Woord: deur
|
deur , doer , [zelfstandig naamwoord]
, deur. H.ii.28. Got. daur. ONo/IJsl. dur. Zwe. dörr. De. dör. Angels. duru, dôr. Eng., Fri. door. Door is vroeger ook in deze Provincie gebruikelijk geweest. 'Welcke huysen die Cherchers na desen op haer kosten dack- venster- en door-dicht sullen moeten onderholden.' Instructie voor de Cherchers enz. Sagelt. en Kil. dore. Hd. Thor, Thür. Gr. THURA. Bron: Boeles, P. (ca. 1875), Idioticon Groninganum. Vergelijkend woordenboek van den Groningschen tongval, uitgegeven door Siemon Reker, 1977, Egbert Forsten & Profiel. |
|
deur , dü̂re , vrouwelijk
, deur. Bron: Gallée, J.H. (1895), Woordenboek van het Geldersch-Overijselsch Dialect, aanhangsel Twents |
|
deur , döre , vrouwelijk
, deur. Bron: Gallée, J.H. (1895). Woordenboek van het Geldersch-Overijselsch Dialect. Deventer: H.P. Ter Braak |
|
deur , deur
, In samenstellingen als: schuurdeur, staldeur, kerkdeur, schooldeur, koamerdeur, enz. heeft het woord den klemtoon, ook het meervoud er van, maar niet in: veurdeur, achterdeur, boetendeur, zieddeur, enz. In: koamerdeur, kelderdeur, keukendeur zal men hem op de eerste lettergreep laten vallen, wanneer men eene bepaalde aanwijzing bedoelt. Vergelijking: stief as ’n deur (of: deure) = stijf, bv. van de jicht; an deur, in de onmiddellijke nabijheid: ’t is an deur, bv. een winkel. deuren voor: huizen, synecdoche als in ’t Nederlandsch: zijne deur voorbijgaan, enz.: hij woont twei deuren wieder = hij woont twee huizen van hier; de darde deur mout ie wezen = het derde huis is het, enz. Vgl. druppel, alsmede: oogen; heuft veur heuft en het Nederlandsche zeil, kiel, steven, bodem, voor: schip; daken, voor: huizen; koppen, zielen, hoofden, handen, voor: menschen, enz. – Zie ook: duren 1. binnen deur =binnen de deur, dat is in huis; denk ’r om, tien uur binnen deur! = ge zorgt dat ge om tien uur te huis zijt! ’k wil hōm nijt weer binnen deur hebben = hij mag niet meer bij mij aan huis komen. veur deur, of: veur deure =naar buiten, op straat; hij gait veur deur = hij gaat even buiten de deur. Bron: Molema, H. (1895), Woordenboek der Groningsche Volkstaal in de 19e eeuw (handschrift met aanvullingen op gedrukte editie uit 1887) |
|
deur , deur , zelfstandig naamwoord, vrouwelijk
, Zegsw. Die komt de winderige deur in, hij is niet welkom, eigenlijk: zijn komst is niet aangenaam. Evenzo Fri. foar de wijnige doar komme. Vgl. Chron. v. Medembl. 305: “1676. Den 18. Augustus zynder tot Broek-oord 3 huyzen verbrand, terwijl een Huysman met zyn Vrouw des s’morgens te melken waren gegaan, en een winderige deur hadde laten openstaan, zoo dat het vuur van den haardstede in het hoy was gewayt.” – Deurtje-schel doen, ergens aanbellen en dan hard weglopen, om de meid vergeefs te laten opendoen. Te Rotterdam en Arnhem beldeurtje spelen (Taalgids 4, 40). – Vgl. de samenst. dooddeur, leideur, middeldeur, onderdeur, teerdeur, treddeur, valdeur, winddeur, zijdeldeur. Bron: Boekenoogen, G.J. (1897), De Zaanse Volkstaal. Deel II: Zaans Idioticon - Aanvullingen. Zaandijk (herdruk 1971) |
|
deur , deuren*
, ook elders. Bron: Ganderheyden, A.A. (1897), Groningana – Supplement op H. Molema’s Woordenboek der Groningsche Volkstaal, Groningen (reprint 1985) |
|
deur , deurĕ
, deur. Bron: Ebbinge Wubben, C.H. (1907), ‘Staphorster Woordenlijst’, in: Driemaandelijkse Bladen 6, 61-94 |
|
deur , deur
, deur, lang uitspreken. Bron: Daelen-Meuter, Jos. van (ca. 1937), Venloos waordebook, ongepubliceerd typoscript, Venlo. |
|
deur , düür , vrouwelijk
, düüren , düürtien , deur Bron: Jonker, L. & H.G. van Grol (z.j., ca 1940), Woordenboek dialect van Vriezenveen |
|
deur , deur , deure , [zelfstandig naamwoord]
, 1 deur. Ze komen hier nòg al es over deur = over de drempel. Hai zel mie nait weer over deur òf drumpel komen! Boeten deur, veur deur = buiten. Meester, mag ‘k even veur deur? (Hogeland) Bie daarde deur zitten = achteraf gezet worden; zie daarde. Hai woont twij deuren wieder = twee huizen. Deur aan zetten = niet geheel sluiten. Ain deur wiezen. Stòk staait achter deur! = pas op, dit is de laatste waarschuwing. Mit deur in hoes valen. Ain om deur lopen = vaak bij iemand thuis komen. Ain deur oet hìngen lopen = iem. de deur plat lopen. Ook: ain drumpel tou deur oet lopen. Doar is ‘t gat van deur! Hai is zo stief as n deur. Elk mout veur zien aigen deur vegen = ieder moet zorgen, dat zijn zaken in orde zijn. Ik heb ‘t veur de deuren van de hel weghoald = ik heb het met vloeken en dreigen los gekregen.; 2 ‘t gat van de deur. Hai ston in deur.; 3 bie deur = aan de deur. Wie geven, kopen nait bie deur. Bron: K. Ter Laan (1952), Nieuw Groninger woordenboek, 2e druk (herdruk 1989), Groningen |
|
deur , deur
, dat is nogal niet naast de deur! dat is niet mis! (Letterlijk natuurlijk: dat is een hele afstand.) Bron: Beets, A. (1954), ‘Leidse woorden en uitdrukkingen’, in: Bicker Caarten, A. (red.), Leids Volksleven, Leiden: Sijthoff |
|
deur , duure , zelfstandig naamwoord, vrouwelijk
, duurn , duurkn , deur. Achtr de duure hen doon, ’t huis uit gooien; eenn de waage vuur de duure skoewn, iem. in ’t nauw drijven Bron: Schönfeld Wichers, K.D. (1959), Woordenboek van het Rijssens dialect, herdruk 1996, z.pl. |
|
deur , deur , vrouwelijk
, deure , dùrke , deur(en), deurtje; deur en dölleper deur en dorpel, Tusse deur en dölleper dör in de gauwigheid, tussendoor. Bron: Kerkhoff, Chris (1970 ev), Dialectwoordenlijst van het Land van Cuijk, Cuijk |
|
deur , deur , zelfstandig naamwoord
, Deur. Zegswijze an de wind(er)ige deur komme, niet welkom zijn, niet binnengelaten worden. – Erges allemaar tussen de deur zitte, ergens geregeld aan de deur of op bezoek komen. – An de vaste deur komme, de deur gesloten vinden, niemand thuis treffen. – De vaste deur treffe, zie de vorige zegswijze – Deur en drumpel, vlak naast of bij elkaar. | Ze weune deur en drumpel. – Z’n deur op ’n kier zette (hewwe), een (geluidloze) wind laten. – Je moete voor je oigen deur vege, wees eerst maar kritisch t.o.v. jezelf en je familie, voor je iets van anderen zegt. Bron: Pannekeet, J. (1984), Westfries Woordenboek, Wormerveer |
|
deur , deur , vrouwelijk
, deure , deurke , deur. Et kump aan ein deur oet: het komt op hetzelfde neer. De deur naoder doon: de deur op een kier zetten. Hae wit neit, woo de deur aopen en toe geit: hij is als een kat in een vreemd pakhuis. Bron: Schelberg, P.J.G. (1986), Woordenboek van het Sittards dialect, Amsterdam |
|
deur , deur , zelfstandig naamwoord
, deur. Zegswijze: Die kunne nie meej z’n tweeje dur êên deur. Die kunnen niet met elkaar opschieten. Dè’s nie bè de deur. Da’s een heel eind weg. Bron: Naaijkens, J. (1992), Dè’s Biks – Verklarende Dialectwoordenlijst, Hilvarenbeek |
|
deur , deur , deure
, deuren , (Zuidoost-Drenthe, Midden-Drenthe, Kop van Drenthe). Ook deure (Zuidwest-Drenthe, Midden-Drenthe, veengebieden Oost-Drenthe) = deur De deur van boeten naor de geut steeit lös (Eex), Hai het het slim nat om deure bij huis (Eco), Ie koomt daor vaeke veur een dichte deure (Die), Hij komt mit de deure in hoes vallen (Bov), Ik heb hum de deur verbeun hij mag er niet meer in (Sle), Wij kroept achter de deuren gaan naar bed (Bro), Ze loopt bij hum de dèure plat (Dwi), Ik musse van de dokter bij de deure blieven bij huis (Ruw), Ik heb hum het gat van de deur wezen weggejaagd (Eex), Dat döt de deur dicht dat slaat alles (Row), Hij is zo dik as een deur dronken (Bor), Wij zullen de deure nog èven op een kiere holden, hij hef nog een kaans (Mep), Gien lusse deuren intrappen open deuren (Dwij) Bron: Kocks, G.H. (1996-1997), Woordenboek van de Drentse Dialecten (WDD), Assen: Van Gorcum |
|
deur , deur
, mv. dùrre, deur. verkl. deùrke. zie ook dur. Bron: Zegers, A. (1999), Het dialect van het land van Ravenstein, in het bijzonder van Uden en Zeeland, Uden. |
|
deur , deure
, deur. Dè’s ook niet bi’j de deure ‘dat is ver weg’ Bron: Fien, A., Ph.C.G.M. Bloemhoff-de Bruijn en J. Gunnink (2000), Woordenboek van de Kamper Taal, Kampen |
|
deur , deure
, deurtien , deur. Bron: Dialectwârkgroep Heerde/Waopmvelde (2004), Nieje Heerder Woordnboek, Heerde. |
|
deur , déúr
, deur , T’is nogal nie bè de déúr. Het is nogal niet bij de deur. Het is een eind weg. Bron: Hendriks, W. (2005), Nittersels Wóórdenbuukske. Dialect van de Acht Zaligheden, Almere |
|
deur , deure , zelfstandig naamwoord
, de 1. deur 2. huisdeur, belangrijkste toegangsdeur (vaak op te vatten als de hele woning) Bron: Bloemhoff, H., J. Withaar, A. Bloemhoff en T. Bontekoe (2005), Stellingwarfs-Nederlands Verklarend Handwoordenboek (SNVH), Berkoop/Oldeberkoop: Stichting Stellingwarver Schrieversronte. |
|
deur , dëur , duur , zelfstandig naamwoord, vrouwelijk
, dëure , dëurke , deur , VB: Doég estebleef de dëur toûw es te oétgèis, of bis te ién de kërk geboere? Zw: Dè goûwe reenk ês mer langs de goûwe dëur gegaange: hij is slechts gedeeltelijk van goud of hij is goudkleurig. Zw: De dëur naoderdoén: niet geheel sluiten Zw: Ién de dëuer sjtoën: op de drempel van het deurkozijn staan, Zw: Langs de dëure goën: venten Zw: (gezegd van geld): 't kömp aon de dëur ién en gèit aon de vinster oét.; duur; deur deur (vero.) Zw: Daan sjtuut dich d'n deur: gezegd wanneer iemand overvloedig zijn brood met boter besmeert.; dao ês de duur eruit dao ês de duur! Bron: Jaspars, G. en H. Fiévez (2006-2008), Woordenboek van het Gronsvelds, Gronsveld/Ryckholt |
|
deur , durreke
, deurtje. Bron: Luysterburg, J. e.a. (2007), Dialecten in het Zuidkwartier. Hoogerheide, Ossendrecht, Putte, Woensdrecht, Heemkundekring Het Zuidkwartier. |
|
deur , deure , zelfstandig naamwoord
, deur. Ik gao deur de deure. Bron: Kraijer, M., H. Mulder, D. Visscher en Ph. Bloemhoff (2009), Op zien Zwols: Woordenboek van de Zwolse Taal, Kampen: IJsselacademie |
|
deur , durre
, deuren , Gojt ásteblieft nie zoo mi die durre. Gooi alstublieft niet zo met die deuren. Bron: Laat, G. de (2011), Zoo prôte wèij in Nuejne mi mekaâr, Nuenen |
|
deur , duuer , vrouwelijk
, duuere , duuerke , deur , Det duit de duuer toe. Ederein kieërtj mer vuuer zien eige duuer: iedereen bemoeit zich maar met zijn eigen zaken. Bron: Tonnaer, M. en Har Sniekers (eindred.), (2012), Thoears Woeardebook, Thorn |
|
deur , däôr , däör , zelfstandig naamwoord
, däöre , däörke , deur; ederein kiërtj väör zien eige däôr – iedereen veegt zijn eigen straatje schoon Bron: Janssen, L. (2013), Limburgs Woordenboek Heels-Nederlands, Heel. |
|
deur , deûr , duuër , zelfstandig naamwoord, vrouwelijk
, deûre/duuëre , deûrke/duuërke , eerste vorm Buitenijen (kerkdorpen rondom stadskern), Nederweerts, Ospels; tweede vorm Weerts (stadweerts); deur Bron: Feijen, Jan (2013), Zoeë Kalle Vae - Weertlands woordenboek, Weerd. |
|
deur , durke , zelfstandig naamwoord, verkleinwoord
, deurtje; R.J. en oope dittie et durke; Cees Robben – Rammelt iemand aon ’t deurke... (19571207); WBD staldurke (de grote dubbele deuren die toegang geven tot de koestal); D. Boutkan: (blz. 31) durke Bron: Sterenborg, W. en E. Schilders (2014), Woordenboek van de Tilburgse Taal (WTT), Tilburg: Stichting Cultureel Brabant |
|
deur , deur , zelfstandig naamwoord
, durke , "deur; Van Delft - ""Ze kunnen niet door één deur in en uitgaan."" Dit is: Ze kunnen als man en vrouw niet in vrede leven.(Nwe. Tilb. Courant; Van Vroeger Dagen afl. 109; 13 april 1929); uitdrukking - Pierre van Beek: meej et pak gaon - met ellegoed langs de deur gaan (Tilburgse Taaklplastiek 149); uitdrukking - Pierre van Beek: meej bliksem èn ónweer langs de deur gaon (= weer of geen weer) (Tilburgse Taaklplastiek 149); Pierre van Beek: óp de deur paase - op het huis passen (Tilburgse Taaklplastiek 187); Henk van Rijen: gruun deur - verraadde vroeger dat de bewoner werkte op het Atelier NS; Mar wij leerde van ons moeder: ‘As ’r twee deure teegenoover mekaare oope staon, moeter êen dicht doen.’ En zôo ist. Dan was alles wir klaoren blom en dikke mik. (Ed Schilders; Wè zeetie?; website Brabants Dagblad Tilburg Plus 2009); Dialectenquête 1876 - vur de deur; A.A. Weijnen, Dialectatlas van Noord-Brabant; Antwerpen 1952 – ; die deur is van beukenhout gemakt; Henk van Rijen: de wèg lopt er ok langs de deur - het is ook voor-de-hand-liggend; Hees Dè is 'r ene van over de n'alve deur (II:33); WBD staldurke (de grote dubbele deuren die toegang geven tot de koestal); WBD schuurdeur, schuurdeure - schuurdeur (bestaande uit twee vleugels); WBD klèèn schuurdurke - schuurpoortdeurtje (het kleine deurtje in een van de beide vleugeldeuren); WBD ovendeur (van een bakoven: van hout of ijzer)" Bron: Sterenborg, W. en E. Schilders (2014), Woordenboek van de Tilburgse Taal (WTT), Tilburg: Stichting Cultureel Brabant |
|
deur , deur
, deure , durke , deur Bron: Arts, Jan (2015), Brónsgreun Bukske, Editie Veldes dialek, Velden. + |