Woord: balg
|
balg , balg
, Inzonderheid de buik of buikdeelen van een beest, b.v. de koe of ’t varken krig al ’en oardigen balg; dikke buik of hangbast als teeken van vetwording. De gemeene man zegt het evenwel ook wel van het menschelijke onderlijf: pine in den balg. Dit balg, met den wortel van het werkwoord blazen vereenigd, geeft blaasbalg, en men noemt voorts den persoon, die den blaasbalg of windleider van ’t kerkorgel met zijn voeten in beweging brengt, een balkentreder, dien men ook poestentreder noemt. Bron: Buser, T.H. (1856-1861), ‘Geldersch Taaleigen’, in: De Nederlandsche Taal 1856, 1: 13-17, 163-188; 1857, 2: 194-217; 1858, 3: 271-278; 1859, 4: 186-197; 1861, 6: 61-68. |
|
balg , [lichaam, huid] , balg
, voor: lijf, huid, lichaam; “ik van nijs hom de honden weer op de balg stöt” = hem op nieuw hem de honden weer op het lijf jaagde. Eigenl. balg = buik; vergelijk: blaasbalg en ’t Gron. zwambalg = zwemblaas. Bron: Molema, H. (1889), Proeve van een woordenboek der Drentsche volkstaal in de 19e eeuw, handschrift |
|
balg , balg , mannelijk
, belge , maag, buik. Bron: Gallée, J.H. (1895). Woordenboek van het Geldersch-Overijselsch Dialect. Deventer: H.P. Ter Braak |
|
balg , balg , mannelijk
, buik, speciaal van dieren. Hei hef gein bůk of balg: hij is mager. Bron: Jonker, L. & H.G. van Grol (z.j., ca 1940), Woordenboek dialect van Vriezenveen |
|
balg , balg
, Volg lijf of buik, vooral aan een dier, bij de boeren in gebruik. Van hier: Bron: Dumbar, G., H. Scholten en J.A. de Vos van Steenwijk Vollenhove (1952), Het Dumbar Handschrift – Idioticon van het Overijsels in het einde der achttiende eeuw, uitgegeven door H.L. Bezoen, Deventer |
|
balg , baalg , [zelfstandig naamwoord]
, doodlopende geul in ‘t Wad. || aailanderbaalg Bron: K. Ter Laan (1952), Nieuw Groninger woordenboek, 2e druk (herdruk 1989), Groningen |
|
balg , baalg , [zelfstandig naamwoord]
, buik, alleen in Westerwolde in de samenstellingen: dikbaalg, bier- en wienbaalg. Bij J. Dijkstra: Kat kin zok in baalgen en slaanken leggen (Oude Pekela) = de kat kan de buik uitzetten en zich weer slank maken. In Pekela ook: hai het de baalge weer vol (ruw) = hij heeft gegeten, zoveel hij op kon. Bron: K. Ter Laan (1952), Nieuw Groninger woordenboek, 2e druk (herdruk 1989), Groningen |
|
balg , balg , zelfstandig naamwoord
, bàlge , bàlgjen , 1 buik, 2 robbedoes Bron: Schönfeld Wichers, K.D. (1959), Woordenboek van het Rijssens dialect, herdruk 1996, z.pl. |
|
balg , balg
, pens, buik. Bron: Bos-Vlaskamp, G. e.a. (1994), Olster woorden, Olst. |
|
balg , balg
, pens, buik. Bron: Werkgroep Dialekt van het Cultuur Historisch Genootschap Raalte (1995), Nieuw Sallands Woordenboek, Raalte |
|
balg , balg , 0
, balgen , 1. buik, maag van mens (ruwe uitdr.) en dier (Zuid-Drenthe, Veenkoloniën) Die koe, die is dikke in de balg. Der kunden wel ies twee kalver in zitten (Zdw) 2. lichaam (Zuid-Drenthe, Ros) De hele balg döt mij zeer (Mep) 3. blaasbalg De smid trök wat harder an de balg (Wes) Bron: Kocks, G.H. (1996-1997), Woordenboek van de Drentse Dialecten (WDD), Assen: Van Gorcum |
|
balg , balg
, 1. buik; 2. lijf, lichaam Bron: Fien, A., Ph.C.G.M. Bloemhoff-de Bruijn en J. Gunnink (2000), Woordenboek van de Kamper Taal, Kampen |
|
balg , balg
, romp, buik. De koene stonn tut an de balg in ’t water. Bron: Dialectwârkgroep Heerde/Waopmvelde (2004), Nieje Heerder Woordnboek, Heerde. |
|
balg , balge , balg , zelfstandig naamwoord
, de 1. blaasbalg van een smid 2. balg van een harmonica Bron: Bloemhoff, H., J. Withaar, A. Bloemhoff en T. Bontekoe (2005), Stellingwarfs-Nederlands Verklarend Handwoordenboek (SNVH), Berkoop/Oldeberkoop: Stichting Stellingwarver Schrieversronte. |
|
balg , beerlig , beerlag, beurlig, balg , zelfstandig naamwoord
, de; (vaak ruw) lijf, lichaam Bron: Bloemhoff, H., J. Withaar, A. Bloemhoff en T. Bontekoe (2005), Stellingwarfs-Nederlands Verklarend Handwoordenboek (SNVH), Berkoop/Oldeberkoop: Stichting Stellingwarver Schrieversronte. |
|
balg , balg , zelfstandig naamwoord
, 1. buik. Zie ook: boek; 2. lijf, lichaam. Bron: Kraijer, M., H. Mulder, D. Visscher en Ph. Bloemhoff (2009), Op zien Zwols: Woordenboek van de Zwolse Taal, Kampen: IJsselacademie |
|
balg , balg
, 1. buik; 2. dikke buik; 3. lichaam. Bron: Scholtmeijer, H. (2011), Veluws handwoordenboek, Almere. |