INT Dialectwoordenboeken

J.A.V.H. (18e eeuw), Haagsch Nederduitsch woorden-boekje. Den Haag: Johannes Mensert. Uitgegeven in: Kloeke, G.G. (1938), ‘Haagsche Volkstaal uit de Achttiende eeuw’, in: Tijdschrift voor Nederlandsche Taal- en Letterkunde 57, 15-56.

's ochtends, soggens, s Ochtens.

aan, an, Aan.

abrikoos, applekoos, Aprikoos.

achthalf, agtalf, Zeven en een half.

admiraal, ammeraal, Admiraal of Vlootvoogd.

advocaat, avekaat, Advocaat of Voorspraak.

Afrikaan, Affrekaan, Africaan.

allemaal, allemaal, Altemaal.

almanak, allemenak, Almanak of Dagregister.

als, as, Als.

als eraan toe, astrentoe, Als tot daar toe.

altemet, [soms], allemes, Altemet somtyds.

amandel, mangele, Amandelen.

Amerikaan, Ammerekaan, Amerikaan.

ampel, ampel, Breedvoerig.

amper, amper, Naulyks.

apotheker, apteker, Apothecar of Artzenybereider.

appelprol, appeldeprol, Appelmelk.

architect, argetek, Architect of Bouwmeester.

arglistig, [sluw], ergelistig, Arglistig.

arminiaans, Armejaansch, Arminiaansch.

asbeer, asbeer, Aschman.

asperge, spersies, Aspergien.

aveluinig, avelluinig, Ongehavend.

avond, avent, Avond.

avond, savens, s Avonds.

Aziaat, Azejaan, Aziaan.

bederf, [ontbinding], bedeurf, Bederf.

bederven, bedeurven, Bederven.

berenleider, beereleijer, Beerenleider.

biervoerder, biervoeter, Biervoerder.

bijten, beetti?, Beet hy?

boek, bok, bokke, Boek.

boekbinder, bokkebinder, Boekbinder.

boekdrukker, bokdrukker, Boekdrukker.

boekenkast, bokkekast, Boekenkast.

boekhouder, [die de boekhouding doet], bokhouwer, Boekhouwer.

boekverkoper, bokverkoper, Boekverkooper.

boekweit, bokwyt, Boekwyt.

boekweitebrij, bokkendenbry, Boekwyte Bry.

boekweitekoek, bokkendekok, Boekwyte Koek.

boekweitemeel, bokkendemeel, Boekwyte Meel.

bokking, bokkem, Bokking.

boter, butter, Boter.

boterverf, butterveurf, Boter-verw.

broek, brok, brokke, Broek.

broekenmaker, brokkemaker, Broekmaker.

bruid, bruis, Bruiden.

bruidegom, breugem, Bruidigom.

bruien, bruije, Kwellen, slaan.

bruiloft, brulloft, Bruiloft.

bruusk, brus, Stuursch.

buik, buk, bukke, Buik.

catechisatie, kattekesasie, Onderwyzing of Cathechisatie.

catechiseren, [godsdienstonderwijs geven], kattekezeeren, Ondervragen of Cathechiseeren.

catechismus, kattekismus, Vraagboek of Cathechismus.

chirurgijn, siurrezyn, Heelmeester of Chirurgyn.

chocolade, sukkelaad, Chokolaad.

citroen, sittroen, Citroen.

comme cela, komsla, Bestel.

concubine, kokkebyn, Byslaapster of Concubyn.

deken, deke, Deken.

Delft, [plaats], Delleft, Delft.

derdehalf, [telwoord], derdalf, Derde halve.

dertiendehalf, dertiendalf, Dertiende halve.

dienaar, diender, Dienaar.

dienen, dientie, Diend hy?

dikbuik, [dik persoon], dikbuk, Dikbuik.

dikbuikig, dikbukkig, Dikbuikig.

dinsdag, dinsdag, Dingsdag.

dit, dut, Dit.

dode, dooi, Doode.

doek, dok, Doek.

doemen, [veroordelen], domme, Doemen.

dokter, dokter, Doctor of Arts.

dominee, dominé, Leeraar of Prediker.

door, deur, Door.

doorgaans, deurgaans, Doorgaans.

dozijn, dezyn, Dozyn.

dromedaris, dommedaris, Drommedaris.

duikelen, dukkelen, Duikelen.

Duitser, Duisser, Duitscher.

Duitsland, Duisland, Duitschland.

duivel, duvel, Duivel .

duizend, duzend, Duizend.

dukaat, dekaat, Dukaat.

dukaton, dikketon, Dukaton.

duren, duire, Duuren.

eens, hoorreis?, kik reis, Hoor eens?; kik reis, Kyk eens.

elfdehalf, elf stalf, Tien en een half.

equipage, ikkepasie, Equipagie of Uitrusting.

erven, erfti?, Erft hy?

eten, ete, atti?, eetti?, Eeten; atti?, At hy?; eetti?, Eet hy?

Europeaan, Eropijaan, Europeaan.

even, eve, Even.

eveneens, eveleens, Evenëens.

evenveel, eveveul, Evenveel.

fatsoen, fassoen, Gedaante.

fikkelen, fikkelen, Ontfutselen.

foezel, foesel, Sterke Drank.

foezelen, foeselen, Wegsteken.

fotsig, fossig, Slecht.

fricasseren, frikkeseere, Klaarmaken.

gaan, gaati?, Gaat hy?

galg, gallig, Galg.

gans, ganse, Gansen.

gardekorps, gardekoor, Lyfwagt of Guarde de Corps.

garen, gare, Gaarn.

gebod, gebooje, Geboden.

gebruik, [gebruikmaking, gewoonte], gebruk, Gebruik.

gelijk, gelik, lik, Gelyk.

gelijken, likkenen, Gelykenen.

geluk, luk, Geluk.

gemakkelijk, gemaklik, maklik, Gemaklyk.

genoeg, genog, Genoeg.

gepruikt, geprukt, Geparuikt.

gereformeerd, griffermeerd, Gereformeerd of Hervormd.

gerepareerd, gerippereerd, Gerepareerd of Hersteld.

gerst, gorst, Gerst.

gevogeld, geveugeld, Gekweld.

ginder, gunter, Gints.

gindop, gunssop, Gintsheen.

goede, goejen, Goeden.

goedemorgen, gemorgen, goejen morgen, Goeden Morgen.

goedenavond, [groet], genavend, goejen avond, navend, Goeden Avond.

goedendag, gendag, goejen dag, Goeden Dag.

gooien, gooje, Goojen of Werpen.

gootsteen, [keukenvoorziening], goosteen, Gootsteen.

Gorinchem, Gorrekum, Gorinchem.

gouden tor, gouwetor, Goude Tor.

grenadier, grannedier, Grenaatwerper, of Grenadier.

Haarlem, Haarelem, Haarlem.

hakketeren, hakketeeren, Twisten.

half, dalf, Halve als.

harnas, harrenis, Harnasch.

hebben, haddeme?, hasse?, heit, haddi?, Hadden wy?; hasse?, Had zy?; heit, Heeft; haddi?, Had hy?

hem, hum!, Hem.

herfst, herrefst, Herfst.

hertog, hartig, Hertog.

het, luktet?, Gelukt het?

heus, heus, Heusch.

hobo, hoboi, Schalmei of Hautbois.

hoboïst, hobejist, Schalmeiblazer of Hoboïst.

hoedendoos, hoejedoos, Hoedendoos.

hoedenmaker, hoejemaker, Hoedenmaker.

hoek, hok, Hoek.

horen, hoorreis?, Hoor eens?

ijsselijk, ysselik, Ysselyk.

ik, zeik, Zeide ik.

immers, ummers, Immers.

jaloers, jallours, Jaloers.

jaloezie, jallezy, Jalouzy.

jenever, jannever, Genever.

jongen, jonges, Jongens.

jouw, jou, Uw.

jullie, jylui, joului, Gy Lieden; joului, Uw Lieden.

kaatsbaan, kaasbaan, Kaatsbaan.

kabeljauw, cabbelau, Cabeljau.

kabinet, kammenet, Kunstvertrek of Kabinet.

kade, kaai, Kade.

kalk, kallik, Kalk.

kalkoen, kallekoen, Kalkhoen.

kamenier, kammenier, Kamerdienaares of Kamerjufvrouw.

kamizool, kammezool, Hemdrok of Camizool.

kanarie, karnari, Canarivogel.

kaneel, kneel, Kaneel.

kapitaal, kappetaal, Hoofdzom of Capitaal.

kapitein, kappetein, Hoofdman of Capitein.

karbonade, karmenade, Geroost Vleesch of Carbonade.

karnemelk, karremelk, Kaarnmelk.

kasserol, kastrol, Stoofpan of Kasserol.

kastanje, korstanjes, Karstangien.

katoen, cattoen, Catoen .

katrol, kattrol, Windschyf of Katrol.

kerk, kerrik, Kerk.

kerkhof, kerrikhof, Kerkhof.

kermis, keurmis, Kerkmis.

kerstmis, korsmis, Kersmis.

kerven, keurven, Kerven.

keskedieën, kiskedisen, Zeggen.

kijken, kikke, kik reis, Kyken; kik reis, Kyk eens.

kip, kippe, Kippen.

klavecimbel, klaversimbel, Klavier Cymbal.

klisteren, clesteere, Clysteeren.

koeienvlees, koeje vlys, Koejen Vleesch.

koek, kok, kokken, Koek.

koekenbakker, [bakker van koeken, onhandig iemand], kokkebakker, Koekbakker.

koekjes, kokjes, Koekjes.

koets, koes, Koets.

koetsier, koessier, Koetsier.

kokstoven, kokstoven, Uitvoeren.

komedie, kommedie, Schouwburg of Komedie.

komen, komme, Koomen.

konijn, knyn, Konyn.

koning, keuning, Koning.

koningin, [vorstin], keuningin, Koningin.

korf, keurf, Korf.

korporaal, kappraal, Rotmeester of Corporaal.

krant, krant, Nieuwstyding of Courant.

krent, krente, Corinthen.

krentenkakker, [bekrompen iemand], krentekakker, Lafhertige.

krentenkoekjes, krentekokjes, Krentekoekjes.

kroot, croote, Carooten of Bietwortels.

kruik, kruk, Kruik.

kruikenbesteller, krukkebestelder, Albeschik.

kruk, krik, Kruk.

kuiken, kukes, Kiekens.

kulleken, kulleke, Bedriegen.

kurk, kullik, Kurk.

laadstok, laaistok, Laadstok.

lade, laai, Laade.

laden, laajen, Laaden.

landsman, lansman, Landsman.

lantaarn, lantaren, lantares, Lantaarn.

lap, lappe, Lappen.

Leiden, [plaatsnaam], Leije, Leyden.

lijkend, likkend, Gelykend.

lijkstaatsie, [begrafenisstoet], likstaasie, Lykstaatsie.

lobbes, lubbes, Lobbens.

logement, losiment, Logement.

lommerd, lommert, Lombaard.

lopen, loopti?, Loopt hy?

luik, luk, Luik.

Luikse, Lukse, Luiksche.

lukken, luktet?, Gelukt het?

lummel, lummel, Lomp Mensch.

luthers, luiters, Lutersch.

Maastricht, Mastrigt, Maastricht.

madam, maddam, Mevrouw of Madame .

mademoiselle, mammesel, Schoolmeestresse of Jufvrouw.

mama, mamma, memmaatje, Moeder of Mama

markt, mart, Markt.

markten, marten, Te Markt gaan.

matroos, mattrozen, Matroozen.

meid, meide, Meiden.

melk, mellik, Melk.

meloen, milloen, Meloen

mem, mem, memmetje, Moeder.

meneer, men heer, Myn Heer.

mengelen, mengele, Vermengen.

menig, mennig, Meenig.

mens, mense, Menschen.

met, mit, Met.

metselaar, messelaar, Metzelaar.

metselen, messele, Metzelen.

moe, meu, Moei.

moeten, motten, mosti?, mot, motti?, most, Moeten; mosti?, Moest hy?; mot, Moet.; motti?, Moet hy?; most, moest.

monsieur, mosjeu, Mynheer of Monsieur.

morgen, morrege, meurge, Morgen.

morgen, s meurgens, s Morgens.

mus, mus, Musch.

naaien, naje, Naajen.

negendehalf, negendalf, Negende halve.

nemen, neemti?, Neemt hy?

noden, nooje, Nooden.

noot, neut, Noot.

nou, nou, Nu.

oom, noom, Oom.

opzoeken, sokop, Zoek op.

organist, eurgellist, Organist.

orgel, eurgel, Orgel.

orgelmaker, eurgelmaker, Orgelmaker.

orgeltrapper, eurgeltrapper, Orgeltreder.

pan, panne, Pannen.

pannenkoek, pannekok, Pannekoek.

papa, pappa, Papa of Vader.

papier, pampier, Papier.

paradijs, parredys, Paradys.

Pasen, Paasse, Paasschen.

pauk, pook, Keteltrom.

pauker, pooker, Keteltromslager.

paus, pons, Paus.

penseel, peseel, Pinceel.

pers, pors, Pers.

plaan, [vlakte], plaam, Vlak.

plaats, plaas, Plaats.

ploert, plourd, Onbeschaafd Mensch.

plukker, plukker, Vegten.

poeder, poejer, Poeder.

poëet, poweet, Poëet of Dichter.

pram, pram, Borst.

predicatie, predikasie, Leerreden of Predicatie.

procureur, prokkereur, Pleitbezorger of Procureur.

pruik, pruk, prukken, Paruik.

pruikenjongen, prukkejonge, Paruikjongen.

pruikenmaker, prukmaker, Paruikmaker.

putten, [water uit put halen], putte, putti?, Drinken; putti?, Drinkt hy?

radijs, raddys, Radys.

rattenval, rotteval, Rottenval.

regiment, riggementen, Bende of Regiment.

reglement, rigglement, Beschikking of Reglement.

reizen, [een reis ondernemen], rysti?, Reist hy?

rekwest, rikkest, Verzoekschrift of Request.

reparatie, repprasie, Herstelling of Reparatie.

rijk, rik, Ryk.

rijkdom, rikdom, Rykdom.

rijkelui, rikkelui, Rykke Lieden.

Rijswijk, Rysik, Ryswyk.

roemer, romer, Roemer.

roken, roke, Rooken.

rozijn, rozynen, Razynen.

ruiken, rukken, Ruiken.

ruiker, rukker, Ruiker.

sap, sop, Sap.

sappig, [vocht bevattend], soppig, Sappig.

satan, satem, Zathan.

satijn, sattyn, Satyn.

schaatsen, [schaatsenrijden], schaasse, Schaatsen.

schaft, schoft, Schaft.

scharensliep, schaarssliep, Schaarslyper.

schootsvel, schoosvel, Schootsvel.

schorseneer, schorseneel, Scherseneel.

schotel, schuttel, Schotel .

secretaris, sikkertaris, Geheimschryver of Secretaris.

sergeant, scherjant, Wagtmeester of Sergeant.

sikkeneurig, sinkeneurig, Inhaalig.

sla, slaai, Salade.

slijk, slik, Slyk.

snoek, snok, Snoek.

snuf, [fijngemalen tabak], snuf, Snuif.

snuifkoper, snufkoper, Snuifkooper.

solliciteur, stollesteur, Bevorderaar of Solliciteur.

speculatie, spikklaosie, Bespiegeling of Speculatie.

speelgenoot, speulnoot, Speelnoot.

spel, spul, Spel.

spelen, speule, Speelen.

spenderen, spandeeren, Bekostigen.

spiegelen, [reflecteren, pronken], spiegele, Spiegelen.

spijker, spikker, Spyker.

spijkeren, [nagelen], spikkeren, Spykeren.

spits, spis, Spits.

spitsroede, spisroei, Spitsroede.

sprok, sprok, Gierigaard.

staan, sting, Stond.

stadhouder, stadhouwer, Stadhouder.

stijfsel, [verstevigingsmiddel], styssel, Styfsel.

stijgbeugel, [onderdeel van paardentuig], stiefbeugel, Stygbeugel.

stoep, stop, Stoep.

strijkband, strikband, Strykband.

strijker, strikker, Stryker.

strijkijzer, strikyzer, Strykyzer.

strijklint, striklint, Stryklint.

struik, struk, Struik.

struikelen, strukkele, Struikelen.

struis, struis, Loodwit.

stuk, stik, Stuk.

stuk, [kapot], stikkend, Stukkend.

suiker, sukker, Suiker.

suikerbakker, sukkerbakker, Suikerbakker.

suikeren, sukkere, Suikeren.

suikerkoekje, sukkerkoekje, Suikerkoekje.

taat, taat, Vader.

tachtig, taggentig, Tachtig.

thee, tee, Thee.

tiendehalf, tiendalf, Tiende halve.

tiet, tet, Onhandig Vrouwspersoon.

trekken, trekti?, Trekt hy?

trommelen, [trommel slaan], tromle, Trommelen.

tuin, tuin, Thuin.

turf, turrif, Turf.

twaalf, twalif, Twaalf.

twaalfdehalf, twaalf stalf, Elf en een half.

twintigstehalf, twintig stalf, Negentien en een half.

uilskuiken, [sufferd], uilskuke, Uilskieken.

ulevel, ullevelletje, Ulefeltje een soort van Mondsuiker.

valk, vallik, Valk.

vals, vals, Valsch.

vauxhall, [tuin in Londen], foksal, Vauxhal.

veel, veul, Veel.

veertig, feertig, Veertig.

venster, venster, Vengster.

vent, vent, Man.

verbieden, verbieje, Verbieden.

verdomd, [krachtterm], verdomt, Verdoemt.

verdomme, verdomme, Verdoemen.

verf, veurf, Verw.

verrekijker, verrekikker, Verrekyker.

vers, vors, Versch .

verven, veurven, Verwen.

vierdehalf, vierdalf, Vierde halve.

vijfdehalf, stalf vijfstalf, Vier en een half.

vijftig, fyftig, Vyftig.

viool, fiejool, Viool.

vlees, vlys, Vleesch.

vleeshouwer, [slager], vlyshouwer, Vleeschhouwer.

vlo, vlooi, Vloo.

vloek, [verwensing], vlok, Vloek.

vloeken, vlokke, Vloeken.

vogel, veugel, Vogel.

vogelen, veugelen, Vogelen.

voorn, voring, Voorn.

voorschoot, [schort], vorsschoot, Voorschoot.

voort, vort, Voort.

vortsik, vortsek, Voort! zeg ik.

vreemd, vremd, Vreemd.

vreemdeling, vremdling, Vreemdeling.

vriend, vrind, Vriend.

vriendschap, [warme relatie], vrindschap, Vriendschap.

vroeg, vrog, Vroeg.

vroegpreek, vrogpreek, Vroegpreek.

vrouwmens, vroumes, Vrouwmensch.

vuilnis, vullis, Vuilnis.

vullen, vulti?, Vuld hy?

vuren, vieren, Vuuren.

vuur, vier, Vuur.

wat voor een, waffer een?, Wat voor een?

weergaloos, weergaas, Weergâloos.

werf, weurf, Werf.

weten, weetti?, Weet hy?

wij, we, wulli, haddeme?, Wy; wulli, Wy Lieden; haddeme?, Hadden wy?

worm, wurrem, Worm.

wurmezel, wurrem ezel, Vlytig Mensch.

zadel, saal, Zadel.

zadelmaker, salemaker, Zadelmaker.

zalf, sallef, Zalf.

zaterdag, zaterdag, Zaturdag.

zegel, segel, Zegel.

zeggen, zeidi, zeize, zeik, Zeide hy; zeize, Zeide zy; zeik, Zeide ik.

zesdehalf, zestalf, Vyf en een half.

zeulen, zeulen, Sleepen.

zeven, seuve, zeuve, Zeven.

zevendehalf, zevendalf, Zevende halve.

zeventien, seuventien, Zeventien.

zeventig, seuventig, Zeventig.

zij, se, hasse?, zeize, zullie, Zy; hasse?, Had zy?; zeize, Zeide zy; zullie, Zylieden.

zijn, sen, je bent, Zyn. je bent, Gy zyt.

zilver, zulver, Zilver.

zoeken, sokken, sok, sokti?, Zoeken; sok, zoek; sokti?, Zoekt hy?

zondag, sundag, Zondag.

zotskap, zoskap, Zotskap.

zulk, zuk, Zulk.

zullen, sellen, zel, Zullen; zel, Zal.

zwerk, zwurf, Zwerk.

Zwitser, [nationaliteit], Swisser, Zwitzer.

zwoerd, swoerd, Zwoerd.