits>
-
▾ Sloveens
jahta
[vaartuig geschikt voor sport en recreatie]
-
▾ Slowaaks
jachta
[vaartuig geschikt voor sport en recreatie]
<via Engels>
bron: Slovensko-anglický slovník 2002 (Slovensko-anglický slovník)
-
▾ Spaans
yate
[(zeil)jacht]
<via Engels>
datering: 1850 (1801-1850)
etymologie: Del ingl. yacht íd., 1557, que a su vez se tomó del neerl. jacht `barco corsario ligero', deriv. de jagen `cazar'.
bron: Corominas 1983 (Corominas)
-
▾ Tsjechisch
jachta
[vaartuig geschikt voor sport en recreatie]
<via Engels>
bron: Rejzek 2001 (ASCS,Rejzek)
-
▾ Turks
yat
[vaartuig]
<via Engels>
-
▾ Wit-Russisch
jáchta
[eenmastig snelzeilend vaartuig]
<via Russisch>
bron: Černych 1993 (Cernych)
-
▾ Zweeds
jakt
[vaartuig]
status: Ambigu: Nederlands of Nederduits
afleidingen en samenstellingen: lustjakt, motorjakt
etymologie: före 1520; fornsv. iakt, iäkt; av lågty. jacht(schip) med samma bet.; till jaga; jfr yacht
bron: NEO 1995 (NEO)
-
▾ Zweeds
yacht
[vaartuig]
<via Engels>
datering: 1883 (1851-1900)
etymologie: sedan 1883; av eng. yacht; av nederl. jacht med samma bet.
bron: NEO 1995 (NEO)
-
▾ Arabisch (Egypte)
yaxt
[vaartuig]
<via Engels>
-
▾ jacht
[het bejagen van dieren]
-
▾ Deens
jagt
[het bejagen van dieren]
status: Ambigu: Nederlands of Nederduits
etymologie: PNOE: jag+t ¯ nedertysk jacht ¯ verb.subst. til jagen (jf. jage), FuT: von mnd. holl. jacht
bron: Becker-Christensen 2005 Falk 1910-1911 (PNOE, FuT)
-
▾ Ests
jaht
[het bejagen van dieren]
-
▾ Fins
jahti
[het bejagen van dieren]
<via Zweeds>
etymologie: Bentlin: of Nederduits
bron: Häkkinen 2004 Kirjoittaja 1999 Nurmi 1998 Sadeniemi 2002 Bentlin 2008 (KH, NSSK, SKP, TN, Bentlin)
-
▾ Negerhollands
jaak, jak, jāk
[het bejagen van dieren]
datering: 1776 (1751-1800)
afleidingen en samenstellingen: old 1776: jager = jaagman
etymologie: jaak (old 1776), jak, jāk (djdj 1926)
bron: Josselin 1926 (old 1776, djdj 1926)
-
▾ Noors
jakt
[het bejagen van dieren]
status: Ambigu: Nederlands of Nederduits
etymologie: BO: fra lty, se jage; FuT: von mnd. holl. jacht
bron: BO 2005 Falk 1910-1911 (BO; FuT)
-
▾ Zoeloe
umjaho
[het bejagen van dieren]
<via Afrikaans>
bron: Poulos 1998 (Poulos)
-
▾ Zuid-Afrikaans-Engels
jag
[het bejagen van dieren]
<via Afrikaans>
-
▾ Zweeds
jakt
[het bejagen van dieren]
-
▾ Deens
jagt
[het bejagen van dieren]
-
▾ jachtlust
[zin in jagen, vaak gebruikt als plaatsnaam]
-
▾ Surinaams-Javaans
Ngaklus
[plaatsnaam aan de Surinamerivier]
bron: Vruggink 2001 (Hein)
-
▾ Surinaams-Javaans
Ngaklus
[plaatsnaam aan de Surinamerivier]
-
▾ jacket
[jas]
-
▾ Boeginees
jâké
[jas]
-
▾ Madoerees
jakēt
[jas]
-
▾ Menadonees
jèket
[jas]
bron: Warokka 2004 (DJERY)
-
▾ Boeginees
jâké
[jas]
-
▾ Jacobus
[eigennaam]
-
▾ Kupang-Maleis
Yakobis, Kobis, Ako
[eigennaam]
bron: Jacob 2003 (J&G)
-
▾ Kupang-Maleis
Yakobis, Kobis, Ako
[eigennaam]
-
▾ jaconnet
[mousseline]
-
▾ Makassaars
sakonế, jakonế
[soort katoenen weefsel]
status: Ambigu: Nederlands of Frans
bron: Cense 1979 (Cense, A.A. (1979), Makkasaars-Nederlands woordenboek, ’s-Gravenhage.)
-
▾ Soendanees
jakonet
[weefsel]
bron: Coolsma 1913 (Coo1913)
-
▾ Makassaars
sakonế, jakonế
[soort katoenen weefsel]
-
▾ jagen
[wild vervolgen]
-
▾ Berbice-Nederlands
jagi
[wild vervolgen]
bron: Kouwenberg 1993 (Kouwenberg 1993:615)
-
▾ Fins
jahdata
[wild vervolgen]
<via Zweeds>
afleidingen en samenstellingen: jahti = jacht
etymologie: Bentlin: of Nederduits
bron: Bentlin 2008 (Bentlin)
-
▾ Negerhollands
jaak, jaag, ak, jāk
[wild vervolgen]
datering: 1776 (1751-1800)
afleidingen en samenstellingen: old 1776: jager = jaagman
etymologie: jaak, jaag (old 1776), jak, jāk (djdj 1926)
bron: Josselin 1926 (old 1776, djdj 1926)
-
▾ Papiaments
yag (ouder: jaag)
[wild vervolgen]
datering: 1859 (1851-1900)
afleidingen en samenstellingen: yagmentu (de jacht); yagdó (jager)
etymologie: Uit: Putman1859 p.63; Uit Ewijk p. 110
bron: (Joubert PN, Putman1859, Ewijk)
-
▾ Saramakkaans
jáka
[wild vervolgen]
bron: Bakker (Bakker pc)
-
▾ Sranantongo
yagi(gwe) (ouder: djaggi)
[wegjagen, verdrijven]
-
▾ Surinaams-Javaans
yagi, ngyagi
[wegjagen]
<via Sranantongo>
bron: Vruggink 2001 (Hein)
-
▾ Zweeds
jaga
[wild vervolgen]
status: Ambigu: Nederlands of Nederduits
etymologie: före 1520; fornsv. iägha, iagha; av lågty. jagen med samma bet.; av ovisst urspr.
bron: NEO 1995 (NEO)
-
▾ Berbice-Nederlands
jagi
[wild vervolgen]
-
▾ jager
[iemand die of iets dat jaagt; snelvarend schip; linnen stagzeil, bevestigd aan het jaaghout aan de jagerleider]
-
▾ Arowaks
jagernu
[iemand die jaagt]
bron: Robertson 1983 (Robertson 1983)
-
▾ Deens
jæger
[iemand die op jacht gaat, type soldaat, iemand die een koning assisteert]
status: Ambigu: Nederlands of Nederduits
etymologie: fra nedertysk jeger afl. af jagen (jf. jage)
bron: Becker-Christensen 2005 (PNOE)
-
▾ Deens
jager
[klein, snel zeilschip; het voorste zeil op de boegspriet]
etymologie: OOD: efter holl. jager
bron: Dahlerup 1919-1956 Falk 1910-1911 Foerste 1938 Arnesen (OOD, Lundbeck, DDO, FuT, Foerste, Arnesen)
-
▾ Duits
Jäger
[(Nederlands) haringschip]
etymologie: Kluge: Gewisse holländische Schiffe, deren man sich, den frischen Hering abzuholen, bedient. Foerste: Obwohl mnd. jageschip "schnelles Schiff" bezeugt ist, kann kein Zweifel bestehn, daß Jager in dieser bes. Bedeutung aus den Niederlanden zu uns gekommen ist. 1796 Adelung Wb. 2, 974, und 1757 Eggers, Kriegslex. 1, 1239 bemerken ausdrücklich, daß es sich um holl. Fahrzeuge handelt.
bron: Foerste 1938 (Kluge, Foerste, Grimm)
-
▾ Engels
jagger
†verouderd
[haringjager]
datering: 1615 (1601-1650)
etymologie: a. Du. jager, abbreviation of haringjager, f. haring herring + jagen to chase, dog, pursue.
bron: OED2 1989 (OED2)
-
▾ Fins
jääkäri
[iemand die jaagt]
<via Zweeds>
bron: Bentlin 2008 (Bentlin)
-
▾ Fries
jager
[iemand die of iets dat jaagt; snelvarend schip; linnen stagzeil, bevestigd aan het jaaghout aan de jagerleider]
bron: Århammar 2003 (Arhammar)
-
▾ Javaans
jager
[type soldaat]
bron: Pigeaud 1989 (Pigeaud)
-
▾ Noors
jager
[driehoekig zeil vóór de kluiver]
etymologie: BO: fra nederl; FuT: von holl. jager. Das wort ist formell identisch mit holl. jager 'jäger"und bezeichnet wohl eigentlich den 'treiber (den, der das schiff vorwärts treibt'.
bron: BO 2005 Falk 1910-1911 Arnesen (BO; FuT, Arnesen)
-
▾ Noors
jeger
[iemand die op jacht gaat]
status: Ambigu: Nederlands of Nederduits
etymologie: BO: lty, se jage; FuT: von mnd. jeger (holl. jager).
bron: BO 2005 Falk 1910-1911 (BO; FuT)
-
▾ Papiaments
jager
†verouderd
[iemand die op jacht gaat]
-
▾ Soendanees
jagĕr
[inlandse militairen]
bron: Coolsma 1913 (Cool1913)
-
▾ Zweeds
jägare
[iemand die op jacht gaat]
status: Ambigu: Nederlands of Nederduits
afleidingen en samenstellingen: jägarliv, björnjägare, söndagsjägare, autografjägare, flickjägare, profitjägare
etymologie: före 1520; fornsv. iäghare; av lågty. jeger med samma bet., till jagen, se jaga
bron: NEO 1995 (NEO)
-
▾ Arowaks
jagernu
[iemand die jaagt]
-
▾ jak
[kiel, kort jasje]
-
▾ Deens
jakke
[jas]
status: Ambigu: Nederlands of Nederduits
etymologie: PNOE: nedertysk jacke fra fransk jaque 'kort jakke, trøje, vams, brynje' ¯ navnet Jacques af latin Jacobus 'Jakob', brugt i 14. årh. som øgenavn for franske bønder der gik med sådanne trøjer . Møller p. 188: Hollandsk som Mellemled.
bron: Becker-Christensen 2005 Møller 1927 (PNOE, Møller)
-
▾ Ests
jak
[kiel, kort jasje]
-
▾ Fins
jakku
[kiel, kort jasje voor vrouwen]
<via Zweeds>
datering: 1637 (1601-1650)
bron: Häkkinen 2004 Kirjoittaja 1999 Nurmi 1998 Sadeniemi 2002 Schroderus 1637 (Schroderus, KH, NSSK, SKP, TN)
-
▾ Japans
chokki
[vest]
etymologie: This word is linked with P. jaqueta, D. jak (jacket) or E. jacket, and it is difficult to decide which theory is correct, especially because I have been unable to establish when the word was actually borrowed. The curious phonetic form of the word is probably due to the readings of the two Ch.characters, with which it was formerly written: choku (S.-J., 'direct') and ki (J., 'wear').
bron: Vos 1963 (Vos 1963)
-
▾ Negerhollands
jakje
[wambuis, vroeger jasje voor mannen dat het bovenlijf van de hals tot aan het middel bedekte]
-
▾ Noors
jakke
[jas]
status: Ambigu: Nederlands of Nederduits
etymologie: BO: fra ty, jf. mno jakka, gj lty fra fr. 'kort trøye'; FuT: spätanord. jakka = nhd. Jacke, nd. hol. jak 'jacke', engl. jack. Zugrunde liegt frz. jaque, kurzes gewwand über dem panzer, soldatenrock'.
bron: BO 2005 Falk 1910-1911 (BO; FuT)
-
▾ Sranantongo
jaki
[kiel, kort jasje]
bron: Blanker 2005 (SR)
-
▾ Zweeds
jacka
[jas]
datering: 1547 (1501-1550)
status: Ambigu: Nederlands of Nederduits
afleidingen en samenstellingen: jackficka, damjacka, nylonjacka, regnjacka, vinterjacka, dräktjacka, pyjamasjacka
etymologie: sedan 1547; av lågty. jacke med samma bet.; av fra. jaque 'soldatrock'
bron: NEO 1995 (NEO)
-
▾ Deens
jakke
[jas]
-
▾ Jakarta-aardappel
[aardappelsoort]
-
▾ Japans
jagatara-imo, jaga-imo
[aardappelsoort]
-
▾ Japans
jagatara-imo, jaga-imo
[aardappelsoort]
-
▾ Jakartabrief
[brief uit Jakarta]
-
▾ Japans
jagatarabumi
†verouderd
[aanduiding van de brieven die naar Japan werden gezonden door de Japanse vrouwen van de Nederlanders die naar Batavia waren verbannen in 1639]
datering: 1639 (1601-1650)
status: hybride
etymologie: D.Jacatra (=Djakarta) + J.fumi (document, letter)
bron: Vos 1963 (Vos 1963)
-
▾ Japans
jagatarabumi
†verouderd
[aanduiding van de brieven die naar Japan werden gezonden door de Japanse vrouwen van de Nederlanders die naar Batavia waren verbannen in 1639]
-
▾ jakhals
[hondachtige]
-
▾ Duits
Jackhals
†verouderd
(dialect)
[arrogante persoon zonder geld, gulzige persoon]
afleidingen en samenstellingen: jackhalsen=heftig naar iets verlangen
etymologie: Foerste: westlichem Ostfrsl, Borkum, Schlüter: Belege in Oeding, Weseke und Gemenkrückling.
bron: Foerste 1938 (Foerste, Schlüter)
-
▾ Duits
Jackhals
†verouderd
(dialect)
[arrogante persoon zonder geld, gulzige persoon]
-
▾ jakhalsbes
[boom waarvan de jakhals de vruchten eet]
-
▾ jakhalsvogel
[Zuid-Afrikaanse stootvogelsoort]
-
▾ Zuid-Afrikaans-Engels
jackhalsvogel
[Zuid-Afrikaanse stootvogelsoort]
-
▾ Zuid-Afrikaans-Engels
jackhalsvogel
[Zuid-Afrikaanse stootvogelsoort]
-
▾ jakkepoes
[(Gronings) kale pronker, gemene kerel]
-
▾ Duits
Jáckepuus
(dialect)
[arme sloeber, jakhals]
-
▾ Duits
Jáckepuus
(dialect)
[arme sloeber, jakhals]
-
▾ jakkeren
[voortjagen]
-
▾ jakkes
[tussenwerpsel: uitroep van tegenzin]
-
▾ Menadonees
yakis
[scheldwoord]
-
▾ Petjoh
jakkies
[tussenwerpsel: uitroep van tegenzin]
bron: Loen 1994 (Loen)
-
▾ Menadonees
yakis
[scheldwoord]
-
▾ jakob-evertsen
[benaming voor zaagbaarzen in de Indische zeeën, vernoemd naar een matroos Jacob Evertsen die waarschijnlijk net zo'n gekleurde, vlekkerige huid had als de vissen]
-
▾ Creools-Portugees (Batavia)
jaco fëbri
[naam van een vis]
bron: Avram 2013 (Avram, Andrei A. (2013), ‘The Dutch lexical contribution to three Asian Portuguese Creoles’, in: PAPIA, São Paulo, 23, 1, 51-74.)
-
▾ Engels
Jacob Evertsen
[zoutwatervis, in het bijzonder de Kaapse roodbaars]
-
▾ Negerhollands
Jacob Evert
[naam van een vis]
-
▾ Creools-Portugees (Batavia)
jaco fëbri
[naam van een vis]
-
▾ jakobsladder
[over schijven lopende ketting met bakken]
zelfstandig naamwoord ; datering: 1858;
thema: werk en industrie
Klik hier voor de volledige woordfiche-
▾ Duits
Jakobsleiter
[bepaalde touwladder op een schip]
etymologie: Die Bennenung dürfte wie auch Jakobsstab von den sehr bibelfesten reformierten Niederländern aufgebracht worden sein. Sie bezieht sich auf die von Jakob im Traum gesehene Himmelsleiter, Genesis 28, 12.
bron: Goedel 1902 (Goedel)
-
▾ Duits
Jakobsleiter
[bepaalde touwladder op een schip]
-
▾ jalap, jalappe
[plantenstengel; purgeermiddel daaruit]
-
▾ jaloers
[naijverig]
-
▾ Ambons-Maleis
panjalus, jalus
[naijverig]
-
▾ Berbice-Nederlands
jalusu
[naijverig]
bron: Kouwenberg 1993 (Kouwenberg 1993:616)
-
▾ Fries
jaloersk
[naijverig]
bron: Århammar 2003 (Arhammar)
-
▾ Indonesisch
jelus
[naijverig]
bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
-
▾ Jakartaans-Maleis
jelus
[naijverig]
-
▾ Javaans
jalus
(dialect)
[naijverig]
bron: Hoogervorst (veldwerk T.Hoogervorst 2006)
-
▾ Kupang-Maleis
julus
[naijverig]
bron: Clercq 1876 (FSA)
-
▾ Menadonees
julus
[naijverig]
bron: Clercq 1876 (FSA)
-
▾ Papiaments
yalus (ouder: jaloers)
[naijverig; naijverigheid]
datering: 1884 (1851-1900)
etymologie: "Mandamentunan" in Conradi, exodus 20:2.
bron: (Joubert PN, Conradi)
-
▾ Petjoh
djeloes
[naijverig]
<via Indonesisch>
bron: Loen 1994 (Loen)
-
▾ Saramakkaans
djalúsu
[naijverig]
<via Sranantongo>
bron: Donicie 1963 (Donicie)
-
▾ Sranantongo
djarusu
[naijverig]
bron: Donicie 1963 (Donicie, SN)
-
▾ Surinaams-Javaans
jalusu
[naijverig, afgunstig]
<via Sranantongo>
afleidingen en samenstellingen: njalusokké = iemand verdenken een liefdesverhouding te hebben
bron: Vruggink 2001 (Hein)
-
▾ Ternataans-Maleis
julus
[naijverig]
bron: Clercq 1876 (FSA)
-
▾ Ambons-Maleis
panjalus, jalus
[naijverig]
-
▾ jaloersheid
[afgunst]
-
▾ Duits
Jaluursheit
(dialect)
[afgunst]
-
▾ Papiaments
yalursheit
[afgunst]
bron: (Joubert PN)
-
▾ Duits
Jaluursheit
(dialect)
[afgunst]
-
▾ jaloezie
[optrekbaar zonnescherm]
-
▾ Creools-Engels van de Maagdeneilanden
jelassie
[gordijn voor raam of deur]
-
▾ Indonesisch
jalusi
[optrekbaar zonnescherm]
bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
-
▾ Papiaments
yalusi (Arubaans)
[luiken]
bron: Klooster 2003 Bakker (Klooster, Olga van der & Michel Bakker, Bouwen op de Wind. Architectuur en cultuur van Aruba, Bloemendaal 2007.)
-
▾ Singalees
jalusi
[rolgordijn]
bron: Peeters 1975 Sannasgala 1976 (Peeters, Sannasgala 1975)
-
▾ Soendanees
jalosi
[zonnescherm, blind]
bron: Coolsma 1913 Prick 1906 (Prick 1906; Coo1913)
-
▾ Sranantongo
yarsin
[zonnescherm]
bron: Blanker 2005 (SR)
-
▾ Creools-Engels van de Maagdeneilanden
jelassie
[gordijn voor raam of deur]
-
▾ jam
[confiture]
-
▾ Indonesisch
jém, zém
[confiture]
bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
-
▾ Sranantongo
syèm
[confiture]
bron: Blanker 2005 (SR)
-
▾ Surinaams-Javaans
sèm
[confiture]
bron: Vruggink 2001 (Hein)
-
▾ Indonesisch
jém, zém
[confiture]
-
▾ jamboree
[internationaal padvinderskamp]
-
▾ Indonesisch
jamboré
[internationaal padvinderskamp]
bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
-
▾ Indonesisch
jamboré
[internationaal padvinderskamp]
-
▾ jammer
[ellende; (verouderd) gejammer; spijtig; als tussenwerpsel: helaas]
-
▾ Deens
jammer
[ellende; gejammer]
status: Ambigu: Nederlands of Nederduits
afleidingen en samenstellingen: Jammerbugten=(geografische naam), bocht in de zee bij Noord-Denemarken waar veel schepen vergaan.
etymologie: fra nedertysk jammer, jâmer ¯ egl. substantivering af et oldnedertysk adj. j¤mar 'sørgelig' ¯ fællesgermansk *j•mara- afl. af *j•ma- 'som sørger lydeligt' afl. af udråbsordet *j•- 'ak og ve'
bron: Becker-Christensen 2005 (pnoe)
-
▾ Negerhollands
jammer, jamer
[medelijden (hebben), betreuren]
datering: 1776 (1751-1800)
afleidingen en samenstellingen: old 1776: medelijdend = jammervol, erbarmer = jammerman
etymologie: jammer (old 1776, Hesseling 1905), jamer (Hesseling 1905). old 1776: erbarmen = neem jammer
bron: Hesseling 1905 Oldendorp 1996 (old 1776, Hesseling 1905)
-
▾ Noors
jammer
[gejammer]
status: Ambigu: Nederlands of Nederduits
etymologie: BO: fra lty, ty; FuT: entlehnt aus mnd. jâmer und jammer (holl. jammer)
bron: BO 2005 Falk 1910-1911 (BO; FuT)
-
▾ Surinaams-Javaans
yamer
[spijtig; als tussenwerpsel: helaas]
bron: Vruggink 2001 (Hein)
-
▾ Zweeds
jämmer
[gejammer, ellende]
status: Ambigu: Nederlands of Nederduits
afleidingen en samenstellingen: jämmerljud, jämmerrop, jämmerskri, kattjämmer
etymologie: före 1520; fornsv. iämber; av lågty. jammer med samma bet.; ljudhärmande
bron: NEO 1995 (NEO)
-
▾ Deens
jammer
[ellende; gejammer]
-
▾ jammeren
[janken, klagen]
-
▾ Deens
jamre
[janken, klagen]
status: Ambigu: Nederlands of Nederduits
etymologie: afl. af jammer efter nedertysk jameren
bron: Becker-Christensen 2005 (pnoe)
-
▾ Engels
yammer
[(wee)klagen; smachten]
datering: 1400 (1351-1400)
afleidingen en samenstellingen: yammering vbl. n. and ppl. a.
etymologie: Alteration of ME. <ygh>omer, yomer, after MDu., MLG. jammeren.
bron: OED2 1989 (OED2)
-
▾ Noors
jamre
[janken, klagen]
status: Ambigu: Nederlands of Nederduits
etymologie: NROI: mnty. jameren , ty. jammern , til jammer
bron: BO 2005 Falk 1910-1911 NROi (BO; FuT; NROi)
-
▾ Schots
yammer; yaumer, yamour, yalmer
[janken, klagen; lawaai maken; snel of onsamenhangend spreken; blijven aanhouden; (van een vogel of dier) herhaaldelijk kreten slaken, snateren]
datering: 1451-1500 (1451-1500)
afleidingen en samenstellingen: z.n.: 1.gejammer, gehuil. 2.luid geschreeuw, misbaar, onophoudelijk gepraat.
etymologie: ME yamer (v), MDu, MLowGer jammer(en)
bron: CSD 1985 (CSD)
-
▾ Deens
jamre
[janken, klagen]
-
▾ jammerhartig
[erbarmelijk]
-
▾ Negerhollands
jammerhert
[het erbarmen]
-
▾ Negerhollands
jammerhert
[het erbarmen]
-
▾ jammerlijk
[bedroevend]
-
▾ Negerhollands
jammerlik
[bedroevend]
-
▾ Negerhollands
jammerlik
[bedroevend]
-
▾ Jan
[persoonsnaam; (kaartspel) degene die verliest]
-
▾ Deens
jan
[(kaartspel) degene die verliest; persoonsnaam]
status: Ambigu: Nederlands of Nederduits
afleidingen en samenstellingen: janfri=degene die de helft van de noodzaklijke punten heeft gewonnen; man die 30 jaar is geworden en nog niet getrouwd is
etymologie: af platty. el. holl. jan, af personnavnet Jan Johannes. Bang: Nederlands
bron: Brüel 1993 Dahlerup 1919-1956 Hårbøl 2004 Bang 1976 (Fremmedordbog, Fremmed2, OOD, Bang)
-
▾ Frans
yan', yane
(dialect)
[flinke vent]
etymologie: Jan (ndl.). Die bed. 'kerl' hat der eigenname schon im ndl. erhalten.
bron: Wartburg 1928 (FEW)
-
▾ Noors
jan
[(kaartspel) degene die verliest]
status: Ambigu: Nederlands of Nederduits
etymologie: lty el. nederl, av mannsnavnet Jan; FuT: von frz jam (im tricktrack). Das wort ist vielleicht mit den namen Jean identisch.
bron: BO 2005 Falk 1910-1911 (BO; FuT:)
-
▾ Noors
janegutter
[zeelui]
status: afleiding
etymologie: Arnesen: er en betegnelse på sjøfolk, som man ennå kan treffe på. Det har sammenheng med Jan, som tidligere var en alminnelig navn for sjømann i Nederland. Det ble adoptert av utlendinger.
bron: Arnesen (Arnesen)
-
▾ Zweeds
jan
[(kaartspel) degene die verliest; persoonsnaam]
datering: 1701 (1701-1750)
status: Ambigu: Nederlands of Nederduits
afleidingen en samenstellingen: janbricka, janspel
etymologie: sedan 1701; av lågty. jan med samma bet.; till personnamnet Jan
bron: NEO 1995 (NEO)
-
▾ Deens
jan
[(kaartspel) degene die verliest; persoonsnaam]
-
▾ Jan Compagnie
[naam waaronder het bestuur van de Oost-Indische Compagnie aan de inboorlingen als een machtig vorst werd voorgesteld]
-
▾ Engels
John Company
[naam waaronder de Oost-Indische Campagnie en het Hollandse bestuur bekend stonden bij de inlanders]
datering: 1785 (1751-1800)
etymologie: Hobson-Jobson: JOHN COMPANY , n.p. An old personification of the East India Company, by the natives often taken seriously, and so used, in former days. The term Company is still applied in Sumatra by natives to the existing (Dutch) Government (see H. O. Forbes, Naturalist's Wanderings, 1885, p. 204). [Dohāī Company Bahādur kī is still a common form of native appeal for justice, and Company Bāgh is the usual phrase for the public garden of a station. It has been suggested, but apparently without real reason, that the phrase is a corruption of Company Jahān, "which has a fine sounding smack about it, recalling Shāh Jehān and Jehāngīr, and the golden age of the Moguls" (G. A. Sala, quoted in Notes and Queries, 8 ser. ii. 37). And Sir G. Birdwood writes: "The earliest coins minted by the English in India were of copper, stamped with a figure of an irradiated lingam, the phallic 'Roi Soleil.' The mintage of this coin is unknown (? Madras), but without doubt it must have served to ingratiate us with the natives of the country, and may have given origin to their personification of the Company under the potent title of Kumpani Jehan, which, in English mouths, became 'John Company'" (Report on Old Records, 222, note).] [1784. -- "Further, I knew that as simple Hottentots and Indians could form no idea of the Dutch Company and its government and constitution, the Dutch in India had given out that this was one mighty ruling prince who was called Jan or John, with the surname Company, which also procured for them more reverence than if they could have actually made the people understand that they were, in fact, ruled by a company of merchants." -- Andreas Spurrmann, Travels to the Cape of Good Hope, the South-Polar Lands, and round the World, p. 347; see 9 ser. Notes and Queries, vii. 34.] 1803. -- (The Nawab) "much amused me by the account he gave of the manner in which my arrival was announced to him. . . . 'Lord Sahab Ka bhànja, Company ki nawasa teshrìf laià'; literally translated, 'The Lord's sister's son, and the grandson of the Company, has arrived." -- Lord Valentia, i. 137. 1808. -- "However the business is pleasant now, consisting principally of orders to countermand military operations, and preparations to save Johnny Company's cash." -- Lord Minto in India, 184.
bron: OED2 1989 Yule 1994 (OED2, Hobson-Jobson)
-
▾ Zuid-Afrikaans-Engels
Jan Compagnie, John Company
[verpersoonlijking van de VOC]
datering: 1786 (1751-1800)
etymologie: (tr. (1941)) Du., Jan John + Compagnie
bron: Silva 1996 (DSAE)
-
▾ Engels
John Company
[naam waaronder de Oost-Indische Campagnie en het Hollandse bestuur bekend stonden bij de inlanders]
-
▾ Jan de Wit
[beroemde Nederlandse staatsman]
-
▾ Duits
Jann de Witt
(dialect)
[goede man]
bron: Foerste 1938 (Foerste)
-
▾ Duits
Jann de Witt
(dialect)
[goede man]
-
▾ Jan Joosten
[naam van 17e-eeuwer Jan Joosten van Lodensteijn]
-
▾ Japans
Yaesu
(dialect)
[plaatsnaam in Tokyo]
etymologie: The main railroad station of Tôkyô has a Yaesu Exit. This Yaesu goes back upon the name of Jan Joosten van Lodensteijn (+1623), a Dutchman who arrived in 1600 in Japan together with the famous Englishman Will Adams (called Miura Anjin in J.). Jan Joosten was called Yayosu by the Japanese and this word was corrupted into Yaesu. According to the Nagasaki konkengi Jan Joosten's home in Edo was called Yayosu-gashi. Lit.: Iwao Seiichi, 'An Early Dutchman in Japan', The Japan Quarterly VI (1959), pp.308-315.
bron: Vos 1963 (Vos 1963)
-
▾ Japans
Yaesu
(dialect)
[plaatsnaam in Tokyo]
-
▾ Jan Rap
[gespuis]
-
▾ Duits
Jann Rapp un sien Maat
(dialect)
[gespuis]
etymologie: In der Ma. gut bekannt. Auch sonst an der Nordseeküste entlehnt.
bron: Foerste 1938 (Foerste)
-
▾ Duits
Jann Rapp un sien Maat
(dialect)
[gespuis]
-
▾ Jan-bij-nacht
[apensoort]
-
▾ Berbice-Nederlands
jabnaki
[apensoort]
bron: Kouwenberg 1993 (Kouwenberg 1993:615)
-
▾ Berbice-Nederlands
jabnaki
[apensoort]
-
▾ jan-frederik
[Zuid-Afrikaanse lijstersoort]
-
▾ Zuid-Afrikaans-Engels
Jan Frederik
[Zuid-Afrikaanse lijstersoort]
datering: 1808 (1801-1850)
etymologie: Afk. (earlier S. Afr. Du.), onomatopoeic, for the sound of its call.
bron: Silva 1996 (DSAE)
-
▾ Zuid-Afrikaans-Engels
Jan Frederik
[Zuid-Afrikaanse lijstersoort]
-
▾ Jan-Kees
[veelvoorkomende mannennaam]
-
▾ Amerikaans-Engels
Yankee
[(veelal spottend of negatief) Noord-Amerikaan]
datering: 1683 (1651-1700)
afleidingen en samenstellingen: ook bn., to yankee, Yankee clock, Yankee dialect, Yankeedom, Yankee-Doodle, Yankee-Doodledom, Yankee grit, Yankeeism, Yankeeish, Yankeeland, Yankee nation, Yankee notion, Yankee peddler, Yankee rum, Yankee State, Yankee trick, Yankee wagon
etymologie: of Jan Kaas? onzeker, zie apart artikel hierover + Mencken Sup. 1; CITAAT: 1776 Yankee bundler; [...] 1901 Yankee colonist.
bron: Clapin 1902 Craigie 1938-1944 Flexner 1976 Mencken 1937-1948 (Craigie, Clapin, Van der Voort, Neumann, Flexner 1976, Mencken 110-, Sup. I, Marckwardt, Van der Sijs 2009)
-
▾ Azeri
yanki
[(veelal spottend of negatief) Noord-Amerikaan]
<via Russisch>
bron: Chalilov 2007 (Chalilov)
-
▾ Deens
yankee
[(veelal spottend of negatief) Noord-Amerikaan]
<via Amerikaans-Engels>
etymologie: PNOE: : fra am.engelsk yankee dannet som sg. af yankees ¯ muligvis af nederlandsk Jan Kees 'Jan ost', et øgenavn de nederlandske kolonister i New York oprindelig brugte om de engelske kolonister i Connecticut
bron: Becker-Christensen 2005 Brüel 1993 Katlev 2000 Arnesen (Fremmedordbog, EO2, PNOE, Arnesen)
-
▾ Duits
Yankee
[(veelal spottend of negatief) Noord-Amerikaan]
<via Amerikaans-Engels>
etymologie: [engl., urspr. Spitzname für die (niederl.) Bewohner der amerik. Nordstaaten, H.u.
bron: Duden Universal 2003 (Duden Universal)
-
▾ Engels
Yankee
[(veelal spottend of negatief) Noord-Amerikaan; ingenieus gereedschap]
datering: 1765 (1751-1800)
afleidingen en samenstellingen: Yankee-like, -looking; Yankee bet; Yankee gang [bet. weggehaald, zie boek]; Yankee jib; Yankee-land; Yankee notions; Yankee State. Hence Yankee v. (rare1), to deal cunningly with like a Yankee, to cheat; Yankeedom; Yankeyess; Yankeefied; Yankeeish, Yankeeishly; Yankeeism; Yankeeize; Yankeeness.
etymologie: Source unascertained. The two earliest statements as to its origin were published in 1789: Thomas Anburey, a British officer who served under Burgoyne in the War of Independence, in his Travels II. 50 derives Yankee from Cherokee eankke slave, coward, which he says was applied to the inhabitants of New England by the Virginians for not assisiting them in a war with the Cherokees; William Gordon in Hist. Amer. War states that it was a favourite word with farmer Jonathan Hastings of Cambridge, Mass., c 1713, who used it in the sense of `excellent'. Appearing next in order of date (1822) is the statement which has been most widely accepted, viz. that the word has been evolved from North American Indian corruptions of the word English through Yengees to Yankees (Heckewelder, Indian Nations iii. ed. 1876, p. 77); cf. Yengees.Perhaps the most plausible conjecture is that it comes from Du. Janke, dim. of Jan John, applied as a derisive nickname by either Dutch or English in the New England states (J. N. A. Thierry, 1838, in Life of Ticknor, 1876, II. vii. 124). The existence of Yank(e)y, Yankee, as a surname or nickname (often with Dutch associations) is vouched for by the following references:1683 Cal. St. Papers, Colon. Ser. (1898) 457 They [sc. pirates] sailed from Bonaco..; chief commanders, Vanhorn, Laurens, and Yankey Duch. 1684 Ibid. 733 A sloop..unlawfully seized by Captain Yankey. 1687 Ibid. (1899) 456 Captains John Williams (Yankey) and Jacob Everson (Jacob). 1687-8 MSS. Earl of Dartmouth in 11th Rep. Hist. MSS. Comm. App. v. 136 The pirates Yanky and Jacobs. 1697 Dampier Voy. I. iii. 38. 1725 Inventory of W. Marr of Carolina in N. & Q. 5th Ser. X. 467 Item one negroe man named Yankee to be sold.Cf. also `Dutch yanky' s.v. yanky.
bron: Onions 1983 (OED2, ODEE)
-
▾ Esperanto
jankio
[(veelal spottend of negatief) Noord-Amerikaan]
<via Amerikaans-Engels>
etymologie: geleend via Eng yankee naar analogie van Ru spelling janki. De uitgang -o is standaard voor substantieven in Esp.
bron: Cherpillod 2003 (Cherp)
-
▾ Frans
yankee
[(veelal spottend of negatief) Noord-Amerikaan]
<via Amerikaans-Engels>
datering: 1776 (1751-1800)
etymologie: mot angl. amér., d'o.i.; GR: 1776; mot angl. des États-Unis, p.-ê. du holl. Janke, dimin. de Jan « Jean », sobriquet donné par les Hollandais aux Anglais de Nouvelle-Angleterre et de New York, ou altér. indienne de English « anglais », par l'interm. d'une forme amérindienne Yeengeese, Yeengeeze.
bron: Dubois 1979 Robert 1993 Walter 1997 (PRobert, Walter, Larousse)
-
▾ Grieks
Giankès /jankis/
[(veelal spottend of negatief) Noord-Amerikaan]
<via Amerikaans-Engels>
bron: LTKN 1999 (LTKN)
-
▾ Indonesisch
jéngki
[(veelal spottend of negatief) Noord-Amerikaan]
<via Amerikaans-Engels>
bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
-
▾ Italiaans
yankee
[(veelal spottend of negatief) Noord-Amerikaan]
<via Amerikaans-Engels>
etymologie: Ingl. Forse dal nomignolo Jan Kees ('Giovanni Formaggio') dato dagli olandesi di New York ai coloni inglesi.
bron: Bolelli 1989 (Bolelli)
-
▾ Koerdisch
yankî
[(veelal spottend of negatief) Noord-Amerikaan]
<via Amerikaans-Engels>
bron: Qilorî 2002 (Qilorî)
-
▾ Kroatisch
jenki, Yankee
[(veelal spottend of negatief) Noord-Amerikaan]
<via Amerikaans-Engels>
bron: Anić 2003 (Anić, Vladimir & Ivo Goldstein (2000), Rječnik stranih riječi, Zagreb, 2de druk.)
-
▾ Litouws
jankiai
[(veelal spottend of negatief) Noord-Amerikaan]
<via Amerikaans-Engels>
-
▾ Macedonisch
jenki
[(veelal spottend of negatief) Noord-Amerikaan]
<via Amerikaans-Engels>
bron: Širilova 2001 (Širilova)
- ▾ Noors yankee [(veelal spottend of negatief) Noord-Amerikaan] <via Amerikaans-Engels>
-
▾ Oekraïens
jánki
[(veelal spottend of negatief) Noord-Amerikaan]
<via Russisch>
bron: Beloded 1970 (Beloded)
-
▾ Portugees
ianque
[(veelal spottend of negatief) Noord-Amerikaan]
<via Amerikaans-Engels>
datering: 1801-1900 (1801-1850)
etymologie: Do ing. yankee, de origem controversa.
bron: Cunha 1986 (Da Cunha)
-
▾ Russisch
jánki
[(veelal spottend of negatief) Noord-Amerikaan]
<via Amerikaans-Engels>
etymologie: Aus engl. yankee von ndd. Janke, Verkleiner- ungsform des PN Jan, s. Holthausen 225, Kluge- Götze EW.700.
bron: Vasmer 1953-1958 (Vasmer)
-
▾ Servisch
Jenki
[(veelal spottend of negatief) Noord-Amerikaan]
<via Amerikaans-Engels>
bron: Klajn 2006 (Klajn)
-
▾ Sloveens
jenki, yankee
[(veelal spottend of negatief) Noord-Amerikaan]
<via Amerikaans-Engels>
bron: Tavzes 2002 (Tavzes)
-
▾ Slowaaks
yankee
[(veelal spottend of negatief) Noord-Amerikaan]
bron: Slovensko-anglický slovník 2002 (Slovensko-anglický slovník)
-
▾ Spaans
yanqui
[(veelal spottend of negatief) Noord-Amerikaan]
<via Amerikaans-Engels>
bron: internet (internet)
-
▾ Tsjechisch
yankee
[(veelal spottend of negatief) Noord-Amerikaan]
bron: Petráčková 1995 (ASCS)
-
▾ Turks
yanki
[(veelal spottend of negatief) Noord-Amerikaan]
<via Amerikaans-Engels>
bron: Kiris 2008 (Kiris)
-
▾ Amerikaans-Engels
Yankee
[(veelal spottend of negatief) Noord-Amerikaan]
-
▾ jan-van-gent
[pelikaanachtige]
-
▾ Deens
Jan van Gent
[pelikaanachtige]
-
▾ Duits
Jan van Gent
†verouderd
[pelikaanachtige]
etymologie: Kluge: Prof Kluyver denkt an scherhafte Umformung des gleichbedeut. engl. gannet "sula bassana" und an Einwerkung van nl. gent "Gänserich". Foerste: Name in allen Nordseeländern
bron: Foerste 1938 Kluge 2002 Smet 1983 (Kluge, Smet 83, Foerste)
-
▾ Deens
Jan van Gent
[pelikaanachtige]
-
▾ janhagel
[gepeupel]
-
▾ Deens
janhagel, Jan Hagel
[gepeupel; vloekwoord]
status: Ambigu: Nederlands of Nederduits
etymologie: Fremmed2: via platty. Jan hagel af holl. Janhagel, af personnavnet Jan Johannes + hagel egl. samme ord som hagl (efter brugen af holl. hagel i eder).. Jessen: holl og t. OOD: ra holl. Janhagel, tidligere ogs. brugt som typisk betegnelse for søfolk; om 1. led se Jan; 2. led egl. sa. ord som Hagl (efter brugen af holl. hagel i eder; jf. Jan Dunder (u. Jan 1)); især kbh., nu gldgs. Seip: fra nt (holl.) janhagel
bron: Dahlerup 1919-1956 Falk 1910-1911 Hårbøl 2004 Jessen 1883 Seip 1915-1919 (Fremmed2, OOD, Jessen, Seip, FuT)
-
▾ Duits
Janhagel
†verouderd
[scheldwoord; pepernoot, gebak]
datering: 1651-1700
etymologie: Onomastische Bildung. Jan Hagel erscheint im 17. Jh. im Niederländischen als Schelte von Kerlen, die jeden Augenblick de hagel sla hem rufen. Dann vorwiegend als Spottname hamburgischer Bootsleute bezeugt. Kluge: wird durch das ganze 18. Jahrh. mehrfach im seemännischen Bereich gebucht als aus Hamburg stammend. Foerste: Die Entlehnung ins Hd. ging von Hamburg aus (vgl. Kluge, Seem. 396). Der Ausdruck ist auch ins. Dän. entlehnt; sie Falk-Torp 471.
bron: Foerste 1938 Kluge 2002 Weber 1878 (Kluge, Weber 1878, Foerste)
-
▾ Deens
janhagel, Jan Hagel
[gepeupel; vloekwoord]
-
▾ janmaat
[matroos]
-
▾ Duits
Jan Maat, Janmaat
[(schertsend) matroos]
datering: 1851-1900
etymologie: DF: niederl.; der; -[e]s, -e u. -en. Goedel: Jan Maat ist eine scherzhafte, volkstümliche Bezeichnung für Matrose im niederdeutsch-niederländischen Sprachgebiet. Kuepper: Leichtmatrose, Matrose; Seemann. »Maat« ist im Ndl der Schiffsmann. Jan = Hans. Seit dem 19. Jh.
bron: Duden Fremd 1990 Goedel 1902 Küpper 1987 (Duden Fremd, Kuepper, Goedel)
-
▾ Duits
Jan Maat, Janmaat
[(schertsend) matroos]
-
▾ janmeiske
[janhen]
-
▾ Fries
janmeiske
[janhen]
-
▾ Fries
janmeiske
[janhen]
-
▾ jansenisme
[katholiek-theologische richting, genoemd naar Cornelis Jansen (Cornelius Jansenius)]
-
▾ Bulgaars
jansenizâm
[reformatorische beweging in de katholieke kerk]
bron: Milev 2005 (Milev)
-
▾ Duits
Jansenismus
[reformatorische beweging in de katholieke kerk]
etymologie: nlat.; nach dem niederl. Theologen Cornelius Jansen, +1638; der; -.
bron: Duden Fremd 1990 (Duden Fremd)
-
▾ Esperanto
jansenismo
[reformatorische beweging in de katholieke kerk]
<via Frans>
etymologie: geleend via Fr jansénisme. De uitgang -o is standaard voor substantieven in Esp.
bron: Waringhien 2002 (War)
-
▾ Frans
jansénisme
[reformatorische beweging in de katholieke kerk; strenge moraal]
datering: 1651 (1651-1700)
afleidingen en samenstellingen: janséniste
etymologie: PR: de Jansenius, nom lat. de Jansen (1585-1638), évêque d'Ypres.FEW: vgl. apart record met overdrachtelijke betekenissen.
bron: Robert 1993 Wartburg 1928 (PRobert, Larousse, FEW)
-
▾ Grieks
iansenismos
[reformatorische beweging in de katholieke kerk]
bron: LTKN 1999 (LTKN)
-
▾ Kroatisch
jansenizam
[reformatorische beweging in de katholieke kerk]
bron: Anić 2003 (Anić, Vladimir & Ivo Goldstein (2000), Rječnik stranih riječi, Zagreb, 2de druk.)
-
▾ Lets
jansenisms
[reformatorische beweging in de katholieke kerk]
-
▾ Litouws
jansenizmas
[reformatorische beweging in de katholieke kerk]
etymologie: pagal šios srovės pradininko K. Janseno (Jansen; lot. Jansenius; 1585-1638), olandų teologo, Ipro (Ypres) miesto vyskupo, pavardę
bron: Vaitkevičiūtė 2007 (V. Vaitkevičiūtė)
-
▾ Macedonisch
jansenizam
[reformatorische beweging in de katholieke kerk]
bron: Širilova 2001 (Širilova)
-
▾ Pools
jansenizm
[reformatorische beweging in de katholieke kerk]
etymologie: flam.nazwisko theologa biskupa Cornelius Jansen(1585-1638)
bron: Kopaliński 2007 (Wladyslaw Kopalinski)
-
▾ Portugees
jansenismo
[reformatorische beweging in de katholieke kerk]
<via Frans>
datering: 1858 (1851-1900)
afleidingen en samenstellingen: jansenista 1858 (do fr. janséniste)
etymologie: Do fr. jansénisme, deriv. do antr. Jansen, bispo de Ypres, Flandres.
bron: Boudens 1988 Cunha 1986 (Da Cunha, Boudens)
-
▾ Servisch
jansenizam
[reformatorische beweging in de katholieke kerk]
bron: Klajn 2006 (Klajn)
-
▾ Slowaaks
jansenizmus
[reformatorische beweging in de katholieke kerk]
bron: Slovensko-anglický slovník 2002 (Slovensko-anglický slovník)
-
▾ Tsjechisch
jansenizmus
[reformatorische beweging in de katholieke kerk]
bron: Petráčková 1995 (ASCS)
-
▾ Bulgaars
jansenizâm
[reformatorische beweging in de katholieke kerk]
-
▾ jansenist
[aanhanger van het jansenisme]
-
▾ Frans
janséniste
[aanhanger van het jansenisme; iemand die erg streng is (in zijn leer); puriteins; streng]
-
▾ Grieks
iansenitès /jansenitis/
[aanhanger van het jansenisme]
bron: LTKN 1999 (LTKN)
-
▾ Kroatisch
jansenist
[aanhanger van het jansenisme]
bron: Anić 2003 (Anić, Vladimir & Ivo Goldstein (2000), Rječnik stranih riječi, Zagreb, 2de druk.)
-
▾ Litouws
jansenistas
[aanhanger van het jansenisme]
-
▾ Servisch
jansenist
[aanhanger van het jansenisme]
-
▾ Frans
janséniste
[aanhanger van het jansenisme; iemand die erg streng is (in zijn leer); puriteins; streng]
-
▾ janthiniet
[mineraal]
-
▾ Jantje
[persoonsnaam]
-
▾ Duits
Jantje
(dialect)
[persoonsnaam]
-
▾ Duits
Jantje
(dialect)
[persoonsnaam]
-
▾ januari
[eerste maand]
-
▾ Boeginees
januâri
[eerste maand]
bron: Said 1977 (Ide)
-
▾ Indonesisch
Januari
[eerste maand]
bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
-
▾ Javaans
januwari
[eerste maand]
bron: Pigeaud 1989 (Pigeaud)
-
▾ Madoerees
jānuwari
[eerste maand]
bron: Safioedin 1977 (ASIS)
-
▾ Makassaars
januâri
[eerste maand]
etymologie: men gebruikt ook: janêru
bron: Cense 1979 (Cense, A.A. (1979), Makkasaars-Nederlands woordenboek, ’s-Gravenhage.)
-
▾ Minangkabaus
yunari
[eerste maand]
bron: Moussay 1995 (Moussay)
-
▾ Negerhollands
januarie
[eerste maand]
-
▾ Nias
yanuari
[eerste maand]
bron: Lafeber 1922 (Lafeber)
-
▾ Papiaments
yanüari
[eerste maand]
bron: (Joubert PN)
-
▾ Sarnami
janwári
[eerste maand]
bron: Santokhi 2005 (Santokhi)
-
▾ Singalees
janavāri
[eerste maand]
-
▾ Soendanees
Janwari
[eerste maand]
bron: Coolsma 1913 (Coo1913)
-
▾ Sranantongo
januari
[eerste maand]
bron: Sijs 2006a (Van der Sijs 2006)
-
▾ Tiriyó
januari
[eerste maand]
bron: Meira 1999 (Meira)
-
▾ Boeginees
januâri
[eerste maand]
-
▾ Japan
[Oost-Aziatisch land]
-
▾ Arabisch (Egypte)
'il-yabān
[Oost-Aziatisch land]
-
▾ Arabisch (Irak)
l-yābān
[Oost-Aziatisch land]
-
▾ Arabisch (MSA)
al-yābān
[Oost-Aziatisch land]
-
▾ Engels
Japan
[Oost-Aziatisch land]
datering: 1613 (1601-1650)
etymologie: OED: Like the other European forms (Du., Ger., Da., Sw. Japan, F., Sp. Japon, Pg. Japão, It. Giappone, app. ad. Malay JPpung, Japang, ad. Chinese Jih-pEn (= Japanese Ni-pon), ‘sun-rise’, ‘orient’, f. jih (Jap. ni) sun + pEn (Jap. pon, hon) origin. The earliest form in which the Chinese name reached Europe was app. in Marco Polo's Chipangu, in Pigafetta Cipanghu. The existing forms represent Pg. Japão and Du. Japan, ‘acquired from the traders at Malacca in the Malay forms’ (Yule).] 1613 J. Saris Voy. to Japan (Hakl. Soc.) 1, January 14, 1612+we wayed out of the roade of Bantam for Japan. Hobson-Jonson: JAPAN , n.p. Mr. Giles says: "Our word is from Jeh-pun, the Dutch orthography of the Japanese Ni-pon." What the Dutch have to do with the matter is hard to see. ["Our word 'Japan' and the Japanese Nihon or Nippon, are alike corruptions of Jihpen, the Chinese pronunciation of the characters (meaning) literally 'sunorigin.'" (Chamberlain, Things Japanese, 3rd ed. 221).] A form closely resembling Japán, as we pronounce it, must have prevailed, among foreigners at least, in China as early as the 13th century; for Marco Polo calls it Chipan-gu or Jipan-ku, a name representing the Chinese Zhi-păn-Kwe ('Sunorigin-Kingdom'), the Kingdom of the Sunrise or Extreme Orient, of which the word Nipon or Niphon, used in Japan, is said to be a dialectic variation. But as there was a distinct gap in Western tradition between the 14th century and the 16th, no doubt we, or rather the Portuguese, acquired the name from the traders at Malacca, in the Malay forms, which Crawfurd gives as Jăpung and Jăpang
bron: OED2 1989 Yule 1994 (OED2, Hobson-Jobson)
-
▾ Koerdisch
Japonî
[van of uit Japan]
bron: Qilorî 2002 (Qilorî)
-
▾ Arabisch (Egypte)
'il-yabān
[Oost-Aziatisch land]
-
▾ japon
[jurk]
-
▾ Aucaans
japon
[jurk]
bron: Wakaman 1979 (Wakaman 114)
-
▾ Duits
Pönneken, Punn, Punnijel, Ponn, Nachtponne
(dialect)
[nachtkleding voor kinderen; lang nachtkleed]
etymologie: Ursprung ist hier das niederländische "japon" ("japanischer Rock", mit Abfall der ersten Silbe). (…) Punnijel das aus ndl. japon (japanischer Rock) entlehnte Wort ist ohne die erste Silbe ja- Rip lrhn. von einschl. Monsch, Schleid-Dreiborn Heimb Mechernich, Ahrw-Brohl bis einschl. Aach-Ld, Jül, Grevbr, Neuss u. rrhn. in Sieg, MülhRh, Gummb-Stdt als punĭ(j)əl, po-, –nəjəl [py- Neuss-Holzh; punĭχəl Bo-Rösbg; -nχəl Rheinb-Meckenh, Köln-Frechen; -ĭkəl Ahrw-Brohl], Pl. -ələ, Demin. pyn-, pønĭjəlχə verbr.; Aach-Stdt poŋ, Pl. -ŋə; dann in Geld, Mörs, Klev, Rees pon. Pl. -nə u. pøn, Demin. pønəkə m.: 1. langes, bis auf die Füsse reichendes Nachtkleid aus Biber oder Leinen für die Kinder, Nachsp.; em P. herömlofe Rip, Allg. Adam on Eva, die satten op e Tönneke; A. het en Jäcksken an on E. en Pönneke Mörs-Xanten. Zinter Klos, gotthellige Mann, treck dinge beste Punnijel an usf. (s. Klas) Köln. — 2. übertr. nacke Ponn Hemdenmatz Mörs-Xanten.
bron: Honnen 2000 (RMW, RhWB)
-
▾ Indonesisch
yapon
[jurk]
bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
-
▾ Negerhollands
japoenje, japuen
[tabbaard (lang gewaad, ook voor de man)]
datering: 1776 (1751-1800)
etymologie: japoenje (old 1776), japuen (Hesseling 1905)
bron: Hesseling 1905 Oldendorp 1996 (old 1776, Hesseling 1905)
-
▾ Saramakkaans
japó
[jurk]
<via Sranantongo>
bron: Donicie 1963 (Donicie)
-
▾ Sarnami
yápon
[jurk]
bron: Santokhi 2005 (Santokhi)
-
▾ Sranantongo
yapon
[jurk]
bron: Woordenlijst S-N (Woordenlijst S-N)
-
▾ Surinaams-Javaans
yapung
[jurk]
<via Sranantongo>
bron: Vruggink 2001 (Hein)
-
▾ Aucaans
japon
[jurk]
-
▾ jargon
[groepstaal, vaktaal]
-
▾ Indonesisch
jargon, yargon
[groepstaal, vaktaal]
bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
-
▾ Indonesisch
jargon, yargon
[groepstaal, vaktaal]
-
▾ jarig
[zijn geboortedag herdenkend]
-
▾ Fries
jierrich
[zijn geboortedag herdenkend]
-
▾ Indonesisch
yareh, yarig
[zijn geboortedag herdenkend]
bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
-
▾ Fries
jierrich
[zijn geboortedag herdenkend]
-
▾ jas
[kledingstuk]
-
▾ Ambons-Maleis
yas
[kledingstuk]
bron: Clercq 1876 (FSA)
-
▾ Atjehnees
jaih
[kledingstuk]
-
▾ Boeginees
jâsé
[kledingstuk]
bron: Said 1977 (Ide)
-
▾ Fries
jas
[kledingstuk]
bron: Århammar 2003 (Arhammar)
-
▾ Indonesisch
jas
[kledingstuk]
-
▾ Jakartaans-Maleis
jas
[kledingstuk]
afleidingen en samenstellingen: jas ujan = regenjas
etymologie: ujan = regen
bron: Chaer 1976 (CHAER)
-
▾ Javaans
jas
[(heren)jasje van Europees-Indische snit, colbertje]
afleidingen en samenstellingen: jas-jasan=met een Europees-Indisch jasje aan
bron: Pigeaud 1989 (Pigeaud)
-
▾ Keiëes
yas
[kledingstuk]
bron: Geurtjens 1921 (Geurtjens)
-
▾ Kupang-Maleis
yas
[kledingstuk]
bron: Clercq 1876 (FSA)
-
▾ Madoerees
ējjas, jas
[kledingstuk]
afleidingen en samenstellingen: ajasan = een jas dragen, jas ojān = regenjas
bron: Safioedin 1977 (ASIS)
-
▾ Makassaars
jâsá
[kledingstuk]
bron: Cense 1979 (Cense, A.A. (1979), Makkasaars-Nederlands woordenboek, ’s-Gravenhage.)
-
▾ Menadonees
yas
[kledingstuk]
bron: Clercq 1876 (FSA)
-
▾ Minangkabaus
jas
[kledingstuk]
bron: Moussay 1995 (Moussay)
-
▾ Muna
dhasi
[kledingstuk]
bron: Berg 1995 (BKK2005)
-
▾ Noord-Sotho
jase
[kledingstuk]
<via Afrikaans>
bron: Jennings 1995 (KVW)
-
▾ Papiaments
yas (ouder: jas)
[kledingstuk]
bron: (Joubert PN; Noordegraaf, Jan (2015), ‘Lexicografie op Curaçao. Abraham Jesurun en zijn woordenlijst van het Papiaments (1898)’, in: Trefwoord 2015, http://www.fryske-akademy.nl/trefwoord.)
-
▾ Petjoh
djas
[kledingstuk]
<via Indonesisch>
afleidingen en samenstellingen: djas toetoep = wit jasje met hooggesloten kraag (ook: mantel)
bron: Cress 1998 (Loen, Cress)
-
▾ Sasaks
jas
[Europese jas]
-
▾ Soendanees
jas
[kledingstuk]
bron: Prick 1906 (Prick 1906)
-
▾ Sranantongo
jas, yas
[kledingstuk]
bron: Blanker 2005 Echteld 1961 (Echteld, SR)
-
▾ Surinaams-Javaans
jas, yas
[colbert]
-
▾ Ternataans-Maleis
yas
[kledingstuk]
bron: Clercq 1876 (FSA)
-
▾ Tswana
jase
[kledingstuk]
<via Afrikaans>
bron: Jennings 1995 (KVW)
-
▾ Zuid-Sotho
jase
[kledingstuk]
<via Afrikaans>
bron: Jennings 1995 (KVW)
-
▾ Ambons-Maleis
yas
[kledingstuk]
-
▾ jas
[troefboer]
-
▾ Duits
Jass
[kaartspel]
datering: 1451-1500
etymologie: Brandstetter: Vermutlich durch Schweizer Söldner aus dem Niederländischen eingeführt; dort ist jas eine Spielkarte (Trumpfbauer). Weitere Herkunft umstritten; vielleicht gekürzt aus nndl. paljas "Hanswurst, Bajazzo" (mit Rücksicht auf Kartenbezeichnungen wie südndl. zot "Narr", nfrz. fou "Narr"). Duden Universal: wahrsch. von schweiz. Söldnern aus den Niederlanden in die Schweiz gebracht; vgl. niederl. gleichbed. jassen. Brandstetter: Zweifelsohne direkter Import aus Holland sind die technischen Ausdrùcke eines Kartenspieles, des Jass, welches die Sôldner heimgebracht und welches das alte Luzerner Nationalspiel, das ^ â i s e r e , fast verdrângt hat.. Foerste: Im 18. Jh. wurde es wsch. durch Schweizer Soldaten in holl. Dienst aus dem Nl. ins Süddeutsche und Schweizerische entlehnt.
bron: Brandstetter 1900 Duden Universal 2003 Foerste 1938 Kluge 2002 (Kluge, Duden Universal, Brandstetter, Foerste)
-
▾ Frans
yas
(dialect)
[soort kaartspel, zeer in de mode in Duits-Zwitserland]
datering: 1890 (1851-1900)
afleidingen en samenstellingen: yasser; yasi, yasu, yasseur
etymologie: Jass (schweizd.). Volgens WNT jas III is het Zwitsers ontleend aan het Nederlands.
bron: Wartburg 1928 (FEW)
-
▾ Duits
Jass
[kaartspel]
-
▾ jashemd
[soort jasje]
-
▾ Indonesisch
yashém
†verouderd
[soort jasje]
bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
-
▾ Indonesisch
yashém
†verouderd
[soort jasje]
-
▾ jasmijn
[plantengeslacht]
-
▾ Indonesisch
yasmén, yasmin
[plantengeslacht]
bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
-
▾ Japans
yasumin
†verouderd
[plantengeslacht]
bron: Vos 1963 (Vos 1963)
-
▾ Sranantongo
yasmèin
[plantengeslacht]
bron: Blanker 2005 (SR)
-
▾ Indonesisch
yasmén, yasmin
[plantengeslacht]
-
▾ Jasper
[jongensnaam]
-
▾ Deens
jas
[(slang, tegen oudere man) gozer, oude rukker, oude man]
afleidingen en samenstellingen: gamle jas = joviale aanspreekvorm voor vriend
etymologie: fra holl. (personnavn) Jas, kortform for Jasper, Kasper; ell. besl. m. dial. jas, vrøvl, i forb. gamle jas, i tiltale til ældre (ofte aflægs) person: gamle (fyr); gamle dreng.
bron: Dahlerup 1919-1956 (OOD)
-
▾ Deens
jas
[(slang, tegen oudere man) gozer, oude rukker, oude man]
-
▾ jaspis
[steensoort]
-
▾ Indonesisch
yaspis
[steensoort]
bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
-
▾ Indonesisch
yaspis
[steensoort]
-
▾ jassen
[kaartspel]
-
▾ Duits
jassen
(dialect)
[kaarten]
-
▾ Duits
jassen
(dialect)
[kaarten]
-
▾ jasses
[tussenwerpsel: uitroep van afschuw]
-
▾ Zuid-Afrikaans-Engels
yassas, yissus …
[uitroep van afschuw]
<via Afrikaans>
datering: 1942 (1901-1950)
afleidingen en samenstellingen: jislaaik (bastaardvloek 'just like')
etymologie: Afk. fr. Du. jasses, jesses, ult. fr. Jezus, Jesus
bron: Silva 1996 (DSAE)
-
▾ Zuid-Afrikaans-Engels
yassas, yissus …
[uitroep van afschuw]
<via Afrikaans>
-
▾ jaszak
[zak in kledingstuk]
-
▾ Sranantongo
yas'saka
[zak in kledingstuk]
bron: Blanker 2005 Echteld 1961 (Echteld, SR)
-
▾ Sranantongo
yas'saka
[zak in kledingstuk]
-
▾ Javaans
[van of uit Java]
-
▾ Chinees-Maleis
Yefans
[van of uit Java]
bron: Veldwerk Hoogervorst (Veldwerk T.Hoogervorst 2006)
-
▾ Chinees-Maleis
Yefans
[van of uit Java]
-
▾ javaniet
[glasachtig gesteente uit Java]
-
▾ Engels
javaite, javanite
[glasachtig gesteente uit Java]
datering: 1938 (1901-1950)
etymologie: f. Java + -ite1, rendering Du. javaniet (see etym. of javanite). f. Javan a. and n. + -ite1; before coining the word in Eng. von Koenigswald had previously coined its Du. equivalent, javaniet, in Natuurkundig Tijdschrift voor Nederlandsch-Indië (1936) XCVI. 285.
bron: OED2 1989 (OED2)
-
▾ Engels
javaite, javanite
[glasachtig gesteente uit Java]
-
▾ jawel
[tussenwerpsel: uitroep ter bevestiging]
-
▾ jazz
[moderne muziek met sterk improvisatie-element]
-
▾ Indonesisch
jazz
[moderne muziek met sterk improvisatie-element]
status: Ambigu: Nederlands of Engels
afleidingen en samenstellingen: menjazzkan =er een jazz-ritme van maken
bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
-
▾ Makassaars
jês, jêsé
[moderne muziek met sterk improvisatie-element]
status: Ambigu: Nederlands of Engels
afleidingen en samenstellingen: pajês = speler in een jazzband
bron: Cense 1979 (Cense, A.A. (1979), Makkasaars-Nederlands woordenboek, ’s-Gravenhage.)
-
▾ Indonesisch
jazz
[moderne muziek met sterk improvisatie-element]
-
▾ jazzband
[orkestje dat jazzmuziek speelt]
-
▾ Indonesisch
jésbén
[orkestje dat jazzmuziek speelt]
bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
-
▾ Javaans
jasbèn, jèsbèn
[orkestje dat jazzmuziek speelt]
bron: Pigeaud 1989 (Pigeaud)
-
▾ Indonesisch
jésbén
[orkestje dat jazzmuziek speelt]
-
▾ je andere
[jullie]
-
▾ Berbice-Nederlands
jende
[jullie]
bron: Kouwenberg 1993 (Kouwenberg 1993:616)
-
▾ Negerhollands
yeno
[jullie]
-
▾ Skepi-Nederlands
ende
[jullie]
bron: Robertson 1989 (Robertson 1989)
-
▾ Berbice-Nederlands
jende
[jullie]
-
▾ jeep
[legerauto]
-
▾ Indonesisch
jip
[legerauto]
-
▾ Jakartaans-Maleis
mubél jip
[legerauto]
-
▾ Kupang-Maleis
jip
[legerauto]
-
▾ Madoerees
jip
[terreinwagen]
status: Ambigu: Nederlands of Engels
afleidingen en samenstellingen: ajiban = in een jeep rijden
bron: Safioedin 1977 (ASIS)
-
▾ Menadonees
jip
[legerauto]
bron: Warouw 1985 (MSW)
-
▾ Surinaams-Javaans
jip
[legerauto]
bron: Vruggink 2001 (Hein)
-
▾ Indonesisch
jip
[legerauto]
-
▾ jeminee
[tussenwerpsel: uitroep van verbazing]
-
▾ Engels
jiminy
[bastaardvloek, uitroep van verbazing]
datering: 1601-1700 (1601-1650)
etymologie: Earlier gemini, prob.of LDu.origin (cf.LG.jemini,G., Du..jemine, perversion of Jesu Domine O Lord Jesus).
bron: Onions 1983 (ODEE)
-
▾ Engels
jiminy
[bastaardvloek, uitroep van verbazing]
-
▾ jenever, † genever
[sterk alcoholische drank met jeneverbessen]
-
▾ Ambons-Maleis
jenéwer
[Hollandse jenever]
bron: Prick 1906 (Prick 1906)
- ▾ Arabisch (MSA) al-jinn [Engelse graanjenever] <via Engels>
-
▾ Atjehnees
jèn
[Engelse graanjenever]
<via Engels>
-
▾ Deens
genever
[sterk alcoholische drank met jeneverbessen]
etymologie: fra nederlandsk jenever ¯ omdannet af latin j[niperus 'enebærbusk'
bron: Becker-Christensen 2005 Brüel 1993 Hårbøl 2004 (Fremmedordbog, PNOE, Fremmed2)
-
▾ Deens
gin
[Engelse graanjenever]
<via Engels>
-
▾ Duits
Genever
[Nederlandse jeneverbesbrandewijn]
etymologie: lat.-fr.; der; -s, -. Smet 83: ook in het Emsländischen overgenomen. Schlüter: Bentheim.
bron: Duden Fremd 1990 Foerste 1938 Schlüter 1952 Schönhoff 1908 (Duden Fremd, Foerste, Schlüter, Smet 83, Schönhoff)
-
▾ Duits
Gin
[Engelse graanjenever]
<via Engels>
datering: 1751-1800
etymologie: Duden: lat.-fr.-niederl.-engl.; der; -s, -s. Kluge: Entlehnt aus ne. gin, einer Kurzform von ne. geneva, aus nndl. genever, aus afrz. gene(i)vre "Wacholder", aus l. iUniperus f.
bron: Duden Fremd 1990 Kluge 2002 (Duden Fremd, Kytzler, Kluge)
-
▾ Engels
gin
[graanjenever]
-
▾ Engels
genever
[sterk alcoholische drank met jeneverbessen]
datering: 1689 (1651-1700)
afleidingen en samenstellingen: genevaed ppl. a., drunk with geneva; verkort tot gin
etymologie: < Dutch genever spirit originally distilled from fermented juniper berries (1606; now usually jenever), transferred use of genever, (now usually) jenever juniper berries collectively (Middle Dutch genuuere, jenueuer, etc. (c1240)) < Old French genevre, geneivre, genoivre juniper bush, juniper berries collectively (both end of the 11th cent. in Rashi; Middle French, French genièvre) < classical Latin i{umac}niperus JUNIPER n. The {alpha} forms show alteration by folk-etymological association with the name of the city of Geneva (see GENEVA n.). Compare later GIN n.2
bron: Onions 1983 (OED2, ODEE geneva 2, Room (gin))
-
▾ Fins
genever
[alcoholische drank uit Nederland en België]
bron: Kirjoittaja 1999 Nurmi 1998 Sadeniemi 2002 (NSSK, SKP, TN)
-
▾ Fins
gini
[Engelse graanjenever]
bron: Sijs 2010 (Van der Sijs 1998)
-
▾ Frans
genièvre
[sterk alcoholische drank met jeneverbessen]
-
▾ Frans
gin
[Engelse graanjenever]
<via Engels>
datering: 1759 (1751-1800)
afleidingen en samenstellingen: gin-fizz
etymologie: 1794; mot angl., adapt. du néerl. genever `genièvre'
bron: Dubois 1979 Robert 1993 Walter 1997 (PRobert, Walter, Larousse)
-
▾ Grieks
tzin /dzjin/
[Engelse graanjenever]
<via Engels>
bron: LTKN 1999 (LTKN)
-
▾ Indonesisch
gin
[Engelse graanjenever]
<via Engels>
bron: Sijs 2010 (Van der Sijs 1998)
-
▾ Indonesisch
jenéwer
[sterk alcoholische drank met jeneverbessen]
bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
-
▾ Italiaans
gin
[Engelse graanjenever]
<via Engels>
-
▾ Japans
zeneifuru
†verouderd
[sterk alcoholische drank met jeneverbessen]
-
▾ Japans
jin
[Engelse graanjenever]
<via Engels>
bron: Sijs 2010 (Van der Sijs 1998)
-
▾ Javaans
jenèwer
[sterk alcoholische drank met jeneverbessen]
bron: Pigeaud 1989 (Pigeaud)
-
▾ Koerdisch
cîn
[Engelse graanjenever]
<via Engels>
bron: Qilorî 2002 (Qilorî)
-
▾ Kupang-Maleis
jenéwer
[sterk alcoholische drank met jeneverbessen]
bron: Clercq 1876 (FSA)
-
▾ Lets
ženevērs
[sterk alcoholische drank met jeneverbessen]
status: Ambigu: Nederlands of Frans
etymologie: hol. genever < fr.
bron: Baltutis 2005 (U. Baltutis)
-
▾ Litouws
džinas
[Engelse graanjenever]
<via Engels>
-
▾ Madoerees
jenewer, jānewer, jānewēr, janewēr, jāniwēr
[sterk alcoholische drank met jeneverbessen]
bron: Kiliaan 1904 (ASIS, PH, KIL)
-
▾ Maltees
ġinn
[Engelse graanjenever]
<via Engels>
bron: Aquilina 2006 (Aquilina)
-
▾ Menadonees
jenéwer
[sterk alcoholische drank met jeneverbessen]
bron: Clercq 1876 (FSA)
-
▾ Noors
sjenever
[sterk alcoholische drank met jeneverbessen]
-
▾ Papiaments
yanefer, yènefer, zjenever
[sterk alcoholische drank met jeneverbessen]
bron: Putte 2008 (Joubert PN, Putte PN)
-
▾ Perzisch
jin
[Engelse graanjenever]
<via Engels>
bron: Lazard 2000 (Lazard)
-
▾ Pools
dżyn
[Engelse graanjenever]
<via Engels>
-
▾ Portugees
gim
[Engelse graanjenever]
<via Engels>
datering: 1901-2000 (1901-1950)
etymologie: Do ing. gin, abrev. de geneva 'genebra', deriv. do neerl. genever e, este, do a fr. genevre.
bron: Cunha 1986 (Da Cunha)
-
▾ Russisch
džin
[Engelse graanjenever]
<via Engels>
bron: Sijs 2010 (Van der Sijs 1998)
-
▾ Soendanees
janewĕr
[sterk alcoholische drank met jeneverbessen]
bron: Coolsma 1913 (Cool1913)
-
▾ Sranantongo
yaneifri (ouder: janefri)
[sterk alcoholische drank met jeneverbessen]
-
▾ Surinaams-Javaans
jenèwer
[sterk alcoholische drank met jeneverbessen]
bron: Vruggink 2001 (Hein)
-
▾ Ternataans-Maleis
jenéwer
[sterk alcoholische drank met jeneverbessen]
bron: Clercq 1876 (FSA)
-
▾ Turks
cin
[Engelse graanjenever]
<via Engels>
-
▾ Zweeds
genever
[sterk alcoholische drank met jeneverbessen]
datering: 1734 (1701-1750)
afleidingen en samenstellingen: geneverbrännvin (jeneverbrandewijn); geneverflaska (fles met jenever)
etymologie: NEO; Hist.: sedan 1734; av nederl. jenever 'enbär; genever'; urspr. till lat. juniperus 'enbuske'; jfr 2gin
bron: NEO 1995 (NEO)
-
▾ Zweeds
gin
[Engelse graanjenever]
<via Engels>
bron: Sijs 2010 (Van der Sijs 1998)
-
▾ Ambons-Maleis
jenéwer
[Hollandse jenever]
-
▾ jengelen
[dwingend huilen]
-
▾ Bretons
janglow
[trucs van een jongleur]
<via Frans>
-
▾ Frans
jangler
†verouderd
[kletsen, plagen, kwaadspreken, opscheppen]
bron: Philippa 2003-2009 (EWN)
-
▾ Bretons
janglow
[trucs van een jongleur]
<via Frans>
-
▾ jent
[bevallig]
-
▾ Duits
jänt
(dialect)
[(vaak over jonge meisjes) passend, aardig, goed]
etymologie: Gemenkrückling. Es scheint ein ziemlicher Bedarf an solchen Wörtern zu bestehen und die Neigung zur Übernahme aus anderen Sprachen ist groß, vgl. mooi.
bron: Schlüter 1952 (Schlüter)
-
▾ Duits
jänt
(dialect)
[(vaak over jonge meisjes) passend, aardig, goed]
-
▾ jentig
[bevallig, aardig]
-
▾ Duits
jentich
(dialect)
[slank, strak, handig, normaal]
-
▾ Duits
jentich
(dialect)
[slank, strak, handig, normaal]
-
▾ jenzen
[snel, driftig te werk gaan]
-
▾ Duits
jänsen
(dialect)
[haasten; uithangen (meestal met meisjes)]
-
▾ Duits
jänsen
(dialect)
[haasten; uithangen (meestal met meisjes)]
-
▾ jerrycan
[benzineblik]
-
▾ Indonesisch
jérikén, yérikén
[benzineblik]
-
▾ Jakartaans-Maleis
derigèn
[benzineblik]
-
▾ Kupang-Maleis
jerigen
[benzineblik]
bron: Jacob 2003 (J&G)
-
▾ Menadonees
yèrgèn
[benzineblik]
bron: Warokka 2004 (DJERY)
-
▾ Muna
dhereke
[benzineblik]
bron: Berg 1995 (BKK2005)
-
▾ Petjoh
djerriegen
[benzineblik]
<via Indonesisch>
bron: Loen 1994 (Loen)
-
▾ Indonesisch
jérikén, yérikén
[benzineblik]
-
▾ jeu
[aardigheid]
-
▾ Sranantongo
syeu
[aardigheid]
bron: Blanker 2005 (SR)
-
▾ Sranantongo
syeu
[aardigheid]
-
▾ jeugd
[het jong-zijn]
zelfstandig naamwoord ; datering: 901-1000;
thema: mensenwereld
Klik hier voor de volledige woordfiche-
▾ Duits
Jögde
†verouderd
(dialect)
[het jong-zijn]
bron: Mensinga 1880 (Mensinga)
-
▾ Duits
Jögde
†verouderd
(dialect)
[het jong-zijn]
-
▾ jeugdzorg
[instantie voor begeleiding van de jeugd]
-
▾ Fries
jeugdsoarch
[instantie voor begeleiding van de jeugd]
bron: Århammar 2003 (Arhammar)
-
▾ Fries
jeugdsoarch
[instantie voor begeleiding van de jeugd]
-
▾ jeuken
[kriebelen; tintelen]
-
▾ Berbice-Nederlands
juku
[kriebelen]
bron: Kouwenberg 1993 (Kouwenberg 1993:617)
-
▾ Negerhollands
joek
[kriebelen]
-
▾ Zweeds
jucka
[snelle bewegingen maken met het onderlijf bij dansen]
datering: 1561 (1551-1600)
status: Ambigu: Nederlands of Nederduits
etymologie: sedan 1651; sv. dial. jucka 'hoppa upp och ner'; trol. av lågty. jucken, jücken 'guppa; klia'; besl. med eng. itch 'klia'
bron: NEO 1995 (NEO)
-
▾ Berbice-Nederlands
juku
[kriebelen]
-
▾ jezelf
[voornaamwoord: je]
-
▾ Negerhollands
ju selv
[voornaamwoord: je]
-
▾ Negerhollands
ju selv
[voornaamwoord: je]
-
▾ Jezus
[grondlegger van het christendom]
-
▾ Chinees-Maleis
Yèses
[grondlegger van het christendom]
bron: Veldwerk Hoogervorst (Veldwerk T.Hoogervorst 2006)
-
▾ Indonesisch
Yésus
[Christus]
bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
-
▾ Negerhollands
Jesus
[grondlegger van het christendom]
datering: 1905 (1901-1950)
afleidingen en samenstellingen: Jezus Christus = Jesus die Christus
bron: Hesseling 1905 (Hesseling 1905: 226)
-
▾ Surinaams-Javaans
Yésus
[grondlegger van het christendom]
bron: Vruggink 2001 (Hein)
-
▾ Chinees-Maleis
Yèses
[grondlegger van het christendom]
-
▾ jicht, † gicht
[pijnlijke gewrichtsontsteking ten gevolge van onder meer een stofwisselingsziekte]
-
▾ Deens
gigt
(dialect)
[pijnlijke gewrichtsontsteking ten gevolge van onder meer een stofwisselingsziekte]
status: Ambigu: Nederlands of Nederduits
etymologie: gigt [Zgigt] subst. -en1. sygdomme i kroppens led der giver smerter og hævelse og evt. misdannelser = REUMATISME e gigtfeber · gigtpatient · gigtramt · gigtsvag e ledegigt · slidgigt · urinsyregigt! gig+t ¯ nedertysk gicht
bron: Becker-Christensen 2005 (PNOE)
-
▾ Duits
Jicht
(dialect)
[pijnlijke gewrichtsontsteking ten gevolge van onder meer een stofwisselingsziekte]
bron: Schönhoff 1908 (Schönhoff)
-
▾ Fins
kihti
[pijnlijke gewrichtsontsteking ten gevolge van onder meer een stofwisselingsziekte]
<via Zweeds>
datering: 1788 (1751-1800)
etymologie: Bentlin: of Nederduits
bron: Häkkinen 2004 Kirjoittaja 1999 Nurmi 1998 Sadeniemi 2002 Bentlin 2008 (KH, NSSK, SKP, TN, Bentlin)
-
▾ Negerhollands
gicht
[pijnlijke gewrichtsontsteking ten gevolge van onder meer een stofwisselingsziekte]
-
▾ Noors
gikt
[pijnlijke gewrichtsontsteking ten gevolge van onder meer een stofwisselingsziekte]
status: Ambigu: Nederlands of Nederduits
etymologie: BO: fra lty; FuT: entlehnt dem nhd. Gicht, während norw. dial. ikt von mnd. jicht (holl. jicht) stammt.
bron: BO 2005 Falk 1910-1911 (BO; FuT)
-
▾ Papiaments
jicht
†verouderd
[pijnlijke gewrichtsontsteking ten gevolge van onder meer een stofwisselingsziekte]
-
▾ Sranantongo
yekti
[pijnlijke gewrichtsontsteking ten gevolge van onder meer een stofwisselingsziekte]
bron: Woordenlijst S-N (Woordenlijst S-N)
-
▾ Zweeds
gikt
[pijnlijke gewrichtsontsteking ten gevolge van onder meer een stofwisselingsziekte]
datering: 1578 (1551-1600)
status: Ambigu: Nederlands of Nederduits
afleidingen en samenstellingen: giktanfall, giktbruten, giktvärk
etymologie: sedan 1578; ev. av lågty. gicht med samma bet. (ty. Gicht); av omdiskuterat urspr.
bron: NEO 1995 (NEO)
-
▾ Deens
gigt
(dialect)
[pijnlijke gewrichtsontsteking ten gevolge van onder meer een stofwisselingsziekte]
-
▾ jij, je
[persoonlijk voornaamwoord]
-
▾ Berbice-Nederlands
ju
[persoonlijk voornaamwoord]
bron: Kouwenberg 1993 (Kouwenberg 1993:617)
-
▾ Chinees-Maleis
yèi
[persoonlijk voornaamwoord]
bron: Veldwerk Hoogervorst (Veldwerk T.Hoogervorst 2006)
-
▾ Javaans
yè
(dialect)
[persoonlijk voornaamwoord]
-
▾ Menadonees
yèi
[persoonlijk voornaamwoord]
bron: Warouw 1985 (MSW)
-
▾ Negerhollands
joe, jǝ, ju
[persoonlijk voornaamwoord: je, jij (ook gebruikt voor verbogen vormen en meervoud)]
datering: 1776 (1751-1800)
etymologie: joe (old 1776), jǝ, ju (djdj 1926), ju (Hesseling 1905)
bron: Hesseling 1905 Josselin 1926 (old 1776, Hesseling 1905, djdj 1926)
-
▾ Skepi-Nederlands
asu
[persoonlijk voornaamwoord]
-
▾ Berbice-Nederlands
ju
[persoonlijk voornaamwoord]
-
▾ jockey
[pikeur]
-
▾ Indonesisch
joki
[pikeur; student die onder de naam van een ander een examen aflegt; de derde passagier nodig voor het gebruikmaken van de rijstroken voor volle auto's in Jakarta]
-
▾ Javaans
joki, jongki
[pikeur]
bron: Pigeaud 1989 (Pigeaud)
-
▾ Menadonees
joki
[pikeur]
bron: Warouw 1985 (MSW)
-
▾ Indonesisch
joki
[pikeur; student die onder de naam van een ander een examen aflegt; de derde passagier nodig voor het gebruikmaken van de rijstroken voor volle auto's in Jakarta]
-
▾ jodengenoot
[tot het jodendom overgegane heiden]
-
▾ Negerhollands
joodgenoot
[tot het jodendom overgegane heiden]
-
▾ Negerhollands
joodgenoot
[tot het jodendom overgegane heiden]
-
▾ jodenvolk
[het volk der joden]
-
▾ Negerhollands
joodenvolk
[het volk der joden]
datering: 1776 (1751-1800)
etymologie: Rossem 1996, p.183: joden = joden
bron: Oldendorp 1996 (old 1776)
-
▾ Negerhollands
joodenvolk
[het volk der joden]
-
▾ jodium
[chemisch element]
-
▾ Indonesisch
yodium
[chemisch element]
-
▾ Japans
yōjūmu
[chemisch element]
-
▾ Madoerees
yōdiyūm
[chemisch element]
bron: Safioedin 1977 (ASIS)
-
▾ Menadonees
yudium
[chemisch element]
bron: Warokka 2004 (DJERY)
-
▾ Saramakkaans
jódion
[chemisch element]
bron: Donicie 1963 (Donicie)
-
▾ Indonesisch
yodium
[chemisch element]
-
▾ jodoform
[chemische stof gebruikt als wondbehandeling]
-
▾ Indonesisch
iodoform, podemporem
[chemische verbinding met eigenaardige reuk (wondbehandeling)]
bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
-
▾ Javaans
jademparem, yodhemporem
[geneeskundige chemische stof]
bron: Pigeaud 1989 (Pigeaud)
-
▾ Indonesisch
iodoform, podemporem
[chemische verbinding met eigenaardige reuk (wondbehandeling)]
-
▾ joeste, joste
[(verouderd) riddergevecht met de speer tussen twee te paard zittende ridders]
-
▾ Zweeds
dust
[gevecht, strijd]
status: Ambigu: Nederlands of Nederduits
afleidingen en samenstellingen: förhandlingsdust
etymologie: före 1520; fornsv. duster 'lansstrid mellan riddare till häst'; via lågty. av fornfra. joste 'fäktning', till joster 'drabba samman', eg. 'närma sig'
bron: NEO 1995 (NEO)
-
▾ Zweeds
dust
[gevecht, strijd]
-
▾ Johannes
[eigennaam]
-
▾ Kupang-Maleis
Anis, Oni, Yohanis
[eigennaam]
bron: Jacob 2003 (J&G)
-
▾ Kupang-Maleis
Anis, Oni, Yohanis
[eigennaam]
-
▾ Johannes de Doper
[naam uit de bijbel]
-
▾ Negerhollands
Johannes die Dooper
[naam uit de bijbel]
-
▾ Negerhollands
Johannes die Dooper
[naam uit de bijbel]
-
▾ jojo
[klimtol]
-
▾ Indonesisch
yoyo
[klimtol]
bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
-
▾ Jakartaans-Maleis
yuyu
[klimtol]
bron: Chaer 1976 (CHAER)
-
▾ Madoerees
yuyu
[klimtol]
bron: Safioedin 1977 (ASIS)
-
▾ Menadonees
yuyu
[klimtol]
bron: Warokka 2004 (DJERY)
-
▾ Indonesisch
yoyo
[klimtol]
-
▾ joker
[overscharige kaart]
-
▾ Indonesisch
yoker
[overscharige kaart]
bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
-
▾ Kupang-Maleis
yoker
[overscharige speelkaart; kaarten]
bron: Jacob 2003 (J&G)
-
▾ Indonesisch
yoker
[overscharige kaart]
-
▾ jokken
[liegen]
-
▾ Fries
jokje
[liegen]
-
▾ Sranantongo
yoku
[liegen]
bron: Woordenlijst S-N (Woordenlijst S-N)
-
▾ Surinaams-Javaans
yokuk
[liegen]
<via Sranantongo>
bron: Vruggink 2001 (Hein)
-
▾ Fries
jokje
[liegen]
-
▾ jol, jolboot
[licht roei- en zeilvaartuig met scherpe voor- en platte achtersteven]
-
▾ Amerikaans-Engels
jolly-boat
[kleine boot]
datering: 1800 (1751-1800)
etymologie: Perhaps from Du. jol, 'yawl,' influenced by E. jolly; in eng. 1727-; CITAAT: 1800 Sent the jolly boat with the Surgeon's mate on board the Juno; [...] 1847 The other [hand] grasped the painter of the jolly-boat towing astern.
bron: Craigie 1938-1944 (Craigie)
-
▾ Atjehnees
jalibōt
[kleine boot]
<via Engels>
-
▾ Azeri
yal, yalik
[kleine boot met lage bodem]
<via Russisch>
bron: Chalilov 2007 (Chalilov)
-
▾ Bulgaars
jol
[kleine tweemaster]
bron: Milev 2005 (Milev)
-
▾ Deens
yawl
[scheepje met twee masten waarvan de kleinste achter het roer geplaatst is]
<via Engels>
etymologie: fra engelsk yawl ¯ nederlandsk jol (jf. jolle)
bron: Becker-Christensen 2005 Brüel 1993 (Fremmedordbog, PNOE)
-
▾ Deens
jolle
[kleine boot; dun touw; onhandige vrouw]
status: Ambigu: Nederlands of Nederduits
bron: Dahlerup 1919-1956 Falk 1910-1911 Sijs 2006a (FuT, Van der Sijs 2006, Saabys, OOD)
-
▾ Engels
yawl
[scheepje met twee masten waarvan de kleinste achter het roer geplaatst is]
datering: 1670 (1651-1700)
etymologie: app. ad. MLG. jolle (LG. jolle, jölle, jelle), or Du. jol (17th c.) explained by Sewel, 1708, as ‘a Jutland boat’, whence dim. jolleken (1660, Hexham), cf. Sw. julle, Da. jolle; of unknown origin. F. yole, †iol(e, It. jolo, Russ. <fs>yal are from Germanic.
bron: Onions 1983 (OED2, ODEE, White)
-
▾ Esperanto
jolo
[kleine roei- of zeilboot]
status: Ambigu: Nederlands of Engels
etymologie: geleend via Du Jolle met ondersteunende bronwoorden Fr yole, Eng yawl en Ru jal. De uitgang -o is standaard voor substantieven in Esp.
bron: Cherpillod 2003 (Cherp)
-
▾ Fins
jolla
[kleine lichte sloep]
<via Zweeds>
datering: 1745 (1701-1750)
bron: Ginneken 1913-1914 Häkkinen 2004 Nurmi 1998 (KH, Stjerncreutz, JvG, NSSK, SKP, TN)
-
▾ Frans
yole
[licht roeivaartuig; wedstrijdroeiboot (verouderd)]
datering: 1702 (1701-1750)
afleidingen en samenstellingen: FEW: yoleur, yolier (beiden 1907)
etymologie: PR: néerl. jol, danoise-norv. jolle.FEW: Das ndl. wort ist seit Kilian belegt, im ndd. findet es sich seit 1520. In d. und fr. texten des 17. und 18.jhs. ist oft davon die rede, die 'jolle' sei ein dänisches und russi- sches fahrzeug. Das wort ist also wahrschein- lich der küste nach von Dänemark über die deut- schen nordseehäfen und Holland nach Frankreich gewandert.
bron: Dubois 1979 Robert 1993 Valkhoff 1949 Walter 1997 Wartburg 1928 (PRobert, Walter, Valkhoff, Larousse, FEW)
-
▾ Grieks
giola /jola/
[klein roeibootje om te vissen of (vroeger) voor wedstrijdroeien]
<via Italiaans>
bron: LTKN 1999 (LTKN)
-
▾ Indonesisch
joli-joli
[kleine boot]
bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
-
▾ Italiaans
iole, iolla, yole
[boot om officieren van boord te halen; bepaald type roeiboot in de sport]
<via Frans>
-
▾ Kroatisch
jola
[boot met lage bodem]
bron: Anić 2003 (Anić, Vladimir & Ivo Goldstein (2000), Rječnik stranih riječi, Zagreb, 2de druk.)
-
▾ Lets
jolla
[kleine boot]
-
▾ Litouws
jolė, jolas
[kleine boot met lage bodem]
-
▾ Macedonisch
jola
[soort sportzeilboot]
bron: Širilova 2001 (Širilova)
-
▾ Noors
jolle
[kleine boot]
status: Ambigu: Nederlands of Nederduits
etymologie: BO: lty; FuT: von mnd. jolle (holl. jol), woraus auch nhd. Jolle, Jölle und engl. yawl, jolly-boat.
bron: BO 2005 Falk 1910-1911 (BO; FuT)
-
▾ Oekraïens
jal
[soort boot]
<via Russisch>
bron: Beloded 1970 (Beloded)
-
▾ Pools
jol, jola
[zeilvaartuig]
status: Ambigu: Nederlands of Duits
etymologie: nm. Jolle "jednomasztowy żaglowiec"
bron: (Wladyslaw Kopalinski; http://sjp.pwn.pl/lista.php?)
-
▾ Portugees
iole
[nauwe boot, licht en snel, gebruikt in de watersport]
<via Frans>
datering: 1899 (1851-1900)
etymologie: Do fr. yole, deriv. do neerl. jol e, este, do dinam. jolle.
bron: Cunha 1986 (Da Cunha)
-
▾ Russisch
jal, el, elbót
[soort boot]
<via Engels>
afleidingen en samenstellingen: Demin. jalik ontleent uit engl. yawl 'jol, boot'; (gevangenentaal, verouderd) bank waar zweepslagen worden gegeven
etymologie: Von ndl. jol, s. Gorjajev EW.435, Holthausen 225, Matzenauer 182. VdMeulen:Jol. Kleine ligte werksloep van niet meer dan zes riemen, het behoort tot de ligte vaartuigen der oorlogsschepen. T. Klein licht vaartuig, doorgaands van klink werk gebouwd en gebezigd om boodschappen over te brengen, om in zee gemeenschap met andere vaartuigen te hebben, drenkelingen te redden, enz. v. L. Het Russ. woord voor jol luidt jal, dat aan Eng. yaiol ontleend schijnt te zijn; hierbij het diminutivum j dli k, esquif, petit canot, en de samenstelling jalbót uit Eng. yawl en boat, afgeleide adj. zijn jdl..) en jdMcnyj. Naast Russ. jdl, jalbót, die wegens hun a wel uit het Eng. afkomstig zullen zijn , komen in sommige goeverneinenten van Rusland vormen met o voor: zoo geeft I). voor Archangel de woorden el (spr. jol) en éla (spr. jola), benevens de in Petersburg gebruikelijke samenstelling elödt als benaming van een veerboot met 2 of 4 roeiers, waarbij in A. ook het diminutivum. elbótik genoemd wordt; het afgeleide adj. is elbótnyj, en het subst. elbótcil; duidt een roeier op zoo'n boot aan. Het lijdt wel geen twijfel, of dit Russ. el, elödt, is het Holl. jol, resp. een samenstelling van Holl. jol en öoot; ten onrechte beweert ,). op Russ. jal: on dit aussi jalbót, et, par corruption, elbot. Ue eerste vorm is de Eng., de tweede de Holl. , van corruption is hier geen sprake.
bron: Meulen 1909 Vasmer 1953-1958 (Vasmer, VdMeulen 1909)
-
▾ Servisch
jola
[langwerpige, lichte roeiboot met lage bodem]
<via Italiaans>
bron: Klajn 2006 (Klajn)
-
▾ Sloveens
jola
[lichte roeiboot, ook geschikt om mee te zeilen]
<via Italiaans>
bron: Tavzes 2002 (Tavzes)
-
▾ Spaans
yola
[kleine boot]
<via Frans>
datering: 1831 (1801-1850)
etymologie: Del fr. yole, 1722, voz de origen germánico, comp. el bajo alem. ant. jolle, neerl. jol, ingl. yawl.
bron: Corominas 1983 (Corominas)
-
▾ Zweeds
julle, jolle
[klein zeilbootje]
datering: 1685 (1651-1700)
status: Ambigu: Nederlands of Nederduits
afleidingen en samenstellingen: jollbom (hijsinstallatie voor het ophijsen van een "julle"); jolldävert (zie jollbom); jollgast (roeier van een "julle"); jolltimmer (eikenhout van het kleinste soort hout dat voor boten wordt gebruikt); jullben (handbeentje; been in de wreef); julltåg (touw ter ophijsing van een schip)
etymologie: SAOB; av mnt. jolle resp. holl. jol; jfr dan. o. t. jolle; av ovisst urspr. NEO: sedan 1685; av lågty. jolle med samma bet.; av ovisst urspr.
bron: SAOB 1898 (SAOB, NEO)
-
▾ Amerikaans-Engels
jolly-boat
[kleine boot]
-
▾ jolen
[uitgelaten zijn]
-
▾ Sranantongo
yola, yowla
[uitgelaten zijn]
bron: Woordenlijst S-N (Woordenlijst S-N)
-
▾ Zuid-Afrikaans-Engels
jol
[vieren, flirten, vrijen, zich vermaken]
<via Afrikaans>
datering: 1957 (1951-2000)
etymologie: Afk. (/jol/), dance, party. The S. Afr. Eng. pronunciation is either derived from the Afk. accent of working-class Cape coloured people, or is an Englished pronunciation of the Afk. word.
bron: Silva 1996 (DSAE)
-
▾ Sranantongo
yola, yowla
[uitgelaten zijn]
-
▾ jolijt
[vrolijkheid]
zelfstandig naamwoord ; datering: 1276-1300;
thema: mensenwereld
Klik hier voor de volledige woordfiche-
▾ Fries
jolyt
[vrolijkheid]
-
▾ Fries
jolyt
[vrolijkheid]
-
▾ jong
[jeugdig]
-
▾ Berbice-Nederlands
junggu
[jeugdig]
bron: Kouwenberg 1993 (Kouwenberg 1993:617)
-
▾ Negerhollands
jun
[jeugdig]
bron: Josselin 1926 (djdj 1926)
-
▾ Papiaments
yòn (ouder: jonk)
[jeugdig]
datering: 1875 (1851-1900)
etymologie: Uit Ewijk p.49
bron: (Joubert PN, Ewijk)
-
▾ Saramakkaans
njonku
[jeugdig]
bron: WOLD (WOLD)
-
▾ Skepi-Nederlands
jungu
[jeugdig]
bron: Robertson 1989 (Robertson 1989)
-
▾ Sranantongo
yongu
[jeugdig]
bron: Blanker 2005 (SR)
-
▾ Berbice-Nederlands
junggu
[jeugdig]
-
▾ jong(en)
[jongeman]
-
▾ Ambons-Maleis
nyong
[jongeman]
-
▾ Azeri
yunga
[scheepsjongen]
<via Russisch>
bron: Chalilov 2007 (Chalilov)
-
▾ Bulgaars
junga
[scheepsjongen]
<via Russisch>
bron: Sijs 2006a (Van der Sijs 2006)
-
▾ Creools-Engels van de Maagdeneilanden
jun
†verouderd
[jongeman]
<via Negerhollands>
-
▾ Engels
jong
[jonge slaaf; zwarte knecht; informele aanspreektitel]
<via Afrikaans>
datering: 1615 (1601-1650)
etymologie: Afrikaans jong a coloured servant, f. Du. jong a young person.
bron: OED2 1989 (OED2)
-
▾ Frans
yum
(dialect)
[Vlaamse knecht]
-
▾ Javaans
yongen
(dialect)
[mannelijk kind]
-
▾ Kupang-Maleis
nyong
[aanspreekvorm voor onbekende jongen of man]
bron: Clercq 1876 (FSA)
-
▾ Lets
junga
[scheepsjongen]
<via Russisch>
-
▾ Litouws
junga
[scheepsjongen]
<via Russisch>
etymologie: rus. юнга < vok. Junge - pažodžiui: jaunas, čia - berniukas
bron: Vaitkevičiūtė 2007 (V. Vaitkevičiūtė)
-
▾ Menadonees
nyong
[aanspreekvorm voor onbekende jongen of man]
bron: Clercq 1876 (FSA)
-
▾ Negerhollands
jong, jun
[jongeman]
datering: 1776 (1751-1800)
afleidingen en samenstellingen: djdj 1926: zoon = junkin. hierbij heeft de n een puntje en wordt een ŋ
etymologie: jong (old 1776, Hesseling 1905), jun (djdj 1926) waarvan de n een puntje heeft en wordt een ŋ
bron: Hesseling 1905 Josselin 1926 (old 1776, Hesseling 1905, djdj 1926)
-
▾ Oekraïens
júnga
[scheepsjongen]
<via Russisch>
bron: Beloded 1970 (Beloded)
-
▾ Pools
junga
[scheepsjongen]
<via Russisch>
bron: Sijs 2006a (Van der Sijs 2006)
-
▾ Russisch
júnga
[scheepsjongen]
datering: 1806 (1801-1850)
etymologie: Entlehnt aus ndl. jongen 'Junge', kajuitjongen, dekjongen, s. Meulen 84 ff. Nicht besser aus nhd. Junge erklärt bei Croiset v.d.Kop IORJ. 15,4,23. VdMeulen:Jongen. Knaap, die dienst doet aan boord. v. L., vgl. W. biz. 417: jongens vegen het schip en de back op en doen ander scheepswerek, op last van officiers en bootsgezellen, wien zij ter tafel dienen ; brengen de spijs op en schenken den dranck. Zij moeten wel al het scheepsvolck ten dienste staen; ieder doch is bescheiden, zoo hier als daer, en in 't slaen, dragen zij kruit en loot aen, luisteren in 't ruim, of het schip oock doorboort wert. Hun werck is het, op vlaggen, bezaen en kruiszeil te paszen. Russ. júnga, apprenti-marin, mousse. In het Zeeregiement van PETER DEN GROOTE in de tabel der verschillende rangen op een schip, bij blz. 79, komen voor: ka)ut . dekjungi, cajuyt en dekjongens.
bron: Černych 1993 Meulen 1909 Vasmer 1953-1958 (Vasmer, Cernych, VdMeulen 1909)
-
▾ Sranantongo
yongu
[jongeman]
bron: Sijs 2006a (Van der Sijs 2006)
-
▾ Ternataans-Maleis
nyong
[aanspreekvorm voor onbekende jongen of man]
bron: Clercq 1876 (FSA)
-
▾ Wit-Russisch
júnga
[scheepsjongen]
<via Russisch>
bron: Černych 1993 (Cernych)
-
▾ Ambons-Maleis
nyong
[jongeman]
-
▾ jonge
[uitroep van verwondering]
-
▾ Zuid-Afrikaans-Engels
jong
[uitroep van verwondering]
<via Afrikaans>
datering: 1956 (1951-2000)
etymologie: Afk., fr. earlier S. Afr. Du. jongen boy, lad.
bron: Silva 1996 (DSAE)
-
▾ Zuid-Afrikaans-Engels
jong
[uitroep van verwondering]
<via Afrikaans>
-
▾ jonge vrouw
[huwbare vrouw]
-
▾ Zuid-Afrikaans-Engels
jonge vrouw
†verouderd
[huwbare vrouw, jonggehuwde vrouw]
-
▾ Zuid-Afrikaans-Engels
jonge vrouw
†verouderd
[huwbare vrouw, jonggehuwde vrouw]
-
▾ jongejuffrouw
[ongehuwde dochter van gegoede ouders]
-
▾ Creools-Portugees (Batavia)
djondjivrouw
[ongehuwde dochter van gegoede ouders]
bron: Avram 2013 Ginneken 1913-1914 (JAC; Avram, Andrei A. (2013), ‘The Dutch lexical contribution to three Asian Portuguese Creoles’, in: PAPIA, São Paulo, 23, 1, 51-74.)
-
▾ Creools-Portugees (Batavia)
djondjivrouw
[ongehuwde dochter van gegoede ouders]
-
▾ jongeling
[jonge man]
zelfstandig naamwoord ; datering: 901-1000;
thema: mensenwereld
Klik hier voor de volledige woordfiche-
▾ Fries
jongeling, jongling
[jonge man]
-
▾ Fries
jongeling, jongling
[jonge man]
-
▾ jongeman
[jeugdige man, jongen, aanspreekvorm voor een jongen]
-
▾ Deens
jungmand
†verouderd
[zeeman met functie tussen scheepsknecht en lichtmatroos]
status: Ambigu: Nederlands of Nederduits
etymologie: PNOE: fra nedertysk junkman dannet af junk, jung 'ung' + man 'mand', Bang: Nederlands
bron: Becker-Christensen 2005 Dahlerup 1919-1956 (PNOE, OOD, Bang)
-
▾ Fins
jungmanni
[scheepsjongen]
<via Zweeds>
-
▾ Negerhollands
jongman, junman
[nog jeugdige man]
datering: 1776 (1751-1800)
etymologie: jongman (old 1776, Hesseling 1905), junman (djdj 1926) waarvan de n een puntje heeft en een ŋ wordt
bron: Hesseling 1905 Josselin 1926 (old 1776, Hesseling 1905, djdj 1926)
-
▾ Noors
jungmann
[zeeman met functie tussen scheepsknecht en lichtmatroos]
status: Ambigu: Nederlands of Nederduits
etymologie: BO: lty, 'ung mann'; NROi: nty, ty.
bron: NROi (BO; NROi)
-
▾ Papiaments
yònkuman (ouder: jonkman)
[jongeheer; mannelijk lid; vriendje, verloofde, aanstaande; loopjongen]
datering: 1844 (1801-1850)
afleidingen en samenstellingen: Barba di yònkuman ( Albizia lebbeck); bunitesa di yònkuman (heestersoort :cassia alata), karakter (orguyo, balor) di yònkuman (klimplant:quisqualis indica)
etymologie: Mat. 19:20, 19:22 "jonkman".
bron: (Joubert PN, Conradi, Broeders1967)
-
▾ Sranantongo
yonk(u)man, jonguman
[jongeheer]
-
▾ Zweeds
jungman
[lichtmatroos]
datering: 1756 (1751-1800)
status: Ambigu: Nederlands of Nederduits
etymologie: sedan 1756; av lågty. jungmann 'ung sjöman; ungkarl', eg. 'ung man'; jfr junker
bron: NEO 1995 (NEO)
-
▾ Deens
jungmand
†verouderd
[zeeman met functie tussen scheepsknecht en lichtmatroos]
-
▾ jongens
[jongemannen, bedienden]
-
▾ Ambons-Maleis
jonges
[bediende]
bron: Clercq 1876 (FSA)
-
▾ Boeginees
jôngosó
[bediende]
bron: Said 1977 (Ide)
-
▾ Jakartaans-Maleis
jongos
[mannelijke bediende]
bron: Chaer 1976 (CHAER)
-
▾ Keiëes
yonges, djongos
[bediende, knecht]
bron: Geurtjens 1921 (Geurtjens)
-
▾ Kupang-Maleis
jonges
[bediende]
bron: Clercq 1876 (FSA)
-
▾ Madoerees
jongos, jungos
[mannelijke bediende]
afleidingen en samenstellingen: ajongos = een bediende hebben, ēnjongose = bij iemand als bediende werken
bron: Kiliaan 1904 (ASIS, PH, KIL)
-
▾ Makassaars
jôngosó
[bediende (bij Europeanen, in hotels, sociëteiten, op Europese schepen)]
bron: Cense 1979 (Cense, A.A. (1979), Makkasaars-Nederlands woordenboek, ’s-Gravenhage.)
-
▾ Menadonees
jongos
[mannelijke bediende]
afleidingen en samenstellingen: bajongos = als jongos werken, makang jongos = de hele tijd bevelen uitdelen
etymologie: makang = eten
bron: Warouw 1985 (MSW)
-
▾ Petjoh
djongos
[huisjongen, hulpje in huis en tuin]
<via Indonesisch>
bron: Loen 1994 (Loen)
-
▾ Soendanees
jongos
[jongens (bedienden)]
bron: Prick 1906 (Prick 1906)
-
▾ Ternataans-Maleis
jonges
[bediende]
bron: Clercq 1876 (FSA)
-
▾ Ambons-Maleis
jonges
[bediende]
-
▾ jongenskop
[haardracht als voor een jongen (voor meisjes)]
-
▾ Indonesisch
yongenskop
[haardracht als voor een jongen (voor meisjes)]
bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
-
▾ Indonesisch
yongenskop
[haardracht als voor een jongen (voor meisjes)]
-
▾ jongetje
[kleine jongen]
-
▾ Negerhollands
jongetje
[kleine jongen]
-
▾ Negerhollands
jongetje
[kleine jongen]
-
▾ jongste
[persoon met de laagste leeftijd]
-
▾ Negerhollands
(die) jongste
[persoon met de laagste leeftijd; vroegste]
-
▾ Negerhollands
(die) jongste
[persoon met de laagste leeftijd; vroegste]
-
▾ jonk
[Chinees schip]
-
▾ Deens
junke, djunke
[Chinees schip]
status: Ambigu: Nederlands of Engels
etymologie: PNOE: af eng. junk, af fr. juncque (nu jonque) el. port. junco el. holl. jonk, af javansk djong, malajisk adjong. Dus uit welke taal nu?, Hammerich 45: Nederlands (de vorm "junk")
bron: (PNOE, Hammerich 45)
-
▾ Engels
junk
[Chinees schip]
datering: 1601-1700 (1601-1650)
etymologie: - F. juncque (mod. jonque), Pg. junco, or Du. jonk - Javanese djong, Malay adjong.
bron: Onions 1983 (ODEE)
-
▾ Esperanto
ĵonko
[Chinees zeilschip]
<via Frans>
etymologie: geleend via Fr jonque met ondersteunende bronwoorden Du Dschunke en Eng junk. De uitgang -o is standaard voor substantieven in Esp.
bron: Cherpillod 2003 (Cherp)
-
▾ Fins
djonki
[Chinees schip]
<via Zweeds>
bron: Köykkä 1991 Sadeniemi 2002 (ZwFi, NSSK)
-
▾ Frans
jonque
[zeilschip uit het Verre Oosten]
datering: 1521 (1501-1550)
etymologie: GR: empr. au javanais (d)jong, par l'ital. et le néerlandais, le portugais junco ayant servi d'intermédiaire.; PR: javanais (d)jong, par l'it., le néerl. et le port. (PR 1990: par l'it. puis le port.)
bron: Robert 1993 Valkhoff 1949 Walter 1997 (PRobert, Valkhoff, Walter tekst)
-
▾ Lets
džonka
[zeilschip uit het Verre Oosten]
status: Ambigu: Nederlands of Engels
etymologie: angļu junk < hol. jonk < malaj. djong kuģis
bron: Baltutis 2005 (U. Baltutis)
-
▾ Litouws
džonka
[Chinees schip]
status: Ambigu: Nederlands of Engels
etymologie: angl. jung, port. junco < jav. djong - laivas
bron: Vaitkevičiūtė 2007 (V. Vaitkevičiūtė)
-
▾ Maltees
ġank
[Chinees schip]
<via Engels>
bron: Aquilina 2006 (Aquilina)
-
▾ Noors
djunke
[Chinees schip]
status: Ambigu: Nederlands of Engels
etymologie: BO: eng. junk, port. junco, trol. fra djong i et språk på Java; NROi: over eng. junk antagelig fra javanesisk djong
bron: BO 2005 (BO)
-
▾ Pools
dźonka
[Chinees schip]
datering: 1851-1900 (1851-1900)
status: Ambigu: Nederlands of Duits
etymologie: nm.dschonke, hol.jonk "statek"
bron: Bańkowski 2000 (A.Bańkowski)
-
▾ Zweeds
djonk
[Chinees schip]
datering: 1675 (1651-1700)
etymologie: NEO; Hist.: sedan 1675, skrivet junck(ar); via eng. av port. junco, nederl. jonk med samma bet.; av javanesiska djong 'fartyg'
bron: NEO 1995 (NEO)
-
▾ Deens
junke, djunke
[Chinees schip]
-
▾ jonker
[jonkheer; aanspreektitel voor adelborst]
-
▾ Amerikaans-Engels
yonker, younker
†verouderd
[geprivilegieerd grootgrondbezitter, landheer]
datering: 1666 (1651-1700)
afleidingen en samenstellingen: Yonkers, stad in NY
etymologie: Du. jonker; in eng. -c1645; CITAAT: 1666 Mary [Oneale] ... laid clayme to a certaine parcell of Land ... Commonly called ye Younckers Land ... [and] brought seuerall Indians before ye Goernor to acknowledg the purchase of ye said Lands by Vander Dunck commonly called ye Younker. Neumann: van dit woordkomt de plaatsnaam Yonkers
bron: Craigie 1938-1944 Schele 1872 Sijs 2009a (Craigie, Neumann, Schele de Vere, Van der Sijs 2009)
-
▾ Azeri
yunker
[onderofficier van adellijke herkomst; leerling van militaire school]
<via Russisch>
bron: Chalilov 2007 (Chalilov)
-
▾ Deens
junker
[aanspreektitel voor adelborst; spottende aanspreektitel; naam van een persoon in diverse spelletjes]
status: Ambigu: Nederlands of Nederduits
etymologie: fra nedertysk junker, junkere, junkhere dannet af junk, jung 'ung' + here 'herre'; opr. om en ung adelsmand
bron: Becker-Christensen 2005 (pnoe, ood)
-
▾ Engels
younker
[jonge edelman; jongeman; scheepsjongen; kind]
datering: 1505 (1501-1550)
afleidingen en samenstellingen: Hence (only with spelling yonk-) younkerkin -kin, a little younker; younkerly a. -ly1, befitting or characteristic of a younker, juvenile; younkery (-erie) -y3, younkers collectively.
etymologie: ad. MDu. jonckher, jonghheer, jonchere (mod.Du. jonker, jonkheer) = jonc young + hÉre lord, master (her, here n.). Cf. OFris. ionker, MHG. junchÉrre (G. junker: see Junker1).
bron: OED2 1989 (OED2)
-
▾ Fins
junkkeri
[aanspreektitel voor adelborst]
<via Zweeds>
datering: 1614 (1601-1650)
bron: Häkkinen 2004 Kirjoittaja 1999 Nurmi 1998 Sadeniemi 2002 (KH, NSSK, SKP, TN)
-
▾ Indonesisch
yongker
[jonge edelman]
bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
-
▾ Makassaars
jôngkoró, salûará-jôngkoró
[broek van Europese snit met gulp en steekzakken]
afleidingen en samenstellingen: ájôngkoró = zo een broek dragen
etymologie: salûará = broek
bron: Cense 1979 (Cense, A.A. (1979), Makkasaars-Nederlands woordenboek, ’s-Gravenhage.)
-
▾ Noors
junker
[jonkheer]
status: Ambigu: Nederlands of Nederduits
etymologie: BO: 'unverheirateter mann vornehmen standes' ; lehnwort aus mnd. junkher, junker (holl. jonker), eigentlich 'junger herr'
bron: BO 2005 Falk 1910-1911 (BO; FuT)
-
▾ Oekraïens
júnker
[onderofficier van adellijke herkomst; jonkheer]
<via Russisch>
bron: Beloded 1970 (Beloded)
-
▾ Russisch
júnker
[onderofficier van adellijke herkomst; jonkheer, grootgrondbezitter]
-
▾ Wit-Russisch
júnker
[onderofficier van adellijke herkomst; jonkheer, grootgrondbezitter]
<via Russisch>
bron: Černych 1993 (Cernych)
-
▾ Zweeds
junker
[aanspreektitel voor adelborst]
status: Ambigu: Nederlands of Nederduits
afleidingen en samenstellingen: junkerdöme
etymologie: före 1520; fornsv. junker; av lågty. junker med samma bet., till junc-herre, eg. 'ung herre'
bron: NEO 1995 (NEO)
-
▾ Amerikaans-Engels
yonker, younker
†verouderd
[geprivilegieerd grootgrondbezitter, landheer]
-
▾ jonkheer
[adellijk predikaat, aanvankelijk: jong edelman]
-
▾ Frans
jonkheer
[Hollandse edelman]
-
▾ Frans
jonkheer
[Hollandse edelman]
-
▾ jonkman
[jong mens van het mannelijke geslacht]
-
▾ Deens
jungmand
[zeeman, in rang tussen scheepsjongen en lichtmatroos]
status: Ambigu: Nederlands of (Neder- of Hoog-)Duits
etymologie: Törnqvist: aus nd. junkman, jungman oder ndl. jonkman, OOD: fra nt., hty. jungmann; 1. led er ty. jung, ung (se III. Junge); jf. -gut
bron: Dahlerup 1919-1956 Törnqvist 1977 (Törnqvist, OOD)
-
▾ Zweeds
jungman
[lichtmatroos]
datering: 1788 (1751-1800)
status: Ambigu: Nederlands of Nederduits
etymologie: Törnqvist: aus nd. junkman, jungman oder ndl. jonkman
bron: Törnqvist 1977 (Törnqvist)
-
▾ Deens
jungmand
[zeeman, in rang tussen scheepsjongen en lichtmatroos]
-
▾ jonkvrouw
[jonge edelvrouw; maagd]
-
▾ Deens
jomfru
[maagd, ongetrouwde vrouw]
status: Ambigu: Nederlands of Nederduits
etymologie: ood: fra mnt. junkvruwe, pnoe: fra nedertysk junkvruwe egl. 'ung frue' dvs. 'ung adelig kvinde'
bron: Becker-Christensen 2005 (PNOE)
-
▾ Negerhollands
jongvro, jomfrouw
[maagd, jonge vrouw]
datering: 1776 (1751-1800)
etymologie: jongvro (old 1776), jomfrouw (Hesseling 1905: 189)
bron: Hesseling 1905 Oldendorp 1996 (old 1776, Hesseling 1905: 189)
-
▾ Noors
jomfru
[jonge edelvrouw; maagd]
status: Ambigu: Nederlands of Nederduits
etymologie: BO: fr lty, 'ung fue, adelsdame'; FuT: zugrunde liegt mnd. junkvrowe, eigentlich "junge frau", (holl. jonkvrouw, juffer).
bron: BO 2005 Falk 1910-1911 (BO; FuT)
-
▾ Zweeds
jungfru
[jonge edelvrouw; maagd]
status: Ambigu: Nederlands of Nederduits
etymologie: före 1520; fornsv. iungfru; av lågty. junc-vrouwe 'ung adelsdam', till junc (ty. jung) 'ung' och vrouwe (ty. Frau) 'fru'; jfr jungman, junker, ung
bron: NEO 1995 (NEO)
-
▾ Deens
jomfru
[maagd, ongetrouwde vrouw]
-
▾ jood
[israëliet]
-
▾ Negerhollands
joode, jodden, jood
[israëliet]
datering: 1776 (1751-1800)
etymologie: ook: hodio (volgens old 1776 en Hesseling 1905)
bron: Hesseling 1905 Oldendorp 1996 (old 1776; Hesseling 1905:191, 243)
-
▾ Shona
yudha
[israëliet]
<via Afrikaans>
bron: Leefmans 2002 (Leefmans)
-
▾ Zweeds
jude
[israëliet]
status: Ambigu: Nederlands of Nederduits
afleidingen en samenstellingen: judeförföljelser
etymologie: före 1520; fornsv. iuþe; av lågty. jude med samma bet.; via lat. till grek. Ioudaios 'som härstammar från Judas' (son till Jakob, en av patriarkerna i Gamla testamentet)
bron: NEO 1995 (NEO)
-
▾ Negerhollands
joode, jodden, jood
[israëliet]
-
▾ jool
[pret, feest]
-
▾ Zuid-Afrikaans-Engels
jol
[(dans)feest, pret]
<via Afrikaans>
datering: 1957 (1951-2000)
etymologie: Afk. (/jol/), dance, party. The S. Afr. Eng. pronunciation is either derived from the Afk. accent of working-class Cape coloured people, or is an Englished pronunciation of the Afk. word.
bron: Silva 1996 (DSAE)
-
▾ Zuid-Afrikaans-Engels
jol
[(dans)feest, pret]
<via Afrikaans>
-
▾ Joost, joosje
[de duivel]
-
▾ Sranantongo
yosi
[de duivel]
bron: Donselaar 2013 (Donselaar)
-
▾ Sranantongo
yosi
[de duivel]
-
▾ jopenappel
[appelsoort]
-
▾ Duits
Joppenapfel
[appelsoort]
etymologie: Grimm: JOPPENAPFEL, m. eine apfelart, holl. joopenappel.
bron: Grimm 1854-1971 Mitzka 1958 Wiens 1916 (Grimm, Wiens, Mitzka)
-
▾ Duits
Joppenapfel
[appelsoort]
-
▾ Jordaens
[Vlaamse schilder (1593-1678)]
-
▾ Frans
jordanesque
[dik en rood in het gezicht (als de personnages van Jordaens)]
datering: 1870 (1851-1900)
etymologie: 1870, Goncourt, in D. D. L.; du n. du peintre flamand Jacob Jordaens (1593-1678), et -esque.
bron: Robert 2005 (GRobert)
-
▾ Frans
jordanesque
[dik en rood in het gezicht (als de personnages van Jordaens)]
-
▾ joului
[mensen, lieden]
-
▾ Negerhollands
yoelid(en)
[mensen, lieden]
-
▾ Negerhollands
yoelid(en)
[mensen, lieden]
-
▾ journaal
[dagboek, nieuwsrubriek]
-
▾ Indonesisch
jurnal
[dagboek; logboek; boeking, post (in boekhouden)]
bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
-
▾ Javaans
jornal, jurnal
[dagboek]
bron: Pigeaud 1989 (Pigeaud)
-
▾ Indonesisch
jurnal
[dagboek; logboek; boeking, post (in boekhouden)]
-
▾ journalist
[verslaggever]
zelfstandig naamwoord ; datering: 1790;
thema: werk en industrie
Klik hier voor de volledige woordfiche-
▾ Indonesisch
jurnalis
[verslaggever]
-
▾ Javaans
jurnalis
[verslaggever]
bron: Pigeaud 1989 (Pigeaud)
-
▾ Indonesisch
jurnalis
[verslaggever]
-
▾ journalistiek
[betrekking hebbend op de pers]
-
▾ Indonesisch
jurnalistik
[betrekking hebbend op de pers]
bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
-
▾ Indonesisch
jurnalistik
[betrekking hebbend op de pers]
-
▾ jouw
[bezittelijk voornaamwoord]
-
▾ Chinees-Maleis
yow
[bezittelijk voornaamwoord]
bron: Veldwerk Hoogervorst (Veldwerk T.Hoogervorst 2006)
-
▾ Chinees-Maleis
yow
[bezittelijk voornaamwoord]
-
▾ Jozef
[eigennaam]
-
▾ Kupang-Maleis
Usu, Yusuf
[eigennaam]
bron: Jacob 2003 (J&G)
-
▾ Kupang-Maleis
Usu, Yusuf
[eigennaam]
-
▾ jubilaris
[die een jubileum viert]
-
▾ Indonesisch
yubilaris
[die een jubileum viert]
bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
-
▾ Indonesisch
yubilaris
[die een jubileum viert]
-
▾ jubileum
[herdenkingsdag van bekleding van ambt]
-
▾ Indonesisch
jubiléum, yubiléum, yubilium
[herdenkingsdag van bekleding van ambt]
bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
-
▾ Indonesisch
jubiléum, yubiléum, yubilium
[herdenkingsdag van bekleding van ambt]
-
▾ jucht(leer)
[soort leer]
-
▾ Kroatisch
juhta
[soort leer]
status: Ambigu: Nederlands of Duits
bron: Anić 2003 (Anić, Vladimir & Ivo Goldstein (2000), Rječnik stranih riječi, Zagreb, 2de druk.)
-
▾ Macedonisch
juhta
[soort leer]
-
▾ Pools
jucht
[soort leer]
datering: 1565 (1551-1600)
status: Ambigu: Nederlands of Duits
etymologie: nm.jucht, st.rus.jucht', juft', hol.jucht-leer"rodzaj skóry"
bron: Bańkowski 2000 (A.Bańkowski)
-
▾ Servisch
juhta
[soort leer]
-
▾ Sloveens
juhta
[soort leer]
status: Ambigu: Nederlands of Duits
afleidingen en samenstellingen: juhtovina
bron: Tavzes 2002 (Tavzes)
-
▾ Kroatisch
juhta
[soort leer]
-
▾ judicieel
[rechterlijk]
-
▾ Indonesisch
judisiél, judisiil
[rechterlijk]
bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
-
▾ Indonesisch
judisiél, judisiil
[rechterlijk]
-
▾ judicium
[vonnis, oordeel]
-
▾ Indonesisch
judisium, yudisium
[vonnis, oordeel]
bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
-
▾ Indonesisch
judisium, yudisium
[vonnis, oordeel]
-
▾ judo
[verdedigingssport]
-
▾ Indonesisch
yudo
[verdedigingssport]
bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
-
▾ Indonesisch
yudo
[verdedigingssport]
-
▾ juffer
[katrol voor het oprollen van scheepstouwen; lange dennenstam]
-
▾ Azeri
yufers
[katrol voor het oprollen van scheepstouwen]
<via Russisch>
bron: Chalilov 2007 (Chalilov)
-
▾ Bulgaars
jufers
[katrol voor het oprollen van scheepstouwen]
<via Russisch>
bron: Milev 2005 (Milev)
-
▾ Deens
juffer
†verouderd
[stammen van dennenbomen die worden gebruikt voor masten en sprieten; maagd]
etymologie: OOD: fra holl. juffer, sideform til juffrouw, sa. ord som Jomfru, FuT: von holl. juffer
bron: Dahlerup 1919-1956 Falk 1910-1911 (OOD, FuT, Funch)
-
▾ Duits
Jüffer
(dialect)
[slanke, dunne mast]
-
▾ Engels
juffer, yuffrouw, euphroe
†verouderd
[katrol voor het oprollen van scheepstouwen]
datering: 1677-1683 (1651-1700)
etymologie: cf. Du. juffer maiden, young lady, miss; also, spar, beam, joint; worn-down form of jufvrouw, jonkvrouw; so Ger. jungfer (from jungfrau), also, in shipbuilding, juffer.
bron: OED2 1989 (OED2)
-
▾ Frans
jouvre
†verouderd
[katrol voor het oprollen van scheepstouwen]
datering: 1382 (1351-1400)
etymologie: Dieser schiffsbestandteil heisst dän. jomfrue, schwed. jungfru, d. jungfer, ndd. junfer, juffer, ndl. juffer. Belegt sind diese benen- nungen allerdings erst seit dem 17.jh. E. yongfrowis ist bereits 1494 belegt, eine form juffer 1683. Das weist darauf hin, dass diese namen, die ja das engl. vom kontinent entlehnt haben muss, viel älter sind als die ersten belege. Man darf sie daher wohl auch schon für das mndl. ansetzen, und aus diesem wird das fr. das wort in der maritimen bed. übernommen haben. E.juffer ist aus dem fr. entlehnt.
bron: Wartburg 1928 (FEW)
-
▾ Litouws
jufersas
[katrol voor het oprollen van scheepstouwen]
-
▾ Noors
juffert
[katrol voor het oprollen van scheepstouwen]
-
▾ Oekraïens
júfers
[katrol voor het oprollen van scheepstouwen]
<via Russisch>
bron: Beloded 1970 (Beloded)
-
▾ Pools
jufer, jufers
[katrol voor het oprollen van scheepstouwen]
bron: (http://sjp.pwn.pl/lista.php?)
-
▾ Russisch
júfers
[katrol voor het oprollen van scheepstouwen]
etymologie: Aus ndl. pl. juffers dass., s. Meulen 85, Matzenauer 186. Siehe júnfer. VdMeulen:Juffer. Juffers zijn blocks zonder schijven, met ijzer beslagen, daer men de hoofttouwen en staggen mede aenzet. W. blz. 495, vgl. WINSCH. Over haar bestemming ook W. blz. 267 : de juffers aen de hoofttouwen dienen om het wandt te verlengen of te verkorten naer gelegentheit van weer en wint en zij gereckt of gekrompen zijn-, zijn aen rust of aen puttings vast. Uit de tegenwoordige zeemanswoordenboeken zij T.'s definitie vermeld: juffers of doodshoofden zijn blokken zonder schijven, maar met drie of vier gaten, één in elk hoofdtouw en één op de rust bevestigd vormen een paar, door wier gaten eene lijn geschoren wordt, welke, sterk aangezet, het hoofdtouw spant. De juffers in de ondereinden der hoofdtouwen heeten wantjuffers of doodskoppen, die in de rust dragen den naam van puttingjuffers (P. M. blz. 92). Russ. sing. jíifers, cap de mouton, uit de Holi. plur. juffers; J. vermeldt daarnaast een verbasterden vorm jimfers met n epenthesis, vgl. het bij I). genoemde j im f er en het in Archangel gebruikelijke j úmf er, h'mifera; de drie laatste woorden zijn merkwaardig wegens hun ontleening aan den Holl. sing, juf er naast het algemeen gangbare jíifers uit de Holl. plur. juffers.
bron: Meulen 1909 Vasmer 1953-1958 (Vasmer, VdMeulen 1909)
-
▾ Schots
zhong frow
†verouderd
[katrol voor het oprollen van scheepstouwen]
-
▾ Azeri
yufers
[katrol voor het oprollen van scheepstouwen]
<via Russisch>
-
▾ juffrouw, juffer
[(ongehuwde) vrouw]
-
▾ Chinees-Maleis
yefrow
[(aanspreektitel voor) ongehuwde vrouw]
bron: Veldwerk Hoogervorst (Veldwerk T.Hoogervorst 2006)
-
▾ Creools-Portugees (Ceylon)
giffrau, jufrau
[vrouw]
bron: Avram 2013 Ginneken 1913-1914 (JAC, Avram, Andrei A. (2013), ‘The Dutch lexical contribution to three Asian Portuguese Creoles’, in: PAPIA, São Paulo, 23, 1, 51-74.)
-
▾ Duits
Juffrau, Jüffrau, Iffrau, Jüffrou
†verouderd
(dialect)
[(ongehuwde) vrouw, vrouw van een gegoede burger]
etymologie: Teuchert: in de 18e eeuw gebruikt in Hamburg. Foerste: Im Krh. und Reiderl. heute noch bekannt (…) Auch im Hamburgischen wurde im 18. Jh. Juffrau, Iffrau zum Titel der vornehmen Frau. Schlüter: Anholt
bron: Foerste 1938 Schlüter 1952 Teuchert 1972 (Teuchert, Foerste, Schlüter)
-
▾ Engels
yuffrouw
[jongedame]
datering: 1589 (1551-1600)
etymologie: ad. early mod.Du. jongvrouw(e (cf. frow n.), now juffrouw young lady, miss, and (in shortened form) juffer young lady, beam in shipbuilding, rammer (see juffer, ufer). See also euphroe.
bron: OED2 1989 (OED2)
-
▾ Fries
juffer
[(ongehuwde) vrouw]
bron: Århammar 2003 (Arhammar)
-
▾ Indonesisch
jipro
†verouderd
[aanspreektitel voor schooljuffrouw]
bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
-
▾ Javaans
jipro
[onderwijzeres, gouvernante, juffrouw]
bron: Pigeaud 1989 (Pigeaud)
-
▾ Madoerees
cippro, jippro
[aanspreektitel voor Europese of daarmee gelijkgestelde meisjes, ook voor Chinese]
bron: Kiliaan 1904 (KIL)
-
▾ Negerhollands
frau
[(ongehuwde) vrouw]
-
▾ Papiaments
yefrou, yùfrou
[ongehuwde vrouw; schoolonderwijzeres; als aanspreking van deze personen]
afleidingen en samenstellingen: yùfrou / yefrou di skol (schooljuffrouw)
bron: (Joubert PN)
-
▾ Skepi-Nederlands
jufrau
[(ongehuwde) vrouw]
bron: Robertson 1989 (Robertson 1989)
-
▾ Soendanees
jipro
[Europese gouvernante, vrouwelijke bediende]
bron: Coolsma 1913 (Coo1913)
-
▾ Sranantongo
ifrow
[(ongehuwde) vrouw]
bron: Woordenlijst S-N (Woordenlijst S-N)
-
▾ Surinaams-Javaans
yefro
[(school)juffrouw]
bron: Vruggink 2001 (Hein)
-
▾ Zuid-Afrikaans-Engels
juffrou
[(aanspreektitel voor een) jonge vrouw]
<via Afrikaans>
datering: 1824 (1801-1850)
etymologie: Afk., fr. Du. jongvrouw, juffrouw (jong young + vrouw woman, madam, miss, mistress, lady).
bron: Silva 1996 (DSAE)
-
▾ Chinees-Maleis
yefrow
[(aanspreektitel voor) ongehuwde vrouw]
-
▾ juist
[billijk, correct; zo-even]
bijvoeglijk naamwoord ; datering: 1337-1382;
thema: sociale leven
Klik hier voor de volledige woordfiche-
▾ Ambons-Maleis
yuist
[billijk, correct]
bron: Manuputty 1972 (Boetje)
-
▾ Duits
just
[zo-even, straks]
etymologie: Grimm: JUST, adv., auch als adj. entwickelt, gerade, eben. ein lehnwort aus dem franz. juste, das über die Niederlande her, wo es als juist schon im 16. jh. sehr gewöhnlich ist, und über Niederdeutschland, wo es als just in der ersten hälfte des 17. jh. nachgewiesen werden kann, sich ausbreitet, zunächst nur in der volkssprache und als wort des gemeinen lebens (vgl. unten 5); erst seit der zweiten hälfte des 18. jh., wo selbst die gehobene schriftsprache gern derbe und trauliche volksausdrücke aufnimmt, darf es auch als dieser eigentlich angehörig betrachtet werden. bei GÖTHE begegnet einmal die form juste. Schönhoff, Emsland: jyst
bron: Schönhoff 1908 (Grimm, Schönhoff)
-
▾ Fries
just
[billijk, correct]
-
▾ Negerhollands
dis, dźis
[billijk]
-
▾ Papiaments
yeistu, yùist
[billijk, correct, precies]
datering: 1833 (1801-1850)
etymologie: nieuwindt p2. "Tur cu a meste sirvi pa su bien y prosperidad a haci juist el contrarie y nada a por libra Curaçao di su desgracia."
bron: (Joubert PN, PuttePN, niewindt1833)
-
▾ Sranantongo
yoisti
[billijk, correct]
bron: Woordenlijst S-N (Woordenlijst S-N)
-
▾ Zweeds
just
[precies; zo-even]
datering: 1622 (1601-1650)
status: Ambigu: Nederlands of Nederduits
etymologie: sedan 1622 (i nekande sammanhang); av lågty. just med samma bet.; av fra. juste 'riktig'; jfr 2just
bron: NEO 1995 (NEO)
-
▾ Ambons-Maleis
yuist
[billijk, correct]
-
▾ juk
[trektuig voor dieren; schraag in de vorm van een juk]
-
▾ Atjehnees
yō'
[juk bij ploegen en vrachtkarren (dat het ploeg- of trekdier op de nek krijgt)]
bron: Djajadiningrat 1934 (RA)
-
▾ Deens
juk
[dwarsgeplaatste roerpen waar lijnen aan bevestigd worden; dwarsstaande planken voor ondersteuning van stellage onder schip]
status: Ambigu: Nederlands of Engels
afleidingen en samenstellingen: jukliner=juklijnen, jukben=jukbenen
etymologie: af holl. juk el. eng. yoke, af lat. jugum åg. OOD: fra holl. juk ell. eng. yoke; jf. I. Jokke 1; egl. sa. ord som I. Aag
bron: Brüel 1993 Dahlerup 1919-1956 Hårbøl 2004 (Fremmedordbog, Fremmed2, OOD)
-
▾ Frans
jucher
[hoog (op een rek) zitten]
datering: 1155 (1151-1200)
status: frankisch
etymologie: PR: joschier 1155; de l'a.fr. juc, joc, frq. *juk `juk'
bron: Dubois 1979 Robert 1993 (PRobert, Larousse)
-
▾ Negerhollands
jok
[trektuig voor dieren]
-
▾ Pools
juki
[trektuig voor dieren]
datering: 1547 (1501-1550)
status: Ambigu: Nederlands of Duits
etymologie: d.-nm.juken, hol.juken "nosidła", "jarzmo"
bron: Bańkowski 2000 (A.Bańkowski)
-
▾ Shona
joko
[trektuig voor dieren]
<via Afrikaans>
bron: Leefmans 2002 (Leefmans)
-
▾ Zoeloe
joka
[trektuig voor dieren]
<via Afrikaans>
-
▾ Atjehnees
yō'
[juk bij ploegen en vrachtkarren (dat het ploeg- of trekdier op de nek krijgt)]
-
▾ jukschei
[dwarshout aan een ossenjuk; werpspel]
-
▾ Zuid-Afrikaans-Engels
jukskei
[dwarshout aan een ossenjuk; werpspel]
<via Afrikaans>
datering: 1822 (1801-1850)
etymologie: Afrikaans, f. juk yoke + skei pin, skey n.2; cf. yoke-skey.
bron: OED2 1989 Silva 1996 (OED2, DSAE)
-
▾ Zuid-Afrikaans-Engels
jukskei
[dwarshout aan een ossenjuk; werpspel]
<via Afrikaans>
-
▾ juli
[zevende maand]
-
▾ Indonesisch
Juli, Yuli
[zevende maand]
bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
-
▾ Javaans
juli
[zevende maand]
bron: Pigeaud 1989 (Pigeaud)
-
▾ Madoerees
juli
[zevende maand]
bron: Safioedin 1977 (ASIS)
-
▾ Makassaars
jûli
[zevende maand]
bron: Cense 1979 (Cense, A.A. (1979), Makkasaars-Nederlands woordenboek, ’s-Gravenhage.)
-
▾ Minangkabaus
juli, yuli
[zevende maand]
bron: Moussay 1995 (Moussay)
-
▾ Negerhollands
julie, julij
[zevende maand]
datering: 1753 (1751-1800)
etymologie: julie (Magens 1770), julij (Rossem 1996: 85)
bron: Magens 1770 Rossem 1996 (Magens 1770, Rossem 1996: 85)
-
▾ Nias
yuli
[zevende maand]
bron: Lafeber 1922 (Lafeber)
-
▾ Papiaments
yüli; yülei
[zevende maand]
bron: (Joubert PN)
-
▾ Sarnami
julái
[zevende maand]
-
▾ Singalees
jūli
[zevende maand]
-
▾ Soendanees
Juli
[zevende maand]
bron: Coolsma 1913 (Coo1913)
-
▾ Sranantongo
jüli, juli
[zevende maand]
bron: Sijs 2006a (Van der Sijs 2006)
-
▾ Indonesisch
Juli, Yuli
[zevende maand]
-
▾ jullie
[persoonlijk voornaamwoord]
-
▾ Chinees-Maleis
yeli
[persoonlijk voornaamwoord]
bron: Veldwerk Hoogervorst (Veldwerk T.Hoogervorst 2006)
-
▾ Indonesisch
yuli
[persoonlijk voornaamwoord]
bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
-
▾ Negerhollands
jen, jin, jinǝ, jini, jellie ouder: jender
[persoonlijk voornaamwoord]
datering: 1776 (1751-1800)
afleidingen en samenstellingen: Rossem 1996 (p.60): jullie = gy-li
etymologie: jen, jin, jinǝ, jini, jender (djdj 1926), jender, jellie (old 1776, Hesseling 1905), jen (old 1776)
bron: Hesseling 1905 Josselin 1926 (old 1776, Hesseling 1905, djdj 1926)
-
▾ Petjoh
goelie, joelie, jelui
[persoonlijk voornaamwoord]
bron: Loen 1994 (Loen)
-
▾ Chinees-Maleis
yeli
[persoonlijk voornaamwoord]
-
▾ jungle
[wildernis]
-
▾ juni
[zesde maand]
-
▾ Boeginees
jûni
[zesde maand]
bron: Said 1977 (Ide)
-
▾ Indonesisch
Juni
[zesde maand]
bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
-
▾ Javaans
juni
[zesde maand]
bron: Pigeaud 1989 (Pigeaud)
-
▾ Madoerees
juni
[zesde maand]
bron: Safioedin 1977 (ASIS)
-
▾ Makassaars
jûni, jûne
[zesde maand]
bron: Cense 1979 (Cense, A.A. (1979), Makkasaars-Nederlands woordenboek, ’s-Gravenhage.)
-
▾ Minangkabaus
juni, yuni
[zesde maand]
bron: Moussay 1995 (Moussay)
-
▾ Negerhollands
junie
[zesde maand]
-
▾ Nias
yuni
[zesde maand]
bron: Lafeber 1922 (Lafeber)
-
▾ Papiaments
yüni
[zesde maand]
bron: (Joubert PN)
-
▾ Sarnami
jun
[zesde maand]
-
▾ Singalees
jūni
[zesde maand]
-
▾ Sranantongo
jüni, juni
[zesde maand]
bron: Sijs 2006a (Van der Sijs 2006, SR)
-
▾ Boeginees
jûni
[zesde maand]
-
▾ junior
[de jongere (achter namen)]
-
▾ Indonesisch
junior
[de jongere]
bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
-
▾ Indonesisch
junior
[de jongere]
-
▾ junkie, junk
[verslaafde aan drugs]
-
▾ Sranantongo
dyonki
[verslaafde aan drugs]
bron: Blanker 2005 (SR)
-
▾ Sranantongo
dyonki
[verslaafde aan drugs]
-
▾ junta
[staatsraad, regeringscomité]
-
▾ Indonesisch
junta
[staatsraad, regeringscomité]
bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
-
▾ Indonesisch
junta
[staatsraad, regeringscomité]
-
▾ Junus
[eigennaam]
-
▾ Kupang-Maleis
Unu
[eigennaam]
bron: Jacob 2003 (J&G)
-
▾ Kupang-Maleis
Unu
[eigennaam]
-
▾ Jupiter
[planeet]
-
▾ Indonesisch
Jupitér
[planeet]
bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
-
▾ Papiaments
Yüpitèr
[planeet]
bron: (Joubert PN)
-
▾ Indonesisch
Jupitér
[planeet]
-
▾ jupon
[onderrok]
-
▾ Japans
zubon
[broek, korte (rij)broek]
-
▾ Japans
zubon
[broek, korte (rij)broek]
-
▾ juridisch
[rechtskundig]
-
▾ Indonesisch
juridis, yuridis
[rechtskundig; rechtskundige]
bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
-
▾ Indonesisch
juridis, yuridis
[rechtskundig; rechtskundige]
-
▾ jurisdictie
[rechtsmacht, rechtsgebied]
-
▾ Indonesisch
jurisdiksi, yurisdiksi
[rechtsmacht, rechtsgebied]
bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
-
▾ Indonesisch
jurisdiksi, yurisdiksi
[rechtsmacht, rechtsgebied]
-
▾ jurisprudentie
[toegepaste rechtspraak]
-
▾ Indonesisch
jurisprudénsi, yurisprudénsi
[toegepaste rechtspraak]
bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
-
▾ Indonesisch
jurisprudénsi, yurisprudénsi
[toegepaste rechtspraak]
-
▾ jurist
[rechtsgeleerde]
-
▾ Indonesisch
juris, yuris
[rechtsgeleerde]
bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
-
▾ Indonesisch
juris, yuris
[rechtsgeleerde]
-
▾ jurk
[kledingstuk]
-
▾ Duits
Jürtje
(dialect)
[jurk die men bij baby's over de luier legt]
etymologie: Jetzt ist es im westl. Ostfriesl. den meisten Frauen noch bekannt.
bron: Foerste 1938 (Foerste)
-
▾ Indonesisch
yur(e)k
[kledingstuk]
-
▾ Russisch
žúrka
(dialect)
[japon van meisjes en vrouwen]
etymologie: Jurk , japon van meisjes en vrouwen. Russ. žúrka, volgens het Akad. Wdb. 2, 618: korotkoe ženskoe plat'e na podobie kurtki (kort vrouwenkledingstuk soort jak). Doordat de laatste lettergreep gelijkluidend is aan de vr. verkleiningsuitgang -ka, zijn de Russen in het woord een verkleinwoord gaan zien en hebben er een grondwoord žúra in vermoed en naast gevormd, dat eveneens de betekenis heeft van: korotkoe ženskoe verchnoe plat'e (kort bovenkledingstuk voor vrouwen). Wat de verbreiding van deze woorden betreft, žúrka staat opgegeven voor de districten Belozersk en Kirilov, žúra voor het district Novgorod. Op de ndl. afkomst van dit woord heeft Uhlenbeck de redactie van het Akad. Wdb. destijds opmerkzaam gemaakt.
bron: Meulen 1959 (VdMeulen 1959)
-
▾ Sranantongo
yorki
[kledingstuk]
bron: Blanker 2005 (SR)
-
▾ Duits
Jürtje
(dialect)
[jurk die men bij baby's over de luier legt]
-
▾ jury
[beoordelingscommissie, beëdigd college]
-
▾ Boeginees
jûri
[beoordelingscommissie, beëdigd college]
bron: Said 1977 (Ide)
-
▾ Indonesisch
juri
[(lid van) beoordelingscommissie, beëdigd college]
bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
-
▾ Javaans
yuri
[beoordelingscommissie]
bron: Pigeaud 1989 (Pigeaud)
-
▾ Madoerees
juri
[beoordelingscommissie, beëdigd college]
-
▾ Menadonees
yuri
[beoordelingscommissie, beëdigd college]
bron: Warokka 2004 (DJERY)
-
▾ Minangkabaus
juri
[beoordelingscommissie, beëdigd college]
bron: Moussay 1995 (Moussay)
-
▾ Singalees
jūri-ya
[beoordelingscommissie]
status: Ambigu: Nederlands of Portugees
etymologie: of uit Portugees juri
bron: Sannasgala 1976 (Sannasgala)
-
▾ Boeginees
jûri
[beoordelingscommissie, beëdigd college]
-
▾ jus
[vleesnat]
-
▾ Sranantongo
syeu, syu
[vleesnat]
bron: Blanker 2005 (SR)
-
▾ Sranantongo
syeu, syu
[vleesnat]
-
▾ justitie
[rechterlijke macht]
-
▾ Fries
justysje
[rechterlijke macht]
bron: Århammar 2003 (Arhammar)
-
▾ Indonesisch
justisi, yustisi
[rechterlijke macht]
bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
-
▾ Javaans
justisi
[rechterlijke macht; raad van justitie]
bron: Pigeaud 1989 (Pigeaud)
-
▾ Makassaars
kântoró-na justîsi
[gebouw van de Raad van Justitie in Makassar]
etymologie: kântoró = kantoor
bron: Cense 1979 (Cense, A.A. (1979), Makkasaars-Nederlands woordenboek, ’s-Gravenhage.)
-
▾ Soendanees
justisi
[rechterlijke macht]
bron: Coolsma 1913 (Coo1913)
-
▾ Sranantongo
yostisi
[rechterlijke macht]
bron: Blanker 2005 (SR)
-
▾ Surinaams-Javaans
yustisi
[rechterlijke macht]
bron: Vruggink 2001 (Hein)
-
▾ Fries
justysje
[rechterlijke macht]
-
▾ jute
[vezelstof]
zelfstandig naamwoord ; datering: 1858-1859;
thema: sociale leven
Klik hier voor de volledige woordfiche-
▾ Indonesisch
jute, yuta, yute
[vezelstof]
bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
-
▾ Indonesisch
jute, yuta, yute
[vezelstof]
-
▾ juweel
[kostbaar sieraad]
-
▾ Deens
juvel
[kostbaar sieraad]
etymologie: PNOE: fra nederlandsk juweel ¯ oldfransk jouel, joël 'juvel' ¯ latin *joc¤le 'legetøj' afl. af jocus 'leg, spøg' (jf. joker) Törnqvist: aus nd. oder ndl. juwel (aus afrz. joël aus mlat. jocellum, jocale zu lat. jocus, Scherz, Schwank, Spiel), Bang: (holl af fr), Møller p. 188: Fra Diamantsliberierne i Amsterdam kom: juweel, juwelier til Ty, Da. Sv., Møller: Hollandsk som Mellemled, p. 188 en p. 82: Paavirkning fra Holl. - maaske med Nt. som Mellemled - spores bl. a. i tysk Juwel, Kanel, Makrele, Paneel; da. Jauvel, Kanel, Makrel (nu alm. Makrel), Panel; sv. juvel, kanel, panel < holl. juweel, kaneel, makreel, panee. Ty. Da. Sv. kan her kun have laant gennem Holl. (Nt.)
bron: (Skautrup, PNOE, Törnqvist, Arnesen, Hammerich 45, Hammerich 48, Bang, Møller)
-
▾ Duits
Juwel
[edelsteen, sieraad; iets waardevols, wat bijzonder hooggehouden wordt (ook m.b.t. personen)]
datering: 1451-1500
etymologie: lat.-vulgärlat.-fr.-niederl.; I.der od. das; -s, -en; II.das; -s, -e. Ontleend aan mndl. juweel, dit aan afrz. joel "Schmuck". Herkomst daarvan onzeker. Blumer: Juwel, in älterer Form auch Jubel (Anfang des 16, Jh.), ist dem niederl. juweel n. - afrz. joel m. (nfrz. joyau), das auf mittellat. jocale n.,lat. gaudiellum n. zurückgeht, entlehnt., Møller p. 188: Fra Diamantsliberierne i Amsterdam kom: juweel, juwelier til Ty, Da. Sv.
bron: Blumer 1890 Duden Fremd 1990 Kluge 2002 Møller 1927 Weber 1878 (Duden Fremd, Kytzler, Kluge, Weber 1878, Blumer, Møller)
-
▾ Macedonisch
juvel
[kostbaar sieraad]
<via Duits of Russisch>
bron: Širilova 2001 (Širilova)
-
▾ Noors
juvel
[kostbaar sieraad]
etymologie: Møller p. 188: Fra Diamantsliberierne i Amsterdam kom: juweel, juwelier til Ty, Da. Sv.
bron: Hammerich 1945 Sijs 2006a (Van der Sijs 2006, Arnesen, Hammerich 45, Møller)
-
▾ Russisch
juveli
†verouderd
[kostbare sieraden]
bron: Sijs 2006a (Van der Sijs 2006)
-
▾ Sloveens
juvel
[edelsteen, sieraad]
<via Duits>
bron: Tavzes 2002 (Tavzes)
-
▾ Zweeds
juvel
[kostbaar sieraad]
etymologie: Törnqvist: aus nd. oder ndl. juwel (aus afrz. joël aus mlat. jocellum, jocale zu lat. jocus, Scherz, Schwank, Spiel), Møller p. 188: Fra Diamantsliberierne i Amsterdam kom: juweel, juwelier til Ty, Da. Sv.
bron: Møller 1927 Törnqvist 1977 (Törnqvist, Møller)
-
▾ Deens
juvel
[kostbaar sieraad]
-
▾ juwelier
[handelaar in juwelen]
-
▾ Azeri
yuvelir
[handelaar in juwelen]
<via Russisch>
bron: Chalilov 2007 (Chalilov)
-
▾ Bulgaars
juvelir
[sieradenmaker, handelaar in juwelen]
<via Russisch>
-
▾ Deens
juveler
[handelaar in juwelen]
etymologie: PNOE: fra nederlandsk juwelier ¯ middelfransk jouelier afl. af jouel, joël (jf. juvel), Møller p. 188: Fra Diamantsliberierne i Amsterdam kom: juweel, juwelier til Ty, Da. Sv.
bron: Becker-Christensen 2005 Møller 1927 (PNOE, Møller)
-
▾ Duits
Juwelier
[goudsmid, handelaar in juwelen]
etymologie: Duden Fremd: lat.-vulgärlat.-fr.-niederl.; der; -s, -e., Møller p. 188: Fra Diamantsliberierne i Amsterdam kom: juweel, juwelier til Ty, Da. Sv.
bron: Duden Fremd 1990 Møller 1927 Weber 1878 (Duden Fremd, Kytzler, Weber 1878, Møller)
-
▾ Hongaars
jubilér
[handelaar in juwelen]
<via Duits>
-
▾ Indonesisch
yuwelir
[handelaar in juwelen]
bron: Stevens 2004 (S&S-T2004)
-
▾ Kroatisch
juvelir
[handelaar in juwelen]
<via Duits>
bron: Anić 2003 (Anić, Vladimir & Ivo Goldstein (2000), Rječnik stranih riječi, Zagreb, 2de druk.)
-
▾ Lets
juvelieris
[sieradenmaker, handelaar in juwelen]
<via Duits of Russisch>
-
▾ Litouws
juvelyras
[sieradenmaker, handelaar in juwelen]
<via Duits of Russisch>
afleidingen en samenstellingen: juvelyrinis (iets wat met juwelen of juwelierswerk heeft te maken)
etymologie: ol. juwelier - juvelyras
bron: Vaitkevičiūtė 2007 (V. Vaitkevičiūtė)
-
▾ Macedonisch
juvelir
[handelaar in juwelen]
<via Duits of Russisch>
bron: Širilova 2001 (Širilova)
-
▾ Noors
juveler
[handelaar in juwelen]
bron: Sijs 2006a (Van der Sijs 2006)
-
▾ Oekraïens
juvelír
[handelaar in juwelen]
<via Russisch>
bron: Beloded 1970 (Beloded)
-
▾ Pools
jubiler
[handelaar in juwelen]
<via Duits>
bron: (http://sjp.pwn.pl/lista.php?)
-
▾ Russisch
juvelír
[handelaar in juwelen; (Bargoens) dief die juwelierzaken berooft]
datering: 1765 (1751-1800)
afleidingen en samenstellingen: juvelirno - goed dievenwerk
etymologie: Ueber nhd. ndl. Juwelier dass., s. Schulz 1,314, Kluge-Götze EW.271. Juveli pl. 'Juwelen' aus nhd. Juwel oder ndl. juweel dass. Die Sippe geht über afrz. joël zurück auf mlat. *jocellum 'Kostbarkeit, Edelstein' von iocus 'Scherz' (s. Meyer-Lübke Rom.Wb.374, Kluge-Götze EW.271).
bron: Černych 1993 Dovhopolyj 2005 (Vasmer, Cernych, Dovhopolyj p.c.)
-
▾ Servisch
juvelir
[sieradenmaker, handelaar in juwelen]
<via Duits>
-
▾ Sloveens
juvelir
[handelaar in juwelen]
<via Duits>
-
▾ Wit-Russisch
juvelír
[handelaar in juwelen]
<via Russisch>
bron: Černych 1993 (Cernych)
-
▾ Zweeds
juvelerare
[handelaar in juwelen]
etymologie: Møller p. 188: Fra Diamantsliberierne i Amsterdam kom: juweel, juwelier til Ty, Da. Sv.
bron: Sijs 2006a (Van der Sijs 2006, Møller)
-
▾ Azeri
yuvelir
[handelaar in juwelen]
<via Russisch>