Het Meertens Instituut onderzoekt en documenteert taal en cultuur in Nederland en Nederlandse taal en cultuur in de wereld. Centraal staan de verschijnselen die het alledaagse leven in onze samenleving vormgeven.

Het Meertens Instituut, onderdeel van het KNAW Humanities Cluster, zoekt een historisch taalkundige (30,4 uur per week, 3 jaar) voor onderzoek naar Nederlandse taalverandering met digitale corpora en computationele methodes. Solliciteer voor 1 oktober 2025!

Het boek Denkend aan Hollands van taalonderzoeker Khalid Mourigh staat op de shortlist van de Taalboekenprijs. In oktober 2025 wordt de winnaar bekendgemaakt.

Taalonderzoeker Kristel Doreleijers ontvangt een NWO Veni-subsidie voor onderzoek naar taalgebruik onder jongeren. Centrale vraag: in hoeverre maken jongeren bewust grammaticale ‘fouten’ bij het vormen van hun eigen jongerentaal? De resultaten van het onderzoek worden vertaald naar een nieuw lespakket over taalvariatie voor het vak Nederlands.

Wat gebeurt er als je tijdens karaoke niet in de huid van een popster, maar in die van een dier kruipt? Kunstenaars Niek Hilkmann en Mathijs van Oosterhoudt gingen met dat vraagstuk aan de slag en ontwikkelden een echte dierenkaraoke.

In Turkije staat Miniatürk, een miniatuurpark geïnspireerd op Madurodam. Zulke parken vertellen een verhaal over een land – maar minstens zo interessant is wat er níet wordt getoond. “Elk miniatuurpark kiest welke locaties een plek krijgen, en sluit daarmee andere plekken uit.”

‘Skibidi’ is niet alleen een TikTok-woord, het is opgenomen in het Britse Cambridge-woordenboek. Hoe komt het dat een woord uit de jongerentaal officieel wordt opgenomen in een woordenboek? Taalwetenschapper Kristel Doreleijers legt uit hoe dat kan.

Van stinkende grachten tot de zoete lucht van suikerraffinaderijen: geur is een vaak vergeten toegangspoort tot het verleden. Dankzij recent geuronderzoek weten we steeds beter hoe Amsterdam vroeger rook – en wat die geuren ons vertellen over het dagelijks leven van toen én nu.

Hoe kan de relatie tussen planten en mensen nieuwe inzichten bieden bij maatschappelijke vraagstukken? Een recent gestart onderzoek zet planten in de schijnwerpers en onderzoekt hun culturele en ecologische betekenis in verleden, heden en toekomst.

In de podcast Dat smaakt naar Meertens nemen podcastmakers Michiel van de Weerthof en Lot Broos je samen met onze onderzoekers mee op een zoektocht naar antwoorden op veelgestelde taal- en cultuurvragen vanuit de samenleving. De derde aflevering gaat over straattaal en jongerentaal en is vanaf nu te beluisteren.

Hoe breng je geesteswetenschappelijk onderzoek – in al haar facetten – in kaart? Tom Heerschop, artist in residence van het Meertens Instituut, waagde zich aan een antwoord op deze vraag. Hij sprak met medewerkers en liet zich inspireren door de archiefwetenschap en de collecties van het instituut. Het leidde tot het participatieve kunstwerk Tussenruimte.

In hoeverre trekt taal zich iets aan van landsgrenzen? Moet taal natuurlijk zijn of kan taal ook bedacht worden? En is de interactie tussen dier en mens ook taal? Zomaar een greep uit de vragen die in het Meertens nieuwjaarsboek van dit jaar worden beantwoord. In Grenze(n)loze taal: een veelzijdige blik op taalvariatie storten 19 wetenschappers zich op uiteenlopende ‘talige’ grenzen en grenzeloosheid.

Hoe klinkt een verdwijnend dialect? Pieter van Reenen, gastonderzoeker linguïstiek en taalvariatie bij het Meertens Instituut, doet al meer dan 50 jaar taalonderzoek. Zijn werk is tot op de dag van vandaag van belang voor het behoud van oude dialecten uit Nederland en Vlaanderen.