Het Meertens Instituut onderzoekt en documenteert taal en cultuur in Nederland en Nederlandse taal en cultuur in de wereld. Centraal staan de verschijnselen die het alledaagse leven in onze samenleving vormgeven.

Museum Catharijneconvent opent eind juni een tentoonstelling over de vaak onbesproken relatie tussen het christendom en het Nederlandse slavernijverleden. Gastonderzoeker Cefas van Rossem hielp bij het uitzoeken van een brief van tot slaaf gemaakten om ten toon te stellen.

Hoe kunnen we de verbindingen tussen muziek, mensen, plaatsen en gebeurtenissen in Europa van de zestiende eeuw tot heden digitaal ontsluiten? Het onderzoeksproject Polifonia is recent afgerond en presenteert de resultaten in de vorm van een nieuw webportaal, dat een ingang biedt tot ons omvangrijke Europese muzikale erfgoed.

Het Meertens Instituut verwierf onlangs een collectie van bijna 400.000 Nederlandse geboortekaartjes van twee privé-verzamelaars. De kaartjes geven in één oogopslag een tijdsbeeld, en vormen daarmee een waardevolle bron voor onderzoek.

Communiceren met mensen is soms al een uitdaging, laat staan met dieren. De communicatie tussen mens en dier is precies waar Marjo van Koppen onderzoek naar doet. Als hoogleraar Variatielinguïstiek richt ze zicht vooral op katten en koeien. In De Nieuws BV legt ze uit waarom het belangrijk is dat we dieren gaan begrijpen.

Het is een discussie waar geen einde aan lijkt te komen: is het friet of patat? “Als je het nuchter bekijkt zijn het gewoon twee woorden voor hetzelfde onderwerp”, legt Jos Swanenberg, hoogleraar diversiteit in taal en cultuur aan de Tilburg University uit bij Omroep Brabant.

Een loei is een loei, zou je denken. Maar dat blijkt toch net even anders te zijn. Taalkundige Leonie Cornips doet al zes jaar lang onderzoek naar koeientaal. Wat blijkt? Koeien brengen hun behoeftes duidelijk onder woorden. RTL Nieuws en Omroep Zeeland wijden een artikel aan haar onderzoek.

In onze nieuwe podcast Dat smaakt naar Meertens nemen gevierde podcastmakers Michiel van de Weerthof en Lot Broos je samen met onze onderzoekers mee op een zoektocht naar antwoorden op veelgestelde taal- en cultuurvragen vanuit de samenleving. De eerste aflevering gaat over taalverloedering en is vanaf nu te beluisteren.

In de jaren 50 was hij wekelijks te horen op de nationale radio, waar hij zijn zelfgeschreven nummers ten gehore bracht achter de piano. Jules de Corte (1924-1996) was blind maar zijn liedjes gingen daar niet over, wél over mensen die buiten de norm vallen. Dat zijn liedoeuvre ook niet binnen bestaande kaders valt, laat Vincent Roozendaal zien in de zevende Louis Peter Grijp-lezing.

Een paar jaar geleden ging aan het Meertens Instituut het onderzoek naar kat-mens-interacties van start. Maar hoe pak je zulk onderzoek aan, met proefpersonen die een groot deel van de dag slapen? Marlou Rasenberg is postdoc-onderzoeker en vertelt ons er alles over.

Hoe snel herdenkingsrituelen kunnen ontstaan

De afgelopen maand was er opnieuw veel media-aandacht voor de moord op Peter R. de Vries door de strafzaak tegen de verdachten. Op het Meertens Instituut wordt al langere tijd onderzoek gedaan naar de manier waarop er in Nederland massaal gerouwd werd om zijn dood.

Het traditionele Meertens Nieuwjaarsboekje gaat dit jaar over eetcultuur in Nederland door de jaren heen. Wat schaft de pot? brengt historische, culturele en taalkundige inzichten over dit onderwerp ter tafel. Ook biedt het een kijkje in de ‘collectiekeuken’ van het Meertens Instituut.

Van eetgewoonten tot ervaringen in oorlogstijd: de dagboeken in het Nederlands Dagboekarchief bevatten een schat aan informatie over het dagelijks leven van mensen in Nederland. De afgelopen maanden las een groep studenten meer dan 700 dagboeken van kaft tot kaft. Het doel? De collectie beter ontsluiten voor onderzoekers.