INT Dialectwoordenboeken

Woord: blok

blok , bloken , vrouwen klompen met lederen bovenstukken
Bron: Boers, B. (1843), [Goerees] ‘Lijst van eenige verouderde, of in de provincie Zuidholland niet gebezigde Nederduitsche woorden, welke op het eiland Goedereede en Overflakkee nog heeden in gebruik zijn’, in: Beschrijving van het eiland Goedereede en Overflakkee, Sommelsdijk, pp. 48-57

blok , blok , [zelfstandig naamwoord] , armenblok, een eiken balk, onder in den grond vastgemaakt, boven uitgehold en met een zwaar ijzeren deksel voorzien, waarin eene opening is, door welke het bij de openb. godsdienstoefening, begrafenissen enz., voor de diakonie-armen gecollecteerde geld gestort wordt. Dergelijke blokken vindt men in vele kerkgebouwen der Herv. gemeenten hier te lande, en ook elders, blijkens het Zwe. Fattigstock, De. Fattig-blok. Hd. Armenstock. In het, door prof. Meijer uitgegeven, Leven van Jezus, blz. 143, wordt het [in] Mark. 12,42 verhaalde geval aldus wedergegeven: 'Aldaer so quam een arm weduken en [streep boven n] leide twee cleine uirdonghe in den bloc.' Blok is hier ook een zware cylinder uit driekante stukken hout zamengesteld, ten einde het graan uit het stroo te dorschen. Fri. teskrolle.
Bron: Boeles, P. (ca. 1875), Idioticon Groninganum. Vergelijkend woordenboek van den Groningschen tongval, uitgegeven door Siemon Reker, 1977, Egbert Forsten & Profiel.

blok , blok , offerblok in de kerk. In Oosterhesselen was dit zoogenaamd armblok een uitgeholde paal staande in den grond, van boven gesloten met een deksel, waarin eene sleuf of nauwe opening om de liefdegaven er in te storten. Gron. blok, kerkeblok, soort van, op eene paal staand, verzegeld kastje, van boven van eene sleuf voorzien waarin de collecten worden gestort: ’t blok lichten = ledigen. Het woord: blok, Nederl. Oostfr. blok, Oudfr. block, Zw. block, ONoorsch. blökk, MHD, blokh, uit het OHD. biloh, piloh (bilühan = besluiten, insluiten) samengetrokken, beteekent een voorwerp dat iets afsluit of insluit, eene afsluiting. Toen men in oude tijden nog geene draaibare deuren kende, bezigde bezigde men als sluiting der huizen zware boomstammen, ook wel rotsbrokken. – biloh = uit bi = tot, bij, in, enz. en: loh = Loch.
Bron: Molema, H. (1889), Proeve van een woordenboek der Drentsche volkstaal in de 19e eeuw, handschrift

blok , blok , zie: hooiblok.
Bron: Molema, H. (1889), Proeve van een woordenboek der Drentsche volkstaal in de 19e eeuw, handschrift

blok , blòk , onzijdig , blö̀kke , blok.
Bron: Gallée, J.H. (1895). Woordenboek van het Geldersch-Overijselsch Dialect. Deventer: H.P. Ter Braak

blok , blok , op eene soort van paal goed verzegeld kastje in vele kerken, waarin des zondags de collecten worden gestort; ook bestaat het geheel wel uit één stuk hout; ’t blok lichten = de gelden er uithalen, ’t geen door de diakenen op gezette tijden gedaan wordt. Zuid-Nederlandsch, West-Vlaamsch blok = bus in eene kerk of in een gesticht voor de aalmoezen. (Van Dale: offerblok, kistje voor aalmoezen, in de kerken opgehangen); de blok wordt de kast genoemd, waarin op het stadhuis te Nijmegen de bewijsstukken der Privilegiën, door de Duitsche keizers aan die stad geschonken, bewaard worden. Middel-Nederlandsch bloc. Eene kist. (Offerblok; Doodkist). Ook: een door eene gracht of heining afgesloten akker. (Verdam). Zie ook: blokploatse. Vgl. ’t Fransche tronc, Hoogduitsch Opferstock.
voor: log, lomp, dom vrouwspersoon, ook godsblok, gorsblok. (Conscience: Zie de dochter eens, dat gaat blok weg en komt juffrouw terug.)
een houten blok, elders kluister geheeten, dat men den paarden aan een der voorpooten hecht om ze in de weide te houden; fig. voor: klein kind, zuigeling, of ook: lastige vrouw; ʼn bōngel an ʼt bijn hebben = niet vrij kunnen uitgaan, wanneer en waarheen men wil, aan banden liggen. – Voorts een houten voorwerp, soms in den vorm van een kruis, dat den jachthonden om den hals wordt gehangen volgens art. 24 der Jachtwet van 1852, en aldaar kruisbungel, Groningsch kruisbōngel, kruusbungel, genoemd. Zie: bōngeln; blok an ’t bijn, zie: bōngel.
in geschrifte dorschblok; werktuig om graan, raapzaad, enz. te dorschen. Het heeft den vorm van een’ afgeknotten kegel en wordt door een of twee paarden in eene rondwentelende beweging gebracht. Gewoonlijk zegt men: wie dörsken mit ’t blok. In advertenties biedt men te koop aan (bv.) “koolkleed met blok en toebehooren.” En zoo leest men ook: “– hoe weinig nog heeft de langzaam werkende dorschrol (dorschblok) voor goede dorschmachines plaats gemaakt.”; bij verkorting voor: dörsblok; zie aldaar;
blok hooi (Ommelanden) = heubult (Oldampt) = hooiklamp, hooimijt, hooihoop buiten ’s huis, Noordfriesch klomp. Ook spreekt men van een blok stroo wanneer dat in zulk een vorm is opgezet.
Bron: Molema, H. (1895), Woordenboek der Groningsche Volkstaal in de 19e eeuw (handschrift met aanvullingen op gedrukte editie uit 1887)

blok , blok , blook , zelfstandig naamwoord, onzijdig , meerv. bloken en blooks. Daarnaast ook blook, mannelijk (?) Als naam van vele stukken land; thans merendeels onbekend. || Onder Assendelft: Pieter Wittetiaen een bloc after Bilemans, Hs. v. Egmond, f° 11 r° (13de e.). Item een sticke bi Heynetiaens bloke, ald., f° 11 v°. Die groote bloock, Polderl. Assend. 1, f° 269 r° (a° 1600). Dat grote block, dat cleyne block, ald. f° 272 r°. Die cleyne bloock, ald., f° 272 v° (a° 1600). tBlock, Maatb. Assend. (a° 1635), tBlockweer (in Buitenhuizen), Hs. U. f° 231 r° (a° 1581), prov. archief; Polderl. Assend. I f° 132 v° (a° 1600). – Ook de sloot, lopende van de weg tot de IJdijk nabij Nauerna heet de Bloksloot (a° 1458). Reeds Handv. v. Assend. verv. 385: Blocsloot (a° 1458). – Te Krommenie: Het Blok (een der delen van het dorp; gelegen tussen Vlus en Noordend); hierbij de Bloksloot. Verder liggen aldaar in het Noordend: De bloocken, Hs. U. 137, (a° 1593), prov. archief; de blooken, Polderl. Kromm. (a° 1665), f° 101; ’tbloock, ald. (a° 1680), f° 58. Bloke-ventje (403 roeden), Polderl. Kromm. (a° 1665), f° 43, tblooke-ventje (710 roeden), ald., f° 103. – In de ban van Oostzaanden: De blooks, Polderl. Oostz. II (a° 1756). – Het Blok te Krommenie ligt niet tussen Vlus en Noordend, maar is tegenover de Vlus gelegen en loopt met een brug rechthoekig daarop uit. – De juiste betekenis dezer namen is niet met zekerheid te bepalen. Wellicht is zij dezelfde als die van O.-Fri. blokakker een korte dwarsakker, die de grenzen van langere akkers raakt. – De naam is ook elders in N.-Holl. zeer gewoon. Vgl. voor de Middeleeuwen nog: Een blocketiaen (blokje) an dat lant van over zee, item een bloc tjegen Willem Flores zones huse (de Wijk, 13de e.), Hs. v. Egmont, f° 17 v°. Aleyt Willaem Knapen een bloc tende Gherrit Heynen grote acker, item drie bloke after die kerke, ald., f° 18 v°. Vgl. voor Blokweer de dorpsnamen Ooster- en Westerblokker, waarin blokker uit blokweer is vervloeid. – Vgl. de samenst. hangeniersblokje, holleblok, Kersblok, kroosblok, kussenblok, laadblok, naslagsblok, potteblok, PRUMMELBLOK, schilpblok, sleedsblok, stuitblok, stutblok, trekkerblok, voorslagsblok.
Bron: Boekenoogen, G.J. (1897), De Zaanse Volkstaal. Deel II: Zaans Idioticon - Aanvullingen. Zaandijk (herdruk 1971)

blok , blok* , Fransch trone, Hoogduitsch Opferstock. Zie ook legge *.
Bron: Ganderheyden, A.A. (1897), Groningana – Supplement op H. Molema’s Woordenboek der Groningsche Volkstaal, Groningen (reprint 1985)

blok , blok , , , ellipsvormige houten houder van de rolschijven (katrollen).
Bron: Overdiep, G.S. (1949), Woordenboek van de Volkstaal van Katwijk aan Zee, Antwerpen

blok , buitebeslagblok , , , blok met ijzer-beslag er buiten omheen.
Bron: Overdiep, G.S. (1949), Woordenboek van de Volkstaal van Katwijk aan Zee, Antwerpen

blok , blok , zelfstandig naamwoord onzijdig , 1 blok. n Kind as n blòk = sterk en gezond.; 2 ‘t Kerkeblok, waarin de inzamelingen bewaard worden. ‘t Blòk lichten.; 3 een log, lomp en dom vrouwspersoon.; 4 klamp, vierkant afgestoken hoop; n blòk heu.; 5 n blòk laand (Veenkoloniën) = het land tussen twee wieken.; 6 dorsblok.; 7 een blok hout aan de poot van een paard, dat aan een ketting nasleept, om ‘t schoemen tegen te gaan. Vandaar fig. n blòk aan ‘t bain hebben; 8 koukblòk.; 9 ‘t blok voor de takels op een schip, vervaardigd in een mast-, pomp- en blòkmoakerij.; 10 (Stad) een blok huizen. n Blòkkien omlopen. || blokbain; blokloop; blokploatse; gòdsblòk; rolblòk
Bron: K. Ter Laan (1952), Nieuw Groninger woordenboek, 2e druk (herdruk 1989), Groningen

blok , blok , zelfstandig naamwoord, onzijdig , blukke , bluksen , blok, brok
Bron: Schönfeld Wichers, K.D. (1959), Woordenboek van het Rijssens dialect, herdruk 1996, z.pl.

blok , blök , mannelijk, meervoud , blokken.
Bron: Kerkhoff, Chris (1970 ev), Dialectwoordenlijst van het Land van Cuijk, Cuijk

blok , blokke , blök , meervoud , klompen.
Bron: Kerkhoff, Chris (1970 ev), Dialectwoordenlijst van het Land van Cuijk, Cuijk

blok , blokken , 1. blokken. 2. overblijvende gedeelten in het veen die afzonderlijk worden vergraven
Bron: Steenhuis, F.H. (1978), Stoere en Olderwetse Grunneger Woorden, Wildervank: Dekker & Huisman

blok , blok , zelfstandig naamwoord , in de zegswijze d’r valt nag wel wat van ’t blok, er schiet nog wel iets over. Blok duidt hier op het hakblok van de slager. – Voor ’t blok zet worre, voor een moeilijke keus of beslissing worden geplaatst. Blok duidt hier ofwel op het schandblok, ofwel op het blok onder de valbijl.
Bron: Pannekeet, J. (1984), Westfries Woordenboek, Wormerveer

blok , bolk , zelfstandig naamwoord , Onvruchtbaar stuk land, stortplaats of aanplemping van afval, puin e.d. Het woord is als ’t bolk vooral in De Streek gangbaar. Vgl. Middelnederlands bloc, bolc = beloken of ingesloten land.
Bron: Pannekeet, J. (1984), Westfries Woordenboek, Wormerveer

blok , blok , mannelijk , blök , blökske , blok. Hae wit de blok te sjleipe: in het gevlei weten te komen.
Bron: Schelberg, P.J.G. (1986), Woordenboek van het Sittards dialect, Amsterdam

blok , blukkie , blokje.
Bron: Werkgroep Dialekt van het Cultuur Historisch Genootschap Raalte (1995), Nieuw Sallands Woordenboek, Raalte

blok , blok , bluk , blokken , Ook bluk (Midden-Drenthe, Zuidoost-Drents zandgebied, wm) = 1. blok As het holt kepot mot, doej het in blokkies (Sle), Olde meinsen waren vrogger vaeke een blok an het been (Die), Wat een blok van een meid, dei het bainen as gebinten van een schure (Vtm), Wij begonden gewoon te spitten of te stikken. Het wörde an blokken steuken, die op de wal egooid wörden; dan wörde het blok in veren esteuken en veurzichtig op de krooie zet blok veen (Dwi), Een blok heui (Oos), ... mizze (Eco), Een blok van een peerd (Hijk), ... koou (Eex), Bij het blokgooien haj een blok of blokkie (Smi) 2. veenplaats of stuk heideveld In het viefde blok bint ze an het wark (Pdh), Zij hebt er ok nog een blok veld (Eex) 3. katrol (Zuidwest-Drenthe, zuid) 4. offerblok Het blok wör licht in de kerk (Row) 5. onderdeel aan de ploeg bij het werken met twee paarden (hy: Zuidwest-Drenthe, zuid), zie ook klep 6. huizenblok Ik loop nog even een blokkie um (Bro)
Bron: Kocks, G.H. (1996-1997), Woordenboek van de Drentse Dialecten (WDD), Assen: Van Gorcum

blok , blok , blok
Bron: Fien, A., Ph.C.G.M. Bloemhoff-de Bruijn en J. Gunnink (2000), Woordenboek van de Kamper Taal, Kampen

blok , blök , klompen , De knapsten boer pist nog wél'les óp z'n blök. De knapste boer plast nog wel eens op zijn klompen. Ook de beste maakt wel eens ‘n fout.
Bron: Hendriks, W. (2005), Nittersels Wóórdenbuukske. Dialect van de Acht Zaligheden, Almere

blok , blok , zelfstandig naamwoord , et 1. blok hout 2. blok om op enigerlei wijze op of mee te (be)werken 3. all. in verb.: blok, historisch strafwerktuig, bijv. veur et blok kommen voor het blok komen te zitten, gedwongen zijn tot een keus 4. offerblok 5. lichaam uit (min of meer) zware stof 6. blokvormig voorwerp 7. blokvormig stuk aangebracht ter verhoging, verdikking 8. hetz. als bongel, bet. 1 9. grote, zware persoon, dier, voorwerp 10. blok uit een blokkendoos (speelgoed) 11. rechthoekig of vierkant stuk (oppervlakte) 12. blokvormige figuur of motief 13 blok postzgels 14. groep huizen die min of meer een eenheid lijken te vormen, groep barakken in een kamp 15. coalitie 16. aaneengesloten deel; blokkien, et 1. verkl. van blok 2. melkstoeltje
Bron: Bloemhoff, H., J. Withaar, A. Bloemhoff en T. Bontekoe (2005), Stellingwarfs-Nederlands Verklarend Handwoordenboek (SNVH), Berkoop/Oldeberkoop: Stichting Stellingwarver Schrieversronte.

blok , blok , zelfstandig naamwoord, mannelijk , blök , blökske , blok , VB: 'r Veel wie 'nne blok ién sjlaop, zoe meuj wäor 'r. Zw: 'nne blok van e keend: flink en gezond.; 'nne blok van e keend kind (flink kind) 'nne blok van e keend)
Bron: Jaspars, G. en H. Fiévez (2006-2008), Woordenboek van het Gronsvelds, Gronsveld/Ryckholt

blok , blok , zelfstandig naamwoord , blukkien , blok.
Bron: Kraijer, M., H. Mulder, D. Visscher en Ph. Bloemhoff (2009), Op zien Zwols: Woordenboek van de Zwolse Taal, Kampen: IJsselacademie

blok , blùkske , blokje , ’n Blùkske hèwt. Een blokje hout., ’n Blùkske um loope. Een blokje om lopen. Eventjes wandelen.
Bron: Laat, G. de (2011), Zoo prôte wèij in Nuejne mi mekaâr, Nuenen

blok , bluk , 1. blok; 2. melkblok, melkkrukje.
Bron: Scholtmeijer, H. (2011), Veluws handwoordenboek, Almere.

blok , blok , zelfstandig naamwoord , klomp (Eindhoven en Kempenland); blèùk); klompen (Helmond en Peelland); blök; klompen (Helmond en Peelland);
Bron: Swanenberg, A.P.C. (2011), Brabants-Nederlands: Nederlands-Brabants: Handwoordenboek, Someren

blok , blok , zelfstandig naamwoord, mannelijk , blök/blokke , blökske , blok
Bron: Feijen, Jan (2013), Zoeë Kalle Vae - Weertlands woordenboek, Weerd.

blok , blòk , zelfstandig naamwoord , blökske , blok; WBD 'óóver dem blòk trékke' (II:1389) - over de blok trekken (de pet over de vorm trekken; blok = ijzeren vorm); WBD blok, mv. blòkke (II:1389) - blok (houten vorm voor petten); blökske; verkleinwoord van ‘blòk’; blokje, ommetje; Cees Robben – z’n blökske wir lôôpt.. (19590516)
Bron: Sterenborg, W. en E. Schilders (2014), Woordenboek van de Tilburgse Taal (WTT), Tilburg: Stichting Cultureel Brabant

<< vorige pagina