Woord: krijgen
|
krijgen , krîgen , sterk werkwoord
, krijgen. Bron: Gallée, J.H. (1895). Woordenboek van het Geldersch-Overijselsch Dialect. Deventer: H.P. Ter Braak |
|
krijgen , kriegen
, (= krijgen), voor: betrappen op eene overtreding; de kemiezen hebben hōm kregen = de kommiezen hebben hem aangehouden met smokkelgoed, hem proces-verbaal gemaakt om het houden van dienstboden, paarden, enz., waarvoor ook: zij hebben hom pakt; zij kriegen hōm nog ijnmoal = hij lopt ʼr nog ijnmoal in, want zij hebben al lank op hōm loerd. – de oavend krigt ons = wij worden (op onze reis) door den avond (dat is de duisternis) overvallen. – In: wat het ʼe kregen? = tot welke gevangenisstraf is hij veroordeeld? hij het drei doag kregen; dei kerel zel wel ʼn joar kriegen. – Voor: zou ik u even kunnen spreken? zegt men: zōk joe even kriegen kennen te spreken? – ik kōn hōm nijt kriegen te spreken = hij was niet voor mij te spreken. – Voor: halen, in den zin van: beleven: zij krigt de oavênd nijt = zij leeft niet tot den avond; wie kennen de oavend wel kriegen = wij kunnen het tot den avond wel uithouden, daarvoor hebben wij genoeg gegeten. Voor: in ʼt werk krijgen of nemen, huren; doar zeʼk ʼn kerel tou kriegen; zij mouten kerels kriegen om te luden (bij de begrafenis); wie zellen ʼn arbaider kriegen om toen te hoaken. Spreekwoord: Beter duur as nijt te kriegen (of: as nijt te koop) Friesch Better djûr as net te krijen. Oostfriesch Bäter dü̂̂rkôp as nët to hebben = als het maar voor geld te bekomen is mag men nog van geluk spreken. Zie ook: omkriegen. krie, voor: kriegen (= krijgen), in den vragenden zin, en met den klemtoon op het woord: hou krie wie ʼt anders? hou krie j’ ʼt in ʼt zin!? (hoe krijgt gij het in het hoofd!) krig (Ommelanden), voor: krijg, geb. wijs, enkelvoud van: kriegen (krijgen); krig dat maar! krig ʼt op! Overigens: krieg. krigst = krijgt gij (enkelvoud), en: gij krijgt (enkelvoud); hou krigst (met den nadruk op het woord) in ʼt zin! – krigst niks van mie. Ook: doe krigst = gij krijgt. kree, hoort men voor: kreeg, bv. in: hou kree j’ ʼt in de harsens! (met den klemtoon op het woord), zoo enkelvoud als meervoud. Wil men zeer duidelijk zijn, dan is het: hou kreeg ie ʼt, enz. kregen (onvoltooid verleden tijd van: krijgen) in de zegswijs van kinderen: as ik ʼt kregen har den har ʼk ʼt jà stolen (als ik het gekregen had dan had ik het immers gestolen), als antwoord op de vroag: woar hest ʼt kregen? (Een bewijs dat het volk ʼt onderscheid kent tusschen: krijgen = ontvangen, aannemen, en = nemen, wegnemen.) Bron: Molema, H. (1895), Woordenboek der Groningsche Volkstaal in de 19e eeuw (handschrift met aanvullingen op gedrukte editie uit 1887) |
|
krijgen , krijgen , sterk werkwoord
, vgl. zegsw. op aars en leg. Bron: Boekenoogen, G.J. (1897), De Zaanse Volkstaal. Deel II: Zaans Idioticon - Aanvullingen. Zaandijk (herdruk 1971) |
|
krijgen , kriegen*
, ook in: zo’k meneer ook even kriegen kennen te spreken? te vergel. met het Nederlandsch: ik kon hem maar niet te spreken krijgen. Verder in de uitdrukking d’r wat om kriegen (bvb. bldz. 62 I boven en 237 I 14a) = aangesproken worden, te lijden hebben, bvb. flesch krigt ’r wat om (klemtoon op krigt) = er wordt veel gedronken, synoniem d’r om lieden motten; (met klemtoon op lieden) en vergel. langs *. In denzelfden zin zegt men: ’t gait over mien appels. Bron: Ganderheyden, A.A. (1897), Groningana – Supplement op H. Molema’s Woordenboek der Groningsche Volkstaal, Groningen (reprint 1985) |
|
krijgen , kriegĕn
, krijgen; ’t etĕn kriegĕn, ’t eten klaarmaken. Bron: Ebbinge Wubben, C.H. (1907), ‘Staphorster Woordenlijst’, in: Driemaandelijkse Bladen 6, 61-94 |
|
krijgen , kriege
, krieg, kriegs, krieg, kreeg, gekrege , krijgen. Van wien kriegs te luus, wordt gezegd tegen kinderen wanneer ze gaarne eens willen proeven. Niks gekrege, ongedeerd gebleven. Bron: Daelen-Meuter, Jos. van (ca. 1937), Venloos waordebook, ongepubliceerd typoscript, Venlo. |
|
krijgen , kriigen
, kreeg, ekriiegen, ik kriige, dů krigst, hei krig, wi, i, zei kriigt, kriigen wi, kriig i, kriigt zei , krijgen. Past op, het krig ů: kijk uit, het loopt je mis; hei krig ů: hij neemt je beet. Bron: Jonker, L. & H.G. van Grol (z.j., ca 1940), Woordenboek dialect van Vriezenveen |
|
krijgen , krijge , ,
, is nog een concreet perfectief werkwoord: Dan mosse we weer zien, dat we die skietlòòt krége, terughaalden, als hij verweg was afgedwaald; skietlòòt is hier een speelbal. Ook: ’t end krijge: het eind halen; ’t in krijge: na (soms verscheidene uren) te hebben gehaald, het eind der haringvleet binnen halen. Bron: Overdiep, G.S. (1949), Woordenboek van de Volkstaal van Katwijk aan Zee, Antwerpen |
|
krijgen , kriegen , [werkwoord]
, oorlogvoeren, nog in de uitdrukking: ‘t was bie kriegen om òf de woordenwisseling was op ‘t randje van het onvriendschappelijke. Bron: K. Ter Laan (1952), Nieuw Groninger woordenboek, 2e druk (herdruk 1989), Groningen |
|
krijgen , krig , [werkwoord]
, wordt nog wel gehoord als geb. wijs van kriegen: krig dat es op! Naast ‘t gewone krieg, zo als duch naast dou. Bron: K. Ter Laan (1952), Nieuw Groninger woordenboek, 2e druk (herdruk 1989), Groningen |
|
krijgen , kriegen , [werkwoord]
, 1 krijgen. Ain bie neus, bie ‘t bain kriegen = foppen Staarke mosterd krigt joe bie neus = veroorzaakt kriebeling. Hebben is hebben en kriegen is de kunst. Wat het e kregen? = tot welke straf is hij veroordeeld? Beter duur as nait te kriegen. Ik kon hom nait te spreken kriegen; 2 huren (van een knecht of arbeider). Ik mout ter ain veur kriegen; 3 der wat om kriegen = een pak slaag krijgen. Fig. ‘t hard te verantwoorden hebben: buithörns kriegen der wat om mit dit winter = er wordt nu veel brandstof verbruikt; 4 ‘t mit ain op kriegen = veel van iem. gaan houden. Ze kregen ‘t hou laanger hou meer mit nkander op; 5 wegnemen. Als iem. vraagt: woar hest dat kregen? dan luidt het schertsende antwoord: as ik ‘t kregen haar, din haar ik ‘t stolen; 6 bereiken. Zai krigt de oavend nait meer = zij haalt de avond niet; 7 overvallen. De oavend krigt ons; 8 betrappen. Kemiezen hebben n smokkelder kregen; 9 grijpen. Krieg hom! = pak hem. ‘t Peerd wil hom nait kriegen loaten = ‘t paard (in de wei) komt niet, als men het roept; 10 nemen. Krieg dat es even van dij plaank; ook: krieg ‘t es even aan = pak het even vast.; 11 opkriegen = oprapen. Krieg dij zoag es op (nl. van de grond); 12 ‘t er van nemen. Hai kin ‘t kriegen = hij heeft geld genoeg. Als men elkaar toedrinkt: Dat wie ‘t nòg laank kriegen maggen, luzzen zel wel goan! 13.Ik kin niks deur haals kriegen = ik kan niet slikken. In de vragende vorm: krieve, kriewie = kriegen wie? Zo in de verleden tijd: dat kreve, kreeg wie = kregen wie. Bron: K. Ter Laan (1952), Nieuw Groninger woordenboek, 2e druk (herdruk 1989), Groningen |
|
krijgen , krieng , sterk werkwoord
, 1e persoon enkelvoud tegenwoordige tijd: kriege, 2e persoon enkelvoud tegenwoordige tijd: , 1 krijgen, ontvangen, 2 grijpen, nemen, 3 te pakken nemen, 4 ergens op betrappen. Krieng an!, Tast toe! Bron: Schönfeld Wichers, K.D. (1959), Woordenboek van het Rijssens dialect, herdruk 1996, z.pl. |
|
krijgen , kriêge
, krijgen Gej zult ze geschoêrd kriêge! Jij zult ze gemeten krijgen! (flink straf) Bron: Kerkhoff, Chris (1970 ev), Dialectwoordenlijst van het Land van Cuijk, Cuijk |
|
krijgen , kroige , krògge, krugge, kragge, kregge, kraige , werkwoord
, Dialectische variant van krijgen. Zegswijze datte we ze nag maar lang kroige magge, luste zel wel gaan, gezegd met betrekking tot het drinken van een (aangeboden) borreltje. | Zouwe we volk krògge? Bron: Pannekeet, J. (1984), Westfries Woordenboek, Wormerveer |
|
krijgen , kriege
, kreech, haet gekreege , krijgen. “Veer kriege raengewaer, de vėrke loupe mit sjtreu in de moel” zegt men, als men iemand ontmoet, waarvan men niet gewend is, hem met een grote sigaar in zijn mond te zien rondlopen. Waat meinste, eine sókkere niks kreech ich: ik kre Bron: Schelberg, P.J.G. (1986), Woordenboek van het Sittards dialect, Amsterdam |
|
krijgen , krîege
, pakke: krieg ów már wát!; rammel kriêge; krieg meej is, got meej dát is hale. Bron: Kuipers, Cor e.a. (1989), È maes inne taes. Plat Hôrster, Horst. |
|
krijgen , krie:ge
, ontvangen. Bron: Crompvoets, H. en J. van Schijndel (1991), Mééls Woordeboe:k. Meijel: Medelo. |
|
krijgen , kriegen
, 1. nemen, pakken. 2. krijgen. Bron: Bos-Vlaskamp, G. e.a. (1994), Olster woorden, Olst. |
|
krijgen , krieng
, kreeg, ekreeng , 1. nemen, pakken; 2. krijgen; * he’j ’t of krie’j ’t: voel je je eigenlijk wel goed? Bron: Werkgroep Dialekt van het Cultuur Historisch Genootschap Raalte (1995), Nieuw Sallands Woordenboek, Raalte |
|
krijgen , kriegen , sterk werkwoord, overgankelijk
, 1. krijgen Wat hef e der veur kregen? aan geld ontvangen (Gro), De koop giet niet deur, hie kan zien zin niet kriegen (Oos), Dat jaor was der zo goed as gien kriegen an an hönnig (Sle), Wat ik van hum kriege, heb ik liever op de schuppe as op de haand niet veel goeds (Mep), Dan kriej dat zo dan loopt het zo (Sle), Krieg hum der man bie, dan kan hij best doun zet hem er maar aan (Bov), Pas op dat gieniene der arg in krig het in de gaten krijgt (ui), Hij hef ’n struppie der umme kregen hij is getrouwd (Klv), Hij kreeg wat op zien donder (Eke), Woor hest doe dei zeikte kregen opgelopen (Bco), Dat kuj wel ies an de boks kriegen (Hoh), ... an de broek, ...an de kont kriegen verliezen (Bov), Die krig der aordig um krijgt de ene tegenslag na de andere (Sle), Hij kreeg het der aordig umme liep rake klappen op (Dwi), Hai kreeg het er an verloor, kon niet meer (Vtm), of: hij is gestorven (Klv), Hie krig het er lillijk over wordt flink terechtgewezen (Sle), Ik kan het er nich deurkriegen door m’n keel (Nsch) 2. pakken, aanpakken Het stait te hoog, ik kan het niet kriegen (Eev), Krieg joe toch ain stoule! (Vtm), Ie kunt wel hard weglopen, mor kriegen doe ik oe (Hgv), Ik zal je laoter nog wel kriegen (And), Daor wil ik hum is met kriegen foppen, te grazen nemen (Sle) 3. op bezoek krijgen Vanaovend kun wij Jaan en Lammegie wel is kriegen (Eex), Wij kriegt mörgen de timmerlui (Pdh), Wij hebt de wever niet kregen de wever is niet gekomen (Sle) 4. voor elkaar krijgen, regelen (Zuidoost-Drenthe, Zuidwest-Drenthe, noord) Hoe krieg wij daw der zundag hen kunt (Sle) 5. baren, werpen Het pèerd hef een vul kregen (Zwe) *Hebben is hebben man kriegen is de kunst (Bov) Bron: Kocks, G.H. (1996-1997), Woordenboek van de Drentse Dialecten (WDD), Assen: Van Gorcum |
|
krijgen , krijgen
, krijgen. (krig, gekriggen). Bron: Zegers, A. (1999), Het dialect van het land van Ravenstein, in het bijzonder van Uden en Zeeland, Uden. |
|
krijgen , krîêgen
, kreg, kreeg, kregen, ekregen , krijgen. Krîê-j ’t òf e-j ’t? ‘Wat mankeert je?’ Bron: Fien, A., Ph.C.G.M. Bloemhoff-de Bruijn en J. Gunnink (2000), Woordenboek van de Kamper Taal, Kampen |
|
krijgen , draod krijge , werkwoord
, afzien, afzien en er sterker uitkomen, zowel lichamelijk als geestelijk. Bron: Verschuren, Frans (2000), Tètte-leurs Woordeboek. Zèège n'èn Schrijve meej plotjes, Etten-Leur. |
|
krijgen , kriegn
, ik kriege / kreege; iej krieg / kreegn; hie krig / kreeg; wie krieg / kreegn. Ik heb ekreegn wat ik , 1. krijgen. 2. benadelen. Met die hândelwieze krieg iej oezelf ’t meeste. Bron: Dialectwârkgroep Heerde/Waopmvelde (2004), Nieje Heerder Woordnboek, Heerde. |
|
krijgen , kriige
, krijgen , Hébbe is hébbe én kriige de kunst. Hebben is hebben en krijgen de kunst. Je kunt het maar hebben, hoe is van minder belang. És ge nog niks héd dan kréd'de wa van mén, dan diile we alles mér saome. Als je nog niets hebt dan krijg je wat van mij, dan delen we alles maar samen. Vruuger krid'de óp’pew’we verjaordag gin kedoows lék nouw, dé was'ser tuun nie bè. Vroeger kreeg je op je verjaardag geen cadeau's zoals nu, dat was er toen niet bij. Voltooid deelwoord gekreege. Héd'de gi dé spul gehaauwe wag’ge daor gekreegen héd, of héd'det wir truggegeeve? Heb jij dat spul gehouden wat je daar gekregen hebt, of heb je het weer teruggegeven? Bron: Hendriks, W. (2005), Nittersels Wóórdenbuukske. Dialect van de Acht Zaligheden, Almere |
|
krijgen , kriegen , werkwoord
, 1. grijpen, te pakken krijgen 2. (af)nemen, tot zich nemen, vastpakken en nemen 3. door iets te pakken voor de dag halen 4. door eigen toedoen verwerven, het gebruik krijgen van 5. iets in een andere toestand, op een andere plaats krijgen 6. voorzien worden van, ter beschikking krijgen 7. toegediend krijgen 8. toegerust worden met 9. in een bep. relatie met een andere persoon komen te staan 10. een zeker kenmerk, een bep. hoedanigheid krijgen 11. het genot van iets krijgen, binnen z’n bereik krijgen 12. een verwonding, ziekte, moeilijke toestand e.d. gaan ondervinden 13. in z’n gedachtenwereld, bewustzijn krijgen 14. iets of iemand op een zekere plek of in een bep. toestand krijgen Bron: Bloemhoff, H., J. Withaar, A. Bloemhoff en T. Bontekoe (2005), Stellingwarfs-Nederlands Verklarend Handwoordenboek (SNVH), Berkoop/Oldeberkoop: Stichting Stellingwarver Schrieversronte. |
|
krijgen , kriége , werkwoord
, krèg, krège/kriëge , krijgen , (o.t.t. ich kry, dich krys, hër kryt, dier kryt), geb. wijs enk. kriég, mv. en beleefdh.vorm: kryt) VB: Ich kry eng van dis daog 'n noûw betrêkking.; nemen kriége (zie 'krijgen'); ziek (plotseling ziek worden) get kriége VB: 'Hebs te 't gehuurd? 'r Hèt get krège en ze wèite neet wat 't ês'; 'm draon kriége, 'm drién kriége verliezen (het spel gaan verliezen); 'm draon kriége (zie 'krijgen'); 'm drién kriége; (een wedstrijd verliezen); bênne kriége; 'n bûis kriége; 'n têt kriége; aon z'nne reseda kriége; aon z'nne boëjem kriége; (flink verliezen); 'm debênne kriége tot aon de boûs; t'rs kriége slaag (een pak slaag krijgen) t'rs kriége Bron: Jaspars, G. en H. Fiévez (2006-2008), Woordenboek van het Gronsvelds, Gronsveld/Ryckholt |
|
krijgen , kridde , kreede
, kridde, kreede , kreeg je Bron: Bergh, N. van den, e.a. (2007), Um nie te vergeete. Schaijks dialectboekje, Schaijk. |
|
krijgen , krè
, krèè’k; krèèk’t; kriigde; , krijgen. krè (krijgt), krèè’k (krijg ik); krèèk’t (krijg ik het); kriigde (kreeg je); kriige (kregen) Bron: Peels-Mollen, J. met werkgroep Weerderheem in Valkenswaard (Ed.) (2007), M’n Moederstaol. Zôô gezeed, zôô geschreeve. Almere/Enschede: Van de Berg. |
|
krijgen , kriegen , werkwoord
, krig, kreeg, ekrögen/ekrèg , krijgen. Bron: Kraijer, M., H. Mulder, D. Visscher en Ph. Bloemhoff (2009), Op zien Zwols: Woordenboek van de Zwolse Taal, Kampen: IJsselacademie |
|
krijgen , kreijge
, kré, krig, gekrigge , krijgen , Hèij kré dè wùl én ik krig ’t nie. Hij krijgt dat wel en ik kreeg het niet. , Zèij hi gedòn gekrigge. Zij heeft ontslag gekregen., Zèij hi subsidie van de geminte gedòn gekrigge. Zij heeft subsidie van de gemeente verkregen., Doe nie, anders krédd’r óp. Doe niet, want je krijgt straf. Vaak is een uitbrander of pak slaag bedoeld. Bron: Laat, G. de (2011), Zoo prôte wèij in Nuejne mi mekaâr, Nuenen |
|
krijgen , kriege
, kriegtj, kreeg, gekrege , 1. krijgen 2. nemen, pakken , Aan ’t inj van ’t book krege ze zich: aan het eind van het boek vonden ze elkaar als liefdespaar. Geliek kriege. Get mèt emes kriege. Höbbe is höbbe, mer kriege is de kuns(t). Ich maag ei kindje kriege es det waor is: ik geloof het niet. Örges de sjiet van kriege. Örges geine goje van kriege. Slaeg kóns se onnog kriege: als je niet oppast, krijg je ook nog een pak slaag. Ze gesmieërdj kriege: slaag krijgen. Ze óm die oeare kriege. Bron: Tonnaer, M. en Har Sniekers (eindred.), (2012), Thoears Woeardebook, Thorn |
|
krijgen , kriege , kriege, zich , werkwoord
, kriegtj, kreeg, gekrege , ruzie krijgen; zich örges aan kriege – ergens moe van worden; dao kries se dich aân – dat valt tegen Bron: Janssen, L. (2013), Limburgs Woordenboek Heels-Nederlands, Heel. |
|
krijgen , kriêge , werkwoord
, kriegtj/krigtj, krieëg/kreeg, gekrieëge/gekrege , krijgen Bron: Feijen, Jan (2013), Zoeë Kalle Vae - Weertlands woordenboek, Weerd. |
|
krijgen , kriege , werkwoord
, kriegtj, kreeg, gekrege , 1. krijgen; det is good óm get te kriege – door dat te doen heb je kans een verkoudheid of een of andere ziekte op te lopen; al krieg ich ter geldj biej oêt – al krijg ik er geld bij toe; dao mósse niks met kriege – met die persoon kun je beter geen ruzie maken; ich krieg dao geine gooie van – ik kan dat niet tot een goed resultaat brengen 2. pakken; krieg dich get – neem wat; krieg mich de mik ins oet de kast – pak eens even het brood voor me uit de kast; te kriege – 1. verkrijgbaar 2. te koop: inne oeërlog waas niks te kriege – in de oorlog was niets te koop; dao kries se nog get mèt – met dat kind/met die persoon krijg je nog problemen Bron: Janssen, L. (2013), Limburgs Woordenboek Heels-Nederlands, Heel. |
|
krijgen , krèège , sterk werkwoord
, krèège - krêeg - gekreege , krijgen; geen vocaalkrimping; soms apocope van g- krèède gij? ge krèèt er gin, toen krêede niks; vatte wè ge krèège kunt - pakken wat je krijgen kunt; - verleden tijd ook als krêet: Interview Jolen - 1978 - “Witte wèsse dè noemde vruuger? Ge krêet en paor sènte, ik zal mar es zègge ge krêet van mèn as knècht twee fijfteg mar dan krêede spulsènte bij… (transcriptie Hans Hessels, 2013); Cees Robben – ge zót er wè van krèège; ge vraogt wègge krèègt; ik krèèg niks mir; Cees Robben – daor krèède lang èèreme van; daor krèède hangoore van; Cees Robben – en wulpse gaans krêeg in Riel de kaans: ge krèèget wèl; Dialectenquête 1876 - gèllie kree wênig - gijlieden kreegt weinig Dialectenquête 1876 - Ze nêmen aalles wetter te krêgen is; A.A. Weijnen, Dialectatlas van Noord-Brabant, 1952 - ge kunt hier aajer krèègen óp de mèrt; Mandos - Brabantse Spreekwoorden (2003) - iets tusse de ribbe zien te krèège (HM'70) - eten, geld zien te krijgen; Henk van Rijen - ze kossen em nie bekweeke gekreege krèège; WBD III.4.3.33 krèège - vrucht zetten; ook: spenen, zetten, laden, dragen; A.A. Weijnen; Onderzoek dialectgrenzen in Noord-Brabant (1937) - krèège (krt.22); A.P. de Bont, Dialekt van Kempenland, Meer in het bijzonder d’Oerse taol, 1958 etc. - ; kre.ge(n) st.ww. tr. - krijgen, ontvangen; Dirk Boutkan (1996) - (blz. 77) alle pers.in pres.'èè', na gij/gullie ook krègt' of 'krèèt'; krêeg; verleden tijd van krèège; kreeg; Cees Robben – en wulpse gaans krêeg in Riel de kaans; Dialectenquête 1876 - gèllie kreeg wênig - gijlieden kreegt weinig; Henk van Rijen - ge krêet et vur en spaawke - je kreeg het bijna voor niets; Interview Van den Aker (1978), transcriptie door Hans Hessels (2014) - “…den êenen tèèd krêede brôod onder oewen èèrem èn den aanderen tèèd krêede en stuk òf drie bukkeme èn dòr koste saoves meej opstappe…èn dè was al wègge krêegt van de, van hil den dinge…en gin lôon!!”; Dirk Boutkan (1996) - ik krêeg/kreeg, wij krêege/kreege, enz. (blz. 77); verleden tijd v. 'krèège'; soms apocope van g: toen krêede niks Bron: Sterenborg, W. en E. Schilders (2014), Woordenboek van de Tilburgse Taal (WTT), Tilburg: Stichting Cultureel Brabant |
|
krijgen , krie~ge
, kraeg – gekraege , krijgen Bron: Arts, Jan (2015), Brónsgreun Bukske, Editie Veldes dialek, Velden. + |