Montfort
Limburg
11. En hae zag: Emes haw twië zeuns.
12. De jóngste daovan zag taenge zie vader: vader gae-mich det paart van waat veer höbbe det mich toekump. En hae verdeildje waat zie hawwen ónger häör.
13. En mer inkel daag later zat dae jóngste zoon alles óm in geldj en ging op reis nao e wied landj wo hae zie kapitaal d'r door drejdje in e laeve van euverdaod.
14. Wie d'r alles d'r door gejaag haw, koom ènne zwaoren hóngersnoead euver det landj en hae begós mankaasje te lieje.
15. En hae troch d'r op oet en dróng zich op bie eine vanne börgers van det landj en dae sjikdjen hem nao 't veldj óm zien verke te hujje.
16. En hae wol gaer ziene boek völle mit de sjale die de verken ote, meh nemes goof 'm die.
17. Doe koom d'r toet bezej en hae zag: Wieväöl daagluenders van mie vader höbbe riekelik broead en ich gaon doead vannen hónger.
18. Ich zal opstaon en nao mie vader gaon en taengen 'm zègke: Vader, ich höb zunj gedaon taenge d'n hemel en veur uch.
19. ich bön nimmieë waerd óm eure zoon te heite; behanjeltj mich wie-tj geer eine van eur daagluenders behanjeltj.
20. En hae stóng op en ging nao zie vader trök. En wie d'r nag wied weg was, zoog zie vader 'm en dae waerdje gereurd door mitlieje. En hae leep 'm taenge, veel 'm ómme nak en kösdjen 'm.
21. En dae zoon zag taengen 'm: vader, ich höb zunj gedaon taenge d'n hemel en veur uch, ich bön nimmieë waerd veur eure zoon te heite.
22. Meh dae vader zag taenge zien slave: brink flot 't bèste kleid hiejer en doontj 't 'm aan en doontj 'ne rink aan zien handj en sjoon aan zien veut.
23. En haoltj 't vetgemas kaaf en slachtj 't en veer mótte fieës vieren en naovenantj aete,
24. want miene zoon hie waas doead en hae is weer lebendig gewore, hae waas verlaoren en is gevónje. En zie begóste fieës te viere.
25. Zienen aadste zoon waas op 't landj en wie d'r kort bie 't hoes koom, huerdjen hae meziek en dans.
26. En hae reep eine vanne knechs bie zich en vroog waat te doon waas.
27. Dae zag taengen 'm: eur broor is gekómmen en eur vader haet 't vètgemas kaaf doon slachten ómdet d'r dem gezóndj en waal trök haet.
28. Mer hae waerdje kwaod en wól neet nao binne gaon. Doe koom zie vaoder nao boeten en vroog 't 'm mit aandrank.
29. Mer hae antjwaordje mit taenge zie vader te zègke: Kiektj, ich bön al zoväöl jaore bie uch in deens en noeajt höb ich mich taengen uch verzatj, meh mich höb g'r noeajt e geitebukske gegaeven óm mit mien vrunj fieës te viere.
30. meh noe dae zoon van uch gekómmen is dae 't eur opgemaak haet mit slechte vroulje, höb geer veur hem 't vètgemas kaaf doon slachte.
31. Mer hae zag taengen hem: Kindj, doe bös altied bie mich en 't mien is ram 't dien.
32. Veer mótte fieësviere en gooj zin höbbe, want die broor hie waas doead en hae is lebendig gewore, hae waas verlaore en is gevónje.
Notes of the editor
Kloeke code: L 382
© 2000-2007 KNAW/Meertens Instituut
Notes of the translator
11. Zag wordt in hedendaags Limburgs (verder aangegeven met >) vaak zei.
Zeuns > zone.
12. Het systeem waarbij de zelfstandige naamwoorden die de naaste familieleden aanduiden of hun eigennaam noemen onzijdige bezittelijke voornaamwoorden vóór zich hebben, gaat verloren, dus zie vader > ziene vader; ook kan zien vader voorkomen: de onzijdige lidwoorden en bezittelijke voornaamwoorden, die in het onzijdig geen -n hadden, krijgen die thans wél.
Gae-mich is een vaak voorkomende sandhi van gaef mich.
Voor vermogen heeft het Montforts geen pendant. Hetzelfde geldt voor bezit. Beide woorden worden omschreven. Kapitaal is het woord voor 'bezit in geld', net als in het Nederlands.
Hawwen: de hiaatdelgende -n is in deze tekst op alle plaatsen waar die kan optreden telkens gespeld; vaak wordt dat in geschreven Limburgs niet gedaan.
13. Inkel wordt in jonger Limburgs verbogen: inkele.
E laeve: het onzijdig lidwoord van onbepaaldheid is e. Wél kan er een hiaatdelgende -n bij optreden voor woorden beginnend met een klinker. In jonger Montforts wordt e op alle plaatsen vervangen door 'n. Het is een proces dat in het Limburgs in het algemeen speelt.
14. Mankaasje is een oud woord; het werd door de generatie van mijn ouders nog gebruikt. Voor gebrek bestaat geen pendant.
15. Eine wordt 'geregeerd' door een woord dat in het enkelvoud mannelijk is (börgers); de mannelijke buiging is met een -e, maar in het modern Limburgs is die -e aan het verdwijnen.
Verke is een woord dat homoniem is in enkelvoud en meervoud. Het meervoud krijgt thans vaak een -s.
16. Sjale > sjille.
Mer komt vaak voor als meh. Lingu•stische condities gelden daar niet voor, wel ritmische: bij sneller spreken komt meh.
17. Bezej betekent letterlijk 'besef'.
In euvervlood heb ik ook wel vaker gehoord. Misschien is het goed Montforts.
18. Nao mie vader gaon > nao mie(n) vader haer gaon.
19. Nimmieë is een sandhivorm voor neet mieë. Dat laatste woord komt in jongere vorm voor met slot-n: mieër.
20. Weg is een jongere vorm voor het oudere eweg.
ómme is een gebruikelijke sandhivorm. Bij jongeren komen dergelijke vormen minder voor, en is het óm de.
22. Hiejer is de afgesleten vorm van hie haer; de niet-afgesleten vorm komt thans weer op.
23 Vètgemas is de oudere Montfortse vorm, die thans verdrongen wordt door gemès. Ook is het verbuigen van bijvoeglijke naamwoorden die zijn afgeleid van voltooide deelwoorden momenteel in opkomst: vètgemèste.
24. Lebendig, met klemtoon op -ben- (als in het Duits), > laevendj.
26. Knechs > knechte.
27. Doon >laote.
29. Antwoordde en zeide in de oorspronkelijke tekst is typisch schrijftaal. Mijn vertaling is een interpretatie.
30. 't Eur betekent letterlijk 'het uwe'.
31. Ram is een bijwoord: 'helemaal'.