Nederlandse Voornamenbank

Algemeen

onderstreepte woorden zijn hyperlinks
de zoekfunctie blijft altijd rechtsboven staan
alle namen hebben een eigen overzicht van hun populariteit en een verspreidingskaart
aantallen kleiner dan 5 worden niet gegeven

Alle 443.801 verschillende enkelvoudige voornamen die als eerste naam en/of als volgnaam op 1 januari 2018 in de Basisregistratie Personen (BRP), eerder de Gemeentelijke Basisadministratie, geregistreerd waren, of voorkomen in 19e eeuwse huwelijksakten uit de burgerlijke stand (zie Wiewaswie onder beheer van het Centraal Bureau voor Genealogie, selectie oktober 2019) zijn in de Nederlandse Voornamenbank opgenomen. Daarnaast is een aantal voornamen opgenomen die in het Voornamenboek van J. van der Schaar (1e druk, 1964) genoemd worden, maar niet (meer) als officiële voornaam in Nederland gedragen worden. Ter bescherming van de privacy wordt bij namen met minder dan vijf naamdragers het aantal aangegeven als < 5 en van deze namen wordt geen nadere informatie getoond.

Het zoekvenster

Het zoekvenster heeft de opties 'is gelijk aan', 'begint met', 'eindigt met', 'bevat' en 'geavanceerd'. Bij 'is gelijk aan' moet een complete voornaam in het zoekveld worden getypt. Men komt dan rechtstreeks op de pagina over deze naam. Bij de overige opties volstaat het typen van een deel van een naam. Het resultaat is een naamlijst met alle namen die aan de zoekopdracht voldoen. Achter elke naam staat het aantal mannelijke en vrouwelijke naamdragers dat op 1 januari 2018 in de Basisregistratie Personen is geregistreerd. De presentatievolgorde is naar aflopend aantal naamdragers voor mannen en vrouwen samen. Wanneer er voldaan is aan privacy-restricties kan er voor 17.926 namen een overzicht van de populariteit getoond worden (voor 10.639 namen vanaf 1880, voor 4.723 namen vanaf 1790 en voor 2.564 namen allen tussen 1790 en 1879), een verspreidingskaart, of om op een pagina te komen met meer informatie over de betreffende naam.

Met de zoekoptie 'geavanceerd' kunnen zogenaamde reguliere expressies worden gebruikt. Daarmee kan een groep namen worden geselecteerd die aan bepaalde spellingseisen voldoet, bijvoorbeeld alle spellingsvarianten van Angelique. Op een aparte pagina worden deze reguliere expressies uitgelegd. De zoekopdracht resulteert in een lijst namen die aan de expressie voldoen, in aflopend aantal naamdragers. Van al die namen samen is een populariteitsoverzicht of de verspreidingskaart te zien. In de verspreidingskaart daarvan worden om privacy redenen, buiten de kleurschaal, geen getallen gegeven. Wanneer een zoekactie geen resultaat heeft, wordt een pagina getoond met suggesties voor verdere naspeuringen. Wees bedacht op spellingvariatie! Als u meer wilt weten over spellingvariatie bij voornamen, dan kunt u terecht bij de pagina spelling.

Basis informatie

Als de geselecteerde naam in de Nederlandse Voornamenbank is opgenomen, dan wordt de informatiepagina van deze naam getoond. Daarop staat bovenaan de gekozen naam, mogelijk met een aantal varianten waarbij andere diacrieten (leestekens) of hoofdletters in de naam zijn gebruikt. Onder het naamschema staat de menubalk die uit drie onderwerpen bestaat: 1. populariteit; 2. verspreiding; 3. verklaring. Is een term rood en onderstreept dan kan de pagina erachter geopend worden; is een term grijs dan ontbreekt het betreffende onderwerp bij deze naam. Bij het onderwerp ‘populariteit’ zijn er afhankelijk van het aantal naamdragers per periode, drie presentatie mogelijkheden: over de periode 1880-2017, 1790-1879 of 1790-2017. Onder de menubalk staan de aantallen naamdragers in Nederland in 2017, voor mannen en voor vrouwen, onderscheiden naar gebruik als eerste voornaam en als volgnaam. Wanneer hier overal nul staat kwam de naam op1 januari 2018 niet voor, maar is die wel bekend uit oudere registraties. Ook staan daar de percentages per geslacht in 2017. Aan het einde van de regel kan voor een populariteitsoverzicht gekozen worden, naar jaarlijks aantal of naar percentage (% populariteit).

Populariteit vanaf 1880

Wanneer er na 1880 in totaal meer dan 50 naamdragers zijn geboren, en tussen 1790 en 1879 minder dan 20, dan wordt de jaarlijkse populariteit per geslacht in aantal en percentage vanaf 1880 gegeven. Dit is het geval voor 10.639 voornamen. Deze gegevens zijn afgeleid uit de Basisregistratie Personen (BRP). Na 1930 zijn de gegevens in de BRP vrijwel compleet beschikbaar, maar oudere gegevens zijn niet volledig meer. De aantallen nemen geleidelijk af en voor het jaar 1880 zijn alleen de voornamen van ongeveer een kwart van de geborenen digitaal beschikbaar. Omdat het totaal aantal geboorten per jaar bekend is via het Centraal Bureau voor Statistiek (CBS), kan uit het percentage naamdragers toch een schatting gemaakt worden voor het totaal aantal geboren naamdragers. Als het pijltje met de muis op een populariteitspunt wordt gezet, verschijnt (zonder te klikken!) het jaar met het al dan niet geschatte aantal (of percentage) naamdragers die in dat jaar zijn geboren.

Bij de populariteitgrafiek is uitgegaan van personen met de Nederlandse nationaliteit die in het betreffende jaar in Nederland zijn geboren, en waarvan mag worden aangenomen dat de naam geaccepteerd is door een ambtenaar van de burgerlijke stand onder Nederlands recht. Er is daarvoor gekozen omdat van personen die in op 1 januari 2018 de Nederlandse nationaliteit hadden en die in het buitenland zijn geboren, de naam door die buitenlandse autoriteiten is goedgekeurd.

Populariteit vanaf 1790

Nederland kent sinds 1811 een burgerlijke stand die de geboorteakten, huwelijksakten en overlijdensakten bevat, welke (voorzover gedigitaliseerd) toegankelijk is via WieWasWie (www.wiewaswie.nl). De belangrijkste informatie uit de huwelijksakten is inmiddels grotendeels digitaal beschikbaar voor de periode 1811-1942. De eerste voornaam van de bruid en bruidegom en hun leeftijd (of geboortedatum) kunnen gebruikt worden om een statistisch betrouwbaar beeld van de relatieve populariteit van een voornaam vanaf 1790 te schatten (men trouwt meestal op de leeftijd van 21 jaar of later). Daarbij moet een persoon wel in Nederland geboren zijn – als equivalent voor het hebben van de Nederlandse nationaliteit. Op dezelfde manier als voor de gegevens uit de Basisregistratie Personen kan met behulp van de CBS cijfers van het totale aantal geboorten per jaar, het aantal dragers van een naam geschat worden. De hieruit afgeleide populariteitsgrafiek wordt gepresenteerd wanneer het totaal aantal geschatte geboorten in de periode 1790-1879 groter is dan 20 en in de periode 1880-2017 groter dan 50 om opname van namen met spel- en digitalisatiefouten te vermijden. In totaal wordt de populariteit van 4.723 voornamen getoond over de periode 1790-2017.

Populariteit tussen 1790 en 1880

Wanneer een naam tussen 1790 en 1880 geschat meer dan 20 keer voorkwam en na 1880 minder dan 50 keer, dan wordt de populariteit alleen over deze periode getoond. Een naam wordt alleen als volgnaam opgenomen als die in deze periode meer dan twee keer ook als eerste voornaam voorkomt om patroniemen te vermijden. Dit betreft 2.564 verschillende voornamen.

Verspreiding

De verspreiding van het aantal naamdragers van een voornaam in Nederland wordt per geboortegemeente getoond, voor iedereen met de Nederlandse nationaliteit die in op 1 januari 2018 in ons land leefde. Er is gekozen voor de gemeentelijke indeling van 2007 omdat die een gedetailleerder beeld geeft. De ‘geboortemeente’ wordt bepaald via de vroegst bekende postcode van de woonplaats. Dat is gedaan omdat bij het toenemend aantal ziekenhuisgeboorten, de gemeente van het ziekenhuis niet overeenkomt met de meer representatieve woonplaats van de ouders ten tijde van de geboorte. Vòòr de invoering van de postcode (1978) kan alleen op de informatie van de geboortegemeente teruggevallen worden, maar toen lag het aantal ziekenhuisgeboorten een stuk lager.

Er kan gekozen worden tussen twee kaartpresentaties: de optie 'verspreiding' voor een kaart van het aantal naamdragers per gemeente, of de optie '% verspreiding' voor het aantal personen met de betreffende voornaam in een gemeente, relatief ten opzichte van alle nu levende personen die in die gemeente zijn geboren. Als op de kaart het pijltje met de muis op een plaats op de kaart wordt gezet, verschijnt (zonder te klikken!) de gemeentenaam met het aantal personen, of alléén de gemeentenaam als daar minder dan 5 naamdragers zijn ingeschreven. Deze beperking is ter bescherming van de privacy ingesteld. Op basis van een berekening waarin het (geringe) aantal dragers van een naam afgezet wordt tegen het inwoneraantal van een (kleine) gemeente komt het ook voor dat de aanwezigheid van naamdragers om die reden in zijn geheel niet wordt gegeven.

Herkomstlanden van naamdragers

De populariteit en verspreiding van voornamen wordt gegeven voor personen die in Nederland zijn geboren. Maar er zijn ook namen waarvan naamdragers buiten Nederland geboren zijn waardoor een indruk kan worden gekregen van de taal en cultuur van herkomst van die namen. Wanneer er meer dan 4 naamdragers in een ander land zijn geboren en wanneer dat aantal meer is dan 1% van het aantal naamdragers dat in Nederland is geboren, dan wordt dat land vermeld. Dat is voor ruim 17.087 voornamen het geval. De resulterende landen worden in volgorde van aantal naamdragers gegeven, zonder die aantallen zelf te noemen. Het gaat tenslotte om een indruk.

Naamsverklaringen

De naamsverklaringen zijn gebaseerd op het boek Prisma Voornamen van dr. J. van der Schaar, bewerkt door dr. Doreen Gerritzen. Daarbij is informatie over het geslacht en herkomst van naamdragers in de beschrijving weggelaten, omdat de informatie daarover in de Basisregistratie Personen een beter en vollediger beeld geeft. Als basis heeft Van der Schaar het werk van J.J. Graaf uit 1915 ('Nederlandsche doopnamen naar oorsprong en gebruik') en de Friesche naamlijst' van Winkler (1898) gebruikt. Deze basis werd uitgebreid met materiaal dat hij verzamelde door geboorte- en overlijdensberichten in verschillende kranten en door middel van een enquête. Deze laatste bron leverde een unieke verrijking van de verzameling op: allerlei, vaak door dialect beïnvloede varianten en verkortingen die in het dagelijks leven in gebruik zijn, maar nooit de geschreven status hebben gehaald, konden worden toegevoegd, met frequentie nul.

Wilt u meer weten over voornamen in het algemeen, dan kunt u terecht bij over voornamen. Daar kunt u lezen over de naamwet, motieven van ouders bij de naamkeuze, de geschiedenis van onze naamgeving en andere onderwerpen.

Populariteitslijsten

Populariteitslijsten van topnamen (eerste voornaam) kunnen worden getoond per gemeente (volgens de indeling van 2007), regio (40 zogenaamde COROP gebieden), provincies, of voor heel Nederland. Bij gemeente moet een gemeentenaam worden ingevuld, een jaar gekozen en dan <zoek!> gedrukt worden. Voor regio kan uit een lijst gekozen worden die ook provincies en Nederland bevat, en dan eveneens een jaar en <zoek!>. Een lijst wordt getoond wanneer de topnaam (voor jongens of meisjes) minstens 50 naamdragers heeft. Tot die grens heeft de lijst enige statistische stabiliteit. Als dat aantal niet wordt gehaald, dan wordt het tijdinterval automatisch vergroot tot 5, 10 of 25 jaar. Indien bij een gemeente dan nog geen lijst wordt getoond kan beter voor de bijbehorende regio worden gekozen. Er worden maximaal 100 topnamen getoond. Een naam moet minimaal 5 naamdragers hebben om getoond te worden. De laatst getoonde namen behoren tot de groep met eenzelfde aantal naamdragers die nog volledig kan worden getoond zonder het totaal aantal van 100 namen te overschrijden.

Privacy

De naamgevens die ten grondslag liggen aan de Nederlandse Voornamenbank zijn verstrekt op basis van een authorisatie die door de Rijksdienst voor Identiteitsgegevens (RvIG) is verleend aan het Meertens Instituut KNAW en de Universiteit Utrecht op grond van wetenschappelijk naamkundig onderzoek (art 17 eerste lid en art 109 Wet op de GBA, alsmede art 66a en 67 van het Besluit gemeentelijke basisadministratie persoonsgegevens; nu wet BRP). De presentatie in zowel de Nederlandse Voornamenbank als de Nederlandse Familienamenbank is gemeld bij het College Bescherming Persoonsgegevens. Ter bescherming van de privacy zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd:

Alle aanwezige namen worden genoemd, maar aantallen kleiner dan 5 worden niet gegeven. Dat is in overeenstemming met internationaal gehanteerde normen.
In de populariteitsgrafieken van voornamen worden aantallen gesommeerd over een aantal jaren zolang het totale aantal kleiner is dan 5
In de verspreidingskaarten worden aantallen kleiner dan 5 per gemeente niet in getal getoond, wel in kleur. Afhankelijk aan het aantal naamdragers en de grootte van de betrokken gemeenten, kan het voorkomen dat aanwezigheid in kleine gemeenten in het geheel niet wordt getoond. Dat wordt bij de kaart vermeld. Bij zoeken met behulp van reguliere expressies worden in het geheel geen aantallen in de kaart getoond.
Er is een keuze gemaakt voor de weergave van de woonplaats voor familienamen de Nederlandse Familienamenbank en de weergave van de geboorteplaats voor voornamen in de Nederlandse Voornamenbank om combinatie van gegevens uit beide naambanken bij zeldzame namen zoveel mogelijk uit te sluiten.

Een nadere toelichting op de manier van presenteren is hier te vinden.
Mocht het toch voorkomen dat men zich in zijn belangen geschaad voelt, dan verwijzen we naar de algemene disclaimer van het Meertens Instituut. In gemotiveerde gevallen zullen we de presentatie van de informatie aanpassen.

Ontwikkeling

De projectcoördinatie om de voornamenbank tot stand te brengen, uit te breiden en up-to-date te houden is sinds 2006 in handen van Gerrit Bloothooft (Universiteit Utrecht en Meertens Instituut KNAW).

De eerste voornamenbank is op 1 juni 2010 gelanceerd. De gegevens waren gebaseerd op een selectieverstrekking uit de Gemeentelijke Basisadministratie (GBA) op 1 juli 2006 (uitgelopen tot november 2006). De GBA is in 1994 van start gegaan als digitale bevolkingsadministratie (waarvoor in de voorgaande jaren de persoonskaarten tot digitale gegevens omgezet zijn). Personen die voor 1994 zijn overleden maken niet direct deel uit van de GBA maar kunnen als ouders (met voornamen, geboortedatum en geboorteplaats/land) genoemd zijn bij kinderen. Reconstructie van deze personen, die bij meerdere kinderen genoemd kunnen zijn, vergde een grote inspanning, maar maakte het mogelijk om gegevens vanaf 1880 te presenteren op basis van een voldoende groot deel van het jaarlijks aantal geboorten. Omdat inmiddels een aantal jaren verstreken waren na de selectieverstrekking van 2006 zijn over de navolgende jaren de gegevens van de eerste voornaam gevraagd en gekregen van de Sociale Verzekeringsbank, en toegevoegd aan de populariteitsgrafiek. Betrokkenen: Matthijs Brouwer (programmeur) en Jan Pieter Kunst (applicatie bijdragen).

Op 1 januari 2011 is een vernieuwing van de selectieverstrekking van 2006 uitgevoerd met alleen informatie over nieuwgeborenen, overledenen, geëmigreerden en geïmmigreerden. Na bewerking zijn ze in september 2011 gepubliceerd. Betrokkenen: Matthijs Brouwer (programmeur) en Jan Pieter Kunst (applicatie bijdragen).

Om tegemoet te komen aan veel vragen uit de media zijn op 2 april 2014 populariteitslijsten aan de voornamenbank toegevoegd. Betrokkene: Jan Pieter Kunst (applicatie bijdragen).

Een volgende gelijksoortige vernieuwing van de selectieverstrekking als in 2011 vond plaats op 6-1-2015. Op 23-6-2015 zijn deze gegevens zichtbaar geworden in de voornamenbank. Betrokkenen: Matthijs Brouwer (programmeur) en Jan Pieter Kunst (applicatie bijdragen).

Op 1 augustus 2016 is een zin met informatie over herkomstlanden aan ruim 16.000 voornamen toegevoegd. Betrokkenen: David Onland (Universiteit Utrecht, gegevensanalyse) en Jan Pieter Kunst (applicatie bijdragen).

Op 1 april 2018 is een volledige selectieverstrekking gerealiseerd, zodat alle gegevens die in de Basisregistratie Personen toegevoegd en aangepast waren weer up-to-date beschikbaar zijn tot en met 2017. Ze zijn in april 2019 in de voornamenbank opgenomen. Er vonden daarna om beleidsredenen geen jaarlijkse updates met gegevens van de Sociale Verzekeringsbank meer plaats. Betrokkenen: Kerim Meijer (gegevensanalyse en -bewerking) en Maarten van der Peet (applicatie bijdragen).

Om populariteitsgegevens vanaf 1790 te kunnen publiceren zijn in oktober 2019 de gegevens uit huwelijksakten van de burgerlijke stand vanaf 1811 - voor zover gedigitaliseerd en publiekelijk toegankelijk via wiewaswie.nl - door het Centraal Bureau voor Genealogie ter beschikking gesteld. Deze gegevens zijn opgeschoond en omgezet naar voornaam en geboortejaar waarna de populariteitgrafiek voor namen met voldoende naamdragers kon worden uitgebreid met de periode 1790-1880 voor 7.287 namen. Tezamen met een nieuwe presentatie van de populariteitsgegevens zijn die in september 2022 beschikbaar gekomen. Betrokkenen: David Onland (Universiteit Utrecht, gegevensanalyse en -bewerking) en Maarten van der Peet (applicatie bijdragen).

Eveneens in september 2022 is de website vertaald in het Engels met uitzondering van de informatie over betekenis en oorsprong van een naam. Betrokkene: Maarten van der Peet (applicatie bijdragen).