INT Dialectwoordenboeken

Woord: hij

hij , hij , Dit pers. vnw. gebruikt men, in mijne standplaats, in de praattaal, gedurig ook voor personen van het vrouwelijk geslacht, wordt in eenige dorpen ook
Bron: Panken, P.N. (1850) Kempensch taaleigen, Idioticon I, A-Z, Idioticon II, H-Z, red. Johan Biemans, 2010, Bergeijk.

hij , hi , persoonlijk voornaamwoord, 3e persoon enkelvoud. Van kinderen sprekend, zegt men van een jongen doorgaans zi, van een meisje hi (dus ook hem voor haar, en omgekeerd). Ook gebruikt men wel eens, ’t zij men van een man, van een vrouw of kind spreekt, het onzijdige het. ’t Is (hij is) in den winkel; ’t is (zij is) ter op oet.
Bron: Ballot, A. (1870), Eigenaardigheden van het Twentsche dialect, uitgegeven in 1968, Hengelo.

hij , er , he , persoonlijk voornaamwoord mannelijk , hij. Wordt achter het w. gevoegd, b.v. 'zeit er', zegt hij; 'dut er', doet hij enz. Ook Fri. Dre. Hd. H.ii.12.13. Men zegt ook hi.
Bron: Boeles, P. (ca. 1875), Idioticon Groninganum. Vergelijkend woordenboek van den Groningschen tongval, uitgegeven door Siemon Reker, 1977, Egbert Forsten & Profiel.

hij , e , ie, hie , voor: hij; zoo schriffe oos; doe beete oppe tanden; dat e (= dat hij); asse komp motte ʼn toertien blieven (als hij komt moet hij een poosje blijven); isse dʼr west? Wat zee e?(is hij er geweest? wat zei hij? Ook Gron. bv. asse = als hij; mōsse = moet hij; verdijnde niks? = verdient hij, en ook: verdiende hij niets? wasse riek? = was hij rijk? enz. – Bij het noemen der letters wordt op sommige plaatsen eene e toegevoegd: beje (b), deje (d), elle (l), emme (m), erre (r), esse (s); in Gron. effe, elle, emme, enne, esse, erre. hie = (= hij), ook voor: zij; “doe was hie (de sukkelende vrouw) zoo kolderig inne hoed.”
Bron: Molema, H. (1889), Proeve van een woordenboek der Drentsche volkstaal in de 19e eeuw, handschrift

hij , hé , hij , voornaamwoord , hij.
Bron: Gallée, J.H. (1895). Woordenboek van het Geldersch-Overijselsch Dialect. Deventer: H.P. Ter Braak

hij , er , voor: hij. Zie: der.
Bron: Molema, H. (1895), Woordenboek der Groningsche Volkstaal in de 19e eeuw (handschrift met aanvullingen op gedrukte editie uit 1887)

hij , hij , hai, hei , hij, zij, het.
in de Marne voor manlijk en vrouwlijk geslacht; hij het hōm wösken = hij, ook: zij heeft zich gewaschen.
hai (Hoogeland) voor: hij. Zie: ai 1. (Swaagm. schrijft hi, dat wel Oud-Hollandsch maar geen Groningsch is). Vgl. ook: hij!
de 3 persoon in plaats van den 2den; hij (of: zij) zel eten (enz.) hebben, mam zel heur nannen (= ik zal u wiegen) zegt de moeder tegen haren zuigeling; het’e wat, mien jong? = hebt gij het mijn jongen? lust’e ’t wel, mien vent?
’e (onvolkomen) voor: hij; zee’e = zeide hij; kwam’e = kwam hij; dat’e = dat hij; dou’e = toen hij; of’e, offe = of hij; wat’e, watte = wat hij; as’e, asse = als hij; mos’e, mōsse, mōzze = moet hij; harre geld? = had hij geld? In sommige gevallen verdwijnt ook deze e en wordt dus het voornaamwoord in het werkwoord opgelost: verdijnde niks? = verdient hij niets? – ook: verdiende hij niets? wacht’e op ijn? wacht hij op iemand? ook: wachtte hij op mij? doar twiefelde nijt an = daar twijfelde hij niet aan; dat leufde of loofde nijt = dat gelooft hij niet, en ook: dat geloofde hij niet; dat rakte = dat treft hij; dat mijnde nijt = dat meent, en: dat meende hij niet; doar lopte = daar loopt hij; doar wille niks van wijten; doar speulde mit; doar leunde op; hier ette van, enz.
Bron: Molema, H. (1895), Woordenboek der Groningsche Volkstaal in de 19e eeuw (handschrift met aanvullingen op gedrukte editie uit 1887)

hij , hij , (hoi en hai) , voornaamwoord , Enclitisch gebruikt i. || Hoi daan (deed) ʼet. Wet moet-i doen? – 2de naamv. hummes, hum of hem. || “Wie zen boek is dat?ˮ “O, dat is hummes (het zijne).ˮ Het is hum (hem) boek (zijn boek). – 3de en 4de naamv. ʼem, en, als het woord de nadruk heeft, hum. || Ik zien ʼem niet. Geef ʼet maar an hum. – Vrouw. zij en ze, in de overige naamvallen haar en ʼer; 2e naamv. hares, 4de naamv. ook ze. || Ik heb ze niet ʼezien. – In de 1ste naamv. enkelv. zegt men ook wel hem, vooral te Wormer. || Hem is er ʼeweest. – In het meerv. ook heulie. || We mosten heulie ook maar verzoeken (uitnodigen). – In de 1ste naamv. meerv. gebruikt men ze en, met nadruk, zollie (of zullie). || Ze hebben ʼer niet ʼeweest. Kommen zollie der ok? – In de andere naamvallen (d)erlui en hollie (hullie). In de 4de naamv. ook ze. || Derlui voorkamer is erge klein. Loop effen na haarlui toe. Dat waar (was) gemien van derlui. Daar heb-je haarlui ok. Hollie huis was toe. Ik zel ʼet hullie wel zeggen.Roep ze maar hier. – Wederkerige werkwoorden worden nog geconstrueerd met hem, en niet met zich. || Hij moet ʼem er nog ers op bedenken. Ze schaamt ʼer niks. – Zegsw. hum van der hummes, dinges, hem. || “Wie?ˮ “Nou, hum van der hummes.ˮ Daar heb-je hum van der hummes ok. – De meeste der hier genoemde vormen van het voornaamwoord zijn ook elders in Holl. en Utrecht gebruikelijk.
Bron: Boekenoogen, G.J. (1897), De Zaanse Volkstaal. Deel II: Zaans Idioticon - Aanvullingen. Zaandijk (herdruk 1971)

hij , hij , Zij. Van een vrouw zoowel als van een man sprekend zegt men hij.
Bron: Ebbinge Wubben, C.H. (1907), ‘Staphorster Woordenlijst’, in: Driemaandelijkse Bladen 6, 61-94

hij , hae , hij.
Bron: Daelen-Meuter, Jos. van (ca. 1937), Venloos waordebook, ongepubliceerd typoscript, Venlo.

hij , hai , hij; jai; ie; jie , [voornaamwoord] , 1 hij. Hai het ‘t doan. Achter ‘t ww. e.; 2 Soms nog voor ‘t vrouwelijk geslacht; Molema vermeldt voor de Marne: hai het hom wosken = zij heeft zich gewassen. Nog enkel bij zeer ouden. Ook Janus Sonius Swaagman vermeldt hai voor een vrouw (1824): Hai het gusteroavend n vent had, moar dij is van HOM oflopen.; 3 Hai duidt overal in ‘t gewest ook vrouwelijke dieren en alle dingen aan. die niet onzijdig zijn: Hai het jongen (de kat, ‘t knien); hai is òfkaalfd (de kou), hai staait op staal (‘t peerd), toavel staait schaif, zet hom liek. Bij stofnamen echter t: Melk is te hait, ik kin ‘t nait drinken. || hai-e
Bron: K. Ter Laan (1952), Nieuw Groninger woordenboek, 2e druk (herdruk 1989), Groningen

hij , hee , persoonlijk voornaamwoord , hij, ook voor vrouw
Bron: Schönfeld Wichers, K.D. (1959), Woordenboek van het Rijssens dialect, herdruk 1996, z.pl.

hij , e , (uitspraak korte u), hij
Bron: Steenhuis, F.H. (1978), Stoere en Olderwetse Grunneger Woorden, Wildervank: Dekker & Huisman

hij , er , (gewestelijk, op het eind van een zin), hij
Bron: Steenhuis, F.H. (1978), Stoere en Olderwetse Grunneger Woorden, Wildervank: Dekker & Huisman

hij , hai , hij. Zeer ouderwets is het een vrouw met hai aan te duiden
Bron: Steenhuis, F.H. (1978), Stoere en Olderwetse Grunneger Woorden, Wildervank: Dekker & Huisman

hij , hai , persoonlijk voornaamwoord , Hij.
Bron: Pannekeet, J. (1984), Westfries Woordenboek, Wormerveer

hij , hae , hij.
Bron: Schelberg, P.J.G. (1986), Woordenboek van het Sittards dialect, Amsterdam

hij , hee , hij.
Bron: Bos-Vlaskamp, G. e.a. (1994), Olster woorden, Olst.

hij , hi , hee , hij.
Bron: Werkgroep Dialekt van het Cultuur Historisch Genootschap Raalte (1995), Nieuw Sallands Woordenboek, Raalte

hij , hie , hij, hai, e, ie, er , persoonlijk voornaamwoord , (Zuidoost-Drents zandgebied, Midden-Drenthe). Ook hij (Noord-Drenthe, Zuid-Drenthe), hai (Kop van Drenthe, Veenkoloniën), enclitisch ook e, ie, er (Zuidoost-Drents veengebied) = hij, ook ter aanduiding van vrouw of vrouwelijk dier (niet in Veenkoloniën en Kop van Drenthe; in sommige plaatsen als lomp ervaren), As hij van de vergadering komp hef e altied een beste borrel op (Bov), De beesten bint altied hij (Hol), Mot die ko gauw kalven Ja hij is al over tied (Hijk), Dat vrommes miende dat hij ’t aaid zölf mus doen (Pdh), Mien vrouwe is maor klein van stok maor warken kan hij (Hgv), Waor is je mo toch bleven Weej ok waor e hen is? (Hijk), Ik daachde dat dat wichtie ok kommen zul mor ik zeei hum niet hie kan wel zeeik wezen (Eex), zie ook het
Bron: Kocks, G.H. (1996-1997), Woordenboek van de Drentse Dialecten (WDD), Assen: Van Gorcum

hij , ie , hij.
Bron: Zegers, A. (1999), Het dialect van het land van Ravenstein, in het bijzonder van Uden en Zeeland, Uden.

hij , ij , hij
Bron: Fien, A., Ph.C.G.M. Bloemhoff-de Bruijn en J. Gunnink (2000), Woordenboek van de Kamper Taal, Kampen

hij , ummes , bijwoord , hij, hèm. Ummes! Hij daar!
Bron: Verschuren, Frans (2000), Tètte-leurs Woordeboek. Zèège n'èn Schrijve meej plotjes, Etten-Leur.

hij , ie , persoonlijk voornaamwoord , onbeklemtoonde variant van hi’j (weinig geschreven)
Bron: Bloemhoff, H., J. Withaar, A. Bloemhoff en T. Bontekoe (2005), Stellingwarfs-Nederlands Verklarend Handwoordenboek (SNVH), Berkoop/Oldeberkoop: Stichting Stellingwarver Schrieversronte.

hij , hi’j , persoonlijk voornaamwoord , hij
Bron: Bloemhoff, H., J. Withaar, A. Bloemhoff en T. Bontekoe (2005), Stellingwarfs-Nederlands Verklarend Handwoordenboek (SNVH), Berkoop/Oldeberkoop: Stichting Stellingwarver Schrieversronte.

hij , hër , r, e, 'n , persoonlijk voornaamwoord , hij , hër; 'r; e VB: E wèt neet wat 'r foüt hèt gedoën; 'n
Bron: Jaspars, G. en H. Fiévez (2006-2008), Woordenboek van het Gronsvelds, Gronsveld/Ryckholt

hij , hèìj , hij
Bron: Bergh, N. van den, e.a. (2007), Um nie te vergeete. Schaijks dialectboekje, Schaijk.

hij , e , persoonlijk voornaamwoord , (onbeklemtoond), hij. Mut e niet wärken? Zie ook: ij.
Bron: Kraijer, M., H. Mulder, D. Visscher en Ph. Bloemhoff (2009), Op zien Zwols: Woordenboek van de Zwolse Taal, Kampen: IJsselacademie

hij , ij , persoonlijk voornaamwoord, meervoud , hij. IJ mut nog an ‘t wärk. IJ weet ter niks van. Zie ook: e.
Bron: Kraijer, M., H. Mulder, D. Visscher en Ph. Bloemhoff (2009), Op zien Zwols: Woordenboek van de Zwolse Taal, Kampen: IJsselacademie

hij , hèij , hij
Bron: Laat, G. de (2011), Zoo prôte wèij in Nuejne mi mekaâr, Nuenen

hij , hie , hiej , hij.
Bron: Scholtmeijer, H. (2011), Veluws handwoordenboek, Almere.

hij , hae , hij, onbeklemtoond ook d’r , Hae wètj neet waat d’r zaet.
Bron: Tonnaer, M. en Har Sniekers (eindred.), (2012), Thoears Woeardebook, Thorn

hij , haê , hae , hij zie ook der, ter, tjer; hae er (als de voorafgaande werkwoordsvorm eindigt op een tj): hae guëftj tjer eine – hij geeft een rondje
Bron: Janssen, L. (2013), Limburgs Woordenboek Heels-Nederlands, Heel.

hij , tjer , 1. hij (als het onderwerp wordt voorafgegaan door de werkwoordsvorm die op een tj eindigt): det guëftj tjer mich trök – dat geeft hij mij terug zie ook ter, der,
Bron: Janssen, L. (2013), Limburgs Woordenboek Heels-Nederlands, Heel.

hij , hae , voornaamwoord , hij; ae(Nederweerts, Ospels) hij
Bron: Feijen, Jan (2013), Zoeë Kalle Vae - Weertlands woordenboek, Weerd.

<< vorige pagina