INT Dialectwoordenboeken

Woord: deeg

deeg , deeg , deeg hebben, wel te vrede zyn, gezond zyn. Hy heeft goed deeg: hy kan daar ter plaatse wel aarden of hy wordt dik en vet. Men gebruikt dit woord genoegzaam in dezelfde beteekenis in Drenthe, maar standvastig tweegreepig, men zegt altoos zonder uitzondering: Hy heeft goed dege. Zo moet het wezen.
Bron: Berg, A. van den en H.J. Folmer (1774-1776), ‘Veluws en Drents uit de 18e eeuw’, uitgegeven door K. Heeroma in: Driemaandelijkse bladen 12 (1960), 65-83, 97-116.

deeg , dege , vrouwelijk , tier. De tuten heft nen dege as ’t rêgent, bij regen hebben de hoenders geen tier.
Bron: Halbertsma, J.H. (1835), ‘Woordenboekje van het Overijselsch’, in: Overijsselsche Almanak voor Oudheid en Letteren 1836, Deventer: J. de Lange.

deeg , deege , vermaak
Bron: Boers, B. (1843), [Goerees] ‘Lijst van eenige verouderde, of in de provincie Zuidholland niet gebezigde Nederduitsche woorden, welke op het eiland Goedereede en Overflakkee nog heeden in gebruik zijn’, in: Beschrijving van het eiland Goedereede en Overflakkee, Sommelsdijk, pp. 48-57

deeg , deege , vermaak
Bron: Boers, B. (1843), [Overflakkees] ‘Lijst van eenige verouderde, of in de provincie Zuidholland niet gebezigde Nederduitsche woorden, welke op het eiland Goedereede en Overflakkee nog heeden in gebruik zijn’, in: Beschrijving van het eiland Goedereede en Overflakkee, Sommelsdijk, pp. 48-57

deeg , deeg , vrouwelijk zonder meervoud , dege, heil, deeg hebben, hij heeft er deeg van, dat gaat ter deeg goed, hij heeft er geen deeg van. Zie verder op weerdeger.
Bron: Bouman, J. (1871), De Volkstaal in Noordholland, Purmerend.

deeg , deig , dei , [zelfstandig naamwoord] , groei, gezondheid van iemand, b.v. 'hi het er goud deig van'.Got. theihs. Kil. deghe. Bij Grimm, Deuth. Mythologie, S.878 (3e Ausg.) 'säg und däg', segen und gedeihen. 2) zeer, ruim, b.v. 'deig zwâr; deig genog'. Fri. tige. 3) het bezit van verstandelijke vermogens, b.v. 'hi is neit deig'; niet regt bij zijn verstand. Fri. 'net tige'.
Bron: Boeles, P. (ca. 1875), Idioticon Groninganum. Vergelijkend woordenboek van den Groningschen tongval, uitgegeven door Siemon Reker, 1977, Egbert Forsten & Profiel.

deeg , deege , hij hef good deege = hij groeit goed, dus = het gedijen. Ook = hij heeft goed schik. Gron. deeg = genoegen, bekomst; zien deeg hebben = er van verzadigd zijn. Kil. doge = heil, voorspoed, (in ’t Nederl. bijna verouderd); seghe ende deghe = overwinning en voortreffelijkheid. Holst. däge = goed, best, Pruisen dage = goede, degelijke.
Bron: Molema, H. (1889), Proeve van een woordenboek der Drentsche volkstaal in de 19e eeuw, handschrift

deeg , dége , bijvoeglijk naamwoord , [weinig gebruikelijk].
Bron: Gallée, J.H. (1895), Woordenboek van het Geldersch-Overijselsch Dialect, aanhangsel Twents

deeg , deeg , onzijdig , deeg.
Bron: Gallée, J.H. (1895). Woordenboek van het Geldersch-Overijselsch Dialect. Deventer: H.P. Ter Braak

deeg , dége , vrouwelijk , voordeel, tier; de hônder hebt gin dége ast règent.
Bron: Gallée, J.H. (1895). Woordenboek van het Geldersch-Overijselsch Dialect. Deventer: H.P. Ter Braak

deeg , [verstandig] , dége , bijvoeglijk naamwoord , hé is n(i)eet dége, hij is niet recht wijs.
Bron: Gallée, J.H. (1895). Woordenboek van het Geldersch-Overijselsch Dialect. Deventer: H.P. Ter Braak

deeg , deeg , dege , ter dege; iemand deeg ankieken = brutaal aanzien, uit nieuwsgierigheid; deeg zijk, verlegen, ongerest, enz. wezen = zeer ziek zijn, enz.; nijt goud deeg (of: dege) wezen = niet wel bij ʼt hoofd, of: idioot zijn; ʼt is nog nijt deeg mittie (mit die) = gij zijt nog niet volkomen hersteld, daar hapert bij u nog iets aan; bij v. Dale: ʼt is nog geen deeg met u. – Voor: degelijk, in waarheid, in: ʼn deeg mensk, schertsend zooveel als: geen kind meer zijnde, tegengestelde van: die niet geteld wordt; dit is dege zoo goud as dat = (het eerste) is beter; hij was dege doen = hij was zeer dronken. – Ook = genoegen, bekomst; zien deeg (of: dege), ook: zien nucht (of: nōcht) hebben = er van verzadigd zijn; hij past wel op dat hij zien dege krigt = dat hij tot zien part komt = dat hij zijn deel krijgt. Bij Swaagman: deeg of dege = volkomen, genoeg, geheel, zeer.– Spreekwoord: ʼt Is eerder nijt deeg eer dat ʼt ondeeg is, zooveel als: meisjes zijn niet eerder tevreden vóór zij getrouwd zijn en bedenken niet wat ellende haar deel kan zijn. Kil. seghe en deghe = overwinning en voortreffelijkheid; dege = heil, voorspoed, bijna geheel verouderd. Middel-Nederlandsch te deghen = naar behooren, in orde, juist. (Verdam art. dege, kol. 102). Oostfriesch däge, dege = degelijk, goed, braaf; ook = wel bij de zinnen: hê is nich recht däge = hij is half gek; Holsteinsch däge = goed, best; Pruisen: dage = goede, degelijke; Noordfriesch däg, degh = goed.
Bron: Molema, H. (1895), Woordenboek der Groningsche Volkstaal in de 19e eeuw (handschrift met aanvullingen op gedrukte editie uit 1887)

deeg , deeg , zelfstandig naamwoord, onzijdig , vgl daaiig.
Bron: Boekenoogen, G.J. (1897), De Zaanse Volkstaal. Deel II: Zaans Idioticon - Aanvullingen. Zaandijk (herdruk 1971)

deeg , deeg , zelfstandig naamwoord, vrouwelijk , 1) Aanwas, voorspoed; vgl. Mnl. Wdb. op dege en Ned. deeg hebben van iets, baat hebben van. – In de zegsw. met alle goê deeg, als alles goed gaat, als er niets tussenbeide komt. || Met alle goê deeg is ’et toekommende week klaar. – Vgl. kwaaddeegs, weerdeger. 2) Overdr. in de zegsw. deeg hebben, genoegen hebben, voldaan zijn. || Ik heb gister te bruiloft ’eweest, maar ik heb deeg ’ehad (ik heb er mij best vermaakt), hoor! Moeder, ... had maar u volk (gezin) wat deegs, daarvoor scheen al u vrezen, SCHAAP, Bloemt. (ed. 1724), 349. – Zo ook deeg hebben van iets, tonen dat men met iets ingenomen is. || Trijn het deeg van der nieuwe mantel (ze is er erg mee in haar schik). – Deeg hebben, ook elders in N.-Holl. || Wat doet nu het kussen aan Geertuidje deugd. Nu lonktze, nu lachtse, nu heeftze haer deeg, Bruilofts-Kost (17de e.), 164. – Vgl. de in de 17de e. gewone uitdr. het is geen deeg, het is niet pluis, niet in orde.
Bron: Boekenoogen, G.J. (1897), De Zaanse Volkstaal. Deel II: Zaans Idioticon - Aanvullingen. Zaandijk (herdruk 1971)

deeg , deegĕ , hij hĕf hier geen deegĕ, kan hier niet aarden.
Bron: Ebbinge Wubben, C.H. (1907), ‘Staphorster Woordenlijst’, in: Driemaandelijkse Bladen 6, 61-94

deeg , dége , Tier, schik. Onze bü̂rman zal wel weer nao zîn land gaon, h(i)ee hef hier niks gîn dége. Waorümme g(i)eet Ka üt (h)aar dienst? Och, z(i)ee hef daor gîn dége.
Bron: Draaijer, W. (2e druk 1936), Woordenboekje van het Deventersch Dialect, Deventer: Kluwer.

deeg , deig , deeg.
Bron: Daelen-Meuter, Jos. van (ca. 1937), Venloos waordebook, ongepubliceerd typoscript, Venlo.

deeg , diiege hebben , [dīegә] , gedijen. De ragge hef diiege: de rogge staat welig.
Bron: Jonker, L. & H.G. van Grol (z.j., ca 1940), Woordenboek dialect van Vriezenveen

deeg , daige , daig , zelfstandig naamwoord onzijdig , deeg. || povven; twaibakspovven
Bron: K. Ter Laan (1952), Nieuw Groninger woordenboek, 2e druk (herdruk 1989), Groningen

deeg , deeg , dege , [bijvoeglijk naamwoord] , 1 goed, in orde, verstandig. Bist wel goud deeg? Is ‘t wat deegs, dat ie kòft hebben? Zeg mor op, as ‘t wat deegs is = vertel ‘t maar, als ‘t de moeite waard is. ‘t Is nòg nait goud deeg mit tie = jij bent nog niet helemaal weer klaar. Spr. ‘t Is nait eerder deeg, eerdat ‘t ondeeg is = meisjes zijn niet tevree, eerdat ze getrouwd zijn; ze bedenken niet, welke zorgen haar dan wachten.; 2 terdege, flink. Ik heb hom deeg bekeken. Ironisch: Jonges hebben boudel deeg in hòkken zet = ze hebben de hele boel onderste boven gehaald. Most wat deger toukieken. n Dege inzeggen = een flinke uitbrander. Ain deeg aankieken = onderzoekend. Wie zellen hom de boksem dege oetstubben! (G. Elst.); 3 erg, zeer. Hai is deeg zaik. Hai was dege doen. ‘t Was wel deeg eerns. Zai wazzen dege lelk op heur.; 4 degelijk, echt, stellig. Hai het ‘t wel dege doan.; 5 zeker, ten minste. Mienent is dege zo goud as dienent. || alderdeegs
Bron: K. Ter Laan (1952), Nieuw Groninger woordenboek, 2e druk (herdruk 1989), Groningen

deeg , deege , deege hebm, goed aarden kunnen, het naar de zin hebben
Bron: Schönfeld Wichers, K.D. (1959), Woordenboek van het Rijssens dialect, herdruk 1996, z.pl.

deeg , deege , (nog deege zo goud): nog wel zo goed
Bron: Steenhuis, F.H. (1978), Stoere en Olderwetse Grunneger Woorden, Wildervank: Dekker & Huisman

deeg , nich recht deege , (ouderwets), niet helemaal goed bij ’t verstand
Bron: Steenhuis, F.H. (1978), Stoere en Olderwetse Grunneger Woorden, Wildervank: Dekker & Huisman

deeg , deig , zelfstandig naamwoord , Afleiding van deige, variant van daaie = gedijen, gelukken. Zegswijze dat doet je deig, dat doet je goed. – Deer hew ik gien deig van, dat zint me niet, daar heb ik geen profijt van. – Bai goed deig (en wel wezen), als alles meeloopt. Zie ook goedeg.
Bron: Pannekeet, J. (1984), Westfries Woordenboek, Wormerveer

deeg , deich , mannelijk , deeg. Deich traeë: deeg kneden door treden.
Bron: Schelberg, P.J.G. (1986), Woordenboek van het Sittards dialect, Amsterdam

deeg , dee , (N:be voor Zui, Eex en Odo), in dee genog ruim voldoende Er is dee geld genog om feest te vieren
Bron: Kocks, G.H. (1996-1997), Woordenboek van de Drentse Dialecten (WDD), Assen: Van Gorcum

deeg , deeg , bijwoord , (Kop van Drenthe) = wel degelijk Dizze kou is deeg zo goud as die minstens zo goed (Row), zie ook deegs II
Bron: Kocks, G.H. (1996-1997), Woordenboek van de Drentse Dialecten (WDD), Assen: Van Gorcum

deeg , dege , (wm), in hij hef good dege = 1. hij groeit goed 2. hij heeft goed schik
Bron: Kocks, G.H. (1996-1997), Woordenboek van de Drentse Dialecten (WDD), Assen: Van Gorcum

deeg , dieg , deeg, deeig, deig, daig , (Zuid-Drenthe). Ook deeg (Midden-Drenthe, Zuidwest-Drenthe), deeig (Midden-Drenthe, Kop van Drenthe), deig (Kop van Drenthe, Zuidoost-Drents veengebied), daig (Veenkoloniën, Kop van Drenthe) = deeg Oouze bakker hef aaid gooud deeig veur zien brood en stoet (Eex)
Bron: Kocks, G.H. (1996-1997), Woordenboek van de Drentse Dialecten (WDD), Assen: Van Gorcum

deeg , deeg , deeg
Bron: Fien, A., Ph.C.G.M. Bloemhoff-de Bruijn en J. Gunnink (2000), Woordenboek van de Kamper Taal, Kampen

deeg , dege , (Gunninks woordenlijst van 1908) (niet Kampen) groei, plezier
Bron: Fien, A., Ph.C.G.M. Bloemhoff-de Bruijn en J. Gunnink (2000), Woordenboek van de Kamper Taal, Kampen

deeg , dege , bijwoord , in hoge mate, bijv. Hi’j at him dege zat
Bron: Bloemhoff, H., J. Withaar, A. Bloemhoff en T. Bontekoe (2005), Stellingwarfs-Nederlands Verklarend Handwoordenboek (SNVH), Berkoop/Oldeberkoop: Stichting Stellingwarver Schrieversronte.

deeg , deeg , dieg , zelfstandig naamwoord , et; deeg; niet veul deegs van geringe kwaliteit, niet veel zaaks
Bron: Bloemhoff, H., J. Withaar, A. Bloemhoff en T. Bontekoe (2005), Stellingwarfs-Nederlands Verklarend Handwoordenboek (SNVH), Berkoop/Oldeberkoop: Stichting Stellingwarver Schrieversronte.

deeg , dêêg , zelfstandig naamwoord , dêêge , dêêchie , [O, veroud] genoegen, plezier
Bron: Werkgroep Dialecten Hoeksche Waard (2006), Hoekschewaards woordenboek, Klaaswaal.

deeg , dêêg , zelfstandig naamwoord , dêêge , dêêchie , deeg, gekneed meel Je ken ôk dêêg an ’t haokie doen bij ’t hengele, temiñste azzie gêên wurreme heb Je kunt ook deeg aan het haakje doen bij het hengelen, tenminste als je geen wormen hebt
Bron: Werkgroep Dialecten Hoeksche Waard (2006), Hoekschewaards woordenboek, Klaaswaal.

deeg , dèig , zelfstandig naamwoord, mannelijk , - , - , deeg , VB: 'D'n dèig ês genôg gegaange', zaag de bekker, 'laot v'r mer begênne mêt bakke' Zw: Es te mêt keender gèis vêsje, vrëte ze dich d'n dèig op: onderneem niets met onbekwame mensen, ze verknoeien alles.
Bron: Jaspars, G. en H. Fiévez (2006-2008), Woordenboek van het Gronsvelds, Gronsveld/Ryckholt

deeg , dig , deeg
Bron: Peels-Mollen, J. met werkgroep Weerderheem in Valkenswaard (Ed.) (2007), M’n Moederstaol. Zôô gezeed, zôô geschreeve. Almere/Enschede: Van de Berg.

deeg , deeg , plezier , wa d’ebbe we ’n zaoterdaggenaovond toch deeg g’ad op da fjisje van ’m = wat hebben we zaterdagavond toch plezier gehad op zijn feestje-
Bron: Melis, A. van (2011) Bikse Praot. Prinsenbeeks Dialectwoordenboek. Prinsenbeek: Heemkundekring ‘Op de Beek’

deeg , deeg , deeg hebben, 1. tevreden zijn; 2. ergens plezier van hebben; 3. voordeel van iets hebben (W.-Veluwe).
Bron: Scholtmeijer, H. (2011), Veluws handwoordenboek, Almere.

deeg , deig , vrouwelijk , 1. deeg 2. boezem
Bron: Tonnaer, M. en Har Sniekers (eindred.), (2012), Thoears Woeardebook, Thorn

deeg , deîg , deig , deeg; de deîg – het deeg
Bron: Janssen, L. (2013), Limburgs Woordenboek Heels-Nederlands, Heel.

deeg , deîg , zelfstandig naamwoord, mannelijk , deeg
Bron: Feijen, Jan (2013), Zoeë Kalle Vae - Weertlands woordenboek, Weerd.

deeg , dêeg , zelfstandig naamwoord , deeg (om te bakken); WBD dêegmesjien - mengmachine voor deeg; WBD dêegtròg - baktrog (kuip voor eerste bewerking van deeg); WBD dêegkòrst - krabsel (deeg dat zich aan de zijkanten en op de bodem van de trog heeft vastgezet); WBD zuurdêeg, zoerdêeg - zuurdeeg (door gisting verzuurd deeg); WBD verrèkten dêeg - te lang gerezen deeg; WBD kepòtten dêeg - ongeschikt deeg (dat niet wil rijzen); WBD schraolen dêeg - uitgedroogd deeg (gezegd van slecht deeg); WBD beschèùtdêeg - beschuitdeeg; WBD III.2.3:225 'deeg' = pannekoekendeeg, ook 'beslag'
Bron: Sterenborg, W. en E. Schilders (2014), Woordenboek van de Tilburgse Taal (WTT), Tilburg: Stichting Cultureel Brabant

deeg , deig , deeg
Bron: Arts, Jan (2015), Brónsgreun Bukske, Editie Veldes dialek, Velden. +

<< vorige pagina