Woord: tand
|
tand , tand , mannelijk
, tande , tand. Bron: Gallée, J.H. (1895). Woordenboek van het Geldersch-Overijselsch Dialect. Deventer: H.P. Ter Braak |
|
tand , tannen
, tanden. Vlg. hannen = handen; binnen = binden, enz. Bron: Molema, H. (1895), Woordenboek der Groningsche Volkstaal in de 19e eeuw (handschrift met aanvullingen op gedrukte editie uit 1887) |
|
tand , tand , zelfstandig naamwoord, mannelijk
, vgl. beretand en botertand. Bron: Boekenoogen, G.J. (1897), De Zaanse Volkstaal. Deel II: Zaans Idioticon - Aanvullingen. Zaandijk (herdruk 1971) |
|
tand , tand , (enkelvoud lang uitspreken, meervoud kort uitspreken)
, tendje , tand, De tand zwaere um neet mier, hij is overleden. Mit lang tand aete, het smaakt hem niet. Bron: Daelen-Meuter, Jos. van (ca. 1937), Venloos waordebook, ongepubliceerd typoscript, Venlo. |
|
tand , taond , mannelijk
, taonde , teandtien , tand. Fiin op ’n taond: kieskeurig Bron: Jonker, L. & H.G. van Grol (z.j., ca 1940), Woordenboek dialect van Vriezenveen |
|
tand , taand , taande; tane , [zelfstandig naamwoord]
, tannen. , tand. Zien tannen doun hom nait meer zeer = hij is al lang dood. Zien tannen zain loaten. Op tannen knaarzen = knarsetanden. ‘t Wotter löpt mie om tannen. Spreukjes bij ‘t verliezen van een tand. Dan zeggen de kinderen te Slochteren: Taand, Ik krieg die in mien haand, Ik smiet die over ‘t laand, Laimeneer, geef mie n aander taand. Te Sellingen: Tand, Ik smiet die an de wand; Op n ander joar, Krieg ik n nije tand. Bij deze woorden smijten ze de tand over ‘t hoofd zo ver mogelijk naar achteren. Vaak komt er een muis bij te pas: Moes, moes, Doar is mien òlle koes Laimeneer, òch Laimeneer, Geef mie n nije weer. Bron: K. Ter Laan (1952), Nieuw Groninger woordenboek, 2e druk (herdruk 1989), Groningen |
|
tand , taand , zelfstandig naamwoord, mannelijk
, taane , tàennken , tand. Dan doot miej de taane neet mer zear, dan ben ik niet meer in leven Bron: Schönfeld Wichers, K.D. (1959), Woordenboek van het Rijssens dialect, herdruk 1996, z.pl. |
|
tand , tând
, tand(en) Énnen tând, tweë tând Een tand, twee tanden. Bron: Kerkhoff, Chris (1970 ev), Dialectwoordenlijst van het Land van Cuijk, Cuijk |
|
tand , tanne
, tand Bron: Steenhuis, F.H. (1978), Stoere en Olderwetse Grunneger Woorden, Wildervank: Dekker & Huisman |
|
tand , tind
, tand (van een eg) Bron: Steenhuis, F.H. (1978), Stoere en Olderwetse Grunneger Woorden, Wildervank: Dekker & Huisman |
|
tand , tand , zelfstandig naamwoord
, in de zegswijze de kloine tand nag in de bek hewwe, nog zeer jong, onvolwassen, onervaren zijn. Bron: Pannekeet, J. (1984), Westfries Woordenboek, Wormerveer |
|
tand , tanjt , mannelijk
, tènj , tèntje , tand. Ich höb noch niks euver den tanjt gat: ik ben nog nuchter. Dat is gėt veur in ’nen haolen tanjt: kleine hoeveelheid. Gau mit de tènj, gau mit de hènj, of: lansem tènj, lansem hènj: de aard van de mens verloochent Bron: Schelberg, P.J.G. (1986), Woordenboek van het Sittards dialect, Amsterdam |
|
tand , taanden , tane
, taendtie , tanden; * as ’t zo verre is, doet mie de taanden niet meer zeer: dat maak ik niet meer mee; * wie völle in de mond is, kump gauw tussen de taanden: hoge bomen vangen veel wind. Bron: Werkgroep Dialekt van het Cultuur Historisch Genootschap Raalte (1995), Nieuw Sallands Woordenboek, Raalte |
|
tand , tinne , 0
, tinnen , (Zuidoost-Drents veengebied, Veenkoloniën) = tand Der was een tinne oet dei dreitinder vörke (Bov) Bron: Kocks, G.H. (1996-1997), Woordenboek van de Drentse Dialecten (WDD), Assen: Van Gorcum |
|
tand , taand , tand, tanne, taande, tane , 0
, tanden, taanden, tane , (Zuidoost-Drenthe, Zuidwest-Drenthe, zuid, Midden-Drenthe, Kop van Drenthe). Ook tand (Zuidoost-Drenthe), tanne (Zuidoost-Drents veengebied, Veenkoloniën), taande (Zuid-Drenthe, Veenkoloniën, vaak uitgespr. als tane) = 1. tand Zien taand steit scheef (Ktv), Het peerd is van de taand ouder dan 8 jaar (Zdw), Hij hef valse tanden een kunstgebit (Bov), (fig.) Die hef de tanden stief op mekaor is gierig (And), Iene een taand in de kont steken beroddelen (Sle) 2. houten pen in de kop van een hark De taand is oet de rief broken (Pei), Taanden in de harke zetten is een mooi wark veur de winter (Hol) Bron: Kocks, G.H. (1996-1997), Woordenboek van de Drentse Dialecten (WDD), Assen: Van Gorcum |
|
tand , táánd
, tand. mv. tèènd en táánd. verkl. tèndje, als een kind talmt met eten zegt men wel eens: dè páást in unnen hoolen táánd, dat past in een holle tand. hij it mè lang táánd, hij eet met tegenzin. Bron: Zegers, A. (1999), Het dialect van het land van Ravenstein, in het bijzonder van Uden en Zeeland, Uden. |
|
tand , tand , taand
, tannen, tanen , täntien , tand. De tannen op ’t bössien ebben ‘koortsig, snotterig, hangerig zijn van een kind omdat het tanden krijgt’. Ook: taand (Kampereiland, Kamperveen) (verkleinwoord täntien, meervoud tanen) Bron: Fien, A., Ph.C.G.M. Bloemhoff-de Bruijn en J. Gunnink (2000), Woordenboek van de Kamper Taal, Kampen |
|
tand , taand , zelfstandig naamwoord
, spr: Nor z’nne taand. Naar zijn smaak. Bron: Verschuren, Frans (2000), Tètte-leurs Woordeboek. Zèège n'èn Schrijve meej plotjes, Etten-Leur. |
|
tand , tane , taand , zelfstandig naamwoord
, de 1. tand (uit het gebit) 2. puntig, uitstekend deel van bep. werktuigen 3. uitstekende punt met de functie van spijker Bron: Bloemhoff, H., J. Withaar, A. Bloemhoff en T. Bontekoe (2005), Stellingwarfs-Nederlands Verklarend Handwoordenboek (SNVH), Berkoop/Oldeberkoop: Stichting Stellingwarver Schrieversronte. |
|
tand , taand , zelfstandig naamwoord, mannelijk
, tan , tenneke , tand , VB: Wat hebs dich sjoen witte tan! Zw: Dat ês get vuur 'nnen haolen taand: dat is een geringe hoeveelheid voedsel Zw: Wie aad bis te? Zoe aad wie m'n han, meh neet wie m'n tan. Zw: Haor op d'n taand hebbe: haar op de tanden hebben. Zw: 'nne Dikken taand: kies Zw: Dè ês 'nnen taand oétgevalle: hij heeft een veer moeten laten Zw: Niks op d'n taand hebbe: niets te eten hebben. Zw: (tegen kinderen die bep. dieren, inz. spinnen en insecten mishandelen) Dè (of 'dy') kömp dich dis naach d'n tan tellle! Bron: Jaspars, G. en H. Fiévez (2006-2008), Woordenboek van het Gronsvelds, Gronsveld/Ryckholt |
|
tand , tàànd
, tàànd , tand Bron: Bergh, N. van den, e.a. (2007), Um nie te vergeete. Schaijks dialectboekje, Schaijk. |
|
tand , tâând
, tand. “da’s nor zunne tâând”, “dat is naar zijn smaak”. tâânte tante. Bron: Luysterburg, J. e.a. (2007), Dialecten in het Zuidkwartier. Hoogerheide, Ossendrecht, Putte, Woensdrecht, Heemkundekring Het Zuidkwartier. |
|
tand , tand , zelfstandig naamwoord
, tannen , täntien , tand. Bron: Kraijer, M., H. Mulder, D. Visscher en Ph. Bloemhoff (2009), Op zien Zwols: Woordenboek van de Zwolse Taal, Kampen: IJsselacademie |
|
tand , taand
, taande , tand, tanden Bron: Melis, A. van (2011) Bikse Praot. Prinsenbeeks Dialectwoordenboek. Prinsenbeek: Heemkundekring ‘Op de Beek’ |
|
tand , tând
, tèndje , tanden , Mi lâng tând ête. Met lange tanden eten., ’n Tèndje d’rbèij zétte. Een tandje erbij zetten. , Tantantèèwe ’ne neije vur n’n èèwe. Tand tand oude, een nieuwe voor een oude. Kinderrijmpje. Opgezegd bij het over de schouder gooien van een uitgevallen melktand Bron: Laat, G. de (2011), Zoo prôte wèij in Nuejne mi mekaâr, Nuenen |
|
tand , tandj , mannelijk
, tenj , tendje , tand , Dae flot is mèt de tenj, is ouch flot mèt de henj: iemand die vlug is met eten, is ook vlug met zijn werk. Dao kriegs se neet väöl uuever d’n tandj: daar krijg je niet genoeg te eten. Det is get vuuer in einen hoealen tandj. Die haet haor oppe tenj. Hae haet ’m aan d’n tandj geveuldj. Mèt lang tenj aete. Mètte móndj vol tenj staon. Oppe tenj biete. Vrouluujshenj en paerstenj moge noeat stilstaon.: daar krijg je niet genoeg te eten. Det is get vuuer in einen hoealen tandj. Die haet haor oppe tenj. Hae haet ’m aan d’n tandj geveuldj. Mèt lang tenj aete. Mètte móndj vol tenj staon. Oppe tenj biete. Vrouluujshenj en paerstenj moge noeat stilstaon. Bron: Tonnaer, M. en Har Sniekers (eindred.), (2012), Thoears Woeardebook, Thorn |
|
tand , tanjdj , zelfstandig naamwoord
, tenj , tenjtje , tand; neet väöl oppe/uëvere tanjdj kriege – niet veel te eten krijgen; vrouwehenj en paerstenj moge noeët stilstaôn – een vrouw hoort altijd bezig te zijn; dae gauw is mèt de tenj is auch gauw mèt de henj – wie snel is met de tanden is ook snel met de handen; slië tenj – stroeve tanden (bijvoorbeeld door het eten van een appel); aete mèt lang tenj – eten op een manier waaruit duidelijk blijkt dat men geen trek heeft of het eten niet lust Bron: Janssen, L. (2013), Limburgs Woordenboek Heels-Nederlands, Heel. |
|
tand , tând , tândj , zelfstandig naamwoord, mannelijk
, tang , tendje , eerste vorm Weerts (stadweerts), Buitenijen (kerkdorpen rondom stadskern); tweede vorm Nederweerts, Ospels; tand Bron: Feijen, Jan (2013), Zoeë Kalle Vae - Weertlands woordenboek, Weerd. |
|
tand , taand , zelfstandig naamwoord
, tèndje , tand; R Ge moet oewe vlêes/vis/pudding/etc.-taand mar öt laote trèkke (dat gerecht is te duur); R.J. haor óp der taande; Cees Robben - Ik heb en naogelschèrke gehad... ze dènke zeeker dek gin taande mir heb. Zolang ge nooit mee ene mond vol taanden zit... (Tony Ansems, Agge oew mundje goed ruurt; van de cd Tilburgse Liekes American Style; 2008); Pierre van Beek - nòr zene taand - naar zijn smaak; Henk van Rijen - zôo dè gin man er zen taande òn stot - zo dat niemand zich eraan ergert. Cornelissen & Vervliet - Idioticon van het Antwerpsch dialect - 1899 - TAND (Kemp. taand, Ned. a) - tand; Karel de Beer, Tilburgs bijnamenboek - 2000 - Jan taand = mr. Van de Mortel (blz. 56); WBD III.1.1:105 'tanden' = gebit; WBD III.1.1:109 'grote tand' = kies; WBD III.1.1.109: 'tand van verstand' = verstandskies; ook 'kies van verstand'; WBD taande - melkgebit van een kalf, ook genoemd 'melktaande' of 'kalvertaand’; WBD breej taande - brede tanden van een koe; WBD snèjtaande - snijtanden van een koe; WBD pèrstaand - (paardetanden) het blijvende gebit van een paard; WBD völletaand, vulletaand - melkgebit van een veulen; WBD (Hasselt) eegtaand (plur.) - eg-tanden; tèndje - verkleinwoord; tandje; Dirk Boutkan (1996) - tèndje (archaïsch); hiernaast: tandje (blz. 32); — verkleinwoord van 'taand' met umlaut (via tand?); A.A. Weijnen; Onderzoek dialectgrenzen in Noord-Brabant (1937) - met umlaut, volgens krt.48 Bron: Sterenborg, W. en E. Schilders (2014), Woordenboek van de Tilburgse Taal (WTT), Tilburg: Stichting Cultureel Brabant |
|
tand , ta~nd
, tand , tendje , tand Bron: Arts, Jan (2015), Brónsgreun Bukske, Editie Veldes dialek, Velden. + |