Adriaan van Bergen
| Titel: | Adriaan van Bergen |
| Volgnummer: | 051 |
| Afbeeldingen: |   |
| Beschrijving: | Het plan van turfschipper Adriaan van Bergen uit Leur om met soldaten in het ruim van zijn schip Breda binnen te varen leidde in 1590 tot de herovering door de Staatse troepen van de belangrijke vestingstad Breda. De schipper bracht zo vaak turf naar het kasteel van Breda, waar de Spaanse (in werkelijkheid Italiaanse huursoldaten) troepen gelegerd waren, dat het schip niet meer werd gecontroleerd. De list lukte, en na een kort gevecht vluchtte het garnizoen, waarna prins Maurits de volgende dag Breda innam. Over de uitvoering bestaan verschillende lezingen. Van Bergen zou zich bij de eerste poging hebben verslapen, en trok zich daarna terug, waarna neven de taak op zich namen. Over de grootte van de bezetting van het kasteel doen ook verschillende verhalen de ronde. Het ene verhaal vertelt dat de Staatse soldaten een vele malen groter aantal bezetters zou hebben verjaagd, een ander dat het kasteel op dat moment een minimale bezetting had, doordat ze in de stad carnaval vierden. Het verhaal gaat dat het schip vanuit de Pagnevaart (bij Bosschenhoofd), dat een verkorting van Espagnevaart zou zijn, is vertrokken. De taalkundige Jac. van Ginneken blies het verhaal in 1931 nieuw leven in met de bewering dat het turfschip van Breda aan de Spanjevaart achter Albano zou zijn opgeladen. In werkelijkheid is het schip vanuit het fort Noordam bij Zevenbergen vertrokken. Het verhaal is vergelijkbaar met de list met het paard van Troje en het verhaal over de hooiplukker in Lochem. Suikerfabrikant S.C.J. Heerma van Voss is de animator geweest voor het oprichten van het beeld. In 1986 werd de Stichting Adriaan van Bergen opgericht met het doel om in 1990 het ontzet van Breda te vieren. De Stichting organiseert verschillende activiteiten, waaronder vanaf 1990 de Havenfeesten waarvan de eventuele opbrengsten terugvloeien naar de gemeenschap. De Stichting verkoopt diverse zaken met de beeltenis van Adriaan van Bergen, waaronder een vlag, prentbriefkaarten, een replica van het standbeeld, een penning, een sticker. De naam Van Bergen komt terug in het Van Bergenplein en in de naam Het Turfschip van een zalencentrum. |
| Trefwoorden: | claimen, toeëigenen, identiteit, logo, beeldmerk, symbool, standbeeld, sage, volksverhaal, turfschipper, soldaat, ruim, turfschip, herovering, heroveren, vestingstad, schipper, brengen, turf, troepen, leger, gelegerd, garnizoen, controleren, list, lukken, vluchten, uitvoering, lezing, verslapen, neef, bezetting, kasteel, bezetter, verjagen, carnaval, vieren, schip, vertrekken, taalkundige, bewering, laden, vertrekken, oprichten, ontzet, bevrijding, evenement, organiseren, verkopen, beeltenis, replica, naam, naamgeving, vernoemen, paard, hooiplukker, Adriaan van Bergen, Leur, Staatse, Breda, Spaanse, Italiaanse, Maurits, Van Bergen, Pagnevaart, Bosschenhoofd, Jac. van Ginneken, Spanjevaart, Albano, Noordam, Zevenbergen, S.C.J. Heerma van Voss, Stichting Adriaan van Bergen, Havenfeesten, Van Bergenplein, Het Turfschip, Geerkade, Lochem, Troje, Bartholomeus J.W.M. (Bart) van Hove |
| Verhalenbank: | http://www.verhalenbank.nl/items/show/48911 http://www.verhalenbank.nl/items/show/51233 http://www.verhalenbank.nl/items/show/45653 http://www.verhalenbank.nl/items/show/47087 http://www.verhalenbank.nl/items/show/44894 https://pure.knaw.nl/portal/files/485640/VerhalenVan_Stad_EnStreek.pdf |
| Stad en streek: | 485-488 |
| Links: | https://nl.wikipedia.org/wiki/Adriaen_van_Bergen http://standbeelden.vanderkrogt.net/object.php?record=NB21aa http://www.leursehavenfeesten.nl/ https://nl.wikipedia.org/wiki/Turfschip_van_Breda |
| Locatie: | Etten-Leur, Geerkade |
| Maker: | Bartholomeus J.W.M. (Bart) van Hove (1850-1914) 1904 Kalksteen |
| Info replica: | Identiek aan standbeeld: ja Opschrift: Adriaan van Bergen Etten-Leur Th L? Stichting Formaat: Maker: |
| Opmerkingen: | Zie nummers 043. en 124. Turfschipper van Breda; nummer 022. Hooiplukker. |
| Foto's: | |
| Documentatie Van den Bosch: | Archief Meertens Instituut 344: 43, 123, 124 (Turfschipper Breda) |
| Tekst Van den Bosch: | Sticker onderop: Adriaan van Bergen turfschipper geboren 1590 Etten Leur Standbeeld i.v.m. Breda |