INT Dialectwoordenboeken

Woord: raad

raad , rao , voor: rade, in: te rao gaon = te rade gaan.
Bron: Molema, H. (1889), Proeve van een woordenboek der Drentsche volkstaal in de 19e eeuw, handschrift

raad , raod , mannelijk , raad.
Bron: Gallée, J.H. (1895). Woordenboek van het Geldersch-Overijselsch Dialect. Deventer: H.P. Ter Braak

raad , road , in: is gijn road tou, ook, en sterker: - gijn levendige road tou = dat kan onmogelijk in orde komen, zooveel als: wij zijn (of: men is) ten einde raad; ik wijt mie gijn road van kopzeerte = ik heb een ondragelijke hoofdpijn. Vgl. ʼt Middel-Hoogduitsch: daz er sin selbe rat ne weiz. (Eneït von Heinrich von Veldeke, 1189.) Vgl. begriepen.
Bron: Molema, H. (1895), Woordenboek der Groningsche Volkstaal in de 19e eeuw (handschrift met aanvullingen op gedrukte editie uit 1887)

raad , te roade , in: te roade goan (of: geven) = een’ raad geven, bv. tegen kiespijn; ook: opgeven om er naar te raden; te roade geven = laten raden; ik geef joe te roade woar ik west bin, wat hij tegen mie zee, enz.
Bron: Molema, H. (1895), Woordenboek der Groningsche Volkstaal in de 19e eeuw (handschrift met aanvullingen op gedrukte editie uit 1887)

raad , raad , zelfstandig naamwoord, mannelijk , Daarnaast soms nog reed. Zie de wdbb. || Ik zel je ’en goeie reed geven. – Vgl. de samenst. wanraad.
Bron: Boekenoogen, G.J. (1897), De Zaanse Volkstaal. Deel II: Zaans Idioticon - Aanvullingen. Zaandijk (herdruk 1971)

raad , reed , zelfstandig naamwoord, mannelijk , zie raad.
Bron: Boekenoogen, G.J. (1897), De Zaanse Volkstaal. Deel II: Zaans Idioticon - Aanvullingen. Zaandijk (herdruk 1971)

raad , road , in: is gijn road ton = goede raad is duur, enz. (letterlijk: er is geen raad “voor”), vergel. levendig *; “geen raad weten” wordt hier wederkeerig vervoegd, vooral in de beteekenis van: zich niet weten te bergen, bvb. ’k wijt mie gijn road! ’k wijt mie gijn road van kopzeerte. Op bldz. 484 II midd. is deze vorm verkeerdelijk als Nederlandsch beschouwd. Merkwaardig is ter vergelijking de regel “daz er sin selbe rat ne weiz” uit het Middelhoogduitsche gedicht Eneit, v. Heinr. v. Veldeke, uit het jaar 1189; intussen komt “’k weet me geen raad” enz. ook elders in de spreektaal, natuurlijk evenzeer met beperkte beteekenis, voor. Vergel. begriepen * (bldz. 500), ook de aanteekening.
Bron: Ganderheyden, A.A. (1897), Groningana – Supplement op H. Molema’s Woordenboek der Groningsche Volkstaal, Groningen (reprint 1985)

raad , raod , raad.
Bron: Daelen-Meuter, Jos. van (ca. 1937), Venloos waordebook, ongepubliceerd typoscript, Venlo.

raad , raod , mannelijk , raad
Bron: Jonker, L. & H.G. van Grol (z.j., ca 1940), Woordenboek dialect van Vriezenveen

raad , road , [zelfstandig naamwoord] , 1 raad. Is gain road tou, der is gain leventege road tou = ik wait mie gain road. Der road tou waiten. Komt dag, komt road = komt tijd, komt raad. Ook: din is ter dag en road weer. Road noa doad Komt te loat, raad moet op tijd komen. Hai wait zien hannen gain road En zien bek gain moat, hij is onhandig en hij weet ook niet, wat hij zeggen of zwijgen moet. Spr. Veul road is gain boat. Komt tied, komt road. Dij gain roaden hebben wil, kin gain woagen kriegen.; 2 raad, in gemainteroad, kriegsroad, kerkenroad; Road van Stoate, Road van Beroup. Gedurende de Republiek had men in de dorpen nog geen gemainteroad. De Stad werd bestuurd door de (zittende) Road: 4 burgemeesters en 12 leden, die door 5 keurheren gekozen werden. Bij belangrijke zaken werd de Sworen Gemainte opgeroepen: 24 leden en 3 toalsmannen, die het woord voerden. Uit hun midden werden ook de keurheren gekozen bij het lot; wie uit een hoed met bonen een zwarte boon trok, was aangewezen. Zo nodig kwam ook nog de Òlle Road op, 8 oudraadsheren, doch na 1594 weinig meer. Tezamen heten ze de Braide Road. || goan; nemen; rad; te roade geven
Bron: K. Ter Laan (1952), Nieuw Groninger woordenboek, 2e druk (herdruk 1989), Groningen

raad , te roade geven , te rade geven. Ik heb hom te roade geven, dat hij zol zok stil hòllen.
Bron: K. Ter Laan (1952), Nieuw Groninger woordenboek, 2e druk (herdruk 1989), Groningen

raad , te roade goan , te rade gaan. Ik wil eerst es mit mien vraauw te roade goan. Als ik mit mien noatuur te roade goan was, din haar ik hom tou ‘t hoes oet smeten = als ik mijn eerste aandrift gevolgd was,....
Bron: K. Ter Laan (1952), Nieuw Groninger woordenboek, 2e druk (herdruk 1989), Groningen

raad , te roade nemen , raadplegen. Wie nammen aaltied Òl Meester te roade.
Bron: K. Ter Laan (1952), Nieuw Groninger woordenboek, 2e druk (herdruk 1989), Groningen

raad , reid , zelfstandig naamwoord , Raad, advies. Zegswijze reid ten end, ten einde raad (verouderd).
Bron: Pannekeet, J. (1984), Westfries Woordenboek, Wormerveer

raad , raot , mannelijk , raode , gemeenteraad.
Bron: Schelberg, P.J.G. (1986), Woordenboek van het Sittards dialect, Amsterdam

raad , raot , mannelijk , raad. En doe waar goue raot duur: en toen was goede raad duur.
Bron: Schelberg, P.J.G. (1986), Woordenboek van het Sittards dialect, Amsterdam

raad , raod , 0 , raoden , 1. raad A’k oe een goeie raod mag geven, gaot er niet hen (Ruw), Wij zagen wel det er raod eschaft mus worden (Hgv), Hij had nog wel aordig eleerd en kun veule meinsen met raod en daod bijstaon (Hav), Hie was hielmaol met de raod op het èende (Sle), ...ten einde raod radeloos (Klv), Goeie raod is duur (Dwi), Hij wus hom gien raod van koespien (Row), Vrogger gung de jeugd bij de aoldere mensen te raod (Zwin), Der was gien raod toe um het veur mekaer te kriegen was geen mogelijkheid (Dwi) 2. (gemeente)raad De raod vergadert elke twiede maandag van de maond (Pdh)
Bron: Kocks, G.H. (1996-1997), Woordenboek van de Drentse Dialecten (WDD), Assen: Van Gorcum

raad , rood , raad. ‘k weet er gènne goeie rood mè, ik weet niet goed wat ik moet doen; hij zit in de rood, hij zit in de (gemeente)raad.
Bron: Zegers, A. (1999), Het dialect van het land van Ravenstein, in het bijzonder van Uden en Zeeland, Uden.

raad , raod , raad
Bron: Fien, A., Ph.C.G.M. Bloemhoff-de Bruijn en J. Gunnink (2000), Woordenboek van de Kamper Taal, Kampen

raad , raod , raad.
Bron: Dialectwârkgroep Heerde/Waopmvelde (2004), Nieje Heerder Woordnboek, Heerde.

raad , ginne raod , geen raad , És ge meej’jew áéremoej ginne raod wit, dan zéd’de nie wérd, dé ge ze hét. Als je met je armoede geen raad weet, dan ben je niet waard, dat je ze hebt. Leren leven met het weinige dat er is.
Bron: Hendriks, W. (2005), Nittersels Wóórdenbuukske. Dialect van de Acht Zaligheden, Almere

raad , raod , zelfstandig naamwoord , de 1. (g. mv.; vooral in vaste verb.) wat men bedenkt, weet om uit problemen enz. te komen 2. (g. mv.) advies, raad die men een ander geeft 3. gemeenteraad, adviescollege, bestuurscollege e.d.
Bron: Bloemhoff, H., J. Withaar, A. Bloemhoff en T. Bontekoe (2005), Stellingwarfs-Nederlands Verklarend Handwoordenboek (SNVH), Berkoop/Oldeberkoop: Stichting Stellingwarver Schrieversronte.

raad , rao , bijwoord , verkorte vorm van raod of van het ww. raoden
Bron: Bloemhoff, H., J. Withaar, A. Bloemhoff en T. Bontekoe (2005), Stellingwarfs-Nederlands Verklarend Handwoordenboek (SNVH), Berkoop/Oldeberkoop: Stichting Stellingwarver Schrieversronte.

raad , raed , zelfstandig naamwoord , raede , raedtjie , 1. raad Goeie raed is dier Goede raad is duur 2. gemeenteraad D’r zatte gêênêêns twêê Leefbaore in de raed Zie ook gemêênteraed; ’k Weet me gêên raed Ik ben wanhopig
Bron: Werkgroep Dialecten Hoeksche Waard (2006), Hoekschewaards woordenboek, Klaaswaal.

raad , raod , zelfstandig naamwoord, mannelijk , raode , - , raad , VB: Ich wêl dich eleng mer 'nne goje raod gëve. VB: 'r Zit al aach jaor ién de raod (gemeenteraad) Zw: Dao ês raod vuur: daar is een oplossing voor Zw: 'nne raod hebbe: in een druk gesprek gewikkeld zijn Zw: 'r Gief z'nne goje raod eweg: hij volgt de raadgevingen, die hij anderen geeft, zelf niet op. Zw: 'nne Mêt raod en daod biésjtoën.; gemeenteraad raod (m.) (-, -,) VB: De raod kömp ién extrazitting biéèin; raadsvergadering raod (m.) (-, p,)
Bron: Jaspars, G. en H. Fiévez (2006-2008), Woordenboek van het Gronsvelds, Gronsveld/Ryckholt

raad , rood , raad
Bron: Bergh, N. van den, e.a. (2007), Um nie te vergeete. Schaijks dialectboekje, Schaijk.

raad , ginne raod , geen raad
Bron: Peels-Mollen, J. met werkgroep Weerderheem in Valkenswaard (Ed.) (2007), M’n Moederstaol. Zôô gezeed, zôô geschreeve. Almere/Enschede: Van de Berg.

raad , raod , raad.
Bron: Luysterburg, J. e.a. (2007), Dialecten in het Zuidkwartier. Hoogerheide, Ossendrecht, Putte, Woensdrecht, Heemkundekring Het Zuidkwartier.

raad , raod , zelfstandig naamwoord , raad.
Bron: Kraijer, M., H. Mulder, D. Visscher en Ph. Bloemhoff (2009), Op zien Zwols: Woordenboek van de Zwolse Taal, Kampen: IJsselacademie

raad , raod , raad
Bron: Melis, A. van (2011) Bikse Praot. Prinsenbeeks Dialectwoordenboek. Prinsenbeek: Heemkundekring ‘Op de Beek’

raad , rôd , raad , Goeje rôd is duûr. Goede raad is duur. (Kojje rôd trowwes ók.) , Rôd van Élf. Raad van Elf. Het gevolg van Prins Carnaval.
Bron: Laat, G. de (2011), Zoo prôte wèij in Nuejne mi mekaâr, Nuenen

raad , raod , mannelijk , 1. raad, advies 2. gemeenteraad , Alle goje raod inne windj slaon. Emes raod gaeve. Zich geine raod weite.
Bron: Tonnaer, M. en Har Sniekers (eindred.), (2012), Thoears Woeardebook, Thorn

raad , raod , raad
Bron: Janssen, L. (2013), Limburgs Woordenboek Heels-Nederlands, Heel.

raad , raod , zelfstandig naamwoord, mannelijk , räöj , raad
Bron: Feijen, Jan (2013), Zoeë Kalle Vae - Weertlands woordenboek, Weerd.

raad , raod , zelfstandig naamwoord , raad, advies gemeenteraad; MP gez. Goeje praot kost niks en goeje raod is gèld wèrd. Cees Robben - Prent van de Week - Hij wies ginne raod; agge meej oewen èèrmoej ginne raod wit; A.P. de Bont - Dialekt van Kempenland - 1958 e.v. - ; ro.t, znw. m. 'rood' - raad; gemeenteraad; znw. vr. 'root'- (honing)raat.
Bron: Sterenborg, W. en E. Schilders (2014), Woordenboek van de Tilburgse Taal (WTT), Tilburg: Stichting Cultureel Brabant

raad , raod , raad; advies (raad)
Bron: Arts, Jan (2015), Brónsgreun Bukske, Editie Veldes dialek, Velden. +

<< vorige pagina