Woord: ijs
|
ijs , ijs , iis , [zelfstandig naamwoord]
, ijs. ONo/IJsl. Zwe. Nd. ïs. De. Fri. iis. Angels. ís, isa. Eng. ice. Sagelt. íse. Hd. Eis. Bonkiis, ijs, waaronder het water weggevloeid is. Fri. bomiis. Bron: Boeles, P. (ca. 1875), Idioticon Groninganum. Vergelijkend woordenboek van den Groningschen tongval, uitgegeven door Siemon Reker, 1977, Egbert Forsten & Profiel. |
|
ijs , îs , onzijdig
, ijs. Bron: Gallée, J.H. (1895). Woordenboek van het Geldersch-Overijselsch Dialect. Deventer: H.P. Ter Braak |
|
ijs , ies
, ijs. Spreekwoord: ’t Ies is alle mensen te wies, zooveel als: het ijs doet alle menschen uitglijden, is verleidelijk en gevaarlijk tevens. – wies (= wijs) moet hier in den zin van: loos, slim, listig, verstaan worden. – Zie ook: rijs. Bron: Molema, H. (1895), Woordenboek der Groningsche Volkstaal in de 19e eeuw (handschrift met aanvullingen op gedrukte editie uit 1887) |
|
ijs , ijs , zelfstandig naamwoord, onzijdig
, Zie de wdbb. – Warmebieren-ijs, hobbelig, roffelig ijs. – Porseleinen-bordjes-ijs, ijs waarop een weinig dooiwater gestaan heeft, dat weer bevroren is, maar waar men met de schaatsen doorzakt, zodat de dunne laag ijs knapt en breekt als porselein. – Zegsw. Hoe komt de duvel an ’en zieltje? Op ’en glad ijsie. In Waterland i.p.v. zieltje ook paap. Bij HARREBOMEE wort alleen het eerste deel der uitdr. vermeld. – Zie nog een zegsw. op boer. – Vgl. de samenst. paarde-ijs en ijsbord, ijsbroker, ijsje-lidder doen, ijsschuitje. Bron: Boekenoogen, G.J. (1897), De Zaanse Volkstaal. Deel II: Zaans Idioticon - Aanvullingen. Zaandijk (herdruk 1971) |
|
ijs , ies
, ijs. Bron: Ebbinge Wubben, C.H. (1907), ‘Staphorster Woordenlijst’, in: Driemaandelijkse Bladen 6, 61-94 |
|
ijs , ies
, ijs. De duis of de Maas mit ies geit, je doet of het zeer koud is. Bron: Daelen-Meuter, Jos. van (ca. 1937), Venloos waordebook, ongepubliceerd typoscript, Venlo. |
|
ijs , ies , onzijdig
, ijs Bron: Jonker, L. & H.G. van Grol (z.j., ca 1940), Woordenboek dialect van Vriezenveen |
|
ijs , ies , [zelfstandig naamwoord]
, Raadsel: As de tied komt, dat ik goa verloren, Wòrt mien mouder oet mie weer geboren. Bron: K. Ter Laan (1952), Nieuw Groninger woordenboek, 2e druk (herdruk 1989), Groningen |
|
ijs , ies , zelfstandig naamwoord onzijdig
, ijs. Op òld ies vrust ‘t licht = oude liefde roest niet. Hai komt goud besloaaen op ‘t ies. Der zitten baalken onder ‘t ies = ‘t ijs is heel sterk. ‘t Is net of ter ies oet locht vaalt = ‘t is doordringend koud. Spr.: ‘t Ies Is aal minsken te wies a. ‘t ijs is altijd levensgevaarlijk; b. ‘t ijs maakt alle berekeningen te schande. Ze kwammen over ies = op schaatsen. Fig. Hai woagt zok op glad ies. Hai gaait over ies van ain nacht. Bron: K. Ter Laan (1952), Nieuw Groninger woordenboek, 2e druk (herdruk 1989), Groningen |
|
ijs , ies , zelfstandig naamwoord, onzijdig
, ijs Bron: Schönfeld Wichers, K.D. (1959), Woordenboek van het Rijssens dialect, herdruk 1996, z.pl. |
|
ijs , ois , zelfstandig naamwoord
, IJs, in de zegswijze ois kost mensevlois, het ijs of ijsvermaak eist steeds weer slachtoffers (door verdrinking). – Ois en vis moet je gebruike as ’t er is, aansporing om het ijsvermaak niet uit te stellen. Het ijs kan immers ten gevolge van een plotseling invallende dooi weer snel verdwijnen, zoals vis snel kan bederven. Bron: Pannekeet, J. (1984), Westfries Woordenboek, Wormerveer |
|
ijs , ies , onzijdig
, ijs. Sint Teunis is ’nen iesmaker, of ’nen iesbraeker: als het met sint Anthonius, 17 januari, vriest, dan houdt het vriesweer aan; dooit het, dan wordt het weer zachter. Bron: Schelberg, P.J.G. (1986), Woordenboek van het Sittards dialect, Amsterdam |
|
ijs , ies
, ijs; * as t’r ies is, mu’j schaetsen: je moet de gelegenheid te baat nemen. Bron: Werkgroep Dialekt van het Cultuur Historisch Genootschap Raalte (1995), Nieuw Sallands Woordenboek, Raalte |
|
ijs , ies , 0
, ijs Het ies is nog niet vertrouwd (Wes), Mit lichtmissen bunt de balken onder het ies vort dan is de kracht uit het ijs (Bco), Hie komp goed beslagen op het ies (Sle), ’t Vrös weer op het aolde ies verdan het begint opnieuw te vriezen of: ze krijgen opnieuw verkering. Dat laatste ook in As het op aold ies verdan vrös, kan het wel ies stark worden (Sle), Waog je niet op glad ies breng je niet in gevaar (Rol), Die geet niet aover ien nacht ies neemt geen risico (Stu), Het ies is ebreuken de spanning is weg (Wap), Wij timmert niet op bros ies gezegd wanneer iets niet betrouwbaar lijkt (Sle), Het is zo glad as ies (Schl), ...zo hard as ies (Klv), ...zo kold as ies (Sti) *Mit Sint-Juttemis as de kalver op het ies daanst nooit (Scho); Ies en vis muj nemen as der is (Ruw); Kraokend ies brek nait (Eco); As met de Kerstdagen het ies holden wil, dan wil het nao de Kerstdagen gien moes mèer dragen (md); As een Jeude op het ies geet dan zit er balkens onder hij neemt geen risico (Pes); Het leit zee de vos en hij zat mit de starte in het ies (Wsv) Bron: Kocks, G.H. (1996-1997), Woordenboek van de Drentse Dialecten (WDD), Assen: Van Gorcum |
|
ijs , hoolijs
, zwak ijs, waar water onder zit. Bron: Zegers, A. (1999), Het dialect van het land van Ravenstein, in het bijzonder van Uden en Zeeland, Uden. |
|
ijs , ies , zelfstandig naamwoord
, ijs Bron: Fien, A., Ph.C.G.M. Bloemhoff-de Bruijn en J. Gunnink (2000), Woordenboek van de Kamper Taal, Kampen |
|
ijs , ies
, ijs. Bron: Dialectwârkgroep Heerde/Waopmvelde (2004), Nieje Heerder Woordnboek, Heerde. |
|
ijs , ies , zelfstandig naamwoord
, et; ijs Bron: Bloemhoff, H., J. Withaar, A. Bloemhoff en T. Bontekoe (2005), Stellingwarfs-Nederlands Verklarend Handwoordenboek (SNVH), Berkoop/Oldeberkoop: Stichting Stellingwarver Schrieversronte. |
|
ijs , iés , zelfstandig naamwoord, onzijdig
, - , - , ijs , VB: 't iés op de Wyjerte ês nog neet dik genôg vuur te sjerze.; ijskoude (ijskoude handen) han wie iés Bron: Jaspars, G. en H. Fiévez (2006-2008), Woordenboek van het Gronsvelds, Gronsveld/Ryckholt |
|
ijs , hool èìjs
, zwak ijs Bron: Bergh, N. van den, e.a. (2007), Um nie te vergeete. Schaijks dialectboekje, Schaijk. |
|
ijs , èès
, ijs. Bron: Luysterburg, J. e.a. (2007), Dialecten in het Zuidkwartier. Hoogerheide, Ossendrecht, Putte, Woensdrecht, Heemkundekring Het Zuidkwartier. |
|
ijs , eske
, ijsje. Bron: Luysterburg, J. e.a. (2007), Dialecten in het Zuidkwartier. Hoogerheide, Ossendrecht, Putte, Woensdrecht, Heemkundekring Het Zuidkwartier. |
|
ijs , ies , zelfstandig naamwoord
, ijs. Der zit ies op de roeten. Bron: Kraijer, M., H. Mulder, D. Visscher en Ph. Bloemhoff (2009), Op zien Zwols: Woordenboek van de Zwolse Taal, Kampen: IJsselacademie |
|
ijs , èijs
, ijs , Hool èijs, kraâk èijs, zakt’r in dan worde wèijs. Hol ijs, krakend ijs, zak je erin dan word je wijs. Dit versje zei je op als je door een sloot of karrenspoor liep en het holle ijs kapottrapte. Bron: Laat, G. de (2011), Zoo prôte wèij in Nuejne mi mekaâr, Nuenen |
|
ijs , ies , onzijdig
, ieske , ijs Bron: Tonnaer, M. en Har Sniekers (eindred.), (2012), Thoears Woeardebook, Thorn |
|
ijs , iês , ies , zelfstandig naamwoord
, ieske , ijs; mèt Sint Matties briktj het iês, Sint Matties smietj eine heite stein in het iês – vanaf Sint Mattheus (24 februari) begint het warmer te worden Bron: Janssen, L. (2013), Limburgs Woordenboek Heels-Nederlands, Heel. |
|
ijs , iês , zelfstandig naamwoord, onzijdig
, ijs Bron: Feijen, Jan (2013), Zoeë Kalle Vae - Weertlands woordenboek, Weerd. |
|
ijs , èès , zelfstandig naamwoord
, ijs; MP gez. Koud, dè ist pas as den boer èès schèt. R.J. Niks as èès èn sneuw; de èèse gestèld; èèskaaw haande; As et èès mar nie te hard is... (Lechim; ps. v. Michel van de Ven; ongedateerd knipsel 1960-1980; uit: Gesappel in Sapporro); Frans Verbunt: óp aaw èès vriest et gaaw; Stadsnieuws: Gin èès èn tòch schòts: gezegd van iemand die bij het lopen zijn voeten naar buiten zet (ook: ginne kèèrmis èn tòch nooga) (120406); ’s Wenters moese ze et èès van de straote hakken, meej van die pikhouwelen. (Lodewijk van den Bredevoort – ps. v. Jo van Tilborg, Kosset den brèùne eigeluk wel trekken? Dl. 1, Tilburg 2006); WBD III.4.4:95 'hol ijs', 'bol ijs' = bomijs; ook 'scholijs'; WBD III.4.4:97 'kwakkelijs' = slecht dragend ijs; Bron: Sterenborg, W. en E. Schilders (2014), Woordenboek van de Tilburgse Taal (WTT), Tilburg: Stichting Cultureel Brabant |
|
ijs , ie~s
, ijs Bron: Arts, Jan (2015), Brónsgreun Bukske, Editie Veldes dialek, Velden. + |