Woord: klaar
|
klaar , klaar
, In het claer stellen, voor in het net schrijven, vindt men onder de manier van procederen te Breda, uit de costumen opgemaakt, in dato 27 Julii 1547, alwaar men in het vervolg ook leest in het net. Over deze beteekenis van klaar, zie mijne proeve van Bredaasch Taaleigen, bl. 296. Bron: Hoeufft, J.H. (1838), Aanhangsel op de proeve van Bredaasch Taal-Eigen, bevattende ophelderingen van eenige in onbruik zijnde woorden en spreekwijzen, in oude Bredasche stukken voorkomende, Breda. |
|
klaar , klaar
, geheel en al. Bron: Panken, P.N. (1850) Kempensch taaleigen, Idioticon I, A-Z, Idioticon II, H-Z, red. Johan Biemans, 2010, Bergeijk. |
|
klaar , klaar
, hendig, genoegelijk. Hij is niet klaar, d.i. lastig in den omgang. Bron: Panken, P.N. (1850) Kempensch taaleigen, Idioticon I, A-Z, Idioticon II, H-Z, red. Johan Biemans, 2010, Bergeijk. |
|
klaar , klaor
, knap, bekwaam; Gron. kloar. Bron: Molema, H. (1889), Proeve van een woordenboek der Drentsche volkstaal in de 19e eeuw, handschrift |
|
klaar , klaor , bijvoeglijk naamwoord
, klaar, gereed; neet klaor wèzen, niet frisch zijn. Bron: Gallée, J.H. (1895). Woordenboek van het Geldersch-Overijselsch Dialect. Deventer: H.P. Ter Braak |
|
klaar , kloar
, bekwaam, kundig, geleerd, knap (in zijn vak); vaardig; ’t is ’n kloar dokter, smid, timmerman, enz.; hij ’s kloar mit de pen; zij ’s kloar mit de nal; ook Drentsch. - Overijselsch kloar = slim, bij de hand. voor: gereed, geheel in orde, van kleeren; kloar koopen, ter onderscheiding van: ze door een kleermaker laten maken; ik koop mien klijêrn altied kloar, ’k heb guster nog ’n kloare bōksen koft; in de stad bin winkels genög mit kloare klijêrn; bie kloare Meddens = in het magazijn van gemaakte kleeren van G. Meddens te Groningen. – Kloar is Kees! = ziezoo, nu ben ik (of: zijt gij, ook: is alles) gereed. voor: gepromoveerd, enz.: is hij al kloar? = heeft hij zijn examen als arts, proponent, enz. reeds afgelegd? dei jöng komt nijt kloar, want hij dut niks = hij studeert niet. bij de hand: zij ’s kloar genög = zij laat zich niet bedotten. voor: rijp, van boom- en tuinvruchten gezegd; wie hebben eerappels nog nijt kloar, de vrougriepe appels en peren bin in Augustus kloar. (Vgl. kloar 2) – Alleen predicatief. voor onvermengd; kloare jenever = glas jenever zonder suiker of bitter, (ook: helder jenever, maar steeds zegt men: helder branwien), ’t is kloare gekhaid = ’t is niets dan scherts, ’t bin kloare leugens (= het pleonastische ’t bin kloarlocter leugens) = ’t is geheel verzonnen, ’t zijn klinkklaar leugens, ook Drentsch: ’t kloare swijt stait op zien gezicht; ’t kloare vet drift op de soep; ik zij ’t mit mien kloare oogen = ik zie het duidelijk, mijne oogen zijn in ’t minst niet beneveld, mijne verklaring is dus volkomen vertrouwbaar. Kil. kloar = onvermengd. in de tautologie: zij het alles kloar en goar = alles wordt voor haar gereed gemaakt, zelve behoeft zij niet veel te doen, wordt bv. van eene huishoudster gezegd die eene meid (of meiden) onder zich heeft. kloar wark = verloofd zijn; ’t is kloar wark mit heur baiden = zij hebben elkander trouw beloofd; Drentsch klaor touw. Bron: Molema, H. (1895), Woordenboek der Groningsche Volkstaal in de 19e eeuw (handschrift met aanvullingen op gedrukte editie uit 1887) |
|
klaar , kloar
, voor: hersteld, genezen; bin ie weer beter? = zijt gij weer gezond? “lest ben ’k ’n beetje kepot west, moar nou ben ’k toch weer zoo goud as kloar.” Oostfriesch beter, bäter = genezen, genezen, gezond. – In de Ommelanden: beter worden, bv. door een handel, door ruiling, enz. = er voordeel van hebben; doar bin ’k nijt beter van wor’n = daar heb ik geen zijde bij gesponnen; “Wie kinder worren der beter van” = stijgen in aanzien (indien hun vader lid van den raad werd); hij het t’r nijt beter mit moakt = zijne handeling of zijn praat heeft den toestand verergerd. Neder-Betuwe, er bèter aaf worre = in beteren doen komen. Bron: Molema, H. (1895), Woordenboek der Groningsche Volkstaal in de 19e eeuw (handschrift met aanvullingen op gedrukte editie uit 1887) |
|
klaar , kloar*
, (bldz. 533): klare jenever (gewestelijk klare) is algemeen Nederlandsch. Bron: Ganderheyden, A.A. (1897), Groningana – Supplement op H. Molema’s Woordenboek der Groningsche Volkstaal, Groningen (reprint 1985) |
|
klaar , klaor
, klaar. Bron: Ebbinge Wubben, C.H. (1907), ‘Staphorster Woordenlijst’, in: Driemaandelijkse Bladen 6, 61-94 |
|
klaar , klaor
, helder, ook gereed. Klaor eierdaore, delicieus. Bron: Daelen-Meuter, Jos. van (ca. 1937), Venloos waordebook, ongepubliceerd typoscript, Venlo. |
|
klaar , klaor , [klôr]
, klaar. Nen klaoren: een klare borrel. Bron: Jonker, L. & H.G. van Grol (z.j., ca 1940), Woordenboek dialect van Vriezenveen |
|
klaar , kloar , [bijvoeglijk naamwoord]
, 1 gereed. Kloar is Kees! Ik koop mien klaaier kloar. Is hai al kloar? = afgestudeerd. Zai het ales kloar en goar = zij heeft dienstboden, die ‘t werk voor haar doen. Ik kin der nait kloar mit worren = niet mee gereed komen. ‘t Is kloar waark mit heur baaident, ze bin kloar mit nkander = zij zijn verloofd; 2 Ik bin weer kloar = hersteld, genezen; 3 kloar komen = in orde komen. Kloar roaken = het eens worden. Kin ik hier kloar worren? = ben ik hier terecht? ‘t Is kloar lopen = goed afgelopen; 4 helder. Kloare jannever. ‘t Is zo kloar as n klontje, as de dag; in het tegengestelde geval: as kovviedik. Ik was kloar wakker. ‘t Kloare swait staait op zien gezicht. ‘t Kloare vet drift op de soep. Ik zai ‘t mit mien kloare ogen; 5 onvermengd. Kloare boomeulie. Swienen kriegen gain roeg vouer, mor kloar meel. Met kloare waait vouern (dV) Dij törf is ja kloar zaand! Ik kin wel kloar vet drinken (Hogeland en Westerkwartier), uitdrukking tot bewijs dat men een goede maag heeft. Slobber op, Knelske, ‘t is kloar vet!, zie slobbern. Dij smerege jong het kloare modder aan zien klompen. Van kloare weelde zong e wat e kon (Rietema).; 6 bekwaam, knap. Elk het gain voader, dij zo kloar is as dienent (H.O.). ‘t Is n kloare dokter. Meester is kloar in ‘t reken. Zai is kloar genog = zij laat zich niet bedotten. n Kloar moagtje (Westerkwartier) = een helder en redzaam meisje; 7 rijp. Wie hebben eerappels nog nait kloar; 8 enkel. ‘t Is kloar gekhaaid = zuiver scherts. ‘t Binnen kloar leugens, kloar loeter leugens; 9 duidelijk. ‘t Is kloar genog (bleken). || slobbern Bron: K. Ter Laan (1952), Nieuw Groninger woordenboek, 2e druk (herdruk 1989), Groningen |
|
klaar , kloar loeter , [bijvoeglijk naamwoord]
, versterking van kloar = zuiver. ‘t Hait vlaais, moar ‘t is kloar loeter vet. Bron: K. Ter Laan (1952), Nieuw Groninger woordenboek, 2e druk (herdruk 1989), Groningen |
|
klaar , kloar , bijvoeglijk naamwoord, bijwoord
, 1 gereed, 2 helder; kloar maakng, schoonmaken Bron: Schönfeld Wichers, K.D. (1959), Woordenboek van het Rijssens dialect, herdruk 1996, z.pl. |
|
klaar , klaor
, duidelijk, helder, klaar, zuiver; niets dan ’t Waor klaor modder Het was niets dan modder, louter Ze was mi klaor goud behange Ze had veel gouden sieraden aan. Bron: Kerkhoff, Chris (1970 ev), Dialectwoordenlijst van het Land van Cuijk, Cuijk |
|
klaar , klaar , bijvoeglijk naamwoord
, in de zegswijze klaar Arie, dat is klaar, dat zit er op. – Klaar werk hewwe, het werk gedaan hebben. | Je hewwe as boer niet gauw klaar werk. – Klaar werk make, het werk gedaan maken, een zaak afdoende regelen. Bron: Pannekeet, J. (1984), Westfries Woordenboek, Wormerveer |
|
klaar , klaor
, klaorder, klaorste , klaar; helder. Gei waeterke zoo klaor, of ’t muurt zich waal ėns: ook in de beste verstandhouding gaat het wel eens scheef. Klaor waater: puur water.; klaar, gereed, af. Zie ook: vaerdich. Bron: Schelberg, P.J.G. (1986), Woordenboek van het Sittards dialect, Amsterdam |
|
klaar , klaor , bijvoeglijk naamwoord, bijwoord
, puur, enkel. 1. Is dè teej? Klaor waoter, dè ist! (puur water). 2. ’t Is klaor van de schrik dè dè mènneke in z’n broek gepist hè (enkel en alleen van de schrik). Bron: Naaijkens, J. (1992), Dè’s Biks – Verklarende Dialectwoordenlijst, Hilvarenbeek |
|
klaar , kloar
, helder; kloar waer, wáter. Bron: Kuipers, Cor e.a. (1993), Zò bót ás en hiëp. Plat Hôrster, Horst. |
|
klaar , kloar
, klaar; * det is gauwer op egetten dan kloar emäk: dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Bron: Werkgroep Dialekt van het Cultuur Historisch Genootschap Raalte (1995), Nieuw Sallands Woordenboek, Raalte |
|
klaar , klaor , kloor , bijvoeglijk naamwoord, bijwoord
, Ook kloor (Zuidoost-Drents veengebied, Veenkoloniën, Zuidwest-Drenthe, zuid, Kop van Drenthe) = 1. gereed Het eten is klaor, ankommen! (Eex), Jan hef een kloor pak kregen, een gemaokte was hom te duur confectiepak (Eev), Hie luup met klaor goed confectie (Sle), Het komp wel klaor komt wel goed (Flu), Wij hebt het nog niet zo wied, wij bint er nog niet klaor veur (Val), IJ waren niet klaor aj zukke spiensters hadden je zat er mooi mee (Sle), Daor is e nog niet klaor met dat kan nog wel een staartje krijgen (Man), Daor bi’j mooi klaor mit zit je mooi mee opgescheept (Hgv), Zie hebt het trouwen klaor (Oos), Wai kunden het niet klaor kriegen tot overeenstemming komen (Row), Dat is een mooi peerd, man hij is noch nich klaor klaar voor het werk, beleerd (Bov), Die beide zwienen bint klaor (Ros), ...klaor veur de dood rijp voor de slacht (Klv) 2. gerepareerd, weer klaar, genezen Die schoou is weer klaor, die kuj antrekken (Eex), Is mien fiets al weer klaor? (Dro), Hai was zaik, maor hij is zo goud as weer kloor (Vtm), Een zeekte, waor aj niet van weer klaor wordt, is een bezuking (Pes) 4. helder, zuiver De klaore locht (Hgv), Het is klaore stront zonder stro erdoor (Zwig), De lucht is helder en klaor (Nor), Hier wordt klaore wien eschunken open kaart gespeeld (Dwi), Moej toch ies zien, die kwaojong drinkt al klaore jenever (Oos) (zelfst.) Geef mij maar een jonge klaore (Klv), ...een olde klaore (Hgv), Geef mij mor een klaore met zunder suker (Sle), Het is zo helder as klaore (Dwi) 6. verstandig, ervaren en bedreven Wij hebt een neie dokter, het liekt wal een klaore kerel (Bor), Die is aordig klaor heur, die heuj niks mèer te lèren (Hijk), Het is een klaore boer (Sle) 7. duidelijk Is het die kloor of nich? (Bov), Het is klaor as een klontje zo duidelijk als het maar kan (Eco) *Klaor is Kees (Gro) Bron: Kocks, G.H. (1996-1997), Woordenboek van de Drentse Dialecten (WDD), Assen: Van Gorcum |
|
klaar , kloor
, 1) klaar, helder, onvermengd; 2) gereed, af. As de koffie kloor is, is ie nog nie kloor. Bron: Zegers, A. (1999), Het dialect van het land van Ravenstein, in het bijzonder van Uden en Zeeland, Uden. |
|
klaar , klöör , klaor
, (Kampen) 1. klaar; 2. helder. Ook: klaor (Kampereiland, Kamperveen) Bron: Fien, A., Ph.C.G.M. Bloemhoff-de Bruijn en J. Gunnink (2000), Woordenboek van de Kamper Taal, Kampen |
|
klaar , klaor
, klaar. Bron: Dialectwârkgroep Heerde/Waopmvelde (2004), Nieje Heerder Woordnboek, Heerde. |
|
klaar , klaor
, gebeurd , Zéd'de al sun'bèst ôn't heuve of héd'det zaod 'r al in zitte, óó, zéd’de al klaor? Ben je al hevig aan het zaaien of heb je 't zaad al in de grond, oh, is het al gebeurd? Bron: Hendriks, W. (2005), Nittersels Wóórdenbuukske. Dialect van de Acht Zaligheden, Almere |
|
klaar , klaoren
, zuivere , T’is wir klaoren blóm én dikke mik. Het is weer zuivere bloem en dikke mik. De verhoudingen kunnen niet beter. Bron: Hendriks, W. (2005), Nittersels Wóórdenbuukske. Dialect van de Acht Zaligheden, Almere |
|
klaar , klaore , klaor , bijvoeglijk naamwoord, bijwoord
, één en al, alleen maar Bron: Bloemhoff, H., J. Withaar, A. Bloemhoff en T. Bontekoe (2005), Stellingwarfs-Nederlands Verklarend Handwoordenboek (SNVH), Berkoop/Oldeberkoop: Stichting Stellingwarver Schrieversronte. |
|
klaar , klaor , bijvoeglijk naamwoord
, 1. voltooid hebbend, gereed voor gebruik, klaar om te doen 2. tot een akkoord komend 3. rijp voor de slacht 4. genezen, hersteld 5. gerepareerd 6. (van personen) bedreven, ervaren en daardoor geschikt 7. puur 8. pienter, met een scherp verstand Bron: Bloemhoff, H., J. Withaar, A. Bloemhoff en T. Bontekoe (2005), Stellingwarfs-Nederlands Verklarend Handwoordenboek (SNVH), Berkoop/Oldeberkoop: Stichting Stellingwarver Schrieversronte. |
|
klaar , klaor , uitdrukking
, Niet te goeie klaor Nauwelijks klaar Bron: Werkgroep Dialecten Hoeksche Waard (2006), Hoekschewaards woordenboek, Klaaswaal. |
|
klaar , klaor , bijvoeglijk naamwoord
, klaorder, 't klaorste , klaar , helder VB: Dao wäor gèine muejer ién 't wäoter, 't wäor gaans klaor.; aanbreken (de dag breekt aan): 't wörd al klaor VB: 't Wörd al klaor, 't wörd tiéd dat v'r oétsjejje mêt bôlle.; helder (de dag breekt aan): 't wörd al klaor VB: 't Wörd al klaor, 't wörd tiéd dat v'r oétsjejje mêt bôlle.; licht (het is al licht) 't ês al klaor VB: 't Ês al klaor en zoe te zién wörd 't 'nne sjoenen däog.; lichtgekleurd VB: Es 'nne zèt: 'De koffie ês klaor', daan môste zegke: 'Doég daan get mie koffie drop'. Bron: Jaspars, G. en H. Fiévez (2006-2008), Woordenboek van het Gronsvelds, Gronsveld/Ryckholt |
|
klaar , kloor
, 1. klaar, gereed; 2. helder; 3. rein Bron: Bergh, N. van den, e.a. (2007), Um nie te vergeete. Schaijks dialectboekje, Schaijk. |
|
klaar , klaor
, klaar. Bron: Luysterburg, J. e.a. (2007), Dialecten in het Zuidkwartier. Hoogerheide, Ossendrecht, Putte, Woensdrecht, Heemkundekring Het Zuidkwartier. |
|
klaar , klöör , bijvoeglijk naamwoord
, 1. klaar, gereed. Dät eb ik klöör; 2. helder, duidelijk. Uitdr.: Dät is zo klöör as een kluntien ‘dat is duidelijk genoeg’. Bron: Kraijer, M., H. Mulder, D. Visscher en Ph. Bloemhoff (2009), Op zien Zwols: Woordenboek van de Zwolse Taal, Kampen: IJsselacademie |
|
klaar , klaor
, klaar, af, gereed Bron: Melis, A. van (2011) Bikse Praot. Prinsenbeeks Dialectwoordenboek. Prinsenbeek: Heemkundekring ‘Op de Beek’ |
|
klaar , klôr
, voor elkaar, klaar , Dè krédde gèij nie klôr! Dat krijg jij niet voor elkaar!, Dur bénde moj klôr mi. Daar zit je mooi mee te kijken., Mi hum bén ik hillemol klôr. Met hem heb ik het helemaal gehad. Bron: Laat, G. de (2011), Zoo prôte wèij in Nuejne mi mekaâr, Nuenen |
|
klaar , klaor
, 1. hersteld, beter; 2. groot, hevig; zuiver, onvermengd; niet klaor op z’n huud, onbetrouwbaar; klaor weer, mooi weer. Bron: Scholtmeijer, H. (2011), Veluws handwoordenboek, Almere. |
|
klaar , klaor , bijwoord
, louter (Den Bosch en Meierij; Eindhoven en Kempenland; Land van Cuijk; Tilburg en Midden-Brabant); klaor; gereed, helder (Den Bosch en Meierij; Eindhoven en Kempenland; Tilburg en Midden-Brabant) Bron: Swanenberg, A.P.C. (2011), Brabants-Nederlands: Nederlands-Brabants: Handwoordenboek, Someren |
|
klaar , klaor
, klaorder, klaorst , klaar, helder , Op klaorleechten daag. Örges gaw mèt klaor zeen. Van water drinke kriegs se klaor ouge. Bron: Tonnaer, M. en Har Sniekers (eindred.), (2012), Thoears Woeardebook, Thorn |
|
klaar , klaor , bijvoeglijk naamwoord
, klaore , 1. klaar, gereed ook vaerdig, gereîd, aâf 2. helder, duidelijk: sjoeën klaor foto's – mooie duidelijke foto’s Bron: Janssen, L. (2013), Limburgs Woordenboek Heels-Nederlands, Heel. |
|
klaar , klaor , bijvoeglijk naamwoord
, helder Bron: Feijen, Jan (2013), Zoeë Kalle Vae - Weertlands woordenboek, Weerd. |
|
klaar , klaor , bijwoord
, gereed Bron: Feijen, Jan (2013), Zoeë Kalle Vae - Weertlands woordenboek, Weerd. |
|
klaar , klaor , bijvoeglijk naamwoord, bijwoord
, klaar; bijvoeglijknaamwoord, bijwoord; 1. klaar, gereed; R.J. klaor te krèège; Cees Robben – En mee Possemis klaor... [namelijk het nieuwe kostuum] - (19550402); Weijnen, Dialectatlas van Noord-Brabant (1952): ene mees moet vur zen vrou klòr staon - de man moet zijn vrouw beschermen; Boutkan - Het stadsdialekt van Tilburg: klank- en vormleer (1996): ; '... vurdè k kl(a)or zèè' (blz. 95); 2. helder; louter; Wè-d-is den hemel naa toch klaor; persies van glas, - 't is wezelijk waor! (Piet Heerkens; uit: D’n örgel, ‘Naacht’, 1938); Cees Robben – Zeg kende gij dè brooike nog/ Van klaoren blom.. van enkelt rog/ ’t hartjesbrood... (19600624); Henk van Rijen van waoter drinke krèède ne klaoren hals - ... word je niet dronken; Frans Verbunt: klaoren blom - duidelijkheid, heldere zaak; Mar wij leerde van ons moeder: ‘As ’r twee deure teegenoover mekaare oope staon, moeter êen dicht doen.’ En zôo ist. Dan was alles wir klaoren blom en dikke mik. (Ed Schilders; Wè zeetie?; website Brabants Dagblad Tilburg Plus 2009); WBD III.4.4:8 'klaar' = onbewolkt, ook 'helder'; Verh. KLAAR (klaor) 1. bijvoeglijk naamwoord - gereed, voltooid; als nw-deel v.h. gez. uitsluitend; 2) bw.- louter en alleen, puur: 't is klaor boter. (toch BN?); A.A. Weijnen; Onderzoek dialectgrenzen in Noord-Brabant (1937) - klaor (krt.94); blz. 40: vocaalverkorting in 'klaor' (?); Biks klaor bw, bijvoeglijk naamwoord - puur, enkel Bron: Sterenborg, W. en E. Schilders (2014), Woordenboek van de Tilburgse Taal (WTT), Tilburg: Stichting Cultureel Brabant |
|
klaar , klaor
, klaore , klaar; gereed Bron: Arts, Jan (2015), Brónsgreun Bukske, Editie Veldes dialek, Velden. + |