Ossendrecht, Z. Marie Adolphine (Kaatje Dierkx) |
||
Cultusobject: | Z. Marie Adolphine (Kaatje Dierkx) |
![]() ![]() |
---|---|---|
Datum: | Zondag nabij 8 juli | |
Periode: | 1948 - heden | |
Locatie: | Adolphinekapel behorend tot de parochie van St. Gertrudis | |
Adres: | Adolphinekapel, Adolphineplein 2, 4641 EH Ossendrecht; Zuster Marie Adolphinestichting, Markt 4, 4641 HR Ossendrecht | |
Gemeente: | Woensdrecht | |
Provincie: | Noord-Brabant | |
Bisdom: | Breda | |
Samenvatting: |
Op 9 juli 1900 werd de uit Ossendrecht afkomstige franciscanes Marie Adolphine samen met zes medezusters in China vermoord. Vanaf 1948, twee jaar na de zaligverklaring van de martelaressen, wordt te Ossendrecht jaarlijks in juli een bidtocht gehouden, waaraan ook bezoekers van buiten het dorp deelnemen. Vertrekpunt is de Adolphinekapel op de plaats van haar voormalige geboortehuis. Ook op andere dagen van het jaar wordt de kapel bezocht door personen die komen vragen om de voorspraak van Marie Adolphine. Zie ook: www.zustermarieadolphine.nl |
|
Auteur: | Charles Caspers | |
Illustraties: | ||
Topografie |
- De gedachteniskapel op het Adolphineplein, midden in de dorpskom, is gelegen op de plaats waar het geboortehuis van Kaatje Dierkx heeft gestaan. Kort na de oprichting van de Zuster Marie Adolphinestichting in 1951 werd dit huis door de stichting gekocht en vervolgens verbouwd tot gedachteniskapel. In 1954 kon de kapel worden ingewijd. In 1966 werd het pand dat tegen de kapel aanstond afgebroken om plaats te maken voor het Adolphineplein. In 1983 werd de kapel grotendeels afgebroken en vervangen door de huidige kapel (geconsacreerd door bisschop H. Ernst van Breda op 29 mei 1983). Deze doet, qua bouwstijl, recht aan haar voorgangster: het bouwwerk oogt nog steeds als een tot kapel omgebouwd woonhuis. In de kapel bevindt zich nog, vlakbij de ingang, de bedstee uit het oude geboortehuis. Achter in de kapel is een (gipsen) bas-reliëf geplaatst waarop Marie Adophine en haar zes medezusters zijn afgebeeld. Het altaar is vervaardigd door Dom Rahder o.s.b. uit de St. Paulusabdij te Oosterhout. - Ook in de St. Gertrudiskerk van Ossendrecht is een bidkapel ingericht met een beeld dat de zuster voorstelt; in deze kerk is tevens een glas-in-loodraam aangebracht (vervaardigd door J. Giels uit Bergen op Zoom) dat herinnert aan de marteldood van de zuster. - In het dorp zijn onder meer een straat, een plein, een basisschool en een toneelvereniging naar Marie Adolphine vernoemd. - In 1989 werd Marie Adolphine opgenomen in de zogenaamde eregalerij (21 glaspanelen in het hoogkoor) in de St. Bavokathedraal te Haarlem, waar zij samen met Peerke Donders (⟶ Tilburg) de missie vertegenwoordigt. |
|
Cultusobject |
- Kaatje (Anna Catharina) Dierkx [de onjuiste spelling Dierckx komt ook voor] werd op 3 maart 1866 geboren te Ossendrecht; haar ouders waren Petrus Joannes Dierkx en Judoca Carolina Withaegs. Kaatje kreeg nog een broertje en twee zusjes, maar reeds in 1871 overleed haar moeder, die uit een vorig huwelijk ook al vier kinderen had. Hierna werd Kaatje door familieleden verder opgevoed. Tijdens haar jeugd volgde zij enig onderwijs in de school ('de Berghoeve') van de te Ossendrecht gevestigde franciscanessen (zusters van Oudenbosch), met wie ze ook later goede contacten onderhield. Als tiener werkte zij enige jaren in Ossendrecht als fabrieksmeisje, later werd zij dienstbode, eerst in haar geboortedorp en later in Antwerpen. Op 19 maart 1893 trad zij in bij de franciscanessen-missionarissen van Maria te Antwerpen. Op 4 september 1895 legde zij haar eerste, op 17 november 1898 haar eeuwige geloften af. In 1899 vertrok zij naar de missiepost Tai Yuen Fu (Chansi) in China, waar zij samen met zes andere franciscanessen zorg droeg voor een weeshuis. Tijdens de Bokseropstand, op 9 juli 1900 om vier uur 's middags, werden de zeven franciscanessen, samen met twee bisschoppen, twee paters en een broeder, vermoord. Hun harten werden uit het lichaam gerukt en hun hoofden op spiezen tentoongesteld. - De gedachteniskapel bezit een tweetal relieken van de zuster: een (niet nader gespecificeerd) is in het altaar verzegeld, een ander (een deel van haar hoofddoek) wordt jaarlijks aan de bezoekers ter verering aangeboden. Deze relieken werden op 15 december 1947 door de franciscanessen-missionarissen, namens de generaal overste, aan de parochie geschonken. - Verder is er een wit gipsen beeld, circa 80 cm hoog, dat Marie Adolphine voorstelt als franciscanes, staande met palmtak in de hand. Dit beeld is geschonken door de franciscanessen-missionarissen van Maria te Antwerpen. Het beeld is, geflankeerd door kaarsenhouders, geplaatst in een grote muurnis voorin de kapel, achter het altaar. - De kapel beschikt tevens over een foto van een schilderij van Marie Adolphine; het origineel hangt in de kapel van O.L. Vrouw van de Hagelberg in Berendrecht (B). - Het beeld in de Adolphinekapel van de St. Gertrudiskerk is gemaakt van eikenhout door J. Kemperman uit Bergen op Zoom; het vertoont grote gelijkenis met het iets grotere beeld in de gedachteniskapel. |
|
Verering |
Tot de zaligverklaring in 1946 |
|
Materiële cultuur |
Devotionalia Prentjes e.d.: 1 Reeds in 1925 werd door de franciscanessen te Amsterdam, Nieuwe Herengracht 103, een levensschets, à 50 cent, verspreid, Een Nederlandsche martelares, zuster Marie-Adolphine (Anna Catharina Dierckx); 2 vanaf hetzelfde adres werden blaadjes verspreid met foto's van de zeven zusters à 5 cent; 3 in 1946, het jaar van haar zaligverklaring, werden opnieuw prentjes verspreid, met een afbeelding van het beeld van Marie Adolphine (onderschrift 'De Gelukzalige Maria Adolphine') en een gebed (7,5 x 12 cm; impr. Breda, 24 nov. 1946); 4 eveneens in 1946 werd in Frankrijk een prentje uitgegeven met een afbeelding van de zeven in 1900 in China vermoorde missiezusters, onder wie Marie Adolphine en een gebedstekst (Vanves: Imprimerie Franciscaine Missionnaire); 5 in hetzelfde jaar werd in Rome (Stab. I. Salomone) een prentje gedrukt waarop de zeven zusters te zien zijn in een gevangeniscel, het Nederlandstalig onderschrift luidt: 'De zeven eerste martelaressen Franciscanessen Missionarissen van Maria uit haat voor het geloof vermoord den 9 juli 1900 te Tai-yuan-fou (China). Gelukzalig verklaard op 24 november 1946 door Zijne Heiligheid Paus Pius XII'; 6 in 1992 werd een Smeekuur gebedenboekje vervaardigd (16 p.) 'ten gebruike in de Zuster Marie Adolphinekapel'; 7 in 1996, bij gelegenheid van de 'Gedachtenisweek 50 jaar zaligverklaring', werd in Ossendrecht een vouwblad verspreid met onder meer een portret en een necrologie van Marie Adolphine; 8 ten behoeve van de bedetocht is een blad vervaardigd met daarop de tekst van twee liederen: 'Wanneer ik door de velden ga', en het 'Zuster Marie Adolphine-lied'. Toneelspel: Louis Lockefeer, Ik ben Uw brandhout. Spel in drie bedrijven over de Zalige Zuster Maria Adolphine van Ossendrecht (Hulst: Drukkerij Jos. van Remortel-de Plukker, 1951; 50 p.), met een omslagtekening van J. van Haaf. Stripverhaal: Geert de Sutter, De verre bestemming (Ossendrecht: stg zr. Marie-Adolphine, 2009; 33 p.) Beeldjes: Ten tijde van haar zaligverklaring werden in Ossen-drecht ook beelden van Marie Adolphine verspreid, die in de loop van de tijd nagenoeg verdwenen zijn. Een staat thans (1996) nog in de voortuin van de pastorie van Ossendrecht. |
|
Bronnen en literatuur |
Archivalia: Ossendrecht, Zuster Marie Adolphinestichting: documentatie. Bergen op Zoom, West-Brabants Archief: archief Gertrudisparochie Ossendrecht, nr. 4, memoriale, 1861-1974. Eindhoven, Regioarchief: archief Stichting Brabants Heem, enquête r.k. gebruiken (1980). |
|
naar het KDC, voor aanvullingen en
commentaar. << |