Woord: wijd
|
wijd , wijd
, ver. Het is een uur wijd. , Rome is wijd van hier. Ik kan van daag niet wijd gaan. Bron: Panken, P.N. (1850) Kempensch taaleigen, Idioticon I, A-Z, Idioticon II, H-Z, red. Johan Biemans, 2010, Bergeijk. |
|
wijd , wiid , [bijwoord]
, ver, b.v. “wiid weg”, afgelegen, ver verwijderd. 'Wiid genog', eene Spw. waar mede men den superlativus versterkt, zoo als: 'wiid genog et beste'; 'wiid genog de kleinste”. Bron: Boeles, P. (ca. 1875), Idioticon Groninganum. Vergelijkend woordenboek van den Groningschen tongval, uitgegeven door Siemon Reker, 1977, Egbert Forsten & Profiel. |
|
wijd , wied , wieder
, ver; ’t is hier nog wied van daon = ’t is ver van hier (ook Gron.): eene dee wied in Vreesland stund = die ver inFriesland (predikant) was; dat was nog wied te begriepen = lag nog ver in de toekomst; ’t was nog neet zoo wied; ’t was nog zoo ver niet; of he’t zoo wied krig = of hij ’t zoo ver brengt; wied achterankomen; wied veur de tied = lang vóór dien tijd. Gron. wied weg = ver van hier; op gijn wiede noa = op verrena niet; ’t is wied genōg ’t beste = ’t is verreweg ’t best; nō wieder! = ga nu verder (met uw verhaal)? Bron: Molema, H. (1889), Proeve van een woordenboek der Drentsche volkstaal in de 19e eeuw, handschrift |
|
wijd , wîd , bijvoeglijk naamwoord
, wijd; wîd wage lö̀s, wagenwijd open. Bron: Gallée, J.H. (1895). Woordenboek van het Geldersch-Overijselsch Dialect. Deventer: H.P. Ter Braak |
|
wijd , wied
, (= wijd), voor: ver, ook Drentsch Oostfriesch; hij ʼs wied weg = hij is ver weg, ook, fig. hij is in diepen slaap; dei loop is mie veulste wied = die afstand is voor mij veel te groot om dien te voet af te leggen, den Hoag is zoo wied hier weg (Stad-Groningsch); op gijn wiede noa = op verrena niet; ʼt is wiedgenōg ʼt beste = ʼt is verreweg het verkieslijkst; nō wieder!? = ga nu verder met uw verhaal; ʼt is zoo wied = ʼt is zoo ver, nl. om te vertrekken; ons wicht het ʼt zoo wied = onze dochter (ook: onze meid) is kloar mit ʼn vent = is verloofd en gaat eerlang trouwen. [vergrootende trap] wieder (= wijder) = verder; men het ʼr wieder niks van heurd = later heeft men er niets meer van gehoord. Dr. Landr. (1608) II, 25: sonder den debiteur eenigen wijderen tijlt van lossen (uitstel) te vergunnen. Bron: Molema, H. (1895), Woordenboek der Groningsche Volkstaal in de 19e eeuw (handschrift met aanvullingen op gedrukte editie uit 1887) |
|
wijd , wîd , bijwoord
, Ver. Wî hebt wel ʼn ü̂̂r en nog wîder eloopen. H(i)ee wont n(i)eet wîd van ons òf. Tüt hu wîd muwe leeren? H(i)ee is al wîd weg. Gooi dat nu maor n(i)eet zoo wîd weg – keur dat nu maar niet zoo geheel af. Bron: Draaijer, W. (1896). Woordenboekje van het Deventersch Dialect. ’s-Gravenhage: Martinus Nijhoff |
|
wijd , wijd , bijvoeglijk naamwoord, bijwoord
, Zie de wdbb. – Ook: ver. || ’t Is gelukkig wijd weg (van een brand). Je benne hier veuls te wijd van de mart (markt) of. Ze prakkizeren niet wijjer as ’er neus lank is. – Vgl. omwijd. Ook in de naam van brede wateren. || Het Wijd (of Zaandijker Wijd), de verbreding van de Zaan tussen Zaandijk en Wormerveer. – De wijde Vliet (onder Assendelft); zie Vliet. – De wijde Laaik (idem); zie Laaik. – De Wijde-Wijzend (bij Jisp); zie Wijzend. Bron: Boekenoogen, G.J. (1897), De Zaanse Volkstaal. Deel II: Zaans Idioticon - Aanvullingen. Zaandijk (herdruk 1971) |
|
wijd , wîd , bijwoord
, Ver. Wî hebt wel ʼn ü̂r en nog wîder eloopen. H(i)ee wont n(i)eet wîd van ons òf. Tüt hu wîd muwe l(i)eeren? H(i)ee is al wîd weg. Gooi dat nu maor n(i)eet zoo wîd weg – keur dat nu maar niet zoo geheel af. Bron: Draaijer, W. (2e druk 1936), Woordenboekje van het Deventersch Dialect, Deventer: Kluwer. |
|
wijd , wied
, wijd, ver. Wied en zied, wijd en zijd. Bron: Daelen-Meuter, Jos. van (ca. 1937), Venloos waordebook, ongepubliceerd typoscript, Venlo. |
|
wijd , wied
, wijd, ver. Hei koomp van wieden: hij komt van verre. Bron: Jonker, L. & H.G. van Grol (z.j., ca 1940), Woordenboek dialect van Vriezenveen |
|
wijd , diswied , [bijvoeglijk naamwoord]
, zie: wied. Bron: K. Ter Laan (1952), Nieuw Groninger woordenboek, 2e druk (herdruk 1989), Groningen |
|
wijd , wied , [bijvoeglijk naamwoord]
, 1 wijd. Wied open. Spr. Kopen het n wiede neers (Veenkoloniën) = ‘t geld is gauw op.; 2 ver. Hai woont wied weg. Fig. Ons wicht het ‘t zo wied = onze dochter is verloofd. Dat is wied genog ‘t beste. Wieder op = verder weg. Aan diswied tou (Westerwolde, Pekela) = aan distied tou = tot heden; ook tou diswied = tot dusver. Loat wie nait wieder proaten = praat maar niet verder. - Nou gaait ‘t nait wieder, zee de vouerman, dou zat e mit woagen in sloot. || diswied Bron: K. Ter Laan (1952), Nieuw Groninger woordenboek, 2e druk (herdruk 1989), Groningen |
|
wijd , wieden , [bijvoeglijk naamwoord]
, ook: van wieden (Westerwolde) =van verren, Ze keek van wieden tou. Hai komt van wieden = van verre. Op gain wieden noa. || wiede Bron: K. Ter Laan (1952), Nieuw Groninger woordenboek, 2e druk (herdruk 1989), Groningen |
|
wijd , wied , bijvoeglijk naamwoord, bijwoord
, 1 wijd, 2 bw. ver Bron: Schönfeld Wichers, K.D. (1959), Woordenboek van het Rijssens dialect, herdruk 1996, z.pl. |
|
wijd , wied , wiêd
, wieje; wiejer , ver ’t wied schuppe Het ver brengen (carriére maken); wiêd ewég ver weg; wiêd zat ver genoeg; ver Héj is wiêd in de taggetig. Hij is ver in de tachtig jaren oud; ver wiêd hin zien ver heen zijn (versleten zijn, bijna doo Bron: Kerkhoff, Chris (1970 ev), Dialectwoordenlijst van het Land van Cuijk, Cuijk |
|
wijd , woid , bijvoeglijk naamwoord, bijwoord
, Wijd, breed. Verbogen vorm ook: waaie | Da’s puur zô’n waaie sloôt. Bron: Pannekeet, J. (1984), Westfries Woordenboek, Wormerveer |
|
wijd , woid , zelfstandig naamwoord
, Het wijde, brede deel van een sloot. | Je moete meer in ’t woid visse gaan. Bron: Pannekeet, J. (1984), Westfries Woordenboek, Wormerveer |
|
wijd , wiet
, wieër, wietste , ver; wijd; ruim; groot enz. Dat is wiet oettẹ sjlaach: dat is een eind uit de buurt. Wiet is riek: wat van ver komt, wordt meestal voor meer of beter aangezien dan het werkelijk is. Dae jas is mich te wiet: die jas zit me te ruim. Bron: Schelberg, P.J.G. (1986), Woordenboek van het Sittards dialect, Amsterdam |
|
wijd , wiej
, wiet. Bron: Kuipers, Cor e.a. (1989), È maes inne taes. Plat Hôrster, Horst. |
|
wijd , wiet
, ver, ruûm; wiet weg: ver weg; wiet hin: zoawát vurbeej; de bóks is te wiet (en wieje bóks): de bóks is te ruûm. Woa woënt Weijs Wullem? / Weijs Wullem woënt wiet weg. / Wát woj Weijs Wullem waeve? / Weijs Wullem woj witte wol waeve. Bron: Kuipers, Cor e.a. (1989), È maes inne taes. Plat Hôrster, Horst. |
|
wijd , witj
, wijd, ver. Bron: Crompvoets, H. en J. van Schijndel (1991), Mééls Woordeboe:k. Meijel: Medelo. |
|
wijd , wèèd , bijwoord
, wijd, ver, erg. 1. Bult Vleute waar wèèd in de taggetig toen ie nog op ’t dak klòm òm de panne rèècht te lègge. Hij was ver in de tachtig. 2. Toch waar ie toen al wèèd versleejte. Hij was al erg versleten. 3. Ja, hij waar al wèèd heene. Hij was al ver weg. 4. Hij kwam niemer wijer. Hij kwam niet meer verder. 5. Van dichtenbè konde zien dèttie wèèdewèg waar. 6. Hij waar òk wèèdöt d’n oudste. Verreweg de oudste. Bron: Naaijkens, J. (1992), Dè’s Biks – Verklarende Dialectwoordenlijst, Hilvarenbeek |
|
wijd , wiej
, ruüm; dát zit nag in wiej zek: da’s nag lang ni zeker. Bron: Kuipers, Cor e.a. (1993), Zò bót ás en hiëp. Plat Hôrster, Horst. |
|
wijd , wijd , waid , bijvoeglijk naamwoord
, (KRS: Wijk, Lang, Coth, Werk, Bunn, Hout, Scha; LPW: IJss, Mont, Bens, Lop, Cab, Pols), waid (LPW: Bens) ver; ‘Hij woont wijd weg.’ (Pols). Zie ook *gunter wijd . Bron: Scholtmeijer, H. (1993), Zuidutrechts Woordenboek – Dialecten en volksleven in Kromme-Rijnstreek en Lopikerwaard, Utrecht |
|
wijd , wied
, 1. verweg. 2. wijd. Bron: Bos-Vlaskamp, G. e.a. (1994), Olster woorden, Olst. |
|
wijd , wieder
, verder of wijder. Bron: Bos-Vlaskamp, G. e.a. (1994), Olster woorden, Olst. |
|
wijd , wied
, 1. ver; 2. wijd; * better in de wiede wereld as in een nauw gat: gezegd bij het laten van een wind; nauw is niet wied, mà lästig op zien tied: gezegd wanneer iemand bij twijfel vaak het woord ‘nou’ gebruikt; [overtreffende trap:] wieder Bron: Werkgroep Dialekt van het Cultuur Historisch Genootschap Raalte (1995), Nieuw Sallands Woordenboek, Raalte |
|
wijd , wied , bijvoeglijk naamwoord, bijwoord
, 1. ver Dat is nog wied vort ver weg (Wei), Hij stun van wied(en) alles of te loeren en wied veur tied stun e der al (Bov), Hij zal het nog wied brengen (Hgv), Hij hef wied genog de beste papieren verreweg (Eex), Hij was wied genog de beste (Row), ...wied hen de beste (Nsch), ...wiede de beste verreweg de beste (Die), Hie was hum wied de baos (Oos), Met een paar week is het, dunkt mij, zo wied (Hijk), Het was weer zowied de vrouw was weer zwanger (Bro), Zo komp men op ’n wiedsten (Bov), Zie woont zo wied allèn ver weg en alleen (Sle), Het is wied dag laat in de morgen (Ruw), De ene zeg dat dàt nog wied te begriepen is nog in de toekomst ligt (ti), Hij lag te slaopen, hij was wied vort hij was in diepe slaap (Bco), Zo wied as van het oosten naor het westen (wb), Wij bint te wied hen proot, het kan niet mèer overgaon (Sle), Het is zo wied mis as van hier tot Maastricht helemaal mis (And) 2. wijd, ruim Het is wied en zied bekend (Emm), Wij hebt dat pakkien vermaakt, het was mij te wied (Eri), Het boezeroen was mij te wied um de hals (Ndo), Hij hef een wiede broek an hij neemt het niet zo nauw (Dwi) *Bèter in de wiede wereld as in een nauw gat van iemand die een wind laat (Mep); Koop hef een wied gat, mar hij schit nauw kopen is gemakkelijk (Mep); Woor gaoj hen? Antw. Wied weg, neus nao, padtie langs (Eev), z. ook wieder Bron: Kocks, G.H. (1996-1997), Woordenboek van de Drentse Dialecten (WDD), Assen: Van Gorcum |
|
wijd , wijd
, ver. hij gè wijd uweg, hij gaat ver weg. Bron: Zegers, A. (1999), Het dialect van het land van Ravenstein, in het bijzonder van Uden en Zeeland, Uden. |
|
wijd , wied
, 1. wijd; 2. ver. IJ woont ier wied weg ‘hij woont hier ver vandaan’, Ik bin ook zo wied ‘ik ben ook zover’ Bron: Fien, A., Ph.C.G.M. Bloemhoff-de Bruijn en J. Gunnink (2000), Woordenboek van de Kamper Taal, Kampen |
|
wijd , wied
, 1. wijd. Is oe die jâsse wied genog? 2. ver. Hoe wied is ’t van Vörchn naor Uune? Bron: Dialectwârkgroep Heerde/Waopmvelde (2004), Nieje Heerder Woordnboek, Heerde. |
|
wijd , wiid
, ver , Ge moet nie zó wiid gôn, ge moet strak ók wir vur d'n dónkere trug zén. Je moet niet zo ver gaan, je moet straks ook weer vóór het donker wordt terug zijn. Vergrotende trap wéijer. Héij wul wéijer waoje és dét'tie getûird sti. Hij wil verder grazen dan dat hij getuierd staat. Hij wil meer dan hem toekomt. Bron: Hendriks, W. (2005), Nittersels Wóórdenbuukske. Dialect van de Acht Zaligheden, Almere |
|
wijd , wied , bijvoeglijk naamwoord, bijwoord
, 1. wijd, niet nauw; wied in de hakken wijdbeens 2. met flink wat tussenruimte, ruim 3. met de afstand als uitgedrukt, bijv. Hoe wied is ’t naor Vledder? 4. ver verwijderd 5. op een flink gevorderd punt, bijv. Now is ’t zo wied Bron: Bloemhoff, H., J. Withaar, A. Bloemhoff en T. Bontekoe (2005), Stellingwarfs-Nederlands Verklarend Handwoordenboek (SNVH), Berkoop/Oldeberkoop: Stichting Stellingwarver Schrieversronte. |
|
wijd , waid , bijvoeglijk naamwoord
, ver Ik bin nôniessôô waid Ik ben nog niet zo ver Bron: Werkgroep Dialecten Hoeksche Waard (2006), Hoekschewaards woordenboek, Klaaswaal. |
|
wijd , wiéd , bijvoeglijk naamwoord
, wyjer, 't wyste , ver , (attr. m. wyje, vr. wyj, o. wiéd, mv. wyj, pred. wiéd) VB: Dat ês mich vëul te wiéd, dat haol ich neet mie op m'nnen awwer. Zw: (zie bij 'rijk') Zw: Dè hèt 't wiéd braach: hij heeft het ver geschopt Zw: Ich môt nog wyjer es hûi: antwoord op het verzoek om nog wat te blijven; bijna wiéd VB: De waas ês wied druug.; wijd (zie 'ver'); wiéd femiélie familie (verre familie) wiéd femiélie; wyer verder wyer Bron: Jaspars, G. en H. Fiévez (2006-2008), Woordenboek van het Gronsvelds, Gronsveld/Ryckholt |
|
wijd , nie wéíjd
, niet ver Bron: Bergh, N. van den, e.a. (2007), Um nie te vergeete. Schaijks dialectboekje, Schaijk. |
|
wijd , wèìjd , wèìjd (weg)
, van verre Bron: Bergh, N. van den, e.a. (2007), Um nie te vergeete. Schaijks dialectboekje, Schaijk. |
|
wijd , wèìjd
, ver Bron: Bergh, N. van den, e.a. (2007), Um nie te vergeete. Schaijks dialectboekje, Schaijk. |
|
wijd , waajer
, p verder. zie ook “wijer”. Bron: Luysterburg, J. e.a. (2007), Dialecten in het Zuidkwartier. Hoogerheide, Ossendrecht, Putte, Woensdrecht, Heemkundekring Het Zuidkwartier. |
|
wijd , wèèd
, ver. Bron: Luysterburg, J. e.a. (2007), Dialecten in het Zuidkwartier. Hoogerheide, Ossendrecht, Putte, Woensdrecht, Heemkundekring Het Zuidkwartier. |
|
wijd , wijer
, verder. zie ook “waajer”. Bron: Luysterburg, J. e.a. (2007), Dialecten in het Zuidkwartier. Hoogerheide, Ossendrecht, Putte, Woensdrecht, Heemkundekring Het Zuidkwartier. |
|
wijd , wied , bijvoeglijk naamwoord, bijwoord
, 1. wijd; 2. ver. Dät is wied weg. Zie ook: värre. Bron: Kraijer, M., H. Mulder, D. Visscher en Ph. Bloemhoff (2009), Op zien Zwols: Woordenboek van de Zwolse Taal, Kampen: IJsselacademie |
|
wijd , weijd
, weijter, weijer, weijst , ver, wijd ruim; , Nie weijer kanne. Niet verder kunnen., Willem Wouters wònt weijd wég. Willem Wouters woont wijd weg., Dees trèùj is mén veul te weijd. Deze trui is me veel te ruim., Dees bóks is weijd hinne. Deze broek is ver heen. Zij is bijna versleten. Bron: Laat, G. de (2011), Zoo prôte wèij in Nuejne mi mekaâr, Nuenen |
|
wijd , wijer
, wijder, ruimer , vrouw mak mun broek es wijer, ik heb ut er zô benaauwd in Bron: Gast, C. de (2011), ’t Boekske van de Aolburgse taol, Wijk en Aalburg: Stichting behoud Aalburgs dialect. |
|
wijd , wied
, 1. wijd; 2. ver (O.-Veluwe). Bron: Scholtmeijer, H. (2011), Veluws handwoordenboek, Almere. |
|
wijd , wijd , wied , bijvoeglijk naamwoord
, ver (Den Bosch en Meierij; Helmond en Peelland); wied; ver (Land van Cuijk) Bron: Swanenberg, A.P.C. (2011), Brabants-Nederlands: Nederlands-Brabants: Handwoordenboek, Someren |
|
wijd , wied
, wiejer, wiedst , 1. breed, wijd 2. ver weg , Det zitj nog in wiej zek: dat is nog lang niet zeker. Die bóks is te wied. Bron: Tonnaer, M. en Har Sniekers (eindred.), (2012), Thoears Woeardebook, Thorn |
|
wijd , wiêd , wied , bijvoeglijk naamwoord
, wiej, wieje , 1. ver; zoeë wied reiktj het hem neêt – dat komt niet in hem op, zover denkt hij niet na; wied eweg – ver weg; det goeëtj tjer wied van zich aâf – daar neemt hij afstand van, daar neemt hij geen verantwoordelijkheid voor 2. wijd; det zitj naog in ein wiej hoeës – dat is nog lang niet zeker Bron: Janssen, L. (2013), Limburgs Woordenboek Heels-Nederlands, Heel. |
|
wijd , wiêd , bijvoeglijk naamwoord, bijwoord
, wi-j; wi-jjer/wiejer, wi-jst/wiêdst , wijd Bron: Feijen, Jan (2013), Zoeë Kalle Vae - Weertlands woordenboek, Weerd. |
|
wijd , wiêt , bijwoord
, wieter/wi-jjer, wiêtst , ver Bron: Feijen, Jan (2013), Zoeë Kalle Vae - Weertlands woordenboek, Weerd. |
|
wijd , wèèd , bijvoeglijk naamwoord, bijwoord
, wèèd - wèjer - wèdst , "wijd, ver, wijds; enen bòlscheut/kaajscheut wèèd; WBD (Hasselt) 'wèèd staon' (van een paard) - met de benen te ver uit elkaar staan, ook genoemd 'brêed' resp. 'röm’ , (Hasselt) 'rèùm’ staon; Interview Van den Aker (1978), transcriptie door Hans Hessels (2014) - “Sint Job dè was Berkel-Enschot, dè was himmel nie zo wèèd hè, hier bi…, zo wè bi…, binnendeur dan waar, dan zèèder zôo…”; „Die voogels vliegen alle jaoren/ aaltij op dezèlfde tèèd/ meej ammolle nòr et Zuije/ want om te lôope is te wèèd."" (Lechim; ps. v. Michel van de Ven; ongedateerd knipsel 1960-1980; uit: Wörom doen ze dè); Mandos - Brabantse Spreekwoorden - 2003 - ók meej klómpen aon kunde wèèd koome, mar dan meuder nie meej klossenbakke (Pierre van Beek - Tilburgse Taalplastiek 1968) - Iemand van gewone komaf kan het ver brengen als hij zijn manieren maar aanpast. Mandos - Brabantse Spreekwoorden - 2003 - te wèèd, Bèt, twee keer van doen ('7l) - aansporing tot zuinigheid; WBD wèèd (II:1245) - wijd; Henk van Rijen - wont ie wèèd? - woont hij ver weg?; Henk van Rijen - 'wèèt-eweg' - ver weg; Dirk Boutkan (1996) - et laand is wèèd - het land is wijds Cornelissen & Vervliet - Idioticon van het Antwerpsch dialect - 1899 - WIJD, wedder, of: wijer; Jan Naaijkens - Dès Biks (1992) - wèèd bw - wijd, ver, erg; Bosch wijer - compar. van wijd; Haor wèèt - ver; WBD III.1.2:151 'wijd stappen’ = met grote stappen lopen; Dirk Boutkan (1996) - (blz. 50; wèèd - wèjer - wèèdst; wèèd; wijds; Dirk Boutkan (1996) - (blz. 47) et laand is wèèd - et wèje laand (wèj laand) wèèt laand; wèdst; superlatief van 'wèèd'; verst; Mandos - Brabantse Spreekwoorden - 2003 - die et wèdst van hèùs zit, mòkt et et bist ('70); wèjer; verder, wijder (comp. van wèèd); Cees Robben - vier deur wèjer; Mandos - Brabantse Spreekwoorden - 2003 - snip, snap, snijer, mòkt oew broek wa wijer (Si'64) - spot op de kleermaker; Frans Verbunt (1996) - 'wijer' - verder; Cornelissen & Vervliet - Idioticon van het Antwerpsch dialect - 1899 - Wedder of wijer; Haor wèèr - verder; wèèrop – verderop; wijer - wijder, verder (comparatief van wèèd); Henk van Rijen - verder, wijder (waajer, wèèjer)" Bron: Sterenborg, W. en E. Schilders (2014), Woordenboek van de Tilburgse Taal (WTT), Tilburg: Stichting Cultureel Brabant |
|
wijd , wie~d
, wiejer – wie~ds/wier – wieds , wijd; ver Bron: Arts, Jan (2015), Brónsgreun Bukske, Editie Veldes dialek, Velden. + |