Woord: lezen
|
lezen , leesde
, las. Dit imperfectum wordt alleen door de zeer onbeschaafden gebruikt. [Aanvulling J. van Lennep: voor las is ook te Amsterdam onder min beschaafden niet zeldzaam.] Bron: Bisschop, W. (1862), ‘Het Dordsche taaleigen. Bijdrage tot de kennis der Hollandsche dialekten’, in: De Taalgids 4, 27-48. |
|
lezen , leus
, las (onvolm. verl. tijd lezen) verg. zeug (zag). Bron: Ballot, A. (1870), Eigenaardigheden van het Twentsche dialect, uitgegeven in 1968, Hengelo. |
|
lezen , lesen , [werkwoord]
, 1 p.s. imp. ind. leesde. part. leesd , lezen. Lat. legere. Ital. leggere en in het Venetiaansch dialect legger en lezer (Goldoni, Il Bugiardo, Act.iii. Sc.5 et passim) Spa. leer. Port. ler. Fra. lire. Zwe. läsa. De. leese. Fri. laeze. Hd. lesen. Dat men lezen en schrijven kon was een volstrekte vereischte om Wedman (H.i.10) of Schulte (S.i.30) te kunnen worden. Van voormonder en voogdijschap konden zich in den Oldambte verschoonen, o.a. “Soldaten, - - liberalium artium professores, die niet lesen of schrijven konnen” (O.ii.23). Van iemand die in vele opzigten bruikbaar is, zegt men nog: “hi kan lezen en schriven”; een blijk, dat deze bekwaamheid niet bij velen aangetroffen werd. Bron: Boeles, P. (ca. 1875), Idioticon Groninganum. Vergelijkend woordenboek van den Groningschen tongval, uitgegeven door Siemon Reker, 1977, Egbert Forsten & Profiel. |
|
lezen , leesde , leus
, las, Gron. leesde. Bron: Molema, H. (1889), Proeve van een woordenboek der Drentsche volkstaal in de 19e eeuw, handschrift |
|
lezen , lèzen , sterk werkwoord
, lezen. Bron: Gallée, J.H. (1895). Woordenboek van het Geldersch-Overijselsch Dialect. Deventer: H.P. Ter Braak |
|
lezen , lezen
, voor: woorden, zinnen; stait lezen op = er staat iets op te lezen; stait ook lezen in, bv. in een prentenboek, dus = de bijschriften of de tekst er van; lezen en schrieven kennen = bekwaam zijn, geschikt zijn tot iets, bv. van schrandere dieren. Ook van levenlooze dingen, bv. van werktuigen, waarmede men goed overweg kan, van kleeren die er tegen kunnen, van meubelen die bijna onverslijtbaar zijn, enz. Friesch lêzen = alles wat gelezen kan worden. Vervoeging: leesde; leesd, of: lezen. leesde voor: las (van: lezen); ook Drentsch. Evenwel hoort men ook: doe laste, wie lassen. Bron: Molema, H. (1895), Woordenboek der Groningsche Volkstaal in de 19e eeuw (handschrift met aanvullingen op gedrukte editie uit 1887) |
|
lezen , lezen , sterk werkwoord
, Zie de wdbb. – Soms in de zin van bidden. || We moeten nag lezen. Evenzo elders in N.-Holl. (Taalgids 1, 283) Ook in de 17de e.; vgl. OUDEMANS, Wdb. op Bredero 208. In het Mnl. is lesen in deze betekenis zeer gewoon. Ook voor: bijbel lezen. || Er is bij zen begrafenis niet ’elezen, loof ik. – Vgl. de samenst. verlezen. Bron: Boekenoogen, G.J. (1897), De Zaanse Volkstaal. Deel II: Zaans Idioticon - Aanvullingen. Zaandijk (herdruk 1971) |
|
lezen , laeze
, laes, luës, luës, loes, gelaeze , lezen. Slaai laeze, salade ontbladeren. Bron: Daelen-Meuter, Jos. van (ca. 1937), Venloos waordebook, ongepubliceerd typoscript, Venlo. |
|
lezen , liääzen
, löus, eliääzen, ik liääze, dů lest, hei les, wi liääst; ik löuze, dů löust, hei löus, wi, i, zei löu , lezen. zie: leeren Bron: Jonker, L. & H.G. van Grol (z.j., ca 1940), Woordenboek dialect van Vriezenveen |
|
lezen , leze , ,
, uitzoeken, sorteeren van visch; lezer, sorteerder. Bron: Overdiep, G.S. (1949), Woordenboek van de Volkstaal van Katwijk aan Zee, Antwerpen |
|
lezen , lezen
, Gebruiken de boeren voor bidden. Bron: Dumbar, G., H. Scholten en J.A. de Vos van Steenwijk Vollenhove (1952), Het Dumbar Handschrift – Idioticon van het Overijsels in het einde der achttiende eeuw, uitgegeven door H.L. Bezoen, Deventer |
|
lezen , leksen , [werkwoord]
, Zie opleksen; veurleksen Bron: K. Ter Laan (1952), Nieuw Groninger woordenboek, 2e druk (herdruk 1989), Groningen |
|
lezen , lezen , [werkwoord]
, Ik lees, doe leest, hai leest; ik leesde (zie ook leerde); ik heb lezen. , 1 lezen. Spr. Aandermans bouken bin duuster te lezen. Ik kin der mit lezen en schrieven = ik kan er goed mee overweg (met gereedschap, met een persoon). Dit peerd kin lezen en schrieven = is geschikt voor alle werk. Dij boksem kin lezen en schrieven = die broek heeft al heel lang dienst gedaan; 2 een hoofdstuk uit de bijbel voorlezen na de maaltijd. Zel wie lezen? Kiender binnen zat. (P. Keuning.); 3 een preek voorlezen in de kerk bij afwezigheid van een predikant. Der wòrdt lezen. Bron: K. Ter Laan (1952), Nieuw Groninger woordenboek, 2e druk (herdruk 1989), Groningen |
|
lezen , lezen , zelfstandig naamwoord onzijdig
, 1 gedrukt of geschreven schrift. Ik kon ‘t lezen op ‘t aanplakbiljet nait meer onderschaaiden. ‘t Is n bouk mit mooi lezen = duidelijke druk; 2 lektuur. n Roman is zok nijschiereg lezen = lektuur die de belangstelling gaande houdt. Bron: K. Ter Laan (1952), Nieuw Groninger woordenboek, 2e druk (herdruk 1989), Groningen |
|
lezen , leazn , sterk werkwoord
, T2e persoon: least, T3e persoon: les, 1e persoon enkelvoud verleden tijd: leus, , lezen. Bron: Schönfeld Wichers, K.D. (1959), Woordenboek van het Rijssens dialect, herdruk 1996, z.pl. |
|
lezen , lezen , zelfstandig naamwoord
, Dat wat te lezen staat, (op) schrift. | Hai kreeg voor z’n annemen ’n koppie mit lezen. Bron: Pannekeet, J. (1984), Westfries Woordenboek, Wormerveer |
|
lezen , laeze
, lous, haet of is gelaeze , lezen. Dae kan laeze en sjrieve: hij is van alle markten thuis. Bron: Schelberg, P.J.G. (1986), Woordenboek van het Sittards dialect, Amsterdam |
|
lezen , laeze
, oëtsortere (b.v. boëne). Bron: Kuipers, Cor e.a. (1989), È maes inne taes. Plat Hôrster, Horst. |
|
lezen , lééze
, lezen; de gezit lééze “de krant lezen”. Bron: Crompvoets, H. en J. van Schijndel (1991), Mééls Woordeboe:k. Meijel: Medelo. |
|
lezen , lezen , lèzen , 0
, Ook lèzen (Zuidwest-Drenthe, zuid) = 1. het lezen Hej wel aordigheid an het lèzen (Hol) 2. schrift, lettergrootte Wat is dat fien lezen, dat kan ik nich zein zunder brille (Nsch) Bron: Kocks, G.H. (1996-1997), Woordenboek van de Drentse Dialecten (WDD), Assen: Van Gorcum |
|
lezen , lezen , lèzen , sterk werkwoord, (on)overgankelijk
, Ook lèzen (Zuidwest-Drenthe, zuid) = 1. lezen Ik mag leeiver lezen as tillevisiekieken (Eex), Ik heb gien tied um veule te lèzen, maar de Möppeler kraante van A tot Z (Mep), Der is iene die lezen moet bij een concours oplezen (Klv) 2. verzamelen (Zuidwest-Drenthe, veroud.) As kiender mussen wij de aoren lèzen (Noo), We moet nog pootbonen lezen (Wap) Bron: Kocks, G.H. (1996-1997), Woordenboek van de Drentse Dialecten (WDD), Assen: Van Gorcum |
|
lezen , lezen
, lezen. (lees, lest, leesde, gelezen). Bron: Zegers, A. (1999), Het dialect van het land van Ravenstein, in het bijzonder van Uden en Zeeland, Uden. |
|
lezen , lezen
, les / leest (Kampereiland, Kamperveen), las, lazen , lezen Bron: Fien, A., Ph.C.G.M. Bloemhoff-de Bruijn en J. Gunnink (2000), Woordenboek van de Kamper Taal, Kampen |
|
lezen , leeze , werkwoord
, bidden, * Anoniem Etten, West Noord-Brabants Idioticon A – Z, ± 1929. Bron: Verschuren, Frans (2000), Tètte-leurs Woordeboek. Zèège n'èn Schrijve meej plotjes, Etten-Leur. |
|
lezen , lèèzn
, ik lèèze / lèèzn (laze); iej lèès / lèèzn (laazn); hie les / lèèzn (las); wie lèès / lèèzn (laazn) , lezen. Heb iej dat buukien elèèzn? Wie laazn altied disse krante. Bron: Dialectwârkgroep Heerde/Waopmvelde (2004), Nieje Heerder Woordnboek, Heerde. |
|
lezen , lèèze
, lezen , Lèèze is goed vur de manne én ze kunne lôtter ooveral oover meejpraote. Lezen is goed voor de kinderen en ze kunnen later overal over meepraten. Bron: Hendriks, W. (2005), Nittersels Wóórdenbuukske. Dialect van de Acht Zaligheden, Almere |
|
lezen , lezen , werkwoord
, 1. lezen 2. bijeenzamelen, met name van aren Bron: Bloemhoff, H., J. Withaar, A. Bloemhoff en T. Bontekoe (2005), Stellingwarfs-Nederlands Verklarend Handwoordenboek (SNVH), Berkoop/Oldeberkoop: Stichting Stellingwarver Schrieversronte. |
|
lezen , leeze , werkwoord
, lees, las, geleze , lezen We lazzen ’t in de krant We lazen het in de krant We lazze vooral detectieves van Dick Bos We lazen vooral beeldromans van Dick Bos Bron: Werkgroep Dialecten Hoeksche Waard (2006), Hoekschewaards woordenboek, Klaaswaal. |
|
lezen , lëze , werkwoord
, loos, gelëze , lezen , (afw. vormen o.t.t. dich leus, hër leus) VB: Ich lës vëul lever 'nne book es dat ich nao d'n tilleviésie loor, dao ês toch wienig op dè kraom.; ze gelëze kriége slaag (een pak slaag krijgen); ze gelëze kriége Bron: Jaspars, G. en H. Fiévez (2006-2008), Woordenboek van het Gronsvelds, Gronsveld/Ryckholt |
|
lezen , lèzen , werkwoord
, les/lèèst, las/lèzen, , lezen. Uitdr.: Andermans boeken bint duuster te lèzen ‘men moet niet te snel oordelen’. Bron: Kraijer, M., H. Mulder, D. Visscher en Ph. Bloemhoff (2009), Op zien Zwols: Woordenboek van de Zwolse Taal, Kampen: IJsselacademie |
|
lezen , leeze
, sorteren, werk dat meestal op winteravonden met de hele familie werd gedaan, op de tafel werd een zak bonen leeg geschud en de hele familie las de bon Bron: Melis, A. van (2011) Bikse Praot. Prinsenbeeks Dialectwoordenboek. Prinsenbeek: Heemkundekring ‘Op de Beek’ |
|
lezen , laezen
, 1. lezen; 2. zoeken, rapen. Bron: Scholtmeijer, H. (2011), Veluws handwoordenboek, Almere. |
|
lezen , laeze
, ich laes, doe leus, hae leustj, zie laeze, ich , lezen , Smörges laes ich ieës(t) de gezèt. Bron: Tonnaer, M. en Har Sniekers (eindred.), (2012), Thoears Woeardebook, Thorn |
|
lezen , laeze , werkwoord
, luësjtj, loeës/laâs/laas, gelaeze , lezen Bron: Janssen, L. (2013), Limburgs Woordenboek Heels-Nederlands, Heel. |
|
lezen , laeze , werkwoord
, leusj/lusj, loos/laas, gelaeze , lezen Bron: Feijen, Jan (2013), Zoeë Kalle Vae - Weertlands woordenboek, Weerd. |
|
lezen , leze , werkwoord
, leesj, leeszje, geleesj , bonen van draden ontdoen Bron: Feijen, Jan (2013), Zoeë Kalle Vae - Weertlands woordenboek, Weerd. |
|
lezen , leeze , sterk werkwoord
, leeze - laas - geleeze , lezen; Geen vocaalkrimping: hij leest; Cees Robben: Hèdde dè geleeze?; Ik hèb vur ónzen Pietôom gin mis laote leeze; WBD leeze (II:995) - een kruis inlezen; ook: gelès erin doen, fenès erin doen, de flès erin doen, flès indoen, in de flès doen; WBD (III.3.3:107) leeze = (de mis) doen, ook: opdraoge; A.P. de Bont – le.z?(n), st. (lao's) en zw. (leesde) - lezen; Antw. LEZEN - leesde - gelezen; laas; las; verleden tijd van 'leeze' Bron: Sterenborg, W. en E. Schilders (2014), Woordenboek van de Tilburgse Taal (WTT), Tilburg: Stichting Cultureel Brabant |
|
lezen , laeze
, laos – gelaeze , lezen Bron: Arts, Jan (2015), Brónsgreun Bukske, Editie Veldes dialek, Velden. + |